درخت چنار هفتصد ساله ششناو تفرش يكي از درختان كهنسال ايران در استان مركزي است. اين چنار كهن يكي ازجاهاي ديدني و جاذبههاي گردشگري طبيعي اين شهرستان به شمار ميرود. در اين محتوا سعي شده است تا به معرفي درخت چنار هفتصد ساله ششناو، معرفي شهر تفرش، ريشهيابي درخت چنار هفتصد ساله ششناو تفرش، آدرس چنار ششناو تفرش، ساير درختان كهنسال و چنارهاي پير شهرستان تفرش، اهميت درختان كهنسال و چنار هفتصد ساله ششناو تفرش، نماد درخت چنار در ايران باستان، درخت چنار در فرهنگ فولكلور مردمان تفرش و ساير جاذبههاي گردشگري و جاهاي ديدني شهرستان تفرش پرداخته شود.
درخت چنار هفتصد ساله ششناو تفرش، كهنسالترين درخت در بين درختان كهنسال استان مركزي است. ساير درختان كهنسال اين استان عمري كمتر از هفتصد سال را دارند. اين درخت به همراه نه درخت كهنسال ديگر استان مركزي در آثار ملي ايران ثبت شده است. درختان چنار، شاه درختان ایران هستند كه در گذشته در استان مركزي فراوان كاشته ميشد.
مشخصات چنار هفتصد ساله ششناو تفرش
محیط این درخت پير بيش از نه متر است و قطر آن نيز به حدود هشت و نيم متر ميرسد. ارتفاع اين چنار هفده و نیم متر است و طول تاج آن پانزده متر است
اين چنار كهنسال در كنار مسجد ششناو تفرش قرار دارد. قدمت اين مسجد تاريخي به دورهي سلجوقیان ميرسد. همچنين قنات ششناو از زیر اين درخت عظيم عبور ميكند. عمر اين قنات بيش از هزار سال است كه هنوز خشک نشده است و جاری است. در واقع چنار هفتصد ساله ششناو در يك مجموعه منحصر به فرد تاریخی شامل مسجدهاي جامع و تابستانه ششناو، قنات كهن، تکیه و حمام قدیمی (در حال حاضر زورخانه ششناو) قرار دارد.
تفرش كجاست؟
شهرستان تفرش در نود کیلومتری شهر اراك در شرق استان مرکزی واقع شده است. اين شهرستان از سمت مشرق با شهرستان قم، از جنوب با شهرستانهای اراک و آشتیان، از سمت شمال با شهرستان ساوه و از مغرب با شهرستان اراک احاطه شده است.
اين شهرستان به لحاظ موقعيت جغرافيايي در بين كوههای فلات مركزی واقع شده استو به همين دليل داراي چشماندازهای بكر طبیعی و اقلیم کوهستانی است. زیباییهای طبیعی اين شهرستان باعث شده تا اين شهرستان به بهشت گم شده مشهور شود.
ريشهيابي درخت چنار هفتصد ساله ششناو تفرش
نام اين درخت شش ناودانی است كه به صورت مخفف ششناو گفته ميشود. قدمت مجموعه ششناو تفرش (مسجدهاي جامع و تابستانه، تكيه، درخت چنار و قنات ) به اين صورت است كه ظاهرا ابتدا قنات حفر شده است. سپس مسجد و درخت چنار كاشته شده است.
آب قنات از زير مسجد از داخل شش ناودان به بيرون هدايت ميشود. سپس آب قنات از پاي اين چنار پير عبور ميكند و به محلهها و حمامهاي اطراف راه پيدا ميكند. اين امر موجب مشهور شدن اين مجموعه به ششناو شده است. در حال حاضر چهار تا از اين ناودانها باقي ماندهاند.
آدرس چنار هفتصد ساله ششناو تفرش
اين درخت كهنسال نزدیکی میدان امام خمینی(ره) در خیابان آیت الله سعیدی در شهر تفرش قرار دارد. اين درخت با امامزاده محمد(ع) فاصلهي كمي دارد.
