دریاچه نئور یا تالاب نئور واقع در استان اردبیل یکی از دریاچه‌های ایران است که طبیعتی بکر و بی‌همتا دارد. هر سال گردشگران علاقمند به پیاده‌روی در طبیعت، راهی این مکان خارق‌ العاده می‌شوند. در این پست به معرفی، موقعیت، ارتفاع، عمق، وسعت، دما، نام، پوشش گیاهی، آبزیان و دیگر جانوران، آسیب‌ها، بهترین فصل سفر، تفریحات تابستانی و زمستانی رایج، اهمیت دریاچه برای کشاورزان و دامداران، سد، پیش‌بینی وضع آب و هوای منطقه در پنج روز آینده، مسیر دسترسی، لوکیشن دقیق روی نقشه دریاچه نئور می‌پردازیم.

معرفی دریاچه نئور

دریاچه نئور بزرگ‌ترین دریاچه طبیعی استان اردبیل است که به صورت طبیعی در یک دره ایجاد شده‌ است. این تالاب یکی از وسیع‌ترین دریاچه‌های آب شیرین ایران نیز به حساب می‌آید. بزرگ‌ترین دریاچه‌های ایران نظیر دریای خزر، دریاچه ارومیه و دریاچه نمک قم دارای آب شور هستند.

موقعیت

دریاچه نئور در جنوب شرقی شهر اردبیل و بین شهرهای تالش، خلخال و اردبیل قرار گرفته‌ است. نئور جزئی از روستای بودالالو از توابع بخش هیر شهر اردبیل محسوب می‌شود. اطراف نئور را کوه‌های باغرو شامل 12 قله به ارتفاع 2570 تا 3222 متر احاطه کرده‌اند. این کوه‌ها ادامه رشته‌کوه البرز در استان اردبیل هستند.

فاصله تا شهرهای اطراف

نئور از شهر اردبیل 42 کیلومتر و از خلخال حدود 100 کیلومتر فاصله دارد.

ارتفاع از سطح دریا

دریاچه نئور در ارتفاع 2480 متری از سطح دریا واقع شده ‌است. با توجه به کوهستانی بودن منطقه، ارتفاع 2480 متری برای یک دریاچه، نامعقول به نظر نمی‌رسد.

عمق

به طور کلی دریاچه‌ها در برخی نقاط عمیق‌تر و در بعضی دیگر عمق کم‌تری دارند. از این رو باید گفت که اعلام اعداد متضاد برای عمق این دریاچه، به علت عمق متفاوت در نقاط گوناگون آن است. بیشترین عمق در دریاچه نئور را 13 متر ثبت کرده‌اند؛ اما به طور میانگین دارای عمق 5 متر است.

وسعت

دریاچه نئور در حقیقت از دو دریاچه نزدیک به یکدیگر، تشکیل یافته ‌است. دریاچه بزرگ‌تر وسعتی در حدود 180 هکتار داشته و وسعت دریاچه کوچک‌تر 40 هکتار تخمین زده می‌شود. در فصل بهار با افزایش بارندگی، آب این دو دریاچه بالا آمده و به یکدیگر ملحق می‌شوند. استانداری اردبیل در مجموع وسعتی حدود 250 هکتار را برای دریاچه اعلام کرده ‌است.

دما

استان اردبیل در تابستان جز خنک‌ترین استان‌های ایران به حساب می‌آید. از این جهت داشتن دمای پایین برای مناطق اطراف دریاچه نئور طبیعی است. حداکثر دمای هوای این منطقه در تابستان 25 درجه سانتی‌گراد است. گفته می‌شود دمای این دریاچه در زمستان تا منفی 20 درجه سانتی‌گراد نیز کاهش می‌یابد. به شکلی که لایه ضخیمی از یخ کل دریاچه را فرا می‌گیرد.

نام دریاچه نئور

در مورد ریشه کلمه نئور نظرهای متفاوتی ابراز شده ‌است. برخی آن را یک کلمه مغولی به معنای دریاچه دانسته‌اند. عده‌ای دیگر معتقدند که این کلمه ترکی است؛ زیرا در زبان ترکی جمهوری آذربایجان به دریاچه‌ای که رودخانه‌ای به آن سرازیر نمی‌شود، نئور اطلاق شده‌ است.

تامین آب دریاچه

این دریاچه به صورت طبیعی از تجمع آب باران و برف در دره بین کوه‌ها پدید آمده ‌‎است. تعدادی چشمه نیز در اطراف نئور وجود دارند که آب‌های آن‌ها به این دریاچه می‌ریزد.

