شهر باستاني حريره يكي از جاهای دیدنی جزيره كيش است. محوطه باستانی حریره در بخش كيش از توابع شهرستان بندرلنگه استان هرمزگان در جنوب ايران واقع شده است. در این مقاله سعی شده است، تا به موقعیت جغرافیایی حریره کیش، تاریخچه این شهر باستانی، ساختار این شهر تاریخی، علت انتخاب شمال جزیره کیش به عنوان شهر حریره، اسناد مربوط به قدمت این شهر تاریخی، عملیات اکتشافی باستان‌شناسی در این شهر، ریشهیابی نامگذاری شهر باستانی حریره، شهر قدیم حریره کیش در آثار ادبی سعدی، برداشت از حکایت شبی در جزیره کیش سعدی و قیمت بازدید بلیط این شهر تاریخی پرداخته شود.
حریره کیش
جزیره کیش شهری پر از جاذبه‌های گردشگری برای هر نوع سلیقه‌ی است. برای علاقمندان به باستان‌شناسی و تاریخ، شهر باستانی حریره تا کاریز کیش، برای علاقمندان به تفریحات آبی، مجتمع تفریحات دریایی و برای علاقمندان به خرید، بازار و مراکز خرید پر زرق و برق است. در واقع هر نوع تفریحی برای هر نوع ذایقه است.
در منتهی الیه بخش شمالی، کنار ساحل صخره‌ای با ارتفاع بلند با کمی فاصله از دریا، پستی و بلندی‌های گوناگونی، بقایای دیوارها، طاق‌ها، چاه‌ها و کانال‌های آب مشاهده می‌شود، که نظر هر بیننده‌ی را به سوی خودش جلب می‌کند. این منطقه از جزیره کیش حریره نام دارد، که روزگاری نام این شهر در میان کشورهای مهم دنیا پرآوازه بود.
موقعیت جغرافیایی حریره کیش
شهر باستانی حریره در شمال جزیره کیش واقع شده است. این شهر باستانی در تاریخ یکم شهریور هزار و سیصد و هفت و شش با شماره ثبت ۱۸۸۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تاریخچه شهر باستانی حریره
حریره در قرن‌هاي پنجم تا نهم هجري، شهری باستانی و آباد بود. بخشی از این شهر طی اکتشافات باستان‌شناسی در سال 1370 دل خاک بیرون کشیده شد. وسعت این شهر بر اساس خرابه‌هاي شهر قدیمی در حدود صد و بیست هکتار است. دوران طلايي این شهر تاریخی از سال 367 تا 912 هجري قمري بوده است. به دلایلی از سده نهم این شهر خالی از سکنه و ویران شده است. برخی معتقدند زلزله‌های پیاپی این شهر را ویران و خالی از سکنه کرده است. قدمت این شهر هشتصد سال بیان شده است.
در حال حاضر از شهر باستانی معروف و مشهور حریره، چیزی جز تلی از خاك، سنگ، سازه‌هاي طاقی شکل، دیواره‌ها و راهروها و کانال‌های آب باقی نمانده است.
ساختار شهر باستانی حریره
براساس متون تاریخی جزیره کیش از چهار محله ماشه، سفین، سجم و باغو تشکیل شده بود. سپس شهرها در آن شکل می‌گیرند. نمونه‌ی از آنها، شهری به نام حریره در شمال جزیره کیش است. بندر شهر باستانی حریره یک شهر متمرکز با معماري برون گرا شامل حمام، منار و مسجد، قنات، برکه یا آب انبار، راسته بازار، آبراهه‌ها و سایر تاسیسات دریایی بوده است. این آثار معماری نشان می‌دهد، حریره کیش بافت درون شهری بود. این شهر مغایر با سایر شهرهای ایرانی از نظر معماری است. چرا که شهرهای ایران دارای معماري دفاعی و درون گرا دارای دژ، برج و قلعه بودند.
علت انتخاب شمال جزیره کیش به عنوان شهر حریره
انتخاب شمال جزیره کیش برای ایجاد شهر معقول‌ترین گزینه بود. چون که این قسمت از ساحل صخره‌اي از سطح دریا تقریبا ده متر ارتفاع بیشتری داشت. وجود سه خلیج و دماغه و سواحل نسبتا آرام‌تر از دیگر سواحل جزیره کیش، عوامل شکل گیری این شهر در این منطقه جغرافیایی کیش بود.
