سد تهم و دریاچه سد تهم زنجان از زیبا­ترین سدهای ایران است که در نزدیکی شهر زنجان احداث شده است. این دریاچه مصنوعی در اواخر هفته میزبان زنجانی‌­ها است. این سد در 15 کیلومتری شهر زنجان قرار دارد و از جاده­ی زنجان-تهم قابل دسترسی است. به دلیل داشتن منطقه کوهستانی بسیار زیبا، آب­‌و­هوای مطلوب این دریاچه مصنوعی، روزبه‌­روز بر محبوبیت آن افزوده می‌شود. در این پست می­خواهیم سد تهم زنجان را به شما خوانندگان علاقه­مند به طبیعت و سدسازی و ویژگی­‌های این سد، آدرس دقیق این مکان زیبا، تاریخچه­ی سد تهم، آب و هوای استان زنجان، بزرگترین سد زنجان، مناطق ماهیگیری زنجان و روستای تهم زنجان معرفی کنیم.

معماری سد تهم زنجان

نوع سد تهم، خاکی با هسته­ی رسی است. طول و عرض تاج آن به ترتیب451 و 12 متر است. ظرفیت تخلیه­ی سرریز سد در هر ثانیه 1100 مترمکعب به شکل نیلوفری است. دبی متوسط سد تهم زنجان در هر ثانیه 19.1 برآورد شده است که از این میزان تقریبا 59.34 میلیون متر­مکعب در سال قابل تنظیم است. حجم مخزن 87 میلیون مترمکعب است. عمق سد تهم زنجان به 7 هزار متر می‌رسد.

این سد در محلی که دو رود مهم این شهر به­ نام­‌های تهم و گله­رود به هم متصل می­‌شدند احداث شده است. هدف از احداث این سد، تامین آب قابل شرب برای زنجانی­‌ها بود که در سال 1372 کلید خورد. آبگیری این سد به مدت 10 سال به طول انجامید و در نهایت در سال 1382 به بهره‌­برداری رسید.

ویژگی های سد تهم زنجان

یکی از بزرگترین تفرجگاه‌­های این شهر، سد تهم است که علاقه‌­مندان به ماهیگیری به این منطقه می‌­آیند. در این دریاچه ماهیانی همچون زردپر، شیربت و کپور وجود دارد. شنا در این دریاچه اصلا توصیه نمی­‌شود. زیرا تا به حال قربانیان زیادی داشته است. ولی اگر می­‌خواهید به میانه­ی این دریاچه بروید روی گزینه‌­ی قایق سواری حساب ویژه­‌ای باز کنید. این دریاچه هر ساله گردشگران زیادی در زمینه­‌های عکاسی، ورزشی، ماهیگیری و جهانگردی را به خود جذب می­‌کند.

 آدرس دقیق سد تهم زنجان

از ورودی شرقی زنجان وارد می‌­شویم. پس از آن که به میدان بسیج رسیدیم با توجه به تابلوهای راهنما، مسیر خود را به بزرگراه 22 بهمن تغییر می­‌دهیم. مستقیم به راهمان ادامه می­‌دهیم تا به میدان مدرس برسیم. از اینجا به بعد از بزرگراه خارج شده و به سمت راست تغییر مسیر می­‌دهیم. در جاده­ی زنجان-تهم به مسیرمان ادامه می­‌دهیم تا به روستای تهم می‌­رسیم. محل سد تهم زنجان در 300 متری پایین تقاطع دو رود گله­رود و تهم است.

تاریخچه­ طرح سد تهم زنجان

مطالعات مرحله­‌ی شناخت قرارداد و مرحله­ی اول در اسفندماه سال 1364 آغاز شد. مطالعات مرحله­‌ی شناخت که شامل شناسایی و بررسی مقدماتی این پروژه­‌ی عظیم می­‌شود. در فروردین ماه سال 1367 اجرا گردید. در مرحله‌­ی بعد که شامل گزارش توجیهی و برآورد مقدماتی است، در فرودین ماه سال 1370 پایان یافت.

با توجه به نیاز فوری استان زنجان به احداث و بهره‌­برداری از سد مخزنی تهم مقرر گردید که به موازات مطالعات مرحله­‌ی دوم، عملیات اجرایی و ساخت پروژه آغاز شود. لذا تمامی مدارک و اسناد مورد نیاز در سال 1372 به کارفرمای مورد نظر تحویل داده شد. در آبان ماه سال 1372 قرار بر این شد که قرارداد اول اجرای سد و تاسیسات مربوطه شامل احداث سد مخزنی و بندهای انحرافی سهرین و همایون با شرکت‌­های ملی ساختمان به عنوان پیمانکار منعقد گردد. سرانجام این پروژه در سال 1382 یعنی دقیقا ده سال پس از شروع به ساخت آن افتتاح گردید.

