رودخانه سیروان

رودخانه سیروان کرمانشاه را می‌توان یکی از طولانی‌ترین رودخانه های ایران نامید. این رودخانه در بین رودخانه‌های ایران در جایگاه پنجم ازنظر پرآبی قرار دارد. رود سیروان به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی کرمانشاه در سال‌های اخیر بسیار موردتوجه قرارگرفته است. شما در این نوشته ضمن آشنایی با این رودخانه، در خصوص مسیر این رود، پیشینه تاریخی، ویژگی‌های طبیعی و جاذبه‌های دیدنی در مسیر این رود اطلاعاتی را کسب خواهید کرد.

معرفی رودخانه سیروان کرمانشاه

رودخانه سیروان کرمانشاه یکی از مهم‌ترین رودخانه‌های ایران در غرب کشور است. این رودخانه در استان‌های کرمانشاه و کردستان قرار دارد و در بین سنندج و کرمانشاه در منطقه‌ای به نام هورامان واقع‌شده است. سیروان به معنی روان پاک است. این رود پس از طی مسیری طولانی درنهایت وارد اقلیم کردستان عراق می‌شود و درنهایت به دریاچه سد دربندیخان می‌ریزد. نام این رود در زبان فارسی همان سیروان است، ولی در زبان عربی نام این رود دیالی می‌گویند.

این رودخانه دارای مسیری پرپیچ‌وخم و طولانی است و بیشتر در دره‌ها و بین کوه‌ها جریان دارد. در بعضی مناطق نیز از بخش‌های تخت و صافی عبور می‌کند، که عمده‌ترین مقصد گردشگران و طبیعت گران همین مناطق تخت می‌باشند.

مسیر رود سیروان

رودخانه سیروان کرمانشاه از بخش سراب در کرمانشاه سرچشمه می‌گیرد. این رود در مسیر خود از بخش اورامان کرمانشاه عبور کرده و وارد بخش سرچشمه کردستان می‌شود. آب اصلی این رود توسط رودخانه‌های دیگر نیز تأمین می‌شود. درواقع می‌توان گفت که رودخانه سیروان از الحاق آب‌های بخش‌های جنوب غربی و غرب استان یعنی آب‌های قشلاق، گاوه رود و گردلان تشکیل‌شده است.

رودخانه سیروان کرمانشاه پس از طی مسیر طولانی و عبور از دره‌ها و کوه‌های کوچک خرمال، کوه شاهو و کوه سالان وارد خاک عراق می‌شود. همانند دیگر رودخانه‌های ایران، روی این رود در داخل ایران سدهای زیبای در احداث‌شده است از این سدها می‌توان به سد سلیمان شاه سنقر، گاوشان، وحدت، آزاد، آزادی در دالاهو و سد داریان پاوه اشاره کرد.

مسیر رودخانه در خاک عراق نیز در نوع خود جالب است این رود در عراق به رودخانه دیاله پیوسته و درنهایت به رود دجله وارد می‌شود. درنهایت رود دجله نیز به خلیج‌فارس سرازیر می‌شود. طول رودخانه سیروان کرمانشاه در بخش ایران در حدود 445 کيلومتر است که در نوع خود بسیار طولانی و بزرگ می‌باشد.

سرگذشت تاریخی رود سیروان

این رودخانه علاوه بر اینکه به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی کرمانشاه از آن یاد می‌شود، به‌عنوان یکی از منابع مهم تاریخ‌شناسی و دیرینه‌شناسی نیز در دنیا استفاده و کاربرد دارد. در خصوص تاریخ و قدمت رودخانه سیروان کرمانشاه در سال‌های اخیر کاوش‌های زیادی انجام‌شده است. طی کاوش‌های انجام‌شده در روستاهای حاشیه‌ای رودخانه، بقایا و آثار مربوط به تمدن‌های پیشین از 40 هزار سال تا 12 هزار سال پیش، در روستاهای هجیج، ناو و اسپریز یافت شده است.

 در دامنه کوه‌ها و دره‌های مشرف‌به این رودخانه نیز غارهایی کشف‌شده که در آن‌ها آثار و ابزارهای سنگی غارنشینان و انسان‌های اولیه یافت شده است. انواع نگاره‌ها و ابزارهای سنگی و فسیل‌ها از استخوان‌های حیوانات شکار شده در این غارها یافت شده است.

طبق بررسی‌های انجام‌شده در این غارها، انسان‌های اولیه در زمان پارینه‌سنگی ساکن بوده‌اند. بعد از پیدایش انسان‌های هوشمند این انسان‌ها در اطراف این رودخانه ساکن شده‌اند. دهکده‌های چندین هزارساله در حاشیه رودخانه سیروان کرمانشاه یکی از منابع مهم درزمینه تاریخ‌شناسی و انسان‌شناسی در دنیا محسوب می‌شود.

