آرامگاه سعدی(سعدیه شیراز)

آرامگاه سعدی(سعدیه شیراز) را تحت عنوان بوستان سعدی نیز می‌شناسند. شاعر برجسته‌ای که مقبره او در سعدیه شیراز قرار دارد. هرچه هست، این آرامگاه از جاهای دیدنی شیراز به راستی زیبا و دیدنی است. ستون‌های نازک نمای ایوان آن به همراه رنگ آبی سقف و جداره‌ها تمام نگاه‌ها را از دور به خود جذب می‌کند. همه شما با آوردن اسم شیراز ذهنتان سمت باغ‌های بی‌نظیر آن از جمله باغ ارم، نارنجستان قوام، عفیف آباد و … می‌رود، حق هم دارید. سعدیه شیراز نیز در نزدیکی یکی از مشهورین این باغات یعنی باغ دلگشا قرار دارد. بازدید از آرامگاه سعدی و حافظ را هیچگاه نباید از دست بدهید. با ما همراه باشید در دلایل اهمیت این بنا، تاریخچه، معماری آرامگاه سعدی شیرازی، زیبایی‌های آرامگاه سعدی شیراز، آب و هوای شهر شیراز آدرس سعدیه شیراز و اطلاعات ضروری برای بازدید را برایتان بیان کنیم.

سعدیه شیراز کجاست؟

“بنی آدم اعضای یکدیگرند    که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار   دگر عضوها را نماند قرار“

این شعر زیبای سعدی، استاد سخن را همه شنیده‌اند. شعری که گفته می‌شود بر روی در ورودی سازمان ملل به انگلیسی ترجمه شده است.

آنچه که امروزه در این محوطه می‌بینید را معمار بزرگ ایرانی محسن فروغی طراحی کرده است. اما سعدیه شیراز تاریخ پر فراز نشیب خود را داشته است. اگر سکه‌های 500 ریالی طرح قدیم را دیده باشید، نقش این آرامگاه را بر روی آن ضرب می‌کردند. بعدها تصویر سعدیه شیراز را بر روی روی اسکناس‌های 100000 ریالی چاپ کردند. این نشان از اهمیت والای این شخصی ادبی کشور است. در محوطه آرامگاه سعدی قدم بزنید و به زیارت شخصیت‌های ادبی که در اینجا به خاک سپرده شده‌اند بروید.

حس بسیار خوبی است زمانی که زیر طاق‌های بلند و کشیده راهروی کناری می‌ایستی و به حجم فضای سبز و دلبرای اطراف نگاه می‌کنی، آن هم کجا؟ کنار مزار یکی از بزرگتری و تکرارنشدنی‌ترین شاعران کشور! از جمله مقبره بزرگانی که در کنار آرامگاه سعدی به خاک سپرده شده‌اند، مقبره شوریده شیرازی است که یک شاعر نابینای شیرازی بوده است و نزد مردم بسیار عزیز و محترم است.

فیلم آرامگاه سعدی

آرامگاه سعدی چه نام داشت؟

جایی که اکنون سعدی شیرازی در آن آرامگاه او را ساخته‌اند، زمانی محل زندگی او بوده است. او از همان زمان زندگی خود برای مردم و حکام مختلف عزیز بود. البته در دوره‌های مختلف گاه به محل آرامگاه او حمله می‌شد و ویران می‌کردند گاه ارج می‌نهادند و نوسازی و بهسازی می‌کردند.

در لغت‌نامه دهخدا از جایی که سعدی بزرگ در آن آرمیده است، تحت عنوان گازرگاه نام آورده شده است. بر طبق فرهنگ نامه آنندراج، این نام برای منطقه‌ی بوده است که بین شیراز و محل آرامگاه سعدی بوده است. و اما سعدی که بود؟

سعدی شیرازی که بود؟ 

سعدی را همه‌ی ما می‌شناسیم. محال ممکن است به یک ایرانی بگویی سعدیه شیراز و بپرسید سعدی کیست و نتواند جواب شما را بدهد. همانطور که می‌دانید روز اول اردیبهشت هر سال را روز سعدی بزرگ نامگذاری کرده‌اند. سعدی در قرن هفتم به دنیا آمد و تا به امروز در یاد و قلب تمام ایرانیان جای دارد. اما تنها این نیست، بسیاری از کشورهای دیگر برای بازدید از سعدیه شیراز راهی کشور می‌شوند چون اشعار او فراتر از مرزها رفته و طرفداران جهانی دارد.

