سرای وزیر قزوین یا راسته وزیر به عنوان بخشی از بازار تاریخی قزوین به عنوان بازار وزیر شناخته می‌شود. بازار و سرای وزیر قزوین یکی از زیباترین آثار تاریخی شهر قزوین است. برای معرفی این مجموعه لازم است ابتدا به سؤالات سرا چیست؟ و راسته چیست؟ پاسخ دهیم. پس از آن به بررسی معماری سرای وزیر در قزوین می‌پردازیم. در این بخش به ارائه اطلاعاتی چون پلان سرای وزیر قزوین و تزئینات آن می‌پردازیم. و در بخش بعدی در مورد تاریخچه ساخت این مجموعه صحبت خواهیم کرد. در نهایت این مطلب را با معرفی تعدادی از جاهای دیدنی قزوین که در مجاورت سرای وزیر قرار دارند به پایان می‌بریم.

سرا چیست؟ راسته چیست؟

سرا در بازارهای قدیمی ایران در واقع کاروانسرایی است که برای معاملات تجاری عمده کارایی دارد. سراهای بازار معمولاً به صورت یک حیاط مرکزی و حجره‌هایی پیرامون آن طراحی می‌شدند. این حجره‌ها اغلب تجارت‌خانه بازرگانان بود که در آن خرده فروشی انجام نمی‌شد. نمونه اجناس در سرای بازار به تجار عرضه می‌شد و در صورت انجام معامله توزیع کالا میان خرده فروشان بازار انجام می‌شد.

به همین خاطر بعضاً برخی حجره‌های یک سرا به عنوان انبار مورد استفاده تجار قرار می‌گرفت. در گذشته سرای بازار در مجاورت دروازه ورودی شهر قرار داشت تا کاروان‌های تجاری بتوانند برای فروش کالاهای خود به آنجا مراجعه کنند. ضمن اینکه تفاوت مهم سرای بازار و راسته بازار در امکان تردد حیوانات بود. تنها در سرای بازار حیوانات حق ورود داشتند و در نتیجه حمل بار در سرای بازار به آسانی صورت می‌گرفت.

راسته بازار در واقع بازاری با حجره‌های متعدد پیرامون آن است. این حجره‌ها همان مغازه‌های خرده فروشی بازار هستند که عموم مردم از آنها خرید می‌کنند. منع تردد حیوانات در راسته‌های بازار نیز در واقع به خاطر تأمین آسایش مردم در بازار بود.

سرای وزیر، راسته وزیر

همانطور که گفتیم این بخش از بازار قزوین با نام سرای وزیر، بازار وزیر یا راسته وزیر خوانده می‌شود. ظاهراً این بخش یا همان بازار و سرای وزیر قزوین از یک سرا و راسته در کنار هم تشکیل شده است. سرای وزیر در قزوین که به عنوان یکی از کاروانسراهای تاریخی ایران به ثبت رسیده به شدت آسیب دیده و در معرض تخریب قرار دارد.

ولی بازاری که یک ورودی آن از همین سرا آغاز می‌شود به طور کامل مرمت شده است. البته مرمت سرای قزوین نیز در دستور کار میراث فرهنگی قرار دارد ولی هنوز اعتبارات آن تأمین نشده است.

معماری سرای وزیر قزوین

سرای وزیر در قزوین یکی از کاروانسراهای بازرگانی ایران است که از یک حیاط و حجره‌های پیرامون آن تشکیل شده است. پلان سرای وزیر در قالب یک بنای چهار ایوانی طراحی شده است. البته ضلع شرقی کاروانسرا فاقد ایوان بوده و درب چوبی کاروانسرا در آن قرار دارد.

این سرای تاریخی در مقابل ورودی شرقی راسته قیصریه واقع شده است. حجره‌های سرای وزیر در دو طبقه احداث شده و حجره‌های طبقه اول نیز بر روی سکویی به ارتفاع یک متر بنا شده است. در طبقه اول لچکی‌های طاق‌نمای حجره‌ها با آجرکاری آراسته شده است. لچکی‌های حجره‌های طبقه دوم نیز دارای کاشی‌کاری بسیار زیبایی است. از این سرا یک ورودی به سمت راسته وزیر یا همان بازار وزیر طراحی شده است.

