حمام پامنار تهران

حمام پامنار تهران یکی از حمام‌های تاریخی تهران است که در محله قدیمی پامنار قرار دارد. در هیاهوی شهر تهران مدرن امروزی هنوز برخی از جاهای دیدنی تهران در محلات قدیمی این شهر قرار دارند. تماشای ساختار خاص حمام های قدیمی ایران که زمانی بسیار پر رونق و پر رفت و آمد بوده‌اند خالی از لطف نیست. ما در این مطلب ابتدا در مورد تاریخچه حمام پامنار تهران اطلاعاتی ارائه می‌کنیم. پس از آن در مورد معماری حمام پامنار صحبت خواهیم کرد. در این بخش اطلاعات مختصری در مورد ساختار حمام های قدیمی ایران نیز ارائه می‌کنیم. پس از آن در مورد وضعیت فعلی بنا و شرایط بازدید از آن صحبت خواهیم کرد. در پایان مطلب نیز دیگر بناهای تاریخی محله پامنار را معرفی می‌کنیم.

تاریخچه حمام پامنار تهران

معتبرترین اطلاعات در مورد زمان ساخت بناهای تاریخی از کتیبه موجود در آنها به دست می‌آید. زیرا در گذشته رسم بر این بوده که اطلاعات ساخت بنا در کتیبه‌ای درج شده و در قسمتی از بنا نصب شود. در مورد حمام پامنار تهران چنین کتیبه‌ای وجود ندارد. به همین دلیل تخمین دقیق زمان ساخت بنا ممکن نیست. تنها سند معتبر، وقف‌نامه‌ای است که این بنا را وقف خاندان شریعتمداری‌ها نموده است. این وقف‌نامه در زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار تنظیم شده است.

معماری حمام پامنار تهران

این بنا در سطحی پایین‌تر از سطح کوچه احداث شده و یک مسیر پلکانی برای ورودی آن طراحی شده است. با گذر از راه پله وارد راهرویی در 5 متری زیر زمین می‌شویم. این راهرو کوچک به سربینه حمام پامنار منتهی می‌شود. در ضلع جنوبی سربینه راهروی دیگری وجود دارد که به خزینه حمام می‌رسد. در ساخت این بنا از آجرهای 20*20 و ملات گچ و خاک استفاده شده است. از قسمت جنوب غربی گرمخانه مسیری پلکانی به سمت بام وجود دارد. در گذشته مخازن نفت در این مکان نگهداری می‌شدند. پس از بکارگیری گاز برای گرم کردن حمام، این قسمت بی‌استفاده مانده است. سقف حمام نیز با شیب ملایمی به کوچه امیر صدیق ملحق می‌شود. در گوشه و کنار بنا کاشی‌های هفت رنگ و معقلی دیده می‌شود که در تزئینات کاربندی و دیواره‌ها به کار رفته است.

ساختار حمام های تاریخی ایران

حمام پامنار از جمله بناهایی است که هنوز ساختار اصلی آن حفظ شده است. ساختار اصلی حمام های قدیمی ایران از سه بخش سربینه، میان‌در و گرمخانه تشکیل می‌شد که در این حمام کاملاً مشخص است. سربینه در واقع رختکن حمام های قدیمی بوده است. افراد پس از ورود به سربینه اندکی تأمل می‌کرند تا به گرما و رطوبت حمام عادت کنند. پس از آن لباس‌های خود را درآورده و به گرمخانه می‌رفتند. در فضای میان‌در نیز چند سکو و راهرویی به سمت دستشویی وجود داشت. پس از آن گرمخانه بود که محل اصلی برای حمام کردن بود. خزینه یا آب انبار حمام هم در همان گرمخانه قرار داشت. در طراحی حمام های قدیمی ایران احداث راهرو یا هشتی موجب می‌شد تغییر دما و رطوبت به صورت ناگهانی احساس نشود.

از دیگر حمام های تاریخی ایران می‌توان از حمام فین، حمام وکیل کرمان، حمام وزیری، حمام نواب تهران، حمام وکیل شیراز و حمام بازار اردکان نام برد.

وضعیت فعلی حمام پامنار تهران

این بنا هم‌اکنون تغییرات زیادی داشته و هیچ اقدام مؤثری برای حفاظت از آن به عنوان بنای تاریخی انجام نگرفته است. بعد از صدور بخشنامه وزارت بهداشت در این حمام دوش‌های جداگانه نصب شده است. تمام بخش‌های بنا اعم از کاشی‌کاری آن با سیمان پوشانده شده و بخش اندکی از کاشی‌کاری در کف بنا مشخص است. البته به جز تغییر در رختکن‌های قدیمی و پوشش سیمانی داخل بنا تغییرات دیگری در آن ایجاد نشده است. جالب است بدانید در سال 84 که این بنا در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسیده است این حمام هنوز فعال بوده است.

بازدید از حمام پامنار تهران

محله پامنار در منطقه بازار بزرگ تهران و در محدوده طرح ترافیک شهرداری قرار دارد. قاعدتاً ساده‌ترین راه برای رفت و آمد در این منطقه استفاده از وسایل نقلیه عمومی است. بهترین مسیر استفاده از خطوط متروی تهران و پیاده شدن در ایستگاه پانزده خرداد است. اگر در خیابان پانزده خرداد به سمت غرب حرکت کنید به خیابان پامنار می‌رسید. در خیابان پامنار به سمت شمال حرکت کنید تا به کوچه کشن روستا برسید.

آدرس حمام پامنار تهران: تهران، خیابان 15 خرداد، خیابان پامنار، کوچه کشن روستا

سایر دیدنی های محله پامنار تهران

محله پامنار تهران یکی از محله های قدیمی تهران است که در حال حاضر در منطقه 12 شهرداری تهران قرار دارد. این خیابان در گذشته یکی از گذرهای محله عودلاجان بوده است. وجه تسمیه این خیابان نیز مناره مسجد عودلاجان است که به نام مسجد میرزا صالح نیز شناخته می‌شود. در طول تاریخ بزرگان بسیاری از جمله آیت الله کاشانی در این محله زندگی می‌کردند. اهمیت این منطقه از لحاظ تاریخی به اندازه‌ای است که خیابان پامنار در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بنابراین جاهای دیدنی در این محله فراوان است اما معروف‌ترین خانه های تاریخی پامنار عبارتند از:

خانه مؤتمن الاطبا

این خانه تاریخی خانه پزشک ناصرالدین شاه بوده که اکنون به یکی از جاهای دیدنی پامنار تبدیل شده است. جالب است بدانید این خانه لوکیشن سریال شهرزاد و فیلم خانه پدری بوده است.

آدرس: خیابان پامنار، کوچه نوری زاده

خانه سرهنگ ایرج

این عمارت قاجاری نیز یکی از خانه های تاریخی تهران است که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این خانه لوکیشن سریال در چشم باد و فیلم مهمان مامان بوده است.

آدرس: خیابان پامنار، بالاتر از مسجد پامنار، کوچه صوفیانی

آب و هوای تهران

برای بازدید از جاهای دیدنی تهران اطلاع از وضع آب و هوایی شهر لازم است. بدین منظور در این قسمت پیشبینی وضع آب و هوای شهر تهران را در پنج روز آینده مشاهده می‌کنید.

تهران آب و هوا

لوکیشن دقیق حمام پامنار

برای راحتی در پیدا کردن این حمام تاریخی تهران داشتن لوکیشن دقیق آن لازم است. در این بخش لوکیشن حمام پامنار تهران را مشاهده می‌کنید.