نام اصلی او مشرف الدین بن مصلح الدین بود. او را شیخ سعدی و شیخ شیراز می‌نامیدند. از آنجایی که در حق‌شناسی مشهور بود، تخلص سعدی را برای خود انتخاب کرد. او در زمان حکومت اتابکان شیراز به دنیا آمد.

سعدی در 22 سالگی پدر خود را از دست می‌دهد و در نزد بزرگان مادری‌اش زندگی می‌کند. بعدها به کشورهای مختلفی از دور و نزدیک سفر می‌کند. این شاعر بزرگ بسیار اهل گردش بوده است و هیچگاه یک جای خاص برای مدت طولانی نمی‌ماند. از جمله کشورهایی که سعدی در طول عمر خود بارها رفته، می‌توان به عراق و هند اشاره کرد. اما بعد از 30 سال سفر کردن، درنهایت به زادگاه خود، شیراز برمی‌گردد. به ترتیب زمانی دو کتاب گرانبهای بوستان به نظم و گلستان به نثر را از خود برجای گذاشته است. سعدی از شاگردان امام محمد غزالی و شیخ سهروردی بوده است. او در حوالی سالهای 600 تا 610 هجری قمری متولد شد و در سال 690 هجری قمری از دنیا رفت. شهرت زیاد او در زمان حیاتش و از دو مجموعه بوستان و گلستان ناشی می‌شد که تا به امروز به شدت خود باقی است.

چرا از سعدیه شیراز بازدید کنیم؟

حال که با مختصر بیوگرافی سعدی شیرازی آشنایی شدیم، یکی از دلایل مهم برای بازدید از سعدیه شیراز خود شخصیت این بزرگوار است. یکی از نکته‌های بسیار مهم در مورد بازدید از سعدیه شیراز این است که شما از یک ساختمان تک دیدن نمی‌کنید. اینجا یک باغ بسیار مفرح و جذاب است. برای همین به اینجا باغ-مزار سعدیه شیراز گفته می‌شود. هرجای باغ که بروید مناظر و سرسبزی فوق‌العاده‌ای را خواهید دید. حوض‌های آب زیبا در کنار انواع درختان و فضاهای استراحت سبب شده است که بسیاری از افراد ساعت‌ها در کنار آرامگاه سعدی و محوطه اطراف او پرسه بزنند. هرجای آرامگاه سعدی که نگاه کنید، اشعار بی‌نظیر و پرمعنی او را می‌بینید که بر روی جداره‌ها به خط خوش نوشته شده است.

دلایل بازدید از آرامگاه سعدی شیرازی

• ترکیبی از معماری سنتی و جدید را در آرامگاه سعدی می‌توانید ببینید. به کار بردن ستون‌های بلند چهل‌ستون ایرانی در کنار نازک کردن آنها و قرار دادن آنها در کنار طاق‌های کشیده و استفاده از مصالح جدید برای ساخت و ساز از جمله آنهاست.
• اینجا تنها یک مقبره نیست و شما به یک باغ بسیار زیبا و دیدنی وارد می‌شوید.
• آیا می‌دانستید که در سعدیه شیراز یک کتابخانه وجود دارد؟ کتاب‌های نفیس و خاصی را می‌توانید در این کتابخانه پیدا کنید.
• سعدیه شیراز در نزدیکی باغ بسیار زیبای دلگشا قرار دارد که به ثبت آثار جهانی درآمده است. پس در کنار بازدید از آرامگاه سعدی می‌توانید به دیدن این باغ نیز بروید.
• حس و حال خوب بازدید و رفتن بالای مزار سعدی واقعا در کلام نمی‌گنجد. اینجا یک محوطه تاریخی با نزدیک به 700 سال قدمت است.
• سعدیه شیراز یکی از زیباترین آثار تاریخی داخل شهر شیراز است که در لیست ده جاذبه برتر گردشگری این شهر قرار دارد.
• گشتن در میان باغ و خوردن فالوده‌های مخصوص شیراز و خنک شدن در تابستان واقعا هر آدمی را سرحال می‌آورد. در کنار اینها بستنی‌های سنتی و شنیدن آواز سنتی نیز دیگر جای خود دارد.

