جنگل حرا قشم یکی دیگر از دیدنی های قشم و استان هرمزگان است. در جنوب ایران و نواحی سواحل جنوبی از تنگه هرمز تا سواحل دریای عمان، جنگلهای آبی یا بهتر است بگویم درختانی آبزی به صورت متراکم و حتی پراکنده در آب‌های شور حیات دارند و دیده میشوند. این جنگل در خلیج فارس واقع شده است. در این متن به معرفی جنگل حرای قشم، لوکیشن دقیق، آب و هوای جزیره قشم، ویژگی جنگل های حرا جزیره قشم، اهميت جنگلهای حراي جزیره ي قشم براي بوميان منطقه قشم، حيات وحش جنگل حراي قشم هرمزگان، چه عواملي جنگل حراي ايران را تهديد مي‌كند، ريشه‌يابي جنگل حرا و مسیر جنگل حرا قشم و زمان مناسب برای سفر به جنگلهای حرا بیشتر پرداخته‌ایم.
جنگل حرا
یکی از شگفتی ها و عحایب جزیره قشم جنگلی آبی ست که با نام جنگل حرا مشهور است. این جنگل از پوشش متراکم درختان حرا(مانگرو) که خاص این اکوسیستم است، شکل گرفته است.
جنگل حرا با آبراهه‌های زيبايش به همراه پرندگان و طبیعت بکرش، از مناطق جذاب، دیدنی و توریستی جزیره قشم است. اين جنگل‌ها هر ساله گردشگران زیادی را برای تماشاي آن و استراحت به اين منطقه مي‌كشاند. جنگل روي آب، جانوران شبيه به ماهي اما خزنده و گل خور كه در تخيلات بيشتر به حقيقت مي‌پيوندد تا در جزیره قشم.
گسترده‌ترين و متراكم‌ترين جنگلهای حرا در ايران در آب‌های بین لافت و بندر پل در شمال غربی جزیره قشم واقع شده است. اين جنگل‌ها در فاصله صد و چهل کیلومتری غرب بندرعباس واقع شده است.
پوشش گياهي جنگل حرا قشم هرمزگان
جنگل مانگرو يا حرا از اكوسيستم‌هاي منحصر بـه فرد مناطق حاره و مقاوم به نمك دريا تشكيل شده است. پوشش گياهي در جنگل حرا جزیره قشم به صورت درخت و درختچه همیشه سبز است. از گونه‌هاي هميشه سر سبز آن مي‌توان به گياه حرا اشاره كرد.
نام علمي اين گياه حرا يا Verbenaceae است. اين گياه از تيره‌ي شاه پسند است. اين گياه ارزش دارويي دارد. گياه حرا گلي به رنگ زرد با چهار گلبرگ دارد، اين گل‌ها بوي خوشايندي دارند كه بوي عطر آنها در منطقه پخش مي‌شود. فصل گل‌دهي اين درختان اواخر تيرماه و اواسط مردادماه است، اما گل بسيار كوچك است و ديده نمي‌شود. گياه حرا داراي برگ‌هاي بيضي شكل با رنگ سبز رنگ روغني است. قسمت پشت برگ‌هاي اين درختان سفيد رنگ يا سبز تيره است. اندازه برگ این درختان به طور متوسط حدود شش سانتي‌متر و عرض برگ‌ها به طور ميانگين دو و نيم سانتي‌متر است. ميوه اين درخت بسيار شبيه بادام است.
ريشه گياه حرا از مهمترين بخش اين درختان است كه سازگاري در محيط شور دارد. ريشه‌هاي اصلي اين گياه كوتاه و كم عمق هستند. درواقع ريشه‌هاي فرعي اين درختان باريك و به صورت عمودي به سمت بالا انشعاب پيدا مي‌كنند. ريشه‌هاي درختان حرا ريه‌هاي جنگل های حرا قشم هستند كه آب شور را تصفيه مي‌كنند.
درختان حرا به هنگام بالا آمدن آب دريا به حالت شناور در آب قرار مي‌گيرند. پس از برگشت آب به سمت دريا به صورت درختان خشكي‌زي ظاهر مي‌شوند. پس از پس‌روي آب، راه رفتن در ميان گل و لاي از جاذبه‌هاي گردشگري ديگري است كه گردشگران و مسافران آن را تجربه مي‌كنند. در هنگام راه رفتن در ميان گل و لاي، گردشگران شاهد عيني موجودات اين جنگل دريايي هستند.
جنگل حرا قشم کجاست
خطه جنوب و در استان هرمزگان و در نزدیکی جزیره زیبای قشم، جنگلهای مانگرویی یا جنگل حرا به عنوان یکی از عجایب جزیره قشم به چشم میخورد.
جنگل حرا چگونه است
درختان حرا(مانگرو) از جمله درختان شورزی هستند، که ریشه آنها آب را تصویه کرده و در اختیار این درختان بلند قرار میدهد. به هنگام مد آب تا گلوگاه بالا میآید و ریشه و تنه درختان را به زیر آب میبرد.
