خانه یزدان پناه از خانه های تاریخی ایران در استان و شهرستان قم واقع شده است. این عمارت زیبا با معماری خاص خود به ثبت ملی رسیده است و امروزه علاوه بر اینکه به عنوان موزه صنایع دستی قم استفاده می‌شود، رستوران زیبایی را در خود جای داده است، که روزانه میزبان توریست‌های زیادی از سراسر ایران و جهان  است. جالب است بدانید رستوران خانه یزدانیان از جمله معروف ترین رستوران‌های شهر قم می‌باشد. در این مقاله به سراغ معرفی خانه یزدان پناه، تاریخچه آن، ساعات بازدید و آدرس این عمارت زیبا رفته ایم.

خانه یزدان پناه

قم برای تمام ایرانیان یادآور فضای مذهبی و زیارتی است و احتمالا بسیاری از ما ندانیم که کوچه پس کوچه‌های این شهر قدیمی پر است از خانه‌های زیبا با بافت سنتی، که دیدنشان خالی از لطف نیست. یکی از این خانه‌های سنتی در قم، عمارت‌ صد و بیست ساله یزدان پناه است، که در سال ۱۳۸۲ بالاخره در آثار ملی ایران ثبت شد. تا از افزایش فرسودگی آن جلوگیری شود. خوشبختانه این عمارت اعیان نشین، امروزه مرمت و بازسازی شده و با کاربری رستوران میزبان تمام عاشقان تاریخ و معماری است. جالب است بدانید اکثر بازدیدکنندگان این عمارت، توریست‌های خارجی هستند که علاوه بر لذت بردن از فضا، از غذاهای ایرانی خوش آب و رنگ این رستوران، که زبانزد عام و خاص است، لذت می‌برند. یکی از گنجینه‌های ارزشمند معماری ایران، معماری خانه یزدانیان است که در ادامه به بررسی ویژگی‌های آن می‌پردازیم.

معماری خانه یزدان پناه

در اطراف بازار کهنه که از قدیمی‌ترین محل‌های داد و ستد در قم است، محله‌ای به نام باغ پنبه وجود دارد، که در آن خانه‌ای واقع شده است. که در اواخر دوره قاجار و اوایل سلطنت پهلوی ساخته شده و عمارت یزدان پناه نام دارد. این عمارت سرشار از جزییات معماری ایرانی که در ادامه به اختصار به چند نمونه از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

همانطور که می‌دانید در گذشته خانه‌ها شامل دو بخش اندرونی و بیرونی می‌شدند. بخش اندرونی مربوط به خانم‌های خانه و کودکان بود و بخش بیرونی که حیاط ابتدایی محسوب می‌شد، برای کسانی بوده که به خانه رفت و آمد داشته‌اند تا به حریم مقدس خانواده وارد نشوند و نامحرم‌ها به اعضای خانواده دید نداشته باشند. دیوارهای بیرونی از جنس کاه گل است و تنها بخش مجلل بیرونی سردر بنا است. خانه پر است از راهروهای پیچ در پیج که شما را از فضای بیرونی به اندرونی که مجلل‌تر ساخته شده، راهنمایی می‌کنند. این راهروهای پیچ واپیچ دالان نام داشته‌اند.

عمارت یزدان پناه هفت اتاق دارد و سه زیر زمین، همچنین به رسم تمامی خانه‌های ساخته شده در مناطق گرمسیری یک بادگیر و آب انبار نیز دارد. تمامی اتاق‌ها از هم مستقل هستند اما با درب‌هایی به هم متصل می‌شوند. این نوع معماری سبب می‌شود، افراد خانه بتوانند از گرمای قم فرار کنند و دمای مطبوعی را در فضای خانه داشته باشند. از دیگر اصطلاحات مربوط به معماری سنتی ایرانی اتاق‌های سه دری و پنج دری است. اتاق پنج دری اغلب وسایل مجلل تر داشته و زیباتر و باشکوه‌تر تزیین می‌شده است، چرا که به عنوان مهمان خانه از آن بهره می‌بردند و اتاق سه دری، به عنوان اتاق خواب صاحب خانه استفاده می‌شده است.

ویژگی های خانه های سنتی ایرانی و خانه یزدان پناه

محور اصلی در خانه‌های سنتی ایرانی حیاط یا میانسرا است. اتاق‌های خانه تاریخی یزدان پناه بسته به اینکه در کدام سمت حیاط قرار دارند. به دو دسته اتاق‌های زمستان نشین و تابستان نشین تقسیم می‌شوند. سمت شمالی حیاط در فصل سرما از آفتاب بیشتری برخوردار بوده و بنابراین دمای مطلوب‌تری نسبت به باقی بخش‌های خانه داشته است. اتاق‌های واقع در این بخش، زمستان نشین نامیده می‌شده. از نکات جالب در ساخت این اتاق‌ها، سقف کوتاه‌تر نسبت به باقی اتاق‌ها است. این امر در کنار داشتن پنجره‌های بزرگ سبب می‌شود، اتاق زودتر گرم شود.

در مقابل اتاق‌های تابستان نشین قرار دارند، که در ضلع جنوبی میانسرای خانه یزدان پناه واقع شده‌اند. این اتاق‌ها سقف بلندتری دارند تا گرما به سمت سقف رود و سطح اتاق کمتر گرم شود. همچنین این اتاق‌ها از سایه درختان بلندبالای چنار برخوردار بودند و نور خورشید مستقیم به آن‌ها نمی‌تابید. همچنین بالاتر ذکر کردیم که آب انبارها و بادگیرها جز جدانشدنی از خانه‌های مناطق کویری بوده تا گرما را از خانه فراری دهد. و محیط دلنشینی را برای اعضای خانواده پدید آورد. آب انبارها مستقیما از آب چشمه پر می‌شده‌اند و بادگیرها برای خنک کردن زیرزمین به کار می‌رفته‌اند.

تمام این ویژگی‌ها در کنار معماری چشم نواز و استفاده از کاشی‌های رنگارنگ سبب شده شما به محض ورود به خانه یزدان پناه، حس آرامش را تجربه کنید. در ادامه پلان خانه یزدان پناه در قم را مشاهده می‌کنید، با مشاهده پلان این خانه از سبک معماری آن بیشتر آگاه خواهید شد.

امروزه دورتادور حیاط خانه یزدانیان قم را تخت‌های سنتی فرا گرفته‌اند. خنکای نسیم شبانه و صدای فواره‌های حوض حیاط، لذت خوردن یک غذای ایرانی را دو چندان خواهد کرد. پیشنهاد می‌کنیم اگر گذرتان به خانه یزدان پناه رسید، حتما یک وعده غذایی را مهمان رستوران این عمارت باشید.

تاریخچه خانه یزدان پناه قم

در محله قدیمی باغ پنبه قم، هر خانه‌ای حکایتی مخصوص به خود دارد. اگر از سمت خیابان باجک وارد این محله شوید، ابتدا شاعرانه ترین خانه‌ی تاریخی ایران، خانه طباطبایی‌ها، را مشاهده خواهید کرد که در همسایگی دیوار به دیوار خانه یزدان پناه واقع شده است. این درب کوچک شما را به چایخانه خانه یزدانیان می‎رساند. درب دیگری نیز برای ورود به عمارت تعبیه شده، که درب اصلی محسوب می‌شود که آجربری‌های ظریف و زیبای آن به خوبی نشانگر ساخت این بنا در دوره قاجاریه است. نام گذاری این خانه زیبا از روی نام صاحب آن استاد یزدان پناه صورت گرفته است. در حال حاضر نوه وی از مدرسان دروس دینی در حوزه علمیه شهر قم است.

آدرس خانه یزدان پناه قم

تفاوتی ندارد که به قصد سیاحت به قم سفر کرده باشید یا زیارت، مسیر خانه یزدان پناه به گونه‌ای است. که اگر برای سفر یک روزه به آنجا رفته باشید، بتوانید هم از حرم حضرت معصومه دیدن فرمایید. و زیارتی به جا آورد و هم به بازار بزرگ سر بزنید و سوغات تهیه کنید. برای رسیدن به عمارت زیبای یزدان پناه هم می‌توانید از کوچه باغ‌های محله قدیمی باغ پنبه عبور کنید. و هم از خیابان باجک، که دارای پارکینگ اختصاصی است.

البته با توجه به پیچیده بودن راه محله باغ پنبه ما پیشنهاد می‌کنیم. تا از طریق خیابان باجک خودتان را به پلاک ۱۱ برسانید و از دیدن این عمارت بی‌نظیر لذت ببرید. و با خوردن فنجانی دمنوش در چایخانه این مجموعه، خستگی راه را از تن بشویید. در ادامه آدرس و شماره این مجموعه را مشاهده می‌کنید، که با هماهنگی می‌توانید صبحانه با نان داغ تنوری را مهمان آنان باشید.

استان قم، شهر قم، خیابان ۱۹ دی (باجک)، انتهای کوچه ۱۱

شماره تلفن و ساعات بازدید خانه یزدان پناه

برای بازدید از این خانه زیبا می‌توانید در ساعاتی که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم مراجعه فرمایید. ساعت بازدید: صبح ها ساعت 10:00 الی 13:00 و عصرها 16:00 الی 20:00.

شماره تلفن این خانه دیدنی ۰۲۵۳۷۷۱۶۶۵۹ است.

جاهای دیدنی استان قم

معمولا استان قم و شهر قم با حرم حضرت معصومه شناخته می‌شود. اما دیدنی های قم محدود به اماکن مذهبی نمی‌شود. جاهای تاریخی قم کم نیستند. از دیدنی های قم می‌توان به کاروانسرای شاه عباسی کهک، آب انبار کاج، قلعه روستای دولت آباد، سرو آفین کهک، خانه زند، کوشک علی آباد، کاروانسرای سنگی علی آباد، محموعه علی آباد، غار کهک و تنگه و دره قاهان اشاره کرد.

آب و هوای شهر قم

در این بخش برای داشتن سفری خوش به شهر قم، آب و هوای این شهر آورده شده است. با مراجعه به این بخش از آب و هوای این شهر در هر روز آگاه شوید.

قم آب و هوای

لوکیشن دقیق خانه یزدان پناه

برای یافتن آثار تاریخی و خانه‌های دیدنی، تنها داشتن آدرس کافی نیست. در این بخش لوکیشن دقیق خانه یزدان پناه آورده شده است. با مراجعه به این بخش و با کمک نرم افزار گوگل مپ گوشی همراه هوشمندتان تا رسیدن به این خانه دیدنی را به سادگی مسیریابی کنید.

اگر روش استفاده از گوگل مپ را نمی‌دانید، بر روی این لینک کلیک کرده تا شما را در استفاده از نرم افزار یاری کند.

عکس‌های این مطلب را جناب آقای فرزین اشراقی عزیز ثبت نموده‌اند.