• این جا یک باغ ایرانی است. وجود سه عنصر آب در قالب حوض‌های و کانال‌کشی‌ها، درخت و گیاهان در طول محورهای مختلف باغ و یک ساختمان یا عمارت در دل باغ، نشان می‌دهد که باغ سعدیه شیراز یک باغ کاملا ایرانی است که حتی نظر توریست‌های خارجی را نیز به خود جذب کرده است.
• آیا می‌دانستید تمام تورهای بین‌المللی در بخشی از پلان سفر خود از آرامگاه سعدی نیز دیدن می‌کنند؟
• طراح آرامگاه فعلی سعدی، محسن فروغی فرزند محمد علی فروغی بوده است. فروغی یکی از اساتید بسیار خوب در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود و ساختمان‌های با ارزش زیادی را در داخل کشور ساخته است.

تاریخچه‌ی سعدیه شیراز

دوره زندگی سعدی به حکومت اتابکان برمی‌گردد اما در طول زندگی او، وضعیت حکومتی زیاد پایدار نبود. اما تاریخ دقیق ساخت آرامگاه بر روی مقبره سعدیه شیراز به قرن هفتم هجری شمسی برمی‌گردد. زمانی که شمس‌الدین محمد صاحب دیوانی که وزیر اباقاخان بود، دستور ساخت این آرامگاه را صادر کرد. سعدی در طول زندگی خود مورد احترام مردم بود. در سفرنامه‌های زیادی از جمله سفرنامه ابن بطوطه در مورد سعدیه شیراز توضیح آورده شده است. این سفرنامه 35 سال بعدی از ساختن آرامگاه سعدی نوشته شده است و در حال حاضر قدیمی‌ترین کتابی است که در مورد آرامگاه سعدی به نوشتار موجود است. در این کتاب می‌خوانیم که مردم شیراز به این مزار می‌آمدند، جامه‌های خود را در حوضچه‌های مرمرین آن می‌شستند. آنها بر این باور بودند که آب این منطقه شفابخش است. شاید واقعا هم همین‌طور بوده است. این اعتقاد پیش از سعدی نیز وجود داشت.

کلیپ آرامگاه سعدی شیرازی

سرگذشت مقبره سعدی

گفته می‌شود که سعدی اهل تسنن است، همین گفته در سال 998 سبب شد که یعقوب ذوالقدر که در آن زمان حاکم فارس بوده است آرامگاه سعدیه شیراز را ویران کند. اثری دیگر از آرامگاه این شاعر نامی کشور نبود. تا اینکه در دوران درخشان زندیان، دوباره به دستور کریم‌خان زند، یک عمارت باشکوه و درخور بر روی مزار سعدی شیرازی ساخته شد. یک راهرو بود که در دو طرف آن اتاق کرسی‌دار ساخته بودند. یکی از اتاق (سمت شرقی) محلی بود که مقبره سعدی در آن قرار داشت، در قسمت غربی نیز بعدها قبر دیگر بزرگان به خاک سپرده شد.

در این دوران دوباره ارج به سعدیه شیراز نهاده شد. بر روی اتاقی که مقبره سعدی در آن قرار داشت، اتاق دیگری بود که سقف آن به اندازه دو طبقه بلند بود. این ترکیب به همان حالت در دوران پهلوی مورد مرمت و بازسازی‌های خوبی قرار گرفت و در نهایت در سال 1329 طرح جدید آن برای ساخت ارائه و تصویب شد.

معماری و زیبایی‌های سعدیه شیراز

در معماری سعدیه شیراز، سعی بر این بوده است که با ترکیب کردن معماری گذشته ایرانی با نمودهای جدید، حالتی پست مدرن را ایجاد کنند. برای همین از کاخ‌های چهل‌ستون اقتباس کردند، ستون‌ها را باریک‌تر و رعناتر در نظر گرفتند و آن را با طاق‌های نما که کشیده هستند ترکیب کردند. پروسه‌ی ساخت این بنای جدید را معمار معروف ایرانی محسن فروغی برعهده داشت. او به همراه علی اکبر صادق در سال 1330 این مجموعه جدید را طراحی کردند.