 ویژگی‌های طبیعی و زیست‌محیطی رود سیروان

رودخانه سیروان کرمانشاه را می‌توان یک از خروشان‌ترین رودخانه‌های ایران نام برد. این رودخانه با آب دهی 2700 کیلومترمربع در سال درواقع پنجمین رودخانه پر آب در ایران است. مقدار آبدهی این رودخانه در مسیر پرپیچ‌وخم این باعث شده که بخش‌های زیادی از مسیر این رودخانه همواره خروشان باشد.

اگر به‌عنوان گردشگر و بازدیدکننده از یکی از بکرترین جاهای دیدنی کرمانشاه، به تماشای این رودخانه بروید از خروشان بودن این رود تعجب خواهید کرد. بخش‌های زیادی از مسیر این رود با خروشی وصف‌نشدنی در جریان است، به‌نحوی‌که در بیشتر مسیر این رود شنا ممنوع بوده و حتی در بخش‌های آرام‌تر نیز خطر غرق شدن در این رود بالا می‌باشد.

یکی از نکات و ویژگی‌های جالب خورشان بودن رودخانه سیروان کرمانشاه این است، که در بعضی از مناطق آن به‌عنوان محلی برای تمرین قایقرانی در آب‌های خروشان استفاده می‌شود. حتی در سال‌های اخیر نیز مسابقات داخلی و بین‌المللی زیادی در مسیرهای خروشان این رود انجام‌شده و انجام رشته قایق‌سواری در آب‌های خروشان در این منطقه تبدیل به یکی از جاذبه‌های توریستی این رود شده است.

جانوران و پوشش گیاهی اطراف رودخانه

در این رود ماهی‌ها و جانوران آبزی زیادی زندگی می‌کنند. شما می‌توانید در مسیر این رود در محل‌هایی که رودخانه آرام‌تر شده و یا در روستاهای کنار رودخانه از ماهی‌های این رود به‌عنوان یک غذای خوشمزه استفاده کنید. بستر این رودخانه محل زندگی ماهیان مختلف است.

این رود در مسیر خود از چراگاه‌ها و دشت‌های سرسبزی عبور می‌کند. از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به چراگاه‌های خوش‌منظره به نام‌های پیاز دول میشا و گاوش اشاره کرد. در مسیر این رودخانه آبشارهای محلی زیبایی قرار دارد که از آن‌ها می‌توان به آبشار زیبای بل در نزدیک روستای بل اشاره کرد. نکته قابل‌توجه در خصوص این آبشارهای این منطقه این است که از آب آن به‌عنوان منبع اصلی آب‌معدنی استفاده می‌شود.

حاشیه رودخانه سیروان کرمانشاه دارای پوشش گیاهی مهمی مانند درختان وون، بلوط، پشته وحشی، پردو، توت، انجیر، انار وحشی می‌باشد. این پوشش گیاهی زمینه حضور جانوران وحشی زیادی را در اطراف این منطقه فراهم کرده است.

با توجه به عبور رودخانه سیروان کرمانشاه از کوه‌ها و دره‌ها شما می‌توانید در مسیر این رود پرندگان زیبایی را مشاهده کنید. به دلیل حضور این رود در این مناطق شما می‌تواند حیات وحش را اطراف رودخانه مشاهده کنید. حیوانات وحشی از قبیل انواع عقاب‌ها، ماهیان، پرندگان، خرس قهوه‌ای، انواع روباه، گرگ و سنجاب ایرانی در این منطقه وجود دارند.

بخش زیادی از مسیر رودخانه سیروان کرمانشاه در دره‌ها، کوه‌پایه‌ها و مناطق اطراف آن جریان دارد. درواقع روستاها و شهرهای حاشیه این رودخانه به‌عنوان جاهای دیدنی کرمانشاه هرساله مورد بازدید تعداد زیادی از گردشگران داخلی و خارجی است. این رودخانه در مسیر خود از روستاها و شهرهای جالبی عبور می‌کند. این شهرها به‌عنوان جاهای دیدنی کرمانشاه هرساله پذیرای گردشگران زیادی است.

جاهای دیدنی کرمانشاه در مسیر رود سیروان

یکی از این شهرها، شهر پاوه می‌باشد. در این شهر بخش زیادی از آب رودخانه در مسیر آرام حرکت می‌کند. دلیل سرسبزی پاوه نیز وجود همین رود است. شما می‌توانید در این شهر به‌راحتی از این رودخانه ماهی صید کرده و به‌عنوان ماهی کباب میل نمایید.