اسناد مربوط به قدمت شهر باستانی حریره
در دوره‌ی ایلخانــان مغــول نــام شهر قدیم حریره کیش در میان شهرهای مهمی مثل شیراز، بحرین، بغداد و هندوستان ذکر شده است. در طي سده‌هاي پنجم، ششم و هفتم هجري قمري این شهر باستانی مركز تجاري و كشتيراني خليج فارس و بندرگاه معتبر کشتي‌هاي چين، بصره، بغداد و هند بوده است. بخصوص صيد مرواريد و داد و ستد آن با تجار کشورهای ذکر شده، صورت می‌گرفت.
به طوری که مرواریدهای این منطقه را مارکوپولو در ســر بــه کشور چین در خانوادهی امپراتور مشاهده نموده است و آن را در ســفر نامه‌اش ذکر کرده است. به گونه‌ی که تجارت مروارید قبل از اکتشاف نفت، مهمترين فعاليت اقتصادي در سراسر خليج فارس را تشكيل داده بود.
همچنین آثار تاریخی با ارزشی مثل ظروف سفالي و سکه‌هاي قديمي در ویرانه‌هاي اين شهر پیدا شده است، که این آثار تاریخی با ارزشمند ایران در تعیین قدمت و تاریخ این شهر کمک شایانی کرده‌اند.
تعدادی از سفال‌های به دست آمده از حفاری‌های بندر و شهر باستانی حریره با سفال سلادن که در قرن قرن نهم میلادی که در چین رواج داشت، شباهت دارد. سفال سلادن برای اولین بار در حدود 1600 سال قبل از میلاد در چین در دمای بالا ساخته می‌شد. این سفال لعاب سبز مایل به خاکستری دارد. وجود این نوع سفال در شهر حریره و تشابهات تکنیکی با سفال سلادن چین بیانگر ارتباط گسترده تجاری و دریایی بین چین و حوزه خلیج فارس به خصوص شهر باستانی حریره بوده است.
عملیات اکتشافی باستان‌شناسی در شهر تاریخی حریره کیش
در سال 1369 طبق تفاهم نامه بین سازمان میراث فرهنگی کشور و سازمان عمران کشور کاوش‌های باستانی در مورد شهر تاریخی حریره شروع شد که حاصل پژوهش‌ها در سه نقطه و مجموعه ره‌آورد این تفاهم نامه بود.
این سه مجموعه این موارد است:
خانه اعیانی
خانه‌های اعیانی در این شهر نشانه‌ی طبقات اجتماعی مثل خانه‌ها در شهرهایی مانند اصفهان، کاشان و یزد است. در تزئین این خانه‌ها، کاشی‌هاي ستاره شکل وجود داشت، که ظاهرا این کاشی‌ها وارداتی بوده است.
بخش کارگاهی و صنعتی
این بخش در ساحل دریا ساخته شده است. در این مجموعه سازه‌هایی ساخته شده است، که کاربرد آنها مشخص نشده است. تحقیقات باستان‌شناسی همچنان در این شهر ادامه دارد، تا پرده از اسرار این شهر تاریخی بر دارد.
مجموعه حمام
مجموعه حمام در قسمت جنوبی، مجموعه خانه‌های اعیانی واقع شده است. طبق گفته‌ی باستان‌شناسان این مجموعه حمام یکی از منحصر به فردترین و قدیمی‌ترین حمام‌های ایرانی است. مجموعه حمام شامل حمام با صحن‌هاي متعدد، گرمخانه و دو خزینه کوچک و بزرگ است. این حمام بخش اختصاصی برای ثروتمندان را نیز داشت.
ریشهیابی نامگذاری شهر باستانی حریره
این شهر جزیره‌ی به دلیل سرسبزي حرير گونه‌اش با نام حريره مشهور شده است. برخی‌ها به این شهر، شهر اسلامی قیس نیز گفته‌اند.
شهر قدیم حریره کیش در آثار سعدی
متون ادبی و شعر شاعران پارسی‌گو گاهی وقت‌ها اسراری را از تاریخ گذشته‌ی این سرزمین بازگو می‌کنند. در آثار ادبی گلستان و بوستان سعدی خوش سخن، نامی از جزيره كيش در بین حکایت‌ها و شعرها مشاهده می‌شود. با توجه به این آثار، سعدی در اوج رونق جزيره کيش و احتمالا به شهر تاریخی حریره سفر کرده است. در حکایتی که سعدی در گلستان نقل می‌کند، به روشنی مي‌توان به اهمیت و موقعيت تجاري و بازرگاني جزيره کيش پي برد. این حکایت اینگونه بیان شده است:
بازرگانی را دیدم که صد و پنجاه شتر زیر بار داشت و چهل بنده خدمتکار. شبی در جزیره کیش مرا به حجره خویش برد و همه شب نیارامید از سخنان پریشان گفتن که فلان انبارم به ترکستان است و فلان بضاعت به هندوستان و این قبال فلان زمین است و فلان چیز را فلان کس ضمین.