بزرگترین سد زنجان

بزرگترین سد زنجان، سد مخزنی گلابر واقع در 50 کیلومتری جنوب‌­غربی زنجان، در دشت زرین­ آباد است. نوع سد خاکی سنگ­ریزه‌­ای است و از دیگر مشخصات آن می‌­توان به موقعیت جغرافیایی آن اشاره نمود که در 48 درجه 19 دقیقه­ی طول­شرقی و در 36 درجه و 19 دقیقه عرض­شمالی می­باشد. پروژه­ی ساخت این سد در سال 1386 به پایان رسید.

با بهره@­برداری از این سد، 8 هزار هکتار کشت اراضی دیم شهرستان ایجرود به آبی تبدیل خواهد شد و علاوه بر آن آب صنایعی از جمله پتروشیمی تامین می­شود. اما هدف اصلی این سد تامین آب لازم برای کشاورزی، صنایع و خدمات، صنایع جانبی و ایجاد شغل احداث شده است.

معماری سد گلابر

ارتفاع، طول و عرض آن به ترتیب 82، 247 و 12 متر است. نوع این سد سنگ ریزه­ای با هسته­ی رسی است. حجم بدنه­ی سد 1600000 هزار مترمکعب و حجم کل مخزن 115 میلیون مترمکعب است. این سد از سدهایی است که نوع سرریز آن آزاد و نوع سیستم انحراف آن تونل است. تعداد کل تونل­های این سد 2 است. طول هر تونل 608 متر و قطر آن 4.5 متر است.

ویژگی های سد گلابر

این سد در بحث گردشگری ظرفیت بسیار بالایی دارد، همچنین این منطقه دارای سکوت بسیار شگفت­آوری است. این سکوت امتیازی خوبی برای رونق صنعت گردشگری در استان زنجان است. علاوه بر این ویژگی­ها می­توان به جذابیت این سد در تمامی فصول سال اشاره کرد.

تاریخچه­ سد گلابر

مطالعات مرحله­ی شناخت سد گلابر و شبکه­ی آبیاری و زهکشی وابسته به آن، از سال 67 آغاز شد و تا سال 71 ادامه داشت. مطالعات مرحله­ی اول در سال 72 آغاز و در اواخر سال 76 پایان یافت. نتیجه­ی مطالعات در قالب گزارشات نهایی تحویل کارفرما شد. پس از بررسی و تصویب مطالعات، نهایتا در ماه مهر سال 79 قرارداد این طرح بسته شد و مرحله­ی دوم ساخت سد یعنی مشاوره مهندسی آن انجام شد و سرانجام در خرداد ماه سال 1381 ساخت این سد به پایان رسید.

مناطق ماهیگیری زنجان

یکی از مناطق مناسب برای ماهیگیری در زنجان، رودخانه خویین ایجرود است. این رودخانه به طول30 کیلومتر و شیب 3 درصدی، از تلاقی دو رودخانه­ی اوزون­دره و سجاس­رود در 48 کیلومتری باختری زنجان تشکیل شده است. این رودخانه در مسیر عبوری خود از روستاهای خویین، گرنه و آرکوین می­‌گذرد. رودخانه سیاه رود­طارم یکی دیگر از مناطقی است که برای ماهیگیری توصیه می­شود. این رود به طول25 کیلومتر و شیب 7/5 درصدی، در محدوده­ی شهرستان طارم در روستای درام واقع است. این رودخانه از کوه شاه­معلم سرچشمه می­‌گیرد که در 6 کیلومتری شمال باختری ماسوله قرار دارد.

از دیگر رودخانه­های مناسب برای ماهیگیری در زنجان می­توان به آب­برطارم اشاره نمود. این رودخانه یک رودخانه­ی کوچک فصلی به طول 25 کیلومتر و شیب 9 درصدی، در مرکز دهستان آب­بر واقع شده. این رودخانه از دامنه­ی جنوبی کوه بندگدوک سرچشمه می­‌گیرد. رودخانه­‌ی شورچای خدابنده که در شهرستان خدابنده با طول 35 کیلومتری و شیب 1/3 درصدی واقع است، از دیگر مناطق توصیه شده برای ماهیگیری است. این رود خانه از دو قسمت دامنه­ی جنوبی باختری­ کوه سیاه در 27 کیلومتری شمال خاوری دهستان گرماب از بخش افشار و 26 کیلومتری جنوب باختری قیدار سرچشمه میگیرد.

