آرامستان ارامنه اصفهان از گورستان‌هاي كهن ارامنه ايران است و از گورستان هاي ایران است. در این آرامستان شهر اصفهان چهره‌های شاخص از روحانیون مسیحی و شخصیت‌های مشهور ایران و جهان آراميده است. شاید در مورد قبرستان های اصفهان فقط نام تخت فولاد اصفهان را شنیده باشید، اما بازدید از گورستان ارامنه هم جذابیت خودش را دارد. در اين محتوا تلاش شده است تا به معرفي و قدمت قبرستان ارامنه اصفهان، نقوش سنگ قبور، نحوه‌ي قرارگيري و استقرار سنگ مزارهای گورستان ارامنه اصفهان، قاب بندي و ويژگي کادر سنگ مزارها، آدرس ارامستان ارامنه اصفهان و بازديد از آن پرداخته شود.
گورستان ارامنه اصفهان
تاریخ اولین سنگ در این قبرستان، مربوط به سال 1551 میلادی است. البته بسياري از سنگ قبرهاي قديمي از بين رفته‌اند. آرامستان ارامنه اصفهان با شماره‌ي 4699 در سال ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسيده است.
قبرستان ارامنه اصفهان
گورستان ارامنه اصفهان با مساحت حدود سي هکتار در دامنه‌ي کوه صفه در شهر اصفهان قرار دارد. قبور اين گورستان مدفن انبوه مسيحيان به ويژه ارامنه‌ي ايران، اروپاييان مسيحي و تمامي اقشار جامعه است که از دوران صفوي تا به امروز در اين مكان آرام گرفته‌اند.
اين قبرستان متعلق به خلیفه‌گری ارامنه اصفهان و جنوب ایران است. اداره‌ي آن توسط هیئت زیباسازی آرامستان انجام می‌شود. اين گورستان داراي سه بخش كاتوليك، ارتدوكس و پروتستان است. تعداد قبور اين قبرستان به بیش از پنجاه هزار می‌رسد.
نقوش سنگ قبور قبرستان ارامنه اصفهان
نقشمایه‌های سنگ قبور اين آرامستان شامل نقوش گیاهی و حیوانی، انسانی، نقوش ابزار و اشیا، نقوش انتزاعی و هندسی و نقوش ترکیبی است. نقوش گیاهی شامل سـرو، گل، اسلیمی، ختایی، گل چند پر و غيره است.
همینطور نقوش حیوانی شامل آهو، گوسفند، عقاب، اژدها و غيره است. نقوش انسانی شامل انسان در حال انجام حرفه، آرمیده، ایستاده، نشسته، انسان گل در دست، مسیح مصلوب، فرشته و غيره است. و نقوش ابزار و اشیاء شامل صلیب، عصا، گردنبند، شمعدان، تاج، شال، گنبد، قیچی، شمع، شیپور، دوک نخ ریسی، انبر، چاقو، تبر، مهر، تسبیح، جانماز، گلدان، کتاب، ظرف و غيره است.
درواقع نقوش هندسی شامل طرح محرابی، قوس رومی، ستاره، قلب، بال، لوزی، مستطیل، متوازی الاضلاع و مثلث و چندضلعی‌های منتظم، دایره، نیم دایره، مربع، نقوش هندسی غیر منتظم و غيره است.
همینطور نقوش مربوط به شغل و حرفه شامل خیاط، قالیباف، طشت آب، کندر سوز، اسقف و غيره است. و نقوش ترکیبی شامل انسان بالدار يا فرشته، صلیب بالدار يا صلیب پرنده است. فرشته در نقوش سنگ مزارهای اين آرامستان سمبل پيام آوران، نگهبانان و مجريان فرامين الهي و حاميان مومنان است.
نحوه‌ي قرارگيري و استقرار سنگ مزارهای ارامنه
نحوه‌ي قرارگيري و استقرار سنگ مزارهاي اين آرامستان افقي و ترکيبي (عمودي و افقي) است. سنگ مزارهاي افقي به دو فرم کلي مستطيلي و غير مستطيل شکل است. ارتفاع سنگ مزارهاي افقي از ده سانتي‌متر تا هفتاد سانتي‌متر است. سنگ مزارهاي افقي با ارتفاع بيشتر به شکل مکعب و صندوق هستند.
سنگ مزارهاي ترکيبي (عمودي و افقي) داراي ارتفاع سي تا پنجاه سانتي‌متر است و بلنداي آنها حدود پنجاه تا صد و بيست سانتي‌متر است. در دوران معاصر سنگ مزارهاي ترکيبي بيشتر ساخته شده است. فرم و شكل سنگ مزارهاي ترکيبي اكثرا صليب – چليپا و فرشته است.