گاه گفتی که خاطر اسکندریه دارم که هوایی خوش است و باز گفتی نه، که دریای مغرب مشوش است. گفتی سعدیا سفر دیگر در پیش است، که اگر کرده شود. بقیه عمر در گوشه نشینم و قناعت گزینم. گفتم آن کدام است؟ گفت گوگرد پارسی خواهم به چین بردن که شنیده‌ام قیمتی عظیم (دارد) و از آنجا کاسه چینی به روم و دیبای رومی به هند و فولاد هندی به حلب و آبگینه حلبی به یمن و برد یمانی به فارس (برم) و از آن پس ترک تجارت کنم و به دکانی بنشینم. چندان از این ماخولیا فروخواند که پیش از این طاقت گفتنش نماند. گفت ای سعدی تو نیز سخنی بگوی از آن چه دیده و شنیده‌ای.
گفتم آن شنیدستی که وقتی تاجری در بیابانی بیفتاد از ستور
گفت چشم مرد دنیادار را یا قناعت پر کند یا خاک گور(حکایت بیست و یکم باب سوم گلستان)
برداشت از حکایت شبی در جزیره کیش سعدی
با توجه به دوران زندگی سعدی در قرن هفتم و اوج شکوفایی شهر حریره در این قرن، به نظر می‌رسد این شهر، شهر تاریخی حریره در جزيره كيش است. در حکایت کاملا مشخص است که کیش منطقه تجاری پر اهمیت است، که با کشورهای مهم آن زمان(هندوستان، چین و غیره) در تجارت، داد و ستد است. علاوه بر این، به زندگی شبانه، ثروتمند بودن این شهر و طبقات اجتماعی آن نیز اشاره شده است.
قیمت بلیط شهر حریره کیش
بازدید از شهر تاریخی شهر حریره کیش در حال حاضر رایگان می‌باشد.
جاهای دیدنی کیش
از دیگر دیدنی های کیش می‌توان به کشی یونانی، آب انبار سنتی کیش، پارک ساحلی مرجان(ساحل مرجان جزیره کیش) و دنیای زیر آب کیش نام ببریم.
آب و هوای جزیره کیش
برای یک سفر و گشت و گذار عالی لازم است، تا از شرایط آب و هوایی منطقه مطلع شویم. تا بدین سبب در بهترین زمان‌های ممکن و با امکانات کافی به بازدیدهای خود برویم.
به همین منظور در بخش پایین پیشبینی وضع آب و هوای جزیره کیش را در پنج روز آینده قرار داده‌ایم.
موقعیت شهر قدیمی حریره کیش در نقشه
در این قسمت موقعیت جغرافیایی و لوکیشن این شهر باستانی را در نقشه جزیره کیش قرار دادیم. به کمک لوکیشن و گوشی همراه هوشمندتان به راحتی می‌توانید به این شهر باستانی بروید.
عکس‌های این مطلب را سرکار خانم رعنا افتخاری عزیز ثبت نموده‌اند.
منابع
1-نگاهي به اقتصاد جزيره کيش در دوره رونق تجاري(قرون پنجم تا هشتم هجري قمري)، مير رضوان تبار، فرهاد پروانه، مريم صفائي، فصلنامه‌ی تخصصي مطالعات خليج فارس، سال چهارم، شماره‌ی سوم، زمستان 1397
2-گردشگري فرهنگی راهکاري جهت توسعه گردشگري پایدار حوزه خلیج فارس)با تاکید بر جزایر کیش و قشم(مرضیه کمالی مهاجرو بنفشه فراهانی
3-ساختار شناسی و مینرالوژی سفال سلادن به دست آمده از بندر تاریخی حریره در جزیره کیش؛ رد پایی بر تجارت دریایی از چین تا خلیج فارس، سید محمدامین امامی، رضا خنجری و سوگند نقوی، مطالعات باستان‌شناسی، دوره‌ی 11شماره‌ی 1، بهار و تابستان 1398، (از ص 1 تا 17)
امتیاز شما به این صفحه:
شهر قدیمی حریره کیش
شهر باستاني حريره يكي از جاهای دیدنی جزيره كيش است. در مقاله بالا به معرفی، تاریخچه، عکس، آدرس و لوکیشن شهر قدیمی حریره کیش پرداختیم.
