بهشهر یکی از شهرهای سرسبز و معتدل شمال ایران است. در طول تاریخ حاکمان و پادشاهان زیادی این منطقه را به عنوان استراحتگاه خود انتخاب کردند. هم‌اکنون برخی از مهمترین دیدنی های بهشهر همان کاخ‌ها و عمارت‌های تاریخی هستند. ضمن اینکه در شهرستان بهشهر منابع طبیعی فراوانی اعم از جنگل، چشمه و آبشار وجود دارد. ما در این مطلب ابتدا اطلاعات عمومی در مورد شهر بهشهر از قبیل تاریخچه بهشهر، جمعیت بهشهر، زندگی در بهشهر و بهترین منطقه بهشهر را بیان می‌کنیم. پس از آن غذاهای محلی این منطقه، صنایع دستی بهشهر و سوغات بهشهر را معرفی می‌کنیم. در بخش بعد به معرفی جاهای دیدنی بهشهر مانند هزار جریب بهشهر می‌پردازیم. در ادامه با پاسخ به سؤال بهشهر کجاست؟ مسیرهای دسترسی به این شهر و نکاتی چون فاصله بهشهر تا تهران را بیان می‌کنیم. در پایان مطلب نیز نکاتی در مورد اقامت در بهشهر ارائه می‌کنیم.
شهرستان بهشهر
شهرستان بهشهر یکی از شهرستان‌های شرقی استان مازندران است. تالاب بین‌المللی میانکاله از شمال، شهرستان گلوگاه از شرق، دامنه‌های رشته کوه البرز و شهرستان دامغان از جنوب و شهرستان ساری و نکا از غرب همسایگان این شهرستان هستند. این منطقه جزو مناطق خوش آب و هوای شمال ایران است. مناطق جنگلی، کوهستانی و جلگه‌هی وسیعی در محدوده این شهرستان قرار دارد. به همین دلیل در طول تاریخ کاخ‌ها و اقامتگاه‌های تفریحی متعددی در آن احداث شده است. این شهرستان پنجمین شهرستان پرجمعیت استان مازندران است. در سرشماری سال 1395 جمعیت این شهرستان 168769 بوده است. تقسیمات کشوری این شهرستان به قرار زیر است:
بخش مرکزی بهشهر:
دهستان: کوهستان، میانکاله، پنج هزاره
شهر: خلیل شهر، رستم‌کلا، بهشهر
بخش یانه‌سر بهشهر:
دهستان: شهدا، عشرستاق
شهر بهشهر
این شهر مرکز شهرستان بهشهر و از پرجمعیت‌ترین شهرهای استان مازندران است. جمعیت بهشهر بر اساس سرشماری سال 1395 بالغ بر 94702 نفر بوده است. مردم این شهر با گویش مازندرانی صحبت می‌کنند. این شهر از جمله شهرهای معتدل استان مازندران محسوب می‌شود. میانگین دمای سالانه این شهر 5/17 درجه سانتی‌گراد اعلام شده است. در واقع آب و هوای این شهر ترکیبی از آب و هوای کوهستانی و جلگه‌ای است. لذا تابستان گرم و شرجی و زمستان سرد و پربارش دارد. می‌توان گفت بهترین زمان سفر به این شهر اواسط بهار، اواخر تابستان و اوایل پاییز است. زیرا از گرمای هوا کاسته شده و از سرما و بارش‌های فراوان هم خبری نیست. ضمن اینکه مناطق جنگلی این منطقه در این فصول بسیار تماشایی می‌شوند.
تاریخچه بهشهر
قدیمی‌ترین سند مربوط به سکونت بشر در این منطقه در غار هوتو در غرب شهر کشف شده است. آثار کشف شده در این غار