حمام وکیل کرمان

این مطلب را در مورد حمام وکیل کرمان بدانید که آنقدر زیبا و دیدنی است که با وجود اینکه کاربری چایخانه سنتی به آن داده‌اند، اما شما در بدو ورود محو زیبایی‌های جداره و سقف آن خواهید شد. این حمام یا چایخانه از جاهای دیدنی کرمان به حساب می‌آیند. اهل کسبه‌ای که داخل این بازار کار می‌کردند با وجود چهارسوق‌های حوض‌دار و راسته‌های خنک چرا باید از کار کردن و کاسبی کردن خسته می‌شدند؟ و اما برگردیم سر حمام وکیل کرمان از حمام های ایران! با ما همراه باشید تا هرآنچه در مورد دلایل نامگذاری، دلایل اهمیت حمام وکیل کرمان، تاریخچه، معماری، زیبایی‌ها، آدرس و اطلاعات ضروری سفر مورد نیاز است را به شما بگوییم.

حمام‌های سنتی ایران خود یک ساختمان و شاهکار معماری به حساب می‌آیند. حمام وکیل کرمان در مجموعه وکیل قرار دارد و اولین اثر شناخته شده از این مجموعه نیز به حساب می‌آید. بازار وکیل کرمان را رفته‌اید؟ دقیقا در کنار حمام وکیل و مسجد وکیل کرمان، بازار وکیل و مسجد وکیل کرمان قرار دارد. ریتم تاق‌بندی‌های سقف این بازار به انسان روح و جان می‌دهد.

حمام وکیل کرمان کجاست؟

هرساله گردشگران زیادی راهی استان کرمان می‌شوند. در کرمان جاذبه‌های گردشگری زیادی وجود دارد که در نوع خود بی‌نظیر هستند. از جمله بارزترین آنها می‌توان به مجموعه وکیل اشاره کرد که در مرکز شهر قرار دارد. دسترسی به این مجموعه راحت است و هر جای کرمان که باشید می‌توانید خودتان را به اینجا برسانید. حمام وکیل کرمان نیز در کنار بازار وکیل قرار دارد و دسترسی راحتی را از بازار به آن خواهید داشت.

شاید با دیدن حمام وکیل از خود بپرسید چرا در گذشته برای ساختمان حمام‌ها اینقدر ارزش قائل می‌شده‌اند! پس در وهله اول نیاز است بدانید که حمام‌ها نه تنها جایی برای امور نظافتی که برای جمع‌شدن‌ها و مراسم و جشن‌ها نیز از آن استفاده می‌شد. هرکس که به داخل حمام‌های قدیمی ایرانی پای بگذارد متوجه خواهد شد که ایرانی‌ها از زمان‌های دور نظافت و پاکیزگی برایشان در اولویت بوده است وچه خوب توانسته‌اند این اهمیت را نشان دهند.

چرا از حمام وکیل بازدید کنیم؟

حمام وکیل کرمان یکی از یادگارهای دوران قاجار است که رد معماری دوره زندیه را نیز می‌توان در آن دید. نوع تزئینات، کاشی‌کاری‌ها، کاربندی سقف‌ها، سلسله مراتب ورود، فضاهای نیمه گرم و نیمه سرد، حوض زیبای مرکزی داخل حمام و دیگر بخش‌های آن تمام مطابق با الگوی حمام‌سازی ایرانی است. پس اگر می‌خواهید نمونه یک حمام تاریخی و بسیار زیبا را ببینید حتما از حمام وکیل کرمان دیدن کنید. اینجا از آن جهت اهمیت دو چندان دارد که امروزه کاربری چایخانه و کافه سنتی به آن داده‌اند. شما فکرش را بکنید داخل حوض‌خانه حمام نشسته‌اید، چایی می‌نوشید، همین جا در گذشته نیز جایی بوده است که افرادی که به حمام می‌آمدند بعد از حمام خود استراحت می‌کردند و از آنها با شربت و نوشیدنی‌های خنک پذیرایی می‌شد. امروز این امکان برای بازدیدکنندگان فراهم شده است که هم از حمام دیدن کنند هم یک میان‌وعده‌ی خیلی خوشمزه نوش جان کنند.

بسیاری از افراد از دادن کاربری‌های جدید به بناهای تاریخی ناراضی هستند و بر این باورند که کاربری‌های جدید تنها به به بافت و ارزش بنا آسیب وارد می‌کند، در حالیکه دادن کاربری‌های جدید یکی از مرسوم‌ترین و درست‌ترین شیوه‌ها رای احیای فضاهای تاریخی و ارج دادن به آنهاست. تنها باید تمام موارد و پروسه‌ی این کار زیر نظر ارگان‌های مربوطه مخصوصا سازمان میراث فرهنگی و افراد متخصص این زمینه باشد. و اما چرا باید از حمام وکیل کرمان دیدن کنیم:.

جذابیت‌های حمام وکیل کرمان

1. حمام وکیل کرمان یکی از زیباترین حمام تاریخی در این شهر است که از دوره قاجار و دوره‌ی حاکم وکیل‌الملک اسماعیل خان نوری برجای مانده است.
2. این حمام در سال 1369 مورد بازسازی قرار گرفته است و اکنون کاملا مناسب دیدن و بازدید علاقمندان به تاریخ و هنر ایرانی می‌باشد.
3. در کنار حمام گنجعلی خان کرمان باید حتما از این حمام نیز دیدن کرد، این دو حمام در فاصله نزدیک هم قرار دارند. حتما از هر دوی آنها دیدن کنید و بعد شباهت‌ها و تفاوت‌ها آنها را با خود بررسی کنید.
4. جالب است بدانید که پنج مورد از گران‌قیمت‌ترین فرشهای دنیا در ایران قرار دارد و دو مورد از آنها در کرمان قرار دارند. باز هم جالب‌تر اینکه رتبه اول و دوم گران‌ترین فرش‌های دنیا متعلق به فرش طرح گلدانی کرمان و دیگری فرش برگ داسی کرمان است. ارزش آنها حدود 50 میلیون دلار برآورد شده است. پس کرمان یکی از مقصدهای حتمی مسافرات‌های شما باید باشد.
5. خود را تصور کنید که پا بر روی پا گذاشته‌اید، چای می‌نوشید و برای شما موسیقی زنده می‌نوازند. به راستی که روح‌نواز است.
6. اگر اهل عکاسی کردن هستید، خبر خوب اینکه به راحتی می‌توانید در این مجموعه عکاسی کنید. سوژه‌های فوق‌العاده‌ای برای عکاسی وجود دارد پس وقت را از دست ندهید.
7. قرارگیری مجموعه وکیل در کنار حمام گنجعلی‌خان خیلی برای گردشگران به‌صرفه تمام شده است. شما با صرف مدت زمان کم در حد یک روز به‌راحتی می‌توانید از بخش‌های مختلف و جاذبه‌های مخلتف این شهر دیدن کنید.
8. از این حمام تنها 5 دقیقه با حصار معروف شهر قدیم کرمان فاصله دارید، البته با خودرو!

تاریخچه‌ی حمام وکیل کرمان

تاریخ ساخت حمام وکیل کرمان به دوره قاجار و سال 1280هجری قمری برمی‌گردد. شما به هر شهر تاریخی که بروید بلااستثنا در آن چند حمام قدیمی و تاریخی را پیدا خواهید کرد. این خصوصیت تمام شهرهای قدیمی ایرانی است. مخصوصا شهرهایی که در دوره زندیه و قاجار مورد حکومت حاکم‌های مختلف بوده‌اند، آنها برای نشان دادن اقتدار و آبادانی محدوده خود مجموعه‌هایی را می‌ساختند که در کمترین حالت شامل مسجد، حمام و بازار می‌شد.

در بعضی موارد به این مجموعه آب‌انبار، کاروانسرا و بخش‌های دیگر نیز اضافه می‌شد. مانند آنچه در مجموعه وکیل شیراز می‌بینیم که ترکیبی از مسجد، حمام، بازار، آب‌انبار و کاروانسرا است. حمام وکیل کرمان نیز در زمان حاکم دوره قاجاری کرمان یعنی وکیل الملک اسماعیل خان نوری ساخته شده است. او به دنبال ساخت یک حمام زیبا مانند حمام گنجعلی خان بود، برای همین دستور ساخت مجموعه‌ی وکیل را داد که به نام خود او نیز شناخته شد.

بر روی کتیبه‌ای که در بدو ورود به داخل حمام می‌بیند نیز سال ساخت 1280 هجری قمری نوشته شده است. در میان مجموعه وکیل کرمان، اولین بنایی که ساخته شد، این حمام بود.  بعد از انقلاب بازسازی‌هایی اساسی در این مجموعه انجام شد، از جمله اینکه سردر قاجاری بسیار زیبای آن مانند آنچه در قبل بود، مورد مرمت قرار گرفت. این سردر زیبا مستقیم به داخل بازار وکیل کرمان باز می‌شد. وکیل الملک اسماعیل خان نوری در سالهای 1277 تا 1284 وکیل کرمان بود و در دوره کوتاه 7 ساله‌ی حاکمیت خود توانست بناهای فاخری را در شهر کرمان تاسیس کند.

معماری و زیبایی‌های حمام وکیل

در ساخت این حمام برای پوشش و اندودهای داخلی از آهنگ استفاده شده است. می‌دانید که آهک در برابر رطوبت مقاوم است و هرچه رطوبت ببینید، مقاومت بیشتری کسب می‌کند؟ برای همین به جای گچ از آهک در حمام‌های قدیمی استفاده می‌شده است. در کنار اینها تزئینات کاشی‌کاری و سرامیک‌کاری حمام به راستی دیدن دارد. از کف تا سقف حمام را با کاشی‌های مرغوب لعابدار وبا سرامیک‌های مخصوص پوشانده‌اند. در داخل بینه‌ی حمام ستون‌های بسیار زیبایی را خواهید دید که فضای میانی حوض را از فضاهای عبوری اطراف جدا کرده است.

بخش‌های مختلف حمام وکیل کرمان

فضاهای مختلف داخل حمام وکیل کرمان را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• سردر ورودی

اولین بخش از حمام وکیل کرمان که خواهید دید، سردر زیبای قاجاری آن است. از سردر که بگذرید وارد هشتی و دالا‌ن‌ها خواهید شد. بر روی سردر حمام تزئیناتی از جمله طاق و ازاره‌ی کاشی‌کاری شده و کتیبه کار شده است. نقوش گل و بته را می‌توان بر روی کاشی‌های این قسمت از حمام دید که به راستی زیبا و دیدنی هستند. از هشتی که بگذرید به صورت غیر مستقیم و با تغییر زاویه وارد فضای بینه خواهید شد. این تغییر زاویه چند دلیل داشته است. دو تا از مهمترین دلایل آن ایجاد فضای شکستگی برای جلوگیری از به هدر رفتن انرژی و گرمای داخل حمام بوده است. دیگر دلیل مهم این کار، این بوده است که از داشتن اشراف و دید مستقیم به داخل حمام جلوگیری شود که هر دوی این دلایل مستند و منطقی هستند.

• کتیبه

این بخش از حمام وکیل کرمان که بر روی سردر ورودی قرار دارد را حتما بخوانید بعد وارد حمام شوید.

• بینه

ترکیب اشکال هندسی مختلف را می‌توان در این قسمت دید. این قسمت از حمام امروز جایی است که مردم می‌نشینند و فالوده و چایی و … نوش جان می‌کنند. هشت ستون زیبا در اطراف حوض در بینه‌ی حمام وکیل کرمان وجود دارد. حوضی در وسط این بخش وجود دارد. در انتهای این قسمت نیز دو حوض دیگر وجود دارد که شکل آنها مستطیلی است. بر روی سقف سربینه رسمی‌بندی کاملی اجرا شده است که نگاه آدم را به محض ورود به داخل بینه به خود جذب می‌کند. سکوی بینه‌ی حمام وکیل کرمان را با کاشی‌های زیبای فیروزه‌ای پوشانده‌اند. جنس متریال بدنه‌های داخل حمام از آجر است.

• گرم‌خانه

این بخش از حمام نیز یک فضای مربع‌شکل است. چهارستون در این فضای مربعی وجود دارد. به سقف اینجا نیز که نگاه کنید، یک رسمی‌بندی زیبا را خواهید دید. حتما در بازدیدهای خود از نزدیک داخل گرمخانه را نگاه کنید چون در اینجا سه فضای جداشده‌ی دیگر را نیز خواهید دید.

• خزینه

از گرمخانه به داخل خزینه راه است. خزینه‌ها به احتمال زیاد فضای شستشو بوده است. این قسمت از حمام وکیل کرمان شکل مستطیلی دارد. از اینجا یک راه برگشت به داخل سربینه وجود دارد. جالب است نه؟ اینکه حمام افراد که تمام می‌شد، وارد فضای نیمه‌گرم بینه می‌شدند، استراحت می‌کردند و بعد به بیرون می‌رفتند.

سلسله مراتب در حمام وکیل کرمان

باید همیشه این را به یاد داشته باشیم که سلسله مراتب یکی از اصلی‌ترین اصول معماری ایرانی است. در تمام ساختمان‌های عمومی و خصوصی سلسله مراتب وجود دارد. همین سلسله مراتب سبب می‌شود که فضاهای داخلی متفاوتی بوجود بیاید. درخانه‌های قدیمی از در بیرون که وارد خانه می‌شدید، حیاط بیرونی بود سپس تالار پذیرایی و به اصلاح شاه‌نشین ها بعد وارد فضاهای نیمه خصوصی و خصوصی به نام اندرونی می‌شدید که گاهی یک حیاط کوچک به نام حیاط داخلی در آن وجود داشت.

حمام و جامعه…

البته در زمان‌های گذشته زمین برای ساخت و ساز زیاد بود و برای همین این فضاها را می‌شد در کنار هم ساخت. این ویژگی مشترک خانه‌های قدیمی اعیانی بود. حال خانه‌های قشر متوسط جامعه نیز از سلسله‌مراتب برخوردار بودند اما در مقیاس کوچکتر. همین مساله در حمام‌ها نیز وجود دارد. از فضای سردر (در ورودی اصلی که به معابر عمومی راه دارد) که وارد حمام می‌شوید به یک هشتی می‌رسید. هشتی فضای تقسیم است.

بعد از هشتی در حمام وکیل کرمان وارد سربینه یا رختکن خواهید شد. اسمش رختکن است اما معماری و تزئینات آن فوق‌العاده است. حوض زیبایی در وسط قرار دارد و یک سقف کاربندی بسیار شکیل بر روی سر شما قرار دارد. سکویی در اطراف حوض وجود دارد که قطعا برای نشستن بوده است. در کنار این در جداره سکو حفره‌هایی را خواهید دید که شاید برایتان سوال باشد این حفره‌ها برای چیست! در واقع این حفره‌ها محل قرار دادن کفش افرادی بوده است که به حمام می‌آمدند  وسایل دیگر خود را در اینجا می‌گذاشتنتد تا کارشان تمام شود. مانند فایل‌های قفل‌دار امروزی که در فضاهای عمومی مانند باشگاهها و دانشگاهها وجود دارد. این تفکر خاص و اصولی معماران آن زمان را نشان می‌دهد. از دیگر بخش‌های حمام وکیل کرمان گرمخانه است که فضای اصلی استحمام بوده است و فضای گرم محسوب می‌شده است که به داخل خزینه راه داشته است.

آدرس و دسترسی به حمام وکیل

آدرس این حمام قدیمی و بسیار زیبا در استان کرمان، شهر کرمان، خیابان امام خمینی، بازار کرمان،  و در نهایت حمام وکیل می‌باشد که بعد از حمام گنجعلی خان کرمان قرار گرفته است. قطعا در پیدا کردن آن اصلا و ابدا با مشکل مواجه نخواهید شد. دسترسی شما از جاهای مختلف شهر به راحتی به این مجموعه میسر است. در اطراف حمام وکیل کرمان، تعدادی حمام قدیمی دیگر نیز وجود دارد که می‌توانید از آنها نیز دیدن کنید. اینجا دسترسی به وسایل نقلیه عمومی دارد. از جمله امکانات اطراف این حمام می‌توان به سرویس بهداشتی، اقامتگاه در اطراف، رستوران، بوفه، اینترنت و … اشاره کرد.

بهترین زمان برای بازدید از حمام وکیل کرمان

شما در هر فصلی و در هر روزی می‌توانید به بازدید از حمام وکیل کرمان بروید. همانطور که گفته شد اینجا اکنون به یک چایخانه یا کافه‌ی سنتی تبدیل شده است. تنها دو نکته در مورد تعیین بهترین وقت بازدید از حمام وجود دارد که دیگر بستگی به خودتان دارد:

• آب و هوای کرمان از تیر تا شهریور به شدت گرم است، در بهار کرمان بسیار گردشگر پذیر است. همانطور که می‌دانید استان کرمان یکی از قطب‌های کویرگردی در داخل کشور است. محال ممکن است هوس دیدن آسمان پرستاره‌ی کویر لوت شهدا را در اردیبهشت ماه به سر نداشته باشید. برای همین بهترین فصل برای سفر کردن به کرمان که آب و هوا نیز مساعد باشد، فصل بهار است. البته در پاییز نیز سفر خوب و به یاد ماندنی به این شهر خواهید داشت.
• مساله دوم این است که آیا با شلوغی‌ها و حضور مسافران و بازدیدکنندگان مشکل دارید؟ اگر می‌خواهید در زمان اوج شلوغی به حمام وکیل کرمان نروید، خارج از تعطیلات تابستان و عید نوروز به اینجا بروید چون در این زمان‌ها، گردشگران زیادی در کرمان حضور دارند. دیگر اینکه هزینه‌های ماندن و اقامت در فصل‌هایی که گردشگر کم است، کمتر از حالت معمول این است. این را همیشه به یاد داشته باشید.

اطلاعات ضروری برای بازدید

حمام وکیل کرمان از مرکز شهر 7.7 کیلومتر فاصله دارد. می‌توانید با اتوبوس خود را به اینجا برسانید. برای هماهنگی‌های بیشتر با شماره 03432254493 تماس بگیرید. برای وارد شدن به حمام وکیل کرمان قرار نیست هزینه‌ای پرداخت کنید. همه روزه از ساعت 8:30 تا 20:30 می‌توانید به اینجا بروید. حالا شاید با توجه به مناسبت‌ها و تعطیلی‌های رسمی این ساعت‌ها مقداری تغییر کنند.

محال ممکن است که نام باغ معروف شازده‌ی کرمان به گوشتان نخورده باشد که یکی از زیباترین باغ‌های دنیا به حساب می‌آید. در سفرهای خود به کرمان علاوه بر بازدید از حمام وکیل، می‌توانید از دیگر جاذبه‌های دیدنی داخل شهر از جمله، بازار وکیل کرمان، مسجد وکیل کرمان، مسجد گنجعلی‌خان کرمان، باغ شازده، فرش‌های قدیمی و دستباف و بسیاری جاذبه‌های دیگر نیز دیدن کنید. صبر کنید تمام نشده است، آیا شما هم از طرفداران کویرگردی هستید؟ پس کرمان یکی از مقصدهای حتمی شما خواهد بود.

وقت را از دست ندهید و هرچه زودتر برنامه سفر به این شهر تاریخی و کویری بسیار زیبا را بچینید.

جاهای دیدنی کرمان

از دیگر دیدنی های کرمان می‌توان از آتشکده کرمان، باغ فتح آباد کرمان، گنبد جبلیه و یخدان مویدی نام برد.

آب و هوای شهر کرمان

شهر کرمان یکی از شهرهای جنوبی ایران است که آب و هوایی گرم دارد. برای سفر کردن به این شهر تاریخی بهتر است که قبل از حرکت آب و هوا و دمای این شهر را بررسی کنید. در این بخش شرایط جوی و دمایی شهر کرمان آورده شده است با مراجعه به این بخش از آب و هوا و شرایط دمای شهر کرمان آگاه می‌شوید.

کرمان آب و هوای

لوکیشن دقیق حمام وکیل کرمان

در قسمت‌های بالایی این مقاله به آدرس و مسیرهای دسترسی این حمام تاریخی اشاره شده است. برای دستیابی بهتر به این مکان، لوکیشن دقیق این بنای تاریخی آورده شده است. شما می‌توانید با مراجعه به این بخش و به کمک گوشی همراه هوشمندتان تا رسیدن به این مکان تاریخی را مسیریابی کنید.

عکس‌های این پست را جناب آقای ارس نیک عزیز ثبت نموده‌اند.