روستای تهم زنجان

در این بخش ابتدا با موقعیت مکانی این روستای جذاب و دلنشین شروع می­کنیم. این روستا در شمال­غرب زنجان قرار دارد. این روستا در بخش توابع مرکزی شهر زنجان، استان زنجان واقع است. هرکسی که به این روستا سفر کرده است گفته است که این روستا مانند شهرهای اروپایی می­ماند و آرامشی خاص درون آن برقرار است؛ البته مطمئن باشید که اگر به این روستا سفر کنید از نگاه کردن به طبیعت بکر و دست نخورده‌­ی آن، باغ­‌ها، گل‌­ها و گیاهان و… و همچنین سد تهم زنجان که زیبایی این روستا را دوچندان کرده است، شگفت­‌زده خواهید شد.

باغ­ها و جنگل‌­های گوناگونی در روستا قرار دارند که انواع حیوانات با تنوع بسیار در آن زیست می‌کنند. همچنین این باغ­‌ها و جنگل­‌ها برای پیاده‌­روی و عکاسی بسیار عالی و زیبا هستند. این روستا در دهستان نهم این بخش قرار دارد و طبق سرشماری سال 1385، جمعیت این روستا 1075 نفر یعنی حدود 279 خانواده بوده است. دامداری یکی از متداول‌ترین شغل­‌های این منطقه است. اجرای طرح اصلاح نژاد دامی باعث شده است که سبک دامداری اهالی روستای تهم زنجان با دیگر مناطق ایران متفاوت باشد. گوسفندهای اصلاح نژاد شده تعداد بره­ی بیشتری در هر زاد و ولد تولید می‌کنند.

لبنیاتی که از این موجودات اصلاح نژاد شده بدست مسی­آید از محبوبیت و مرغوبیت بسزایی برخوردار است و همچنین در استان­های زنجان، قزوین، تبریز، البرز، قم و تهران از این محصولات استفاده می‌شود. زنان این روستا در صنایع دستی مشغول به کار هستند و کاره دست آنها از تنوع و زیبایی خاصی برخوردار است.

آب و هوای تهم

استان زنجان به لحاظ داشتن تنوع نقاط مرتفع از یک سو و از سوی دیگر تاثیرپذیری که از چند توده­ی هوایی خزری، مدیترانه­ای و صحرای مرکزی، دارای اقلیم‌­ها و اکوسیستم‌­های متفاوتی است. با وجود اینکه این استان از استان­های سردسیر کشور محسوب می­‌شود، از اکوسیستم­‌های فراوان دشتی، بیابانی، تالابی و رودخانه‌­ای، جنگلی، درختچه­‌ای، کوهستانی مرتفع و تپه ماهوری را دارا می‌باشد.

این منطقه از کشور در 70 درصد خود آب و هوای نیمه­خشک فراسرد را دارا می­باشد. در 30 درصد باقی­مانده­ی خود از تنوع اقلیمی چشمگیری برخوردار است. میزان بارندگی سالیانه­‌ی آن حدود 323 میلی متر برآورد شده است. بهترین زمان سفر و مسافرت به این استان زیبا و دبش در ماه‌های اردیبهشت، خرداد و تیر می­‌باشد. چرا که در این ماه­ها به وضوح می­توان نعمات و پدیده­‌های خالق بی­‌همتای خود را تماشا کنیم. برای اگاهی از آب و هوای شهر زنجان در هر روز، در این بخش شرایط آب و هوایی این شهر آورده شده است. با مراجعه به این بخش، می‌توانید از شرایط جوی این شهر در هر روز آگاه شوید.

تهم آب و هوای

لوکیشن دقیق سد تهم

در بخش‌های بالا به آدرس و مسیرهای دسترسی به این سد و دریاچه دیدنی اشاره شده است. در این قسمت برای دستیابی بهتر و سریع‌تر، لوکیشن دقیق آن آورده شده است. با مراجعه به این بخش و با کمک نرم افزار گوگل مپ گوشی همراه هوشمندتان تا رسیدن به این سد دیدنی را مسیریابی کنید.

عکس‌های این مطلب را سرکار خانم شیلا چینی ساز عزیز ثبت نموده‌اند.