هشتی ورودی سرای وزیر یکی از زیباترین بخش‌های بازار قزوین است. این هشتی دارای سقف گنبدی مرتفعی است که در میانه آن نورگیری تعبیه شده است. نورگیر سقف حدود یک متر قطر دارد و به خوبی روشنایی بنا را تأمین می‌کند. راسته وزیر در امتداد شمالی-جنوبی قرار گرفته و از خیابان امام خمینی آغاز شده و در مقابل مسجد النبی به پایان می‌رسد.

در سال 1388 راسته وزیر بازار قزوین به طور کامل مرمت شده است. در حال حاضر اغلب حجره‌های این راسته در حیطه فروش صنایع دستی قزوین و سوغات قزوین فعالیت می‌کنند. از این راسته به بخش‌های مختلف بازار قزوین دسترسی وجود دارد. حیاط نگارالسلطنه، کاروانسرای سعدالسلطنه و گرمابه رضوی از جمله اماکنی است که در مسیر بازارچه وزیر قزوین وجود دارد. علاوه بر آن، راسته وزیر قزوین به چهارسوق زیبایی مرتبط است که از یک سو به سرای قیصریه بازار قزوین راه دارد.

تاریخچه سرا وزیر قزوین

در مورد تاریخچه ساخت بازار و سرای وزیر قزوین سبک کاشی‌کاری‌های این مجموعه تعیین کننده بوده است. این سبک از کاشی کاری با نمایش تصاویری مانند صحنه‌های شکار، انسان بالدار و نقوش اسلیمی و ختایی سبک معماری دوران قاجار است. به دلیل اهمیت سرای وزیر از لحاظ تاریخی این بخش از بازار قزوین با عنوان کاروانسرای وزیر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

دیدنی های قزوین

در میان فهرست جاهای دیدنی قزوین، مجموعه بازار قزوین از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. این مجموعه از بناهای متنوع و متعدد تاریخی تشکیل شده است. کاروانسرای سعدالسلطنه مهمترین و زیباترین بخش بازار قزوین است. در کنار آن در بازار قزوین آثار تاریخی متنوعی اعم از مسجد، گرمابه و آب انبار نیز وجود دارد. برخی دیگر از اماکن دیدنی قزوین نیز در فاصله اندکی از بازار قزوین قرار دارند. خانه تاریخی یزدی، کاخ چهلستون قزوین، موزه مردم شناسی حمام قجری از جمله جاهای دیدنی قزوین در این محدوده هستند.

از دیگر جاهای دیدنی قزوین می‌توان به موزه قزوین، حسینیه امینی ها، خانه محصص، عمارت باغ سپهدار، دروازه تهران قدیم در قزوین، برج خرقان، کلیسای کانتور، آب انبار و مسجد و مدرسه سردار، مجموعه باغ صفویه، کلیسای رفیع و عمارت سردار مفخم اشاره کرد. از دیگر سراهای بازار قزوین هم می‌توان از سرای ضرابخانه، سرای حاج رضا و سرای سعدیه نام برد.

آب و هوای قزوین

برای بازدید از دیدنی های قزوین و قدم زدن در بازار قزوین اطلاع از آب و هوا لازم است. به همین خاطر در این قسمت پیشبینی وضع آب و هوای شهر را در پنج روز آینده مشاهده می‌کنید.
قزوین آب و هوای

لوکیشن دقیق سرای وزیر قزوین

در بخش بالا به آدرس سرا وزیر استان قزوین پرداختیم. با این حال برای سهولت در پیدا کردن این دیدنی قزوین لوکیشن دقیق آن را در بخش زیر مشاهده می‌کنید.

عکس‌های این محتوا را جناب آقای احسان گنابادی عزیز ثبت نموده‌اند.