حمام باغ فین کاشان از حمام های تاریخی ایران یکی از بارز‌ترین جاهای دیدنی کاشان محسوب می‌شود. که به دلیل اهمیت شخصیت امیرکبیر در تاریخ ایران، جایگاه ویژه‌ای را در میان جاذبه‌های تاریخی به خود اختصاص داده است. حمام فین در دل باغ فین کاشان قرار دارد. سفر به شهر کاشان تنها به بازدید از مجموعه حمام باغ فین کاشان منتهی نمی‌شود بلکه جاذبه‌های دیگری نیز از جمله: تپه سیلک، خانه های تاریخی کاشان(مثل خانه بروجردی ها، خانه عامری ها) حمام امیر احمد، مسجد آقابزرگ و غیره را شامل می‌شود. اما در این مقاله تنها به معرفی عناوینی چون: پیشینه شهرستان کاشان، اقلیم و معماری کاشان، حمام فین کاشان و امیرکبیر، باغ فین کاشان، گرمابه باغ فین کاشان و اهمیت آن، جذابیت‌های دیگر باغ فین و سرانجام باغ فین کاشان می‌پردازیم.

شهرستان کاشان یکی از شهرستان‌های شمالی استان اصفهان می‌باشد. هر کدام از شهرستان‌های استان اصفهان دارای جاذبه‌های گردشگری زیبایی هستند. اما این شهرستان با داشتن حمام باغ فین کاشان و همچنین تاریخچه غنی، ارزش خاصی در بین سایر شهرستان‌های اصفهان دارد.

پیشینه شهرستان کاشان

شهرستان کاشان را می‌توان جزوی از اولین مراکز تمدنی ایران دانست. به همین دلیل پیشینه و تاریخچه این شهرستان بسیار پربار و غنی است. وجود جاذبه‌های بیشمار این شهرستان مانند حمام باغ فین کاشان دلیلی بر این ادعا محسوب می‌شود. علاوه بر اهمیت تاریخی و گردشگری این شهرستان، هم‌اکنون نیز شهرستان کاشان به دلیل اهمیت اقتصادی، مذهبی، علمی و صنعتی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. ضمن اینکه این شهر در مسیر شاهراه تهران به جنوب کشور قرار دارد.

باستان شناسان شهرستان کاشان را یک شهر بسیار تاریخی با قدمتی طولانی معرفی می‌کنند. و معتقدند این شهرستان قدمتی هفت هزار ساله دارد. این پیشینه طولانی به دلیل اکتشافاتی است که از تپه سیلک کاشان به دست آمده است. این ادعا اثبات می‌کند، شهرستان کاشان مربوط به دوران نوسنگی است. علاوه بر آثاری که از دوران نوسنگی در کاشان به یادگار مانده است. گزارشاتی که از جغرافی‌دانان و مورخان به دست باستان‌شناسان رسیده، حاکی از رونق و اهمیت شهر کاشان در دوران ساسانی می‌باشد. با ورود دین اسلام نیز این شهرستان جایگاه خود را حفظ کرده است. و محل تولد و بالندگی مشاهیر و بزرگان زیادی در دین اسلام بوده است. مذهب شیعه در این شهر اهمیت ویژه‌‌ای داشته به همین دلیل در دوره های بعدی مانند حکومت های ایلخانی و صفویه که توجه زیادی به تشیع داشتند. موجب گردیده است، این شهر همیشه سرآمد و پر رونق باشد.

فیلم حمام فین کاشان

اقلیم و معماری کاشان

مجموعه فین در شهری قرار دارد که اقلیمش از نوع BWhsa می‌باشد که به طور کلی بیانگر اقلیمی گرم و بیابانی در شهرستان کاشان است. این شهرستان به دلیل مجاورت با دریاچه نمک و کویر مرنجاب دارای اقلیمی کویری است. ویژگی بارز این نوع اقلیم اختلاف دمای روز و شب می‌باشد که در زمستان ها به بیشترین میزان خود می‌رسد.

همچنین میزان دمای هوای شهرستان کاشان در ماه های گرم سال مانند: تیر و مرداد به بیشتر از ۲۲ درجه سانتی گراد می‌رسد. با توجه به تقسیم‌بندی دومارتن، کاشان شهرستانی بسیار خشک بوده و اقلیمی بسیار بسیار گرم و خشک دارد. در چنین اقلیمی سفر کمی مشکل می‌باشد زیرا در تمام طول سال آسایش اقلیمی برای گردشگران فراهم نخواهد بود و باید در ماه‌هایی خاص به این شهرستان سفر کرد.

