رختشویخانه زنجان جزو مجموعه‎های باستانی زنجان بوده که در مرکز شهر واقع شده است. شهر زنجان یکی از زیباترین شهرهای تاریخی ایران بوده که مکان‌های دیدنی متعددی را در خود جای داده است. شما گردشگران عزیز با بازدید از این مکان ساعت‌ها به آن خیره خواهید شد و خاطره سفری خوش را ثبت خواهید کرد. برای اینکه با این مجموعه بیشتر آشنا شوید باید بدانید که بنای رخت‌شوی‌خانه مشهورترین جاذبه‌های گردشگری زنجان بوده و سالانه تعداد زیادی مسافر از ایرن و گردشگر خارجی به بازدید آن می‌روند. قبل از هر چیزی لازم است بدانید این مکان یادآور رسم و رسومات گذشته بوده و حس و حالی جالب به مخاطب‌ها منتقل می‌کند. اگر می خواهید با رخت شوی خانه زنجان بیشتر آشنا شوید و تاریخچه، اهداف ساخت بنا، ویژگی های رختشویخانه و آدرس کامل آن را بدانید، ادامه مقاله را از دست ندهید.

تاریخچه رختشویخانه زنجان

به وسیله تاریخچه موزه‌های تاریخی و باستانی می‌توان در طول زمان سفر کرد. این اماکن ما را به گذشته‌های دور به زمان‌هایی که در آن نبودیم می‌برد. برخی گردشگران به مکان‌های تاریخی مانند موزه علاقه دارند. آنها عقیده دارند که فرهنگ هر منطقه و دیار را می توان از موزه‌های آن دیار فهمید. نمونه‌ای از این موزه‌ها را می‌توان موزه ایران باستان و موزه رضا عباسی تهران نام برد.حال تصور کنید این موزه تلفیقی از تاریخ و حوزه مردم شناسی باشد. آنگاه به طور قطع جذابیت آن دو چندان می‌شود. رختشویخانه زنجان توسط علی اکبر خان توفیقی در سال 1307 ساخته شد و در دسترس زنان قرار گرفت. به راستی این بنا با توجه به تعریف موزه، به راستی واژه موزه را در کنار خود به یدک می‌کشد.

رختشویخانه زنجان | آشنایی با جاذبه گردشگری محبوب شهر زنجان

به عبارتی ایشان که شهردار وقت شهر زنجان بود، زمین این بنا را وقت ساخت رختشویخانه کرد. ایده ساخت این مکان، از آنجایی شروع شد که زنان مجبور بودند لباس‌ها را با دست بشویند. در آن زمان مانند امروزه لوله کشی آب و فاضلاب در سطح شهر نبود. شستن لباس‌ها یکی از مهم‌ترین و سخت‌ترین کارهای بهداشتی وقت بود. آن زمان یافتن مکانی مناسب برای انجام این کار براحتی میسر نبود. برای حل این مشکل ادامه علی اکبر خان وارد شد و به فکر فرو رفت و مکانی مختص به شستن لباس‌ها پایه‌گذاری کرد.

بعدها و با بسته شدن و منسوخ شدن رختشویی این مکان متروکه و بی استفاده ماند. پس از سالها با مرمت این بنا ، مکان رختشویی سابق به موزه مردم شناسی تبدیل شد. این موزه مردم شناسی در محله عباسقلی خان ساخته و اکنون به یکی از پر رفت‌وآمدترین جاذبه‌های گردشگری زنجان تبدیل شده است.

معماری بنای رختشویخانه زنجان

نوع معماری این بنا به شکل و شیوه‌ای ساخته شد تا جمع کثیری از زنان بتوانند در آنجا به کار شستن مشغول شوند. نقطه ورود آب به داخل بنا و نوع گردش آن در تمام ساختمان نوعی مهندسی و مهارتی خاص لازم دارد. به شکل ساخت بنا که بنگرید خواهید دید که معمار آن از تمامی اصول مهندسی در ساخت این بنا استفاده کرده است.  معماران نامی این بنای تاریخی دوبرادر بودند که یکی به حرفه معماری و دیگری به فن بنایی مسلط بودند. جالب است بدانید که طرح رختشویخانه زنجان الهام گرفته از معماری دوره قاجار و پهلوی است و این موضوع نیز به شگفتی آن افزوده است. ناگفته نماند که محوطه‌رختشویخانه 400 متر مربعی و متشکل از قسمت‌هایی مانند شاه‌نشین، سالن رختشویخانه، غرفه‌های فروش و مخزن آب بود.