گياهان جنگل حرا فقط در آب کم عمق و در پهنه‌های جزر و مدی شكل مي‌گيرند. همچنين اين جنگل‌ها شدیدا تحت تاثیر جزر و مد نيز قرار مي‌گيرند. نقش جزر و مد در توسعه جنگل حرا به اين صورت است كه جزر و مد باعث حذف گونه‌های آوندی بزرگتر مي‌شود. همچنين جزر و مد مانع شوری شدن بيش اندازه در مناطقی که میزان تبخیر بالا است، مي‌شود. يعني جزر و مد مانع مي‌شود تا شوري آب به سطح مرگ آفرین برسد. تعادل در شوری آب و خاك را منجر مي‌شود.
چه زمان به جنگل حرا سفر کنیم
زیبایی جنگلهای حرا مثال زدنی ست. با جزر و مد آب درختان این جنگل منظره متفاوتی به خود میگیرند. بهترین زمان سفر به جنگل حرا، از فصل پاییز آغاز و در نهایت به اردیبهشت ختم میشود. به عبارتی در فصول سرد سال سفر به منطقه جنوب و جنگل حرا دلپذیرتر است. در این بازه زمانی به سبب آب و هوای این جزیره بهتر و راحت‌تر میتوانید از دیدنی های قشم لذت ببرید.
اهميت جنگل هاي حراي جزیره‌ي قشم از نظر جهاني
جنگل های حرای قشم زيستگاه مهم براي پرندگان و ساير حيوانات، پرورشگاه موجودات دريايي، داراي تنوع زيستي و غناي جانداران، زيستگاه گونه‌هاي موجودات در معرض خطر و نادر ايران، واقع شدن در شرايط زيست محيطي ويژه و از نظر پوشش گياهي داراي اهميت فوق‌العاده‌ي هستند. . اين جنگل‌هـاي حرا آخرین مرز شمالی این جنگل‌ها در نیمه‌ي شرقي کره‌ي زمین هستند. اهميت ديگر آنها، محل پرورش طبیعی میگوهاي مرغوب جهان است.
همچنين جنگل حرای قشم زیستگاه گونه‌هاي زيادي از موجودات يعني بيش از 2000 گونه‌ي موجودات كوچك و بزرگ دريايي و خشكي است. جنگل هاي حرا قشم همچنين محل امن زندگی پرندگان بومي و زاد و ولد آنها، مكان توقف پرندگان مهاجر، ماهیان و ساير جانوران مهاجر ديگر است. اين پرندگان بخشی از سـال و یـا دوره‌اي از زنـدگی‌شان را در ایـن جنگل زيباي دریایی سپري مي‌كنند. اين پرندگان شامل چهل و سه گونه از پرندگان ماهي‌خور اورسيايي است كه به سمت آفريقا مهاجرت مي‌كنند. نيز هشتاد درصد ماهیان و آبزیان خلیج همیشه فارس دوره ي تخم‌ریـزي خودشان را در جنگل‌هاي حراي جنوب سپري مي‌كنند.
به دليل اهميت اكوسيستم جهاني جنگل حراي جزيره قشم، اين جنگل‌داراي سه عنوان جهانی است. اين عناوين شامل ذخيره‌گاه زيست كره، منطقه حفاظت شده بين المللي و تالاب بين المللي است.
اهميت جنگل هاي حرای قشم براي بوميان منطقه قشم
جنگل حرای قشم از نظر توريستي و گردشگري اهميت بسزايي در اقتصاد این منطقه دارد. به طور كه گردشگري به كاهش بيكاري و اشتغال‌زايي اين منطقه كمك به سزايي كرده است. از درختان حرا بوميان به عنوان مصالح ساختماني نيز استفاده مي‌كنند. برگ‌ها و سرشاخه‌هاي اين درختان به عنوان علوفه براي دام‌ها كاربرد دارد. اين درختان در صنعت چوب و كاغذ نيز كاربرد دارد.
حيات وحش جنگل حراي قشم هرمزگان
جنگل‌هاي حراي جزيره قشم هرمزگان زيستگاه انواع مختلف آبزيان، دوزيستان و پرندگان است. بی‌مهرگان در جنگل حراي قشم مانند شکم‌پایان و دوکفه‌اي‌ها و سخت‌پوستان شامل خرچنگ‌هاي پهن حدود ده گونه و میگوی صورتی و سفید است.
مهره‌داران شامل حدود سي و دو گونه ماهيان ايران است. خزندگان مثل ماهي گل خورک، لاکپشت سبز و لاک پشت عقابی و حدود پنج گونه مار دريايي در اين جنگل دريايي زيستگاه دارند. دوزيستاني مثل انواع گونه‌هاي قورباغه در آن مشاهده شده است.
ماهي گل خورک (Mudskipper) نوعي خزنده‌ي شبيه ماهي است. اين خزنده زيبا پوشش جانوري اصلي جنگل‌هاي حراي ايران است. اين حيوان بومي ايران با بدن سازگاري يافته به راحتي در گل ولاي اين منطقه فرو مي‌رود. ماهي گلخورک‌ها در زمان جزر و مد بيشتر مشاهده مي‌شوند.