یکی دیگر از جاهای دیدنی کرمانشاه در مسیر این رود، شهر مریوان است. وجود جاده‌های پرپیچ خم و مناظر کوهستانی، باعث می‌شود که در مسیر بازدید از این رود محو طبیعت زیبای کرمانشاه و مریوان هم شوید. بااین‌حال بهترین مسیر برای بازدید از این رود در بین روستاهای اسپریز تا هجیج است.

روستای هجیج از توابع شهر پاوه است. معروف‌ترین سوغاتی این روستا گیوه‌های هجیج است. اگر برای مشاهده رودخانه سیروان کرمانشاه به این روستا مراجعه کنید متوجه می‌شوید که گیوه‌های تولیدشده در این روستا لنگه چپ و راست ندارد! گیوه‌های تولیدشده در این روستا به نحوی دوخته می‌شوند که نیاز به‌پای چپ و پای راست نباشد و درواقع شما می‌توانید از آن‌ها به هر نحوی استفاده کنید.

هجیج

هجیج به معنی کردی یعنی دره سرسبز و عمیق و این نشان از تأثیر بالای این رودخانه در سرسبزی این منطقه دارد. چراگاه‌های پیاز دول میشا و گاول در نزدیک این روستا قرار دارند. در کنار این رودخانه خانه‌های روستای قرارگرفته است و منظره دشت‌های سرسبز در کنار رود خروشان و آسمان صاف و آبی یکی از خاطره‌انگیزترین سفرهای طبیعت‌گردی را برای گردشگران به ارمغان می‌آورد.

یکی دیگر از جاهای دیدنی کرمانشاه در حاشیه رودخانه سیروان کرمانشاه، روستای اورامان است. روستای اورامان به هزار ماسوله ایران معروف است. این روستا مانند روستای ماسوله در شمال ایران، دارای خانه‌های پلکانی است. خانه‌های این روستای عموماً از سنگ ساخته‌شده است. این روستا قدمتی چند هزارساله دارد.

برخلاف کوه‌های شمال که دارای دره‌های جنگلی است دره‌های منتهی به این رودخانه دارای دشت‌های سرسبز بوده به‌نحوی‌که تماشای این دشت‌ها در سرپیچ جاده‌ها بسیار لذت‌بخش است.

وجود این رودخانه باعث شده است که روستاییان این منطقه زمین‌های حاصلخیز را مورد کشت و زراعت قرار دهند. شما می‌توانید در حاشیه‌ای رودخانه جنگل‌های انار وحشی را مشاهده کنید که یکی از عمده محصولات این منطقه است. پسته وحشی نیز در بعضی مناطق در مسیر این رودخانه رشد می‌کند که ساکنین محلی از آن در ماست و دوغ استفاده می‌کنند.

 مسیر دسترسی به رود سیروان

به دلیل طولانی بودن رودخانه سیروان کرمانشاه مسیرهای متعددی برای دسترسی به این رودخانه وجود دارد. با توجه به اینکه این رودخانه به‌عنوان یکی از پرآب‌ترین رودخانه‌های ایران شناخته‌شده و دارای آب خروشان است، بهتر از در مسیرهایی از این رودخانه بازدید کنید که دارای جریان آب ملایم‌تری باشند. معمولاً در نزدیک شهرهای پاوه و مریوان و روستاهای اورامان، هجیج جریان آب این رودخانه ملایم‌تر است و شما می‌توانید به تماشای این رودخانه بروید.

 بهترین فصل بازدید از رود سیروان

با توجه به آب‌وهوای معتدل منطقه کرمانشاه بهترین فصل برای بازدید از رودخانه سیروان کرمانشاه در فصل بهار و تابستان می‌باشد. با توجه به کوهستانی بودن این منطقه و آب شدن برف‌های زمستانی، در فصل بهار شما شاهد جریان آب شدیدتری در این رودخانه هستید. همچنین به دلیل آب شدن برف‌ها دمای آب در فصل بهار به‌شدت پایین و سرد می‌باشد. جریان آب در روزهای پایانی تابستان آرام‌تر و دمای آب نیز بالاتر خواهد بود.

بازدید از رودخانه سیروان کرمانشاه برای تمامی افراد آزاد بوده اما شنا در آن ممنوع می‌باشد. در نقاطی که آب دارای جریان ملایم‌تری نیز باشد، شنا برای افراد مسن و کودکان ممنوع است. در مسیرهایی که برای قایق‌سواری آب‌های خروشان مشخص‌شده باید از وسایل ایمنی و جلیقه‌های نجات استفاده شود.

عکس‌های این پست را جناب آقای محمد صادق جعفری عزیز ثبت نموده‌اند.