پوشش گیاهی

دلیل جذب گردشگران به دریاچه نئور، طبیعت سرسبز و پوشش گیاهی بی‌نظیر آن است. حدود 70 نوع گونه گیاهی در حواشی دریاچه می‌روید؛ اما زیبایی، تنها یکی از جنبه‌های گیاهان این منطقه است. گیاهان دارویی بسیاری چون: خاکشیر، بومادران، بابونه، کنگر، شبدر، پنج‌ انگشت، زرد پیاز، جگن و نعناع در این منطقه دیده می‌شود. درون دریاچه نیز بارهنگ آبی رشد می‌کند. از آنجا که کوه‌های اردبیل بخشی از رشته‌کوه البرز هستند، پس مشابهت پوشش گیاهی البرز به ویژه دامنه‌های قله دماوند با این منطقه عجیب نیست.

آبزیان

بیش از 60 گونه آبزی مانند قزل آلا رنگین‌ کمانی، پلانکتون، صدف دوکفه‌ای، میگو و انواع سخت پوستان در این دریاچه زندگی می‌کنند. البته ماهیان، بومی دریاچه نیستند. سازمان محیط زیست اقدام به رها سازی ماهی‌ها در فصل بهار و صید و جمع ‌آوری آن‌ها در پایان تابستان می‌کند. زیرا ماهی‌ها در آب یخ‌زده این دریاچه، امکان حیات نخواهند داشت.

جانوران ساکن منطقه

پرندگان مهاجر بخش مهمی از گونه‌های جانوری حواشی دریاچه نئور را شکل می‌دهند. پرندگانی مانند آنقوت در فصل بهار و تابستان راهی این دریاچه می‌شوند. آنقوت از تیره اردکیان با ظاهری شبیه به غاز است که در اطراف این تالاب، تخم می‌گذارد.

همچنین پرندگان دیگری مانند کبک، بلدرچین، چکاوک، چنگر، زاغ، خفاش سبیل‌دار و تیره گنجشک ‌سانان در کنار خزندگان و دوزیستانی چون قورباغه مردابی راه‌راه، لاک‌پشت مهمیزدار، مارمولک، افعی، مار زنگی و مار آبی بومی این منطقه هستند. اما از جذابیت‌های این تالاب باید به حضور اسب‌های وحشی در کوه و دشت اشاره کرد که بدون شک به زیبایی طبیعت نئور افزوده‌ است.

آسیب‌ها و تهدیدها

هر منطقه طبیعی همواره با تهدیدهایی روبه‌رو می‌شود که بقای آن را به خطر می‌اندازد. مهم‌ترین آسیب وارده به دریاچه نئور، وجود نوعی ماهی به نام کاراس است. این ماهی غیر بومی، به عنوان ماهی قرمز عید، توسط مسافران نوروزی به تمام رودخانه‌های ایران و تالاب‌های ایران راه یافته‌ است. بررسی‌های محققان نشان می‌دهد که کاراس به مونوژن‌ها آلوده بوده و آلودگی‌های انگلی را به سایر ماهیان منتقل می‌کند. اکنون کاراس به جز دریاچه نئور در تالاب انزلی و مزارع پرورش ماهی نیز دیده می‌شود.

کاراس به دلیل مقاومت بالا در برابر آلودگی‌های آب، تغییرات دمایی و امکان تغذیه از هر گیاه و جانداری، به یک رقیب برای آبزیان دیگر بدل شده ‌است. این ماهی می‌تواند با افزایش نیترات آب و کاهش اکسیژن محلول در آب، تالاب‌های مملو از ماهی را به مرداب‌های بدبو تبدیل کند؛ مرداب‌هایی که تمام گونه‌های مفید آن از بین رفته ‌است.

اداره محیط زیست استان اردبیل طی دهه گذشته برنامه‌هایی را برای احیای گونه‌های آبزی دریاچه نئور مانند میگوی گاماروس و حذف کاراس از این تالاب، در دستور کار خود گنجانده است. برای این منظور، گاه در بازه‌های زمانی معین، صید قزل آلا برای جلوگیری از کاهش جمعیت این ماهی، ممنوع می‌شود.

بهترین فصل برای سفر به دریاچه نئور

با توجه به سرمای هوا در زمستان، بهترین فصل برای بازدید از نئور را باید اواخر بهار و اوایل تابستان دانست. در این مدت، هوای دل ‌انگیز بهاری سبب باز شدن گل ها و شادابی طبیعت می‌شود. پرندگان مهاجر به دریاچه باز می‌گردند و ماهی‌ها نیز فراوان اند.

تفریحات تابستانی

دریاچه نئور ترکیبی از تفریحات آبی، پیاده‌روی و کوهنوردی را پیش‌ روی گردشگران می‌گذارد. علاقمندان به طبیعت می‌توانند برای کمپینگ، ماهیگیری، اسب ‌سواری، دوچرخه‌ سواری، قایق‌ سواری و سافاری از این منطقه بهره ببرند. در شهریور ماه جشنواره ماهیگیری در این منطقه دایر است.