این گرمابه و دیگر جاذبه‌های این شهر تاریخی تناسب زیادی با اقلیم حاکم بر کاشان دارند. در گذشته براساس اقلیم و مصالح موجود در هر منطقه، معماری بناها متناسب بوده است که امروزه این امر کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. اما خوشبختانه در شهرهایی مانند کاشان شاهد پایبندی به معماری سنتی هستیم که همین امر نقطه قوتی در راستای توسعه گردشگری این شهرستان محسوب می‌شود.

آسایش اقلیمی یکی از گزینه‌های مهمی است که در گردشگری باید مورد توجه قرار بگیرد. در این مبحث براساس فاکتورهایی نظیر میانگین حداکثر دما، میانگین دما، میانگین حداقل رطوبت نسبی، میانگین رطوبت، نسبی، مجموع بارش ماهانه، میانگین ساعات آفتابی و میانگین سرعت باد شرایط آسایشی هر شهری بررسی می‌شود. در تحقیقات بسیاری حول همین محور، مشخص گردیده معماری خانه‌ها در کاشان کاملا براساس آسایش حرارتی طراحي شده است. اجزای خانه‌های کاشان شامل بام، زمستان نشین، تابستان نشین، اتاق کرسی، حوص‌خانه و سرداب، پایاب، بادگیر، شاهنشین و ایوان می‌باشد.

حمام فین کاشان و امیرکبیر

این حمام و نام امیرکبیر یا همان میرزا محمدتقی‌خان همیشه به یکدیگر مرتبط بوده‌اند. امکان ندارد نام باغ فین ذکر شود و کسی در ذهن نام امیرکبیر را مرور نکند. پدر امیرکبیر در خانه‌ی پدر میرزا ابوالقاسم قائم مقام، آشپز بود. همین نزدیکی به یکی از بزرگان سیاسی ایران، موجب شد؛ از کودکی امیرکبیر مورد توجه باشد. و استعداد و نبوغ اون بر همگان آشکار شود. کم کم با گذشت زمان محمدتقی خان در مدارج بالاتر حضور یافت و در مناصب مهمی قرار گرفت. او در زمان حکومت فتحعلی شاه خوش درخشید. سپس در زمان محمد شاه قاجار، به ریاست نمایندگی دولت ایران در کمیسیون صلح ارزنة‌الروم درآمد. و عنوان «وکیل تام الاختیار» را کسب کرد. از دیگر مدارج مهم امیرکبیر می‌توان به صدراعظمی او در زمان حکومت ناصرالدین شاه شاره کرد. اهمیت شخصیت امیرکبیر به دلیل مقابله او با مفاسد اداری و دیوانی حکومت و دستاوردهای مهم او می‌باشد.

اما آنچه امیرکبیر را با حمام باغ فین کاشان گره می‌زند، پایان یافتن زندگی او است. این مرد بزرگ بعد از تمام خدماتی که به ایران و ایرانیان کرد و در پی استقلال سیاسی ایران بود،. این امر موجب خشم افراد سیاسی و بانفوذ داخلی و همچنین دیگر روسای سیاسی دولت‌های خارجی نظیر انگلیس و روس قرار گرفت. به همین دلیل ناصرالدین شاه قاجار این بزرگ مرد را از مناصب خود عزل نمود و به کاشان تبعید کرد. به دلیل نفوذ و قدرت امیرکبیر و ترس از بازگشت او به حکومت، تبعید آخرین ظلم به او نبود. فرستادن شخصی با نام حاج علی مراغه‌ای برای قتل امیرکبیر آخرین اقدامی بود که ناصرالدین شاه در قبال تمام تلاش‌های محمدتقی خان انجام داد. در نهایت او در ۱۸ ربیع‌الاول ۱۲۶۸ درون حمام باغ فین کاشان به قتل رسید.

باغ فین کاشان

گرمابه باغ فین کاشان یا به طور کلی، مجموعه باغ فین، ازجمله باغ‌های ایرانی است که در خیابان امیرکبیر شهر کاشان قرار دارد. مساحت این باغ ۲۳ هزار متر مربع می‌باشد که توسط دیوار، برج و بارو محاصره شده است.

این باغ در زمره زیباترین باغ‌های ایران قرار دارد و در ماه‌های اردیبهشت، خرداد، بهمن و اسفند میزبان گردشگران است. زیرا در بقیه ماه‌های سال، هوای کاشان یا بسیار گرم و یا بسیار سرد است. از ویژگی‌های اصلی این باغ می‌توان به نزدیکی به چشمه سلیمانیه، درختان تنومند و سر به فلک کشیده و معماری زیبا اشاره کرد. همچنین این باغ خرم و خوش آب و هوا در دوره های بعدی کامل‌تر شده است. و در دوران صفویه به اوج زیبایی خود رسیده است.