همانطور که اشاره کردیم، طرح این جاذبه گردشگری زنجان از دوره قاجار و پهلوی آمده و ارزش زیادی دارد. این رختشوی به طور جزئی دارای دو طرح بود. حوضچه اول مخصوص به شستشو مواد غذایی بود که آب آن از لوله‌های سفالی به حوض سرازیر می‌شد. طرح دوم به دو بخش مجزا تقسیم می‌شد که اولی برای شستن ظروف و دومی برای شستشوی و آبکشی انواع لباس بود. اما یک حوضچه دیگر نیز وجود داشت که در این حوض تنها کالاهای پارچه‌ای بسیار آلوده مانند فرش، زیرانداز یا برخی لباس‌ها شسته می‌شد. در انتهای هر شستنی آب از راه فاضلاب به فاضلاب شهری منتقل شده و به طور کامل آب آلوده از محیط رختشویخانه زنجان دور می‌شد.

دلیل ساخت بنای رختشویخانه زنجان چه بود؟

اگر به زمان های دور سفر کنید و به عقب برگردید، ساخت هر بنایی هدف داشته و همیشه فکری هوشمند پشت  آن بوده است. رختشویخانه زنجان علاوه بر اینکه موزه مردم شناسی است، دیدگاهی بشردوستانه به مردم دنیا نشان داده و نگرش جهانیان به ایران را تغییر می‌دهد. قصد علی اکبر خان این بود که زنان در فضایی بزرگ و راحت به شست‌وشوی لباس بپردازند. و از خطرات سرما، حیوانات وحشی و آب‌های آلوده در امان باشند.

یکی دیگر از اهداف ساخت این بنا این بود، که زنان به راحتی به معاشرت با یکدیگر بپردازند. و از هر گونه مزاحمتی دور باشند. بنابراین، زنان به بهانه شستن لباس‌ها در رختشویخانه شهر زنجان جمع می‌شدند. و علاوه بر تمیزکاری به گفتگو می‌پرداختند. دیده‌ها حاکی از آن است؛ در این رختشویخانه ورود برای آقایان ممنوع بود. اما کودکان می‌توانستند به همراه مادران خود به آنجا بروند و به مادرها کمک کنند.

مشخصات و ویژگی‌های بنا رختشویخانه

بناهای تاریخی بر اساس مشخصات و ویژگی‌های منحصربه‌فردی ساخته می‌شود. به خصوص موزه‌ها که متشکل از یادبود و طراحی‌از قبل مشخص شده هستند. در این قسمت می‌خواهیم به ویژگی و مشخصه‌های رختشویخانه زنجان بپردازیم. و اطلاعات کاملی در مورد نحوه ساخت و غرفه‌های آن ارائه دهیم. در قدم اول باید اشاره کنیم، که به محض ورود به این موزه با مجسمه زنانی روبه‌رو می‌شوید که نمادی از زنان قوی دوران باستان هستند.

این مجسمه‌ها کاملا با بانوانی که به سالن رختشویخانه می‌آمدند. و لباس‌های خود را در آن می‌شستند، شبیه‌سازی شده و یادبودی از آنها است. در این بین، مجسمه کودکانی را می‌بینید که به همراه مادران خود به شستن ظرف یا رخت مشغول هستند و به مادران خود کمک می‌کنند. در قسمتی دیگر با غرفه‌های فروش صنایع دستی (کیف و کفش سنتی و چاقو زنجانی) مواجه می‌شوید. بخش شربتخانه موزه نیز برای گردشگران خارجی هیجان انگیز خواهد بود.

موزه رختشویخانه

موزه رختشویخانه از مصالح سنگ، آجر و چوب ساخت شده و با اینکه مداوم با آب و رطوبت در تماس بود، آسیب جدی ندیده است. حتی با گذشت سال‌ها خرابی جبران‌ناپذیر به موزه وارد نشده و برای اینکه جلوه‌ای بهتر و چشمگیری برای گردشگران داشته باشد. به صورت جزئی بازسازی شده است. جالب است بدانید در ساخت مجموعه از یازده ستون در سالن اصلی استفاده کرده‌اند. که همین امر باعث استحکام مضاعف ساختمان شد.

همچنین لازم به تذکر است که سالن اصلی از عرض 7/13 و طول 62 متری بنا شده که مساحت زیربنای آن به 850 متر مربع می‌رسد. ساخت بنا در این اندازه به راحت بودن زنان کمک کرده و موجب شده در حین شستشو آسوده باشند. می‌توان نتیجه گرفت، با اینکه گذشته تکنولوژی و مصالح مانند امروز گسترده و باکیفیت نبوده. اما برخی مکان‌های تاریخی با تفکر خلاقانه ساخته شده و خبر از هوشمندی مردم ایران می‌دهد.