از مهره‌داران ديگر اين منطقه مي‌توان به پرندگان اشاره كرد. در جنگل‌هاي حراي قشم هرمزگان حدود نود و سه گونه پرنده زيستگاه دارند. از اين پرندگان مي‌توان به حواصيل، مرغ ماهي‌خوار، ماهي خوار دريايي سفيد، پليكان، لك لك، مرغ باران يا آبچليك، مرغابي، مرغ دريايي و غيره اشاره كرد. يك نوع پستاندار به نام موش سیاه نيز در اين جنگل دريايي زيستگاه دارد.
چه عواملي جنگل حراي ايران را تهديد مي كند؟
عواملي مانند آلاينده‌ها، برداشت بیش از حد سرشاخه‌هـا جهت تغذیه‌ي دام‌ها، تبديل اراضي به كشاورزي، توسعه ي راه‌هاي ساحلی، آبزي پروري، اسـتفاده‌ي نامناسب تفرجی، مشكلات ناشي از پاکسازی آلاينده‌ها، آلودگی نفتی ناشی از تردد نفـت‌کـش‌هـا و یـا اتفاقات و حوادث دریایی و گسترش شهرها موجب تهديد جنگل‌هاي حراي ايران شده است.
ريشه يابي جنگل حرا
جنگل‌هاي مانگرو در واقع اشاره به تعدادي از درختان مختلف در مناطق جزر و مدی است. اين درختان به شرایط شور و پوشیده زير آب سازگاری دارند. جنگل‌هاي مانگرو در كشور ايران به نام جنگل‌هاي حرا شناخته شده است. اين امر به خاطر پوشش غالب درختان حرا نسبت به ساير پوشش گياهان در اين جنگل‌هاي دريايي ايران است. نام علمي گياه حرا Avicennia Marina (گياه تيره شاه‌پسند) از دانشمند شهير و بلند آوازه‌ي ايران ابو علي سينا گرفته شده است.
مسیر جنگل حرا قشم
براي بازديد از جنگل‌هاي مانگرو جزیره قشم گردشگران مي‌توانند از مسير اسکله‌های موجود در روستاهای لافت، طبل و سهیلی بهره ببرند. مشاهده جنگل دريايي حرا از طريق قايق‌هاي محلي و بوميان منطقه صورت مي‌گيرد. در اين بازديد علاوه بر لذت بردن چشم انداز زيباي بكر جنگل دريايي، امكان مشاهده‌ي پرندگان مهاجر و بومی ايران براي آنها نيز ممكن است. براي تماشاي اين جنگل بايستي با قايق‌ران‌هاي پرتجربه همراه شويد، چون كه فقط آنها مي‌توانند شما را از آبراهه‌هاي كوچك و پرپيچ و خم موجود در اين جنگل دريايي عبور دهند.
جاهای دیدنی قشم
با توجه به وسعت این جزیره دیدنی های قشم کم نیستند. در هر گوشه از ساحل و گوشه گوشه روستاها شما میتوانید جاهای دیدنی قشم را مشاهده کنید. با این حال می‌توان از دیدنی های قشم به غار خربس، قلعه پرتغالی های قشم، دره ستارگان، تنگه چاهکوه، پارک کروکدیل های قشم، غار نمکدان قشم، قبرستان پرتغالی ها قشم، دره قاضی، روستا و بندر لافت و چاه های تلا لافت اشاره کرد.
آب و هوای جزیره قشم
برای سفر در ایران و دیدن جاذبه های طبیعی که در دل آن قرار دارد، دانستن آب و هوا و شرایط جوی یکی از تاثیرگذار ترین نکات در کیفیت سفر است. در این بخش آب و هوای جزیره قشم آورده شده است و شما را برای بازدید از دیدنی های قشم یاری می‌کند. با مراجعه به این بخش میتوانید از آب و هوای این شهر در هر روز آگاه شوید.
قشم آب و هوای
لوکیشن دقیق جنگل حرا
اگر برای بازدید از جاهای دیدنی قشم به این جزیره سفر می‌کنید، داشتن نقشه و یا لوکیشن دقیق جاذبه‌های گردشگری این جزیره یکی از مهم‌ترین نکات است. در این بخش به منظور دستیابی بهتر به جنگل های دیدنی حرا، لوکیشن دقیق آن آورده شده است. با مراجعه به این بخش و با کمک گوشی همراه هوشمندتان تا رسیدن به این جنگل زیبا را مسیریای کنید.
منابع
- مديريت منابع زيست محيطي منطقه خليج فارس در جهت توسعه پايدار با تاكيد برجنگل‌هاي مانگرو، محمد ابراهيم علي نژاد، زهرا رزاقي، فصلنامه‌ي مطالعات فرهنگي و سياسي خليج فارس
- جنگلهای مانگرو در ایران، شهلا صفیاری، طبیعت ایران، جلد 2، شماره 2، خرداد- تیر 1396
امتیاز شما به این صفحه:
جنگل حرا قشم
جنگل حرا یکی از جاهای دیدنی جزیره قشم است. در مطلب بالای متن به معرفی جنگل های حرا، ویژگی، بازدید، راهنما و آدرس جنگل حرا قشم پرداختیم.