اجزای تشکیل‌دهنده باغ فین شامل سردر ورودی و برج و بارو، اتاق شاه نشین در جنوب شرق باغ، موزه در غرب باغ و حمام‌ باغ فین به همراه کتابخانه در شرق باغ می‌شوند. این باغ در میان ۵۷۹ اصله درخت سرو و ۱۱ درخت چنار هوای مطبوعی را برای مهمانان خود فراهم آورده است. که جلوه باغ‌های ایرانی را با گیاهان و آب روان خود دوچندان می‌کند. جریان آب در جوی، حوض و فواره‌های باغ زیبایی خاصی به باغ فین بخشیده است. امروزه بخشی از فضای باغ به چای خانه و کباب خانه اختصاص یافته است. تا گردشگران بعد از بازدید مدتی را درون فضای داخلی باغ بنشینند و از حال و هوای بی‌نظیر باغ لذت ببرند.

حمام باغ فین کاشان و اهمیت آن

این حمام تاریخی علاوه بر اینکه در سال ۱۳۱۴ با شماره ۳۲۸ به ثبت ملی رسیده است. در یونسکو نیز دارای جایگاه ویژه‌ای می‌باشد. همه این‌ها حاکی از جذابیت و اهمیت این باغ و حمام باغ فین کاشان در میان سایر باغ‌های ایرانی است. حمام باغ فین جزو قسمت‌هایی است که در کنار بناهایی دیگری شامل اتاق شاه‌نشین، خلوت کریمخانی و موزه ملی بعدها به این باغ اضافه شده است. آنچه به عنوان حمام‌ باغ فین کاشان ذکر می‌شود، مربوط به حمام کوچک این باغ است. زیرا در مجموعه باغ فین، دو حمام وجود دارد. که حمام کوچک این باغ به دلیل آنکه برای خدمتگزاران احداث شده است. این حمام جذابیت معماری ندارد و به جهت واقعه قتل امیرکبیر مورد توجه است. اما حمام بزرگ به دلیل ستون‌های زیبا، معماری خاص و نقاشی‌های سقف آن؛ برای گردشگران جذابیت دارد.

حمام باغ فین مانند سایر حمام‌های ایرانی دارای حوضچه یا همان خزینه است. به همین دلیل به اصطلاح به این نوع حمام‌ها، حمام خزینه‌ای می‌گویند. خزینه یا حوضچه محلی است که افراد برای شست و شوی خود از آن استفاده می‌کردند. از دیگر قسمت‌های حمام باغ فین کاشان می‌توان به ورودی حمام، رختکن یا سربینه، آب نماها، کانال‌های تعویض آب خزینه‌ها و گرمخانه اشاره کرد. سیستم حمام‌های سنتی ایرانی به این صورت بوده که در گرم‌خانه آب را درون دیگ‌هایی مسی داغ می‌کردند. این آب‌ها توسط کانال‌ها که در کف حمام تعبیه شده بودند، به خزینه می‌فرستادند. از دیگر ویژگی‌های حمام باغ فین کاشان یا به عبارتی حمام بزرگ، وجود دو رختکن در آن است.

حوض جوض و چشمه باغ فین

در کنار جذابیت‌های حمام باغ فین کاشان، قسمت‌های دیگری از این باغ نیز بسیار جالب توجه هستند. حوض جوش باغ فین، یک حوض مستطیلی و بسیار زیبا است که در مقابل بخش شاه نشین قرار دارد. سیستم بکار رفته در این حوض جهت فواره‌ی آب‌ها و سرریز نشدن آب حوض، بی‌نهایت عجیب و پیچیده می‌باشد. زیرا بسیاری از معماران داخلی و خارجی موفق به کشف دقیق راز این حوض نشده‌اند.

از دیگر ویژگی‌های حوض جوش باغ فین می‌توان به ۱۶۰ حفره که داخل حوض وجود دارد، اشاره کرد. همچنین با توجه به شواهدی که موجود است، شکل اولیه این حوض با آنچه هم‌اکنون مشاهده می‌کنید، بسیار تفاوت دارد. گفته شده در این حوض کاشی‌کاری زیبا با جنس خاصی وجود داشت. به دلیل جیوه موجود در آب، در طول روز با تابش خورشید؛ انعکاسی از رنگین کمان را مهمان بخش شاه نشین می‌کرده است.

چشمه فین کاشان از دیگر بخش‌های مهم این باغ ایرانی محسوب می‌شود که در قسمت جنوبی باغ قرار دارد. چشمه فین یا چشمه سلیمانیه، منبع آبی این باغ است که در تمام قسمت‌های باغ جریان می‌یابد. آب این چشمه بسیار زلال و شفاف بوده و همچنان نیز به کیفیت خود باقی می‌باشد. البته آب چشمه سلیمانیه به دلیل املاح موجود در آن، قابل آشامیدن نیست. اما به قدری شفاف است که زیبایی خاصی به باغ فین بخشیده است.

سازنده باغ فین کاشان کیست؟

طبق تحقیقات صورت گرفته سازنده حمام فین کاشان را به غیاث الدین جمشید کاشانی و شیخ بهایی نسبت می‌دهند. اما سند یا منبع تاریخی کاملا معتبری بر این موضوع وجود ندارد. به طور کلی آنچه مهم می‌نماید، زیبایی کنونی این باغ می‌باشد. کاشان به دلایل مختلف طبیعی و انسانی بارها مورد تخریب قرار گرفته است. و باغ فین نیز این خسارت‌ها مبرا نبوده است.

اما به دلیل اهمیتی که این شهر و باغ دفین در طول تاریخ برای دولتمردان داشته، به دستور بزرگان مرمت شده است. می‌توان اولین اقدام برای مرمت باغ فین را به زمان کریم خان نسبت داد. به دلیل خسارت‌هایی که به جهت زلزله به این بنا وارد شده بود، دستور بازسازی باغ فین کاشان صادر گردید. بعد از این بازسازی در طول دوران قاجاریه به خصوص در زمان فتحعلی شاه قاجار، این باغ توسط معماران بازسازی شده و بخش‌هایی نیز به آن افزوده شده است.

دیدار از حمام باغ فین کاشان و دیگر قسمت‌های این باغ در بین گردشگرانی که به اصفهان سفر می‌کنند در جایگاه سوم قرار می‌گیرد. این امر خود نقطه عطفی برای این باغ ایرانی محسوب می‌شود. برای بازدید از مجموعه باغ فین و حمام باغ فین کاشان، شما می‌توانید همه روزه از ساعت ۹ صبح تا ۱۹:۳۰ دقیقه غروب از این باغ دیدن فرمایید. ضمن اینکه هزینه بلیط برای هر نفر ۵۰۰۰ تومان می‌باشد. البته توجه داشته باشید، در روزهای تاسوعا و عاشورا، رحلت‌ پیامبر (ص)، شهادت‌ امام‌ جعفر صادق (ع)، شهادت‌ حضرت‌ علی (ع)، رحلت‌ امام‌ خمینی بازدید مقدور نمی‌باشد.

دیگر دیدنی های کاشان

از دیگر جاهای دیدنی کاشان می‌توان به خانه عباسیان، خانه طباطبایی ها، خانه عامری ها، مسجد جامع کاشان، مسجد آقابزرگ کاشان، بازار کاشان، مقبره محتشم کاشانی، باغ فین، حمام سلطان احمد، تیمچه و سرای بخشی کاشان، مقبره خواجه تاج الدین و تپه سیلک اشاره کرد.

آب و هوای شهر کاشان

اگر تا کنون به شهر زیبای کاشان سفر نکرده‌اید، به شما توصیه می‌کنم که پس از درمان کرونا، به این شهر سفر کنید. یکی از نکات مهمی که قبل از حرکت به سمت این شهر باید بررسی شود، دانستن آب و هوا و شرایط جوی این شهر است.

در این بخش برای داشتن سفری بهتر، شراط جوی و دمایی این شهر آورده شده است. با مراجعه به این بخش می‌توانید از شرایط جوی این شهر آگاه شوید.

کاشان WEATHER

لوکیشن دقیق باغ فین و حمام فین کاشان

در بخش‌های بالا به آدرس و مسیرهای دسترسی به این باغ دیدنی آورده شده است. در این قسمت برای دستابی بهتر و ساده‌تر به این باغ دیدنی و تاریخی، لوکیشن ان آورده شده است. با مراجعه به این بخش و با کمک نرم افزار گوگل مپ گوشی همراه هوشمندتان تا رسیدن به این باغ زیبا را میسریابی کنید.

اگر روش استفاده از نرم افزار گوگل مپ را نمی‌دانید، بر روی لینک کلیک(لمس) کرده تا شما را در روش استفاده از این نرم افزار یاری رساند.

تعداد از عکس‌ها و کلیپ این مطلب را جناب آقای امیر پاشایی عزیز ثبت نموده‌اند.