جاذبه‌های گردشگری و هتل‌های نزدیک

مهمترین بخش سفر این است، که بتوانید از چند مکان دیدنی که در کنار هم قرار دارند دیدن کنید. بنا رختشویخانه، موزه‌مردم شناسی است که اطراف آن را هتل و دیگر جاذبه‌های گردشگری تشکیل داده که می‌توانید در وقت خود صرفه‌جویی کنید. و در یک روز از تمام آن مکان‌های دیدنی بازدید کنید. در نزدیکی این موزه، دو شربتخانه به نام‌های شربتخانه ترنج و شربتخانه ترنج بانو قرار دارد. که می‌توانید از نوشیدن شربت‌های خاص زنجان لذت ببرید.

علاوه بر این، رستوران باغ بهشت در چند متری آنجا واقع شده که برای استراحت و خوردن غذایی تازه و خوشمزه انتخاب خوبی است. ناگفته نماند که هتل های معروفی در نزدیکی شربتخانه واقع شده است. سه هتل به نام‌های هتل بزرگ، هتل جهانگردی و هتل سپهر زنجان در چند متری رختشویخانه قرار گرفته که می‌توانید بر اساس نیازهای خود یکی از آنها را برای اقامت کوتاه مدت در زنجان برگزینید.

آدرس و مسیر دستیابی به رختشویخانه

طبیعتا آدرس و مسیر دستیابی به هر جاذبه گردشگری حائز اهمیت بوده و باعث شده مسافران و به ویژه گردشگران خارجی به راحتی به آنجا برسند. در ادامه این قسمت شما را با آدرس و اطلاعات مکانی کامل رختشویخانه زنجان آشنا می‌کنیم.

آدرس پستی:استان زنجان، شهر زنجان، خیابان سعدی، وسط کوچه رختشویخانه

نحوه دسترسی به رختشویخانه: بهترین وسیله نقلیه برای رسیدن به این مکان، تاکسی یا وسیله شخصی است.

جای پارک: ندارد، اما در کوچه یا خیابان‌های اطراف می‌توانید جای پارک پیدا کنید.

ساعت بازدید: هر روز از ساعت 9 صبح تا 8 شب باز است. اما در تعطیلات عمومی امکان بازدید از این جاذبه امکان‌پذیر نخواهد بود.

بهای بلیط ورودی به رختشویخانه

بیشتر جاذبه فرهنگی و یا گردشگری که در ایران وجود دارد، برای ورود به آن لازم به پرداخت هزینه است. موزه رختشویخانه استان زنجان نیز برای ورود نیاز به تهیه بلیط است. این بها برای گردشگران داخلی 4000 تومان و برای گردشگران خارجی 30000 تومان است.

نکاتی که در بازدید از رختشویخانه زنجان باید رعایت کنید.

در این مطلب در خصوص یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری به نام رختشویخانه زنجان صحبت کردیم. این رختشویخانه از سال 1307 بر جای مانده تا هوشمندی ایرانیان باستان را به تمام جهان نشان دهد. همانطور که اشاره کردیم. مصالح مرغوبی که در این بنا استفاده شده، تاثیر زیادی در سالم ماندن و عمر طولانی ساختمان داشته و تاکنون فقط چند بار جهت بازدید گردشگران بازسازی شده است.

هنگام بازدید از رختشویخانه می‌توانید سوغاتی‌های ناب را برای دوستان خود خریداری کرده و حتی برای آشنایان در خارج از کشور بفرستید. بهتر است در حین گشتن در این مکان ارزشمند از کفش پاشنه بلند استفاده نکنید تا آسیبی به آن وارد نشود. دانستن این موضوع خالی از لطف نیست. که رختشویخانه برای زنان هر قشری رایگان بود و تنها باید برای سرایدار سالانه 10 شاهی پرداخت می‌کردند. در نتیجه در سفر چند روزه‌به زنجان، حتما از این مکان شگفت‌انگیز دیدن کنید.

دیدنی های زنجان

از جاهای دیدنی زنجان می‌توان به موزه زنجان، گنبد سلطانیه و غار کتله خور نام برد.

وضع آب و هوای شهر زنجان

طبیعتا برای بازدید و برنامه سفر می‌بایست از وضع آب و هوایی و دمای روز مطلع شویم.

بدین منظور، در قسمت پایین پیشبینی وضع آب و هوای شهر زنجان را در پنج روز آینده مشاهده می‌نمایید.

زنجان آب و هوای

لوکیشن دقیق رختشویخانه

درواقع در شهرهای بزرگ و پیشرفته به سبب تغییر چهره شهر پیدا کردن نقطه‌ای خاص تنها با داشتن آدرس کمی سخت است. در قسمت‌های بالا به آدرس دقیق رختشویخانه اشاره شده است. در زیر لوکیشن دقیق این مکان آورده شده است. شما می‌توانید با کمک گوشی همراه هوشمندتان تا رسیدن به این مکان را می‌توان مسیریابی کرد.

عکس‌های این پست را جناب آقای امیرحسین ممتازی عزیز گرفته‌اند.