قاب بندي و ويژگي کادر سنگ مزارهای ارامنه
در سنگ مزارهای ارامنه اصفهان قاب‌بندي قبور به فرم‌هاي قوس مازه‌دار يا بيز، قوس تيزه‌‌دار يا جناغي و مستطيلي شكل است.
انواع گاه شمارهای به کار رفته در گورستان ارامنه اصفهان
در اين آرامستان سه نوع گاه شمار ارمنی، گاه شمار آزاریان و ميلادي يا گريگوري مورد استفاده قرار گرفته شده است. گاهشمار ارمنی در قدیم در ارمنستان مورد استفاده قرار مي‌گرفت. برای تبدیل آن به تاریخ میلادی، 551 سال باید به سال مورد نظر اضافه شود. گاه شمار آزاریان مبدا این گاه شمار، حضور ارامنه در جلفا است. برای تبدیل این تاریخ به گاهشمار میلادی كافي است، 1615 سال به سال مربوطه اضافه شود.
آخرین گاه شمار مورد استفاده گاهشمار میلادی است. دو گاه شمار قبلي تا سال 1850 میلادی مورد استفاده قرار مي‌گرفت. پس از سال 1850 تمامی قبور به تاریخ میلادی نوشته شده است.
افراد مشهور دفن شده در قبرستان ارامنه اصفهان
از افراد مشهور دفن شده در آرامستان مي‌توان به خلیفه هوانس مرکوز دانشمند مشهور ارمنی دوران شاه سلیمان، هوهانس آبکاریان تار ساز مشهور، هاروتون درهوهانیان نویسنده کتاب، ارنست هولتسر رئیس تلگرافخانه انگلیس در اصفهان، زاون قوکاسیان کارگردان و فیلمساز، تئاتر میرانویچ سفیر لهستان در دربار صفویه، ارنست کریستوفل بنیانگذار سازمان بهزیستی ایران، لئون میناسیان تاریخ نگار و غيره نام برد.
آدرس و بازديد آرامستان ارامنه اصفهان
اين آرامستان در جنوب شهر اصفهان و در دامنه‌ي کوه صفه واقع شده است. این آرامستان از سمت شمال با پادگان ارتش، از طرف شرق با دانشگاه اصفهان، از سمت جنوب با بيمارستان الزهرا، از سمت غرب با خيابان صفه احاطه شده است. این آرامستان بازدید عمومي ندارد. بازديد از آن فقط از طريق برخي از تورهاي گردشگري نظير موسسه آواي دشتياران و شركت گردشگري زمين پويان صورت مي‌گيرد.
دیدنی های اصفهان
از دیگر جاهای دیدنی اصفهان می‌توان از میدان نقش جهان، چهل ستون اصفهان، کاخ عالی قاپو، مسجد شاه اصفهان، مسجد شیخ لطف الله، خانه ملاباشی و منارجنان نام برد. البته که لیست کردن دیدنی های اصفهان کار چندان آسانی نیست.
آب و هوای اصفهان
برای بازدید از دیدنی های اصفهان اطلاع از وضع آب و هوای آن لازم است. به همین خاطر در این بخش پیشبینی وضع آب و هوای شهر اصفهان را در پنج روز آینده مشاهده می‌کنید.
لوکیشن دقیق آرامستان ارامنه اصفهان
در بخش بالا به آدرس گورستان ارامنه اصفهان پرداختیم. برای سهولت بیشتر در مسیریابی در اینجا لوکیشن دقیق ارامستان ارامنه اصفهان را ملاحظه می‌نمایید.
منابع
- عکس‌های این محتوا را جناب آقای مهدی شاهدلی عزیز ثبت نموده‌اند.
- بررسی تطبیقی نقش مایه فرشته در سنگ قبور آرامگاه ارامنه و تخت فولاد اصفهان، علی خدادادی، نینا صفی خانی، سید ابوتراب احمد پناه، نشریه هنرهای زیبا، هنرهای تجسمی، دوره 23، شماره 3، پاییز 1397
- بررسي تناسب و ترکيب‌بندي سنگ مزارهاي با نقش مايه فرشته در آرامستان ارامنه جلفاي اصفهان، بهاره جهانمرد، نيما ولي بيگ، فصلنامه‌ي علمي نگره، شماره 52، زمستان1398
آرامستان ارامنه اصفهان
آرامستان ارامنه اصفهان از گورستان‌هاي كهن ارامنه ايران است. در مطلب بالا به معرفی قبرستان ارامنه اصفهان، عکس گورستان و آدرس آرامستان ارامنه اصفهان پرداختیم.