تفریحات زمستانی

با توجه به یخ زدن آب دریاچه در 5 ماه از سال و ضخامت یخ که تا 80 سانتی‌متر تخمین زده می‌شود، در این منطقه مکان مناسبی برای تفریحات زمستانی مانند اسکیت روی یخ فراهم می‌شود. با در نظر گرفتن دمای منفی 20 درجه دریاچه، گردشگران قبل از سفر، بایستی خود را به انواع امکانات زمستانی مجهز سازند.

منطقه حفاظت شده

مناطق اطراف تالاب، بخشی از منطقه حفاظت ‌شده لیسار محسوب می‌شوند. از این جهت بنا بر قوانین سازمان محیط زیست، شکار کردن پرندگان و سایر حیوانات در آن ممنوع است.

اهمیت دریاچه برای کشاورزی و دامداری

این دریاچه به یکی از تامین‌کنندگان آب زمین‌های زراعی اردبیل تبدیل شده ‌است. طبیعت سرسبز این منطقه نیز مکان مناسبی را برای مرتع دامداران فراهم آورده ‌است. ایل‌های عشایر ساکن کوهستان‌های اردبیل از این دریاچه و طبیعت آن برای دامداری بهره می‌برند. در ضمن زنبورداران نیز از وجود گل‌های اطراف دریاچه نهایت سود را برده و به پرورش زنبور عسل و تهیه عسل طبیعی همت می‌گمارند.

سد روی دریاچه

روی خروجی دریاچه، سدی به نام قانلی دره یا سد نئور احداث شده‌ است. آب این سد که در سال 1366 بنا شد، در جهت تامین مصارف کشاورزی مناطق اطراف استفاده می‌شود. این سد از نوع خاکی با هسته رسی است.

مسیرهای دسترسی

برای رفتن به این تالاب بهتر است از جاده اردبیل به خلخال استفاده کرد. در کیلومتر 35 این جاده، روستایی به نام بودالالو وجود دارد. بعد از پشت سر گذاشتن این روستا باید حدود 10 کیلومتر به سمت روستای عباس ‌آباد پیش رفت. 4 کیلومتر بعد از عباس‌ آباد، دریاچه نیور قابل مشاهده است.

مسیر پیاده روی دریاچه به دهکده سوباتان

یکی از تورهای گردشگری معروف منطقه، پیاده‌روی طولانی بین دریاچه نئور تا روستای سوباتان از توابع تالش در استان گیلان است. مسیر پیاده‌روی حدود 20 کیلومتر بوده و از مناطق زیبایی عبور می‌کند. برخی افراد که امکان پیاده‌روی را ندارند، برای مشاهده زیبایی‌های این مسیر، از ماشین‌های آفرود، دوچرخه یا اسب استفاده می‌کنند.

مسیر پیاده روی دریاچه نئور به خطبه سرا

خطبه سرا در نزدیکی لیسار استان گیلان واقع شده است. این منطقه تاریخی به دلیل معروف نبودن، از زیبایی و بکری خاصی بهره بند است. امیدواریم، با رعایت کوهنوردان و طبیعت‌گردان کمترین آسیب به این منطقه وارد شود. یکی از مسیرهای معروف از نئور از سمت خطبه سرا است که نماها و طبیعت زیبایی را در این مسیر می‌توان مشاهده نمود.

آب و هوای منطقه نئور

منطقه نئور یکی از مناطق ییلاقی استان اردبیل است. معمولا سفرها به این منطقه، در فصل بهار و تابستان انجام می‌شود. در بخش زیر پیش‌بینی وضع آب و هوای این منطقه آورده شده است، تا با استفاده از آن برنامه سفر و مدیریت بهتری را انجام دهید.
نئور سفلی WEATHER

لوکیشن دقیق دریاچه نئور

در بخش بالا مسیر دسترسی و آدرس دریاچه نئور داده شد. در این قسمت لوکیشن دقیق و نقشه دریاچه نئور آورده شده، تا با کمک گوشی همراه هوشمندتان تا رسیدن به این محل مسیریابی نمایید. هر گونه سوال یا ابهام را نیز می‌توانید با مطالعه پست راهنمای استفاده از گوگل مپ برطرف نمایید.

البته با توجه به وجود دریاچه در طبیعت و کوهستان سعی کنید، با راهنمایان محلی یا افراد آشنا به منطقه از این جاذبه طبیعی زیبا بازدید نمایید. تا شیرینی سفر و طراوت محیط با اتفاقات ناگوار تلخ نشوند.
عکس‌های این پست را جناب آقای علی سراج عزیز ثبت نموده‌اند.