شما اگر از بیرون به آرامگاه سعدیه شیراز نگاه کنید، یک مکعب می‌بینید اما در داخل، فضا به شکل هشت ضلعی است. تعداد 8 ستون بلند و رعنا به رنگ قهوه‌ای در ایوان ستوندار آرامگاه کار شده است که یک طرح کاملا ایرانی و مطابق با المان‌های معماری دارد. برای پوشش دیوارها و جداره‌های بنا از سنگ‌های سفید و کاشی‌کاری بهره برده‌اند. رنگ گنبد لاجوردی بالای آن هماهنگ با رنگ جداره‌هاست و این خیلی خوب است.

جزئیات معماری سعدیه شیراز

همانطور که گفته شد داخل ساختمان هشت ضلعی است و مقبره سعدی در وسط آن قرار دارد. بالای سر او گنبد کار شده است و در هفت ضلع داخل این فضا، هفت کتیبه را خواهید دید. بر روی این کتیبه‌های اشعاری از کتاب‌های بوستان و گلستان سعدی به خط بسیار زیبای نستعلیق نوشته شده است. هنرمندان خطاط این اشعار، ابراهیم بوذری و علی اصغر حکمت بوده‌اند. در حالت کلی دو ایوان در ساختمان آرامگاه سعدیه شیراز وجود دارد که بر هم عمود هستند. یکی از این ایوان‌ها ستوندار و دیگری یک رواق طاق‌نماست و حالت راهرو دارد. مقبره سعدی در تلاقی این دو ایوان قرار دارد. از جمله مصالحی که در ساخت مجموعه به کار رفته است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سنگ تراورتن برای نمای خارجی ساختمان آرامگاه
• سنگ مرمر برای فضاهای داخلی
• همینطور سنگ گرانیت قرمز برای جلوی ایوان و ستون‌ها
• و سنگ سیاه برای پایه‌های بنا
• کاشی‌کاری لاجوردی برای قسمت‌هایی از نمای بیرونی و گنبد آرامگاه

کدام اشعار سعدی را بر روی آرامگاه او خطاطی کرده‌اند؟

شاید برای شما جالب باشد که کدام یک از اشعار او را بر روی سنگ قبر و جداره‌های داخلی آرامگاه سعدیه شیراز خطاطی کرده‌اند. در اینجا به ترتیب برایتان آورده‌ایم:

• الهی به عزت خوارم مکن/ به ذل گنه شرمسارم مکن: این شعر بر روی کتیبه‌ای سنگی که در زمان زندیان و توسط کریمخان زند ساخته شد و بر روی سردر ورودی آرامگاه سعدی گذاشته شد، نوشته شده است.
• خوش است عمر، دریغا که جاودانی نیست/ پس اعتماد بر این چند روز فانی نیست: این بیت بر رو ضلع غربی آرامگاه سعدی نوشته شده است.
• الا ای که بر خاک ما بگذری/ به خاک عزیزان که یادآوری: این بیت بر روی ضلع شرقی بنا نوشته شده است.
• یاد دارم که با کاروان همه شب رفته بودم (بخشی از یکی از گلستان): بر روی جداره جنوب شرقی نوشته شده است.
• ای صوفی سرگردان، در بند نکونامی/ تا درد نیاشامی، زین درد نیارامی: این بیت بر روی ضلع جنوب غربی نوشته شده است.
• خاک من و توست که باد شمال/ می‌ببرد سوی یمین و شمال: این بیت بر روی جداره شمال غربی آرامگاه نوشته شده است. س
• بسی صورت بگردیده ست عالم/ وزین صورت بگردد عاقبت هم: این بیت بر روی دیوار شرقی نوشته شده است.
• کل شی هالک و انت الباقی/ کریم السجایا، جمیل‌الشیم/ نبی‌الرعایا، شفیع‌الامم: این شعر از بوستان سعدی به خط نستعلیق زیبای علی اکبر خان قوام‌الملک شیرازی بر روی سنگ قبر سعدی نوشته شده است.
• ز خاک سعدی شیراز بوی عشق می‌آید/ هزار سال پس از مرگ او گرش بویی: این بیت را نیز بر روی درب ورودی سعدیه شیراز خواهید دید. این ورودی را آندره گدار فرانسوی که زمانی درایران زندگی می‌کرد، طراحی کرده است.

