تالاب انزلي يكي از قطب‌هاي بوم‌گردي و جاذبه‌هاي گردشگری مهم ایران در بندر انزلی است. این تالاب بین‌المللی، بزرگترین تالاب آب شیرین جهان است، که گل لاله‌های مردابی آن شهرت جهانی دارد. در این محتوا به موقعیت جغرافیایی این تالاب، اهمیت تالاب بین المللی انزلی، مناطق حفاظت شده در این تالاب، جزیره‌های این تالاب، مهمترین رودخانه‌های آبریز به آن، آب و هوای تالاب، معرفی پرندگان، ماهیان و گیاهان این تالاب و پستانداران و سایر حیوانات آن، جاذبه‌های گردشگری در آن و فصل گل مرداب، مشکلات زیست محیطی موجود در تالاب بندرانزلی و دسترسی به این تالاب پرداخته شده است.
تالاب انزلی، جاذبه‌ای دیدنی در گیلان
استان گیلان جاذبه‌های گردشگری و بوم‌گردی فراوانی دارد. یکی از این جاذبه‌های طبیعی تالاب و مرداب‌های آن است. از زیباترین و معروف‌ترین این تالاب‌ها، تالاب انزلی، مرداب سراوان و مرداب عینک است.
فیلم تالاب انزلی
معرفی تالاب بین المللی انزلی
معروف بودن بندر انزلی در جهان تا حد زیادی مدیون تالاب رویایی انزلی است. در واقع به معنی واقعی کلمه، بندر انزلی به خاطر این تالاب، به عروس استان گیلان معروف شده است. جاهای دیدنی انزلی به دلیل شرایط محیطی آن فراوان است. از مهمترین جاذبه‌های گردشگری آن اسکله بندر انزلی، آکواریوم انزلی و تالاب بین المللی انزلی است. در واقع تالاب زیبای انزلی به عنوان یکی از مهمترین ذخایر طبیعی زندگی دریایی در سراسر جهان در نظر گرفته می‌شود.
پرندگان مهاجر که در هنگام مهاجرت زمستانی، در آنجا ساکن می‌شوند و مناظر تالاب دیدنی انزلی با نیزارها و گلهای لاله مردابی، زیبایی خاصی به آن داده است، به طوری که هر ساله گردشگران زیادی جلب آن می‌شوند. پس از کنوانسیون معروف رامسر در سال 1971، این تالاب و تالاب شادگان استان خوزستان به عنوان تالاب‌های بین المللی ثبت شده است.
این تالاب بین المللی نه تنها در ایران بلکه در جهان مشهور است و از تنوع بیولوژیکی بالایی برخوردار است. به دلیل دیدنی‌های شگفت‌انگیز و البته تنوع زیستی بالای این تالاب، این مکان به عنوان یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری برای علاقمندان به طبیعت و گردشگران نامگذاری شده است.
موقعیت جغرافیایی تالاب انزلی
تالاب زیبا و حیرت‌انگیز انزلی در چهل کیلومتری شمال رشت، جنوب غربی بندرانزلی و دریای مازندران واقع شده است. در داخل این تالاب، جزایر زیبایی وجود دارد. این تالاب از نظر موقعيت جغرافيايي شامل چهار بخش، از سمت شمال به درياي مازندران، از شرق به پیربازار، از غرب به كپورچال و آبكنار و از طرف جنوب به صومعه‌سرا و قسمتي از رشت محدود مي‌شود. هر کدام از این چهار سمت این تالاب دارای اکوسیستم و ریخت‌شناسی متفاوتي دارند.
اهمیت تالاب انزلی
این تالاب از ذخيره‌گاه زيست محيطي مهم ایران است که در آن پرندگان مهاجر، آبزيان و محل تخم‌ريزي انواع ماهيان درياي خزر است. لذا این تالاب، نه تنها برای مردمان محلی و ساکن حاشیه آن نقش مهمی دارد، بلکه برای محیط زیست و اقتصاد ایران نیز نقش حیاتی دارد.از این تالاب می‌توان در تولید کودها، مصالح ساختمانی و عناصر کمیاب مورد استفاده قرار گیرد.
