خانه حسام الدیوان سرایان

خانه حسام الدیوان یکی از جاهای دیدنی سرایان در استان خراسان جنوبی است. این بنا یکی از خانه های تاریخی سرایان است که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. خانه حسام الدیوان سه قلعه سرایان از دوران قاجار به یادگار مانده است. این خانه توسط سازمان میراث فرهنگی مرمت شده تا به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر سرایان در خراسان جنوبی معرفی شود. ما در این مطلب به بررسی سبک معماری و بخش‌های مختلف این بنای تاریخی می‌پردازیم. سپس با ارائه آدرس خانه حسام الدیوان شما را به بازدید از این عمارت تاریخی دعوت می‌کنیم.

سبک معماری خانه حسام الدیوان سه قلعه سرایان

خانه حسام الدیوان سه قلعه سرایان به سبک خانه‌های قدیمی این منطقه ساخته شده است. این بنا دارای حیاط مرکزی بوده و درونگرایی در طراحی آن مشهود است. خانه حسام الدیوان سه قلعه سرایان دارای یک ایوان بزرگ، یک ایوانچه، هشت اتاق، مطبخ، سرداب و یک بادگیر چهار طرفه می‌باشد. وسعت این بنا در مجموع 530 متر مربع است. مصالح اصلی ساخت این بنا آجر، خشت، گل و گچ است. البته ویژگی شاخص این بنا ایوان بلند و تزئینات آن است. تزئینات گچ‌بری این بنا بسیار متنوع و تماشایی است. بادگیر چهار طرفه و عبور جریان آب قنات از زیر این خانه از دیگر ویژگی‌های خاص این بنا به شمار می‌رود.

بخش‌های مختلف خانه حسام الدیوان سه قلعه سرایان

ورودی

ورودی بنا دارای طاق کلیل است و دسترسی به حیاط از طریق راهرو ورودی امکان‌پذیر است. در سمت چپ راهرو ورودی یک اتاق و در سمت راست آن دالان منتهی به حیاط وجود دارد. سرویس بهداشتی نیز در انتهای همین دالان ورودی قرار می‌گیرد.

حیاط

حیاط بنا به شکل مربع طراحی شده و باغچه‌ای در وسط آن دیده می‌شود. صحن حیاط و راهرو ورودی بنا تماماً با آجر فرش شده است. آجرکاری خفته راسته در ازاره دیوار حیاط نیز از تزئینات قابل توجه بنا به شمار می‌رود.

مطبخ

در ضلع جنوب غربی بنا و در مجاورت دالان ورودی، مطبخ با طاق گنبدی و اتاقی با طاق تویزه وجود دارد. مطبخ از دو بخش آتشدان(تنور) و هیزم‌دان تشکیل شده که این دو بخش به وسیله یک راهرو با یکدیگر ارتباط دارند.

ایوان و شاه‌نشین خانه حسام الدین

در ضلع جنوب شرقی بنا ایوان باشکوه بنا با دو راهروی مسقف در طرفین آن قرار دارد. تزئینات گچ‌بری در رسمی بندی طاق ایوان بسیار زیبا و تماشایی است. شاه‌نشین بنا اتاقی است که در پشت این ایوان قرار دارد. در اتاق شاه‌نشین نیز تزئینات گچ‌بری بسیار زیبایی وجود دارد. در پشت شاه‌نشین نیز دو درب وجود دارد که به ایوانچه پشت شاه‌نشین راه داشته است. احتمال زیاد این بخش از بنا در گذشته باغی بوده که در حال حاضر اثری از آن موجود نیست. در حال حاضر دو درب پشتی شاه‌نشین مسدود شدند و ایوانچه نیز از بین رفته است.

بادگیر

در سمت چپ ایوان بنا اتاق زیر بادگیر قرار دارد. دو پره که به صورت ضربدری قرار دارند هوای خنک بادگیر را به داخل اتاق هدایت می‌کنند.

ایوانچه

روبروی ایوان بنا در ضلع شمال غربی ایوانچه‌ای با عمق زیاد وجود دارد. مانند ضلع روبرو در این ضلع هم دو طرف ایوانچه دو راهروی مسقف وجود دارد. یکی از راهروها به انباری و دیگری به اتاق پشت ایوانچه راه دارد.

انباری

در ضلع شمال شرقی بنا سه اتاق در یک ردیف قرار دارند که احتمالاً به عنوان انباری کاربرد داشتند. این سه اتاق به یکدیگر مرتبط بوده و در نهایت به راهروی مسقف کنار ایوانچه شمالی راه دارند.

سرداب

سرداب و اتاقی که درب بازشو سرداب در آن قرار دارد نیز در همین ضلع قرار دارند. در اتاق زیر بادگیر نیز درب بازشویی به سرداب وجود دارد. سرداب خانه حسام الدیوان سه قلعه سرایان دارای حوض آبی است که در گذشته قنات شهر آن را لبریز از آب می‌کرده است.

آب قنات از ضلع شمال شرقی وارد بنا شده و پس از عبور از زیر سه اتاق انباری وارد حوضچه سرداب می‌شده است. در نهایت این جریان آب از باغچه وسط حیاط عبور کرده و از سمت جنوب غربی بنا خارج می‌شده است. متأسفانه این قنات شهر سه قلعه در حال حاضر خشک شده است.

خانه حسام الدیوان سه قلعه سرایان کجاست؟

خانه حسام الدیوان یکی از جاهای دیدنی سرایان است که در شهر سه قلعه واقع شده است. شهر سه قلعه در فاصله 24 کیلومتری جنوب غربی شهر سرایان قرار دارد. فاصله شهر سه قلعه با شهر فردوس نیز حدود 52 کیلومتر است. مسجد جامع، حصار قلعه و آب انبار احمد آقا دیگر آثار تاریخی شهر سه قلعه سرایان هستند.

آدرس خانه حسام الدیوان: خراسان جنوبی، سرایان، سه قلعه، خیابان امام خمینی، کوچه موزه

دیدنی های سرایان

از دیدنی های سرایان می‌توان به مسجد جامع سرایان، آب انبار بی بی حسین خان، آرامگاه تورانشاه، کاروانسرای شاه عباسی سرایان، خانه ضیایی، مزار میرزاها، حمام دو حصاران، خانه یزدانی و آب انبار فاضل خانی اشاره کرد.

آب و هوای سرایان

هنگام گردش و بازدید از جاهای دیدنی سرایان اطلاع از وضع آب و هوا می‌تواند در انتخاب البسه و زمان سفر به ما کمک کند. به همین خاطر در این قسمت پیشبینی وضع آب و هوای سرایان را در پنج روز آینده مشاهده می‌نمایید.

سرایان آب و هوای

نقشه سرایان

برای گشت و گذار و بازدید از دیدنی های سرایان استفاده از نقشه مفید است. به همین خاطر در بخش زیر نقشه سرایان را مشاهده می‌کنید.

عکس‌های این محتوا را جناب آقای احسان گنابادی عزیز ثبت نموده‌اند.