بخش‌های مختلف سعدیه شیراز

معماری و ساخت بخش‌های مختلف سعدیه شیراز به صورت برونگرا است. این مساله را می‌توان به طور واضح در معماری آن دید. زیبایی‌های ساختمان را به نمای آن آورده‌اند و تزیینات آن در نمای ساختمان نیز دیده می‌شود. شما اگر وارد فضای داخل آرامگاه سعدیه شیراز شوید، به راحتی از بیرون دیده می‌شوید و به بیرون دید دارید. این خصوصیت معماری برونگرای ایرانی است. اگر به عکس‌هایی که از مجموعه سعدیه شیراز دقت کرده باشید، متوجه شده‌اید که اینجا بخش‌های مختلفی دارد. در ادامه این بخش‌ها را برایتان آورده‌ایم:

• ایوان ستوندار آرامگاه سعدیه شیراز

اینجا همان قسمتی است که 8 ستون بلند و قهوه‌ای رنگ مانند در آن قرار دارند. هدف از ساخت و طراحی این بخش یادآوری معماری بی‌نظیر و ارزشمند ایرانی در تاریخ گذشته بوده است.

• رواق سمت چپ آرامگاه سعدیه شیراز

در اینجا هفت طاق بلند کم عرض بسیار زیبا و خوش‌تناسبی وجود دارد. عده‌ای داخل رواق، عده‌ای داخل طاق‌ها و عده‌ای در نزدیک حوض زیبای جلوی آن نشسته‌اند. حتما از این رواق زیبا در مجموعه دیدن کنید. برخی بر این اعتقاد هستند که همنشینی طاق‌های نما و مکعب و ستون‌های بخش دیگر در هماهنگی با هم نیستند و این ادعا تا حدی درست است. اما آنچه که مهم است که این است که ظرافت در ساخت وجود دارد و از نزدیک همه چی زیبا و چشم‌نواز به نظر می‌رسد.

• آرامگاه سعدی شیرازی

آرامگاه داخل فضای مکعب شکل وجود دارد و بر بالای آن گنبد قرار دارد. اگر می‌خواهید مقبره سعدی را از نزدیک ببینید باید وارد این قسمت از سعدیه شیراز شوید.

• باغ سعدیه شیراز

آرامگاه سعدی در داخل باغ و فضای سبز بی‌نظیری قرار دارد. برای همین به اینجا باغ مزار سعدیه شیراز می‌گویند. در کنار بازدید از آرامگاه سعدی از باغ سعدیه شیراز نیز می‌توانید دیدن کنید و در آن به پیاده‌روی و استراحت بپردازید. فکرش را بکنید که یک باغ سرسبز شیرازی در یکی از بهترین خیابان‌های شیراز را طی می‌کنید و در وسط آن به آرامگاه استاد سخن و شیخ اجل یعنی سعدی بزرگ می‌رسید. واقعا تجربه ارزشمند و ماندگاری است.

• حوضچه و حوض اطراف آرامگاه

آب عنصر اصلی معماری ایرانی است که در باغ‌ها، مساجد و آرامگاه‌ها کاربرد آن‌ها را می‌بینیم. دو حوض بسیار زیبا در داخل سعدیه شیراز وجود دارد. یک حوض که جلوی رواق آرامگاه قرار دارد و مستطیل شکل است. دیگری را حوض ماهی می‌نامند که از زیر آن چشمه زلالی می‌گذرد. این حوض در سمت چپ آرامگاه سعدی قرار دارد. هیچ دیده‌اید که مردم و توریست‌ها در فواره تروی در کشور ایتالیا به داخل حوض سکه می‌اندازند و آرزو می‌کنند؟ این کار را مردن در آرامگاه سعدیه شیراز نیز انجام می‌دهند. آنها نیتی در دل آرزو می‌کنند و سکه را به داخل حوض ماهی می‌اندازند. شما هم از این کارها کرده‌اید؟

• کتابخانه سعدیه شیراز

در بخش غربی سعدیه شیراز یک کتابخانه وجود دارد که تاریخ تاسیس آن به سال 1351 هجری شمسی برمی‌گردد. در داخل این کتابخانه کتاب‌های جالب و خوبی وجود دارد، اگر اهل مطالعه هستید، بهتر است به اینجا نیز یک سر بزنید.

• قنات

یک قنات قدیمی در عمق 10 متری در محوطه آرامگاه سعدی قرار دارد. آب همین قنات است که به داخل حوض ماهی در جلوی رواق آرامگاه راه پیدا کرده است. گفته می‌شود که آب این قنات دارای ترکیبات گوگرد و جیوه است.

• پلکان‌های محوطه

آدرس و دسترسی به سعدیه شیراز

آدرس سعدیه شیراز در داخل شهر شیراز، آخر خیابان بوستان و در کنار باغ دلگشا است. در طول هفته این آرامگاه باز است اما در تعطیلی‌های رسمی از جمله روزهای تاسوعا و عاشورا، 21 رمضان، 28 صفر، 14 خرداد، 25 شوال تعطیل است. برای افراد با ویلچر، کودکان و ناتوانان و سالمندان نیز امکان بازدید از سعدیه شیراز وجود دارد. با خط واحد و تاکسی نیز به راحتی می‌توانید خودتان را به اینجا برسانید.

ساعات بازدید و هزینه بلیط سعدیه

بازدید از سعدیه شیراز در هر فصلی دیدنی و جذاب است. توصیه ما این است که یکی از زمان‌های سفر خود را با مراسم بزرگداشت سعدی که هرساله در اینجا برگزار می‌شود. و به روز اول اردیبهشت‌ماه هر سال است، شرکت کنید. توریست‌های زیادی از جاهای مختلف دنیا برای این مراسم راهی کشور ما می‌شوند. فکرش را بکنید در زیباترین ماه، زیباترین فصل سال، آن هم در شهر زیبا و پر از باغ شیراز، به راستی به یکی از بهترین تجربه‌های شما تبدیل خواهد شد. در کنار این، شما همه روزه از ساعت 8:00 تا 21:00 می‌توانید به بازدید از آرامگاه سعدیه شیراز بروید. و درهای این آرامگاه به روی شما باز است. هزینه بازدید از آرامگاه برای افراد داخل کشور 5000 تومان و برای گردشگران خارجی 50000 تومان است.

جاهای دیدنی شیراز

دیدنی های شیراز را به راحتی نمی‌توان لیست کرد. با این حال از دیگر جاهای دیدنی شیراز می‌توان به باغ ارم، مسجد جامع عتیق، حمام وکیل شیراز، بازار وکیل، آرامگاه حافظ یا حافظیه، خانه زینت الملوک، مسجد وکیل، کاخ کوروش کبیر، پاسارگاد، نقش رستم، مسجد نصیرالملک، عمارت شاپوری، دروازه قرآن، مسجد امام سجاد، خانه گلشن(هتل سنتی گلشن) و تخت جمشید اشاره کرد.

آب و هوای شهر شیراز

برای آنکه سفری خوش داشته باشید و خاطره‌های بیادماندنی در ذهن شما نقش ببندد، باید جوانب و نکات مهمی را قبل از سفر بررسی کنید.

یکی از این نکات، آب و هوا و شرایط دمایی مقصد است. در این بخش شرایط آب و هوایی شهر شیراز آورده شده است. با مراجعه به این بخش می‌توانید از وضع دمایی و جوی این شهر آگاه شوید.

شیراز آب وهوا

لوکیشن دقیق سعدیه در شهر شیراز

در این مقاله به آدرس و دسترسی سعدیه شیراز اشاره شده است. در این بخش لوکیشن دقیق این بنا و این مقبره آورده شده است. با مراجعه به این بخش و با کمک گوشی همراه هوشمندتان تا رسیدن به این مقبره تاریخی را به سادگی مسیریابی کنید.

عکس‌ها و کلیپ‌های این مطلب را سرکار خانم نسترن احمدزاده، سرکار خانم غزاله فرجی، سرکار خانم فاطمه قادری، جناب آقای میرسعید هادیان، جناب آقای میثم امامی، جناب آقای علی حدادی و جناب آقای رضا محمدی عزیز ثبت نموده‌اند.