فیلم تالاب بین المللی انزلی
مناطق حفاظت شده در تالاب انزلی
در تالاب زیبای انزلی، مناطق حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش ایران وجود دارد که گونه‌های کمیاب پرندگان و ماهیان در آن زیستگاه دارند. این مناطق عبارتند منطقه‌ی حفاظت شده سیاه کشیم، پناهگاه حیات وحش سلکه، پناهگاه حیات وحش سرخانکل و پناهگاه حیات وحش چوکام است. هر کدام از این مناطق پوشش گیاهی و حیوانات خاص خودش را دارد. تالاب سلکه انزلی در نزدیکی صومعه‌سرا واقع شده است که هر ساله در آن جشنواره محلی گلهای تالاب در تابستان برگزار می‌شود.
جزیره های تالاب انزلی
جزیره قلم گوده در امتداد انتهای بیرونی و شرقی ساحل انزلی واقع شده است. معمولاً این جزیره، محلی برای لنگر انداختن کشتی‌ها است. این جزیره دارای یک گذرگاه عمیق و طولانی است که شبیه رودخانه است و عرض آن صد و بیست و پنج متر است. قلم گوده پوشیده از چمن است که گاوهای اهلی روی آن چرا می‌کنند. این جزیره با رودخانه از شهر جدا شده و از طریق یک پل به شهر راه دارد.
جزیره دیگر، جزیره طولانی به نام میان پشته در جلوی قلم گوده است که سطح آن توسط درختان پوشانده شده است. این جزیره فقط یک متر بالاتر از سطح دریا است. وزش باد شدید باعث جاری شدن سیل در آنجا می‌شود. طول آن از شرق به غرب 1260 متر است و گسترده ترین قسمت در شرق به 765 متر می رسد. ارتباط این جزیره با شهر یک پل بزرگراه است که روی رودخانه ساخته شده است. در گذشته یک انبار باروت در این جزیره وجود داشت. آثار باغی به نام باغ شاه متعلق به خسروخان در آن نیز است. به غیر از این ساختمان، پنج ویلا و چهل و پنج کلبه ماهیگیری در آن وجود دارد.
جزیره اکبرآباد جزیره بسیار کوچکى است که در حوالی قلم گود واقع شده است. جزیره مراد گود در بندر انزلی است که اهالی نزدیک به این جزیره، برای شکار اردک و مرغابی از آن استفاده می‌کنند. در این منطقه، کسی که از راه شکار اردک امرار معاش میکند، به سل‌بار معروف است. بخشی از این جزیره نیز زیر کشت شاهدانه است. چراغ پشتان جزیره‌ی در شش کیلومتری شرق انزلی و شرق مراد گود واقع شده است.
مهمترین رودخانه‌های آبریز تالاب انزلی
یازده رودخانه اصلی و سی رودخانه فرعی آب تالاب زیبای انزلی را تأمین می‌كند كه مهمترین این رودخانه‌ها شامل رودخانه پیربازار، چومسقال، کالسر، رمضان، رودخانه باختر، شیجان، اسپند، چاکو، لولكا، بیرود، هند الهه، درویشان سیاه، رودبار، نوخال، نرگستان، بهمبار شیلا، مورگاک خلکایی، و کانال مادر است.
آب و هوای تالاب انزلی
تابستان‌های تالاب دیدنی انزلی گرم و مرطوب و زمستان‌های آن معتدل است. در زمستان حداقل دما به صفر درجه سانتیگراد می‌رسد. در بخش پایین پست وضع آب و هوای شهر انزلی را در در پنج روز آینده آورده‌ایم.
معرفی پرندگان، ماهیان و گیاهان تالاب انزلی
با توجه به وسعت زیاد این تالاب و موقعیت جغرافیایی و اکولوژیکی خود دارای حیات وحش و پوشش گیاهی گسترده‌ای است.
گیاهان تالاب انزلی
گیاهان تالاب به سه نوع گیاه غوطه ور، شناور و گیاهان حاشیه‌ای تقسیم شده است. علاوه بر لاله‌های مرداب، پوشش گسترده‌ای از نی، جگن، بارهنگ آبی، لویی، اسپرغان، آقطی، تراپا، سراتوفیلوم، تاج‌ریزی، آزولا، آلاله آبی، عدسک‌ها، سوکوله خیز، مریم آبی، بارهنگ آبی، سرخاب کولی و گونه‌های گیاهی خشکی‌زی مثل بید، تمشک، علف هفت بند، صنوبر و توسکا در این تالاب رویش دارند.
تقریبا پوشش گیاهی 75٪ از گیاهان را در قسمت شرقی و مرکزی تالاب تشکیل می‌دهد. در تالاب لوتوس یا گل مرداب با رشد سریع به صورت شناور سطح آب را می‌پوشاند. این گل‌ها، یکی از مکان‌های اصلی تخمگذاری و جوجه‌های پرستوهای دریایی در تالاب است.
پرندگان تالاب انزلی
پرندگان گوناگون و نادری به صورت مهاجر در این تالاب زیستگاه دارند. این تالاب بهترین مکان برای زمستان گذرانی، تخمگذاری و جوجه‌ریزی و جوجه‌‌کشی است. تا به امروزه بیش از دویست و چهل گونه پرنده آبزی و خشک‌زی در تالاب دیدنی انزلی شناسایی شده است که در زیر به برخی از آنها اشاره شده است:
انواع مرغابی‌ها ( سرسفید، بلوطی، تاجدار، چشم طلایی، کله سیاه، سیاه کاکل، سر حنایی و کله سبز)، انواع قوی‌ها (فریاد‌کش، گنگ، قوی کوچک)، انواع حواصیل(سفید، ارغوانی، خاکستری)، انواع پرنده شکارچی (عقاب تالابی، سنقر تالابی، عقاب دم سفید، قوش، لیل، قرقی)، انواع اردک‌های ماهی‌خوار یا مرگوس (کاکلی، سفید، بزرگ)، انواع باکلان (کوچک، مار گردن، سیاه)، خانواده سبزقبایان (ماهی‌خورک یا کولی‌خوری، زنبور خوار سبز)، سایر پرندگان نظیر پلیکان، فلامینگو، غاز خاکستری، چلچله، سینه سرخ، سهره گلی، قرقاول، چکاوک، کلاغ ابلق و غیره است.
فیلم پرندگان تالاب انزلی
بیش پنجاه گونه ماهی در تالاب بین المللی انزلی زیستگاه دارند که مهمترین ماهیان این تالاب سبله، سوف، اردک ماهی، کولمه، ماهی سفید، شیشه ماهی، ماش ماهی، کپور، کپور نقره‌ای، کپور علفخوار، سیاه کولی، شاکولی و سیم می‌باشد.
پستانداران و سایر حیوانات تالاب انزلی
شنگ، گراز، خارپشت، راسو، شغال طلایی، سمور دریایی اوراسیا، گربه‌ی جنگلی و گورکن از پستانداران اصلی این منطقه هستند. این تالاب خزندگان و دوزیستان مختلفی از جمله مار آبی ناتریکس یا مار چلیپر، لاک‌پشت خزدار، لاک پشت برکه‌ای، مارمولک، قورباغه چوبی با پای بلند و قورباغه درخت سبز را در خود جای داده است. بعلاوه ، این تالاب زیستگاه طیف وسیعی از حشرات است. برخلاف شایعات، تمساح در مرداب انزلی وجود ندارد.
در حال حاضر تنها تمساح ایرانی به نام گاندو در استان سیستان و بلوچستان در باتلاق‌های دلگان و کلانی و در برکه‌های میان راسک و باهوکلات زیستگاه دارد. در گذشته‌های بسیار دور این تمساح در جنوب سواحل عراق نیز زیستگاه داشت و احتمالا در تالاب‌های استان خوزستان حیات داشته اما در حال حاضر فقط تمساح در استان سیستان و بلوچستان زیستگاه دارد.
جاذبه های تالاب بندر انزلی
جاذبه هایی که می‌توان در این تالاب بین المللی تجربه کرد، محدود به یک و دو مورد نمیشود.
قایق‌سواری و قایقرانی
در مناطق مختلف تالاب، می‌توان با پرداخت هزینه‌ی قایق‌سواری کرد. این تفریح فرصتی برای مشاهده‌ی زیبایی‌های این تالاب خیال‌انگیز است. زیبایی این تالاب، حتی کسانی که علاقه‌یی به عکاسی ندارند را نیز به وجد می‌آورد تا از این مکان جادویی عکس بگیرند. بهترین زمان برای عکاسی از این تالاب، فصل باز بودن گل مرداب است.
فصل گل مرداب انزلی
هر چند بهترین زمان برای سفر به تالاب انزلی بهار و پاییز است اما در این فصول اثری از گلهای لاله‌ی مرداب نیست. بهترین زمان برای بازدید از لاله‌های تالاب انزلی از ابتدای تابستان تا پایان آن است. در این زمان تمام مرداب پر از گلهای لاله است. لاله‌ی مرداب یا لوتوس با نام علمی Nelumbo nucifera گیاهی است با برگ‌های دایره‌ای بسیار بزرگ که با رنگ سبز، گلهای بزرگ، گلبرگ‌های صورتی ضخیم به صورت شناور در آب تالاب رشد میکند. به دلیل رشد این گیاه در تالاب بین المللی انزلی، به این مکان مرداب گل لاله یا مرداب لاله نیز می‌گویند.
بسیاری از افراد این لاله‌ها را با نیلوفر آبی با نام علمی Nymphaea اشتباه می‌گیرند و با عنوان نیلوفر آبی تالاب انزلی از آن یاد می‌کنند، در حالی این دو گیاه نام علمی و تیره متفاوتی دارند و از نظر علمی در یک خانواده قرار نمی‌گیرند. با کمی توجه به شکل ظاهری آنها می توان تفاوت‌های آنها را دریافت. گل مرداب انزلی گیاهی شناور است که ریشه آن در آب و ساقه‌ها، برگها و گلهای آن در خارج از آب شناور هستند.
به بذر این گیاه، مردم محلی پسته تالابی، پسته دریایی، پسته مرداب، سله باقلا ( باقلای آبگیر) و او باکله می‌گویند. در میان مردم بومی مصرف خوراکی دارد. البته تخم لاله مرداب انزلی در اشخاصی که ترایپوفوبیا – ترس از سوراخ‌های کوچک و غیر متقارنی- دارند، در هنگام مشاهده‌ی این بذرها، دچار حمله ترس و اضطراب می‌شوند.
نیلوفر آبی چیست
گیاه نیلوفر آبی در دریاچه سرآب شهر کرمانشاه به صورت شناور رویش دارد و این گل از نمادهای آیین مهر است. این گل هنگام طلوع خورشید باز و در هنگام غروب خورشید بسته می‌شود. همچنین گل باز شده‌ی آن شبیه خورشید است. نیلوفر آبی در سنگ نگاره‌های تخت جمشید، طاق بستان و سپس الگو گرفته از این آثار تاریخی، در معماری خانه‌های تاریخی ایران دیده می‌شود.
تماشای پرندگان
تعداد زیادی از پرندگان از کشورهای همسایه‌ی شمالی به ایران و به تالاب زیبای انزلی می‌آیند. همین موضوع، این تالاب را به یکی از بهترین مکان‌ها برای تماشای پرندگان تبدیل کرده است. ایستگاه‌های تماشای پرندگان در پناهگاه حیات وحش این تالاب ایجاد شده است که علاقمندان به تماشای پرندگان می‌توانند از آن لذت ببرند.
ماهیگیری در تالاب انزلی
یکی از جذابیت‌های تالاب دیدنی انزلی ماهیگیری است. در تالاب و رودخانه‌های انزلی با آرامش و سکوت ماهیگیری را می‌توانید تجربه کنید و لذت ببرید. البته ماهیگیری در فصل صید بسیار عالی خواهد بود.
لذت بردن از غذاهای محلی در تالاب انزلی
در رستوران تالاب دیدنی انزلی انواع غذاهای محلی با دستور العمل‌های خانگی تهیه می‌شوند. خوردن ماهی به خصوص ماهی دودی در این رستوران پیشنهاد داده می‌شود.
مشکلات زیست محیطی تالاب انزلی
مشکلات تالاب بین المللی انزلي از فعاليـت‌هـاي انـساني و توسعه شهري سرچشمه گرفته است. يكي از فعاليـت‌هـاي انسانی که تالاب را به شدت آلوده کرده است، ورود پساب‌هاي شهري، صـنعتي و روسـتايي به این تالاب اسـت. این پساب‌ها، تاثیر مستقیم و منفی بر این ذخیره‌گاه زیست محیطی می‌گذارند و زندگی گیاهان و حیوانات را تهدید می‌کنند.
پیش از سال 1978، تالاب انزلی هشت متر عمق داشت و صید 7 تا 8 تن ماهی امکان پذیر بود اما در سال 2012 عمق تالاب به دو متر و حتی در برخی مناطق عمق آب از بین رفته است. و کمتر از یک متر نیز رسیده است. این تالاب، مانند بسیاری دیگر از تالاب‌ها و منابع طبیعی کشور در حال نابودی کامل است.
رشد بی‌رویه گیاه آزولا نیز از مشکلات دیگر تالاب است. این گیاه، در دهه‌ی شصت در قالب طرحي پژوهشي تحت عنوان گیاه آزولا جانشين كودهاي شيميايي ازته برنج از فيليپين وارد ایران و استان گیلان شد. این گیاه، برای كاربردي شدن پژوهش و بررسی‌ها به عنوان تثبيت كننده نيتروژن خاك در روش كشت برنج در ايستگاه آزمايشي كاشت برنج رشت استفاده شد. اما به دليل سهل انگاري و عدم دقت وارد برکه و رودخانه‌ها شد و از آن طريق به این تالاب وارد شد. در طی این سال‌ها، این گیاه به دلیل رشد بی‌رویه مانع رسیدن نور به سطح زیرین آب شده است. و همچنین اکسیژن آب را کاهش داده است.
این تهدیدات خطرات جدی برای گیاهان و جانوران این تالاب هستند که موجب می‌شود عرصه را بر گیاهان بومی تنگ و حتی منجر به حذف آنها نیز می‌شود. برای مثال رشد بیش اندازه آزولا، زیستگاه طبیعی گیاه سوکوله خیز را تنگ کرده است. بسیاری از پرندگان در روی این گیاه جوجه‌آوری می‌کنند. آزولا به طور خطرناك بخش شرقي و سياه كشيم تالاب را تحت تسلط خود قرار داده است.
چگونه به تالاب بندرانزلی برویم؟
دسترسی به تالاب بسیار آسان است. کافی است به استان گیلان و شهر بندری انزلی بروید و قایق‌هایی که شما را به تالاب می‌رسانند سوار شوید. تالاب زیبای انزلی در منطقه‌یی بسیار گسترده واقع شده است. بهتر است به بندرهای شناخته شده شهر انزلی بروید که برای بازدید از تالاب تحت نظارت اتحادیه هستند. به افراد ناشناسی که به شما پیشنهاد می‌دهند شما را به تالاب ببرند، توجه نکنید. بازدید از این تالاب از صبح تا عصر می‌باشد. ورودی و قیمت بلیط تالاب انزلی یکی است. با تهیه بلیط تالاب انزلی ورودی رایگان است.
جاهای دیدنی بندر انزلی
به دلیل موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی دیدنی های بندر انزلی کم نیستند. از جاهای دیدنی بندر انزلی می‌توان به ساحل های بندر انزلی، کاخ موزه میان پشته(کاخ موزه بندر انزلی)، برج ساعت، بازارهای محلی انزلی، پل غازیان، خانه های رنگی انزلی و ساحل بندر انزلی اشاره کرد.
آب و هوای شهر انزلی
برای دیدن و بازدید از جاذبه‌های طبیعی که در طبیعت وجود دارد. یکی از مهمترین نکاتی که باید آن را مد نظر قرار داد، آب و هوا و شرایط جوی مقصد است. در این بخش برای داشتن سفری دلپذیر، آب و هوای شهر انزلی آورده شده است. با مراجعه به این بخش از آب وهوای این شهر در لحظه آگاه شوید.
لوکیشن دقیق تالاب انزلی
در بخش‌های بالا به آدرس و مسیرهای دسترسی به این تالاب اشاره شده است. در این قسمت، لوکیشن دقیق این تالاب آورده شده است. با مراجعه به این بخش و با کمک گوشی همراه هوشمندتان تا رسیدن به این تالاب را به سادگی مسیریابی کنید.
عکس‌ها و فیلم‌های این مطلب از پیج سفرنامه سارا اخذ شده است.
امتیاز شما به این صفحه:
تالاب انزلی
تالاب انزلي از قطب‌هاي بوم‌گردي مهم کشور است. در مقاله بالا به معرفی، آدرس، جاذبه ها، تفریحات، آب و هوای انزلی و مسیردسترسی تالاب بین المللی انزلی پرداختیم.