ساير درختان كهنسال و چنارهاي پير شهرستان تفرش
از ساير درختان كهنسال و چنارهاي پير شهرستان تفرش ميتوان به درخت چنار امامزاده قاسم کهک، درخت چنار امامزاده شاهواروق، درخت گردوی کهنسال روستای طراران يا گردوی شهسواری، درخت چنار مسجد امام حسن مجتبی (ع)، چنار روستای دینجرد، چنار كهنسال بقعه ابوالعلی، شاه چنار روستای طراران، چنار كهنسال روستای نقوسان، چنار كهنسال امامزاده بی بی حلیم را اشاره كرد.
اهميت درختان كهنسال و چنار هفتصد ساله ششناو تفرش
بيشترين درختان كهنسال ايران را درختان چنار تشكيل دادهاند كه اين امر نشان دهندهي بومي بودن اين درخت در ايران است. كهنسالترين درخت چنار ايران، درخت چنار خامنه با 1700 سال سن است. درختان كهنسال ايران از جمله چنار از نظر جذب گردشگران به عنوان جاذبهي طبیعی بر رونق صنعت اکوتوریسم ايران ميافزايند. همچنين درختان كهنسال ايران، فرهنگ بومی و مردمشناسی هر منطقه از ايران را بازگو ميكنند.
درختان چنار با آن كه از درختان بيثمر هستند اما سايهگستر وسيعي دارند. در قديم در ميان مردمان ايران زمين فرهنگي براي كاشت درختان بومي و سايهگستر در مسير عبور وجود داشت. به نظر ميرسد در قديم نذر كاشتن درخت پس از برآوردن شدن آرزو يا حاجت، در ميان مردمان ايران رواج داشت. به طوري كه در شاهنامه فردوسي اسفنديار نذر ميكند كه در صورت پيروزي بر ارجاسب توراني درختی را بکارد.
درختان كهنسال ايران، قرنها نظارهگر آمدن و رفتن نسلهاي متمادي هستند. در حالي كه نسلي كه آنها را كاشته است، از دنيا رفته است و همچنان اين درختان پا بر جا هستند. بنابراين بايستي اين درختان به عنوان ميراث طبيعي جاودان ايران حفظ شوند. از دیگر درختان کهنسل ایران میتوان از سرو هرزویل، سرو ابرکوه، سرو آفین کهک قم، سرو مهریز یزد، سرو روستای حسینی تفت، چنار روستای نصر آباد تفت و تنگ چنار مهریز نام برد.
نماد درخت چنار در ايران باستان
سمبل درخت چنار ريشه در ايران باستان دارد. اين درخت يكي از درختان مقدس ايرانيان در ايران باستان بود و نماد سلطنت به شمار ميرفت. در اتاق خواب شاهان هخامنشي، درخت چنار زرینی به همراه درخت مو يا تاك طلايي آراسته به زیور و آلات نگهداری میشد.
به نظر ميرسد داشتن اين نشان طلايي يعني درختان چنار و تاك به منزلهي دستيابي به سلطنت بود. درخت تاك هم نماد خون و رگ حيات بود كه سمبل ملكه محسوب ميشد كه بقاي سلطنت به ملكه نيز نيازمند است.
درخت چنار در فرهنگ فولكلور مردمان تفرش
در فرهنگ فولكلور مردمان گذشتهي تفرش، كاشتن درختان چنار در اماكن عمومي و بناهای مذهبی، نشان و سمبلي از شیعه بودن به شمار میرفت. احتمالا برگهاي شبيه كف دست انسان درخت چنار، نقش اين سمبل را قوت داده است.
نماد خمسه يا پنجه (کف دست با پنج انگشت باز) در اسلام نمادي از دست یا پنجه حضرت فاطمه و ابوالفضل عباس و نيز سمبلي از پنج تن (محمد، علی، فاطمه، حسن، حسین) است. این نماد به خصوص در مراسم عزاداری ماه محرم بيشتر قابل مشاهده است. بنابراين وجود درختان كهنسال چنار ايران در نزديكي اماكن مذهبی مثل چنار هفتصد ساله ششناو، این باور و اعتقاد را قوت ميبخشد.
همچنين در فرهنگ فولكلور مردمان ايران زمين، بريدن و شكستن برخي درختان از جمله درختان چنار نكوهش شده است. بريدن اين درختان پيامد و عاقبت بد دارد. به نظر ميرسد يكي از دلايلي كه درختان پير چنار محفوظ ماندهاند اين مطلب است.
در شاهنامه فردوسي نيز صدمه، بريدن و آسيب زدن به درختان مقدس، عاقبت شومی دارد. به طوري كه در شاهنامه بريدن درخت چنار توسط فرامرز براي او عاقبت خوبي ندارد و توسط بهمن به دار آويخته ميشود. در باور فولكلور برخي مناطق ايران زمين درخت چنار، درخت مراد است كه برآورده كننده ي حاجات و آرزوها به شمار ميرود. مردمان در گذشته به اين درختان دخيل ميشدند و زير اين درختان نذري پخش ميكردند و شمع روشن ميكردند.
پس از ورود اسلام به ايران براي اينكه درختان مقدس چنار در مكانهاي مذهبي زرتشتيان بريده نشوند، گفته شده بود كه در پای این درختان، شخصیت مقدسی به خاک سپرده شده است. براي همين با مرور زمان در مكانهاي مذهبي و امامزادهها درختان چنار كاشته ميشد.
ساير جاهاي ديدني تفرش
از ساير جاذبههاي گردشگري و جاهاي ديدني تفرش ميتوان به مسجد جامع ششناو، بقعه شاهزاده محمد، غریب خانه ششناو تفرش، سنگ نگارههای یازیلی چای، آبانبار بلور، کاروانسرای خانک، غار امجک، چهارطاقی بهاران یا چهارطاقی کبوران، تکیه زاغرم شهر تفرش، بقایای قلعه توس، بعقهي میر علام تفرشی، میانده تفرش، خانهي میرفخرایی، خانه میرزا عباسقلی خان میرپنج ضیائی(نایب الحکومه)، نمازخانه کهنه لو، امامزاده احمد معروف به شاهزاده احمد و غيره را اشاره كرد.
آب و هوای تفرش
برای بازدید از جاهای دیدنی تفرش و اقامت در تفرش اطلاع از وضع آب و هوای آن لازم است. به همین خاطر در ادامه پیشبینی وضع آب و هوای تفرش را در پنج روز آینده مشاهده میکنید.
تفرش آب و هوا
لوکیشن درخت چنار ششناو تفرش
همان طور که در بالا گفته شد، این درخت قدیمی با امامزاده محمده تفرش فاصله کمی دارد. به همین خاطر در اینجا لوکیشن دقیق آن را قرار میدهیم تا کمک حال باشد. به امید خدا با ثبت لوکیشن درخت لوکیشن دقیق آن را نیز قرار خواهیم داد.
منابع
- گياهان و درختان مقدس در فرهنگ ايراني، مرتضي فرهادي.
- عکسهای این محتوا را جناب آقای مجید پوست چیان عزیز ثبت نمودهاند.
- ایران، گنجینه درختان کهنسال، مصطفی خوشنویس، محمد متینی زاده، انوشیروان شیروانی و مریم تیموری، طبیعت ایران، جلد 2، شماره 4، پیاپی 10 مهر- آبان ماه، سال 1396
امتیاز شما به این صفحه:
درخت چنار هفتصد ساله ششناو تفرش
درخت چنار هفتصد ساله ششناو تفرش از درختان كهنسال ايران و دیدنی های تفرش استان مركزي است. در متن بالا به تاریخچه و آدرس چنار ششناو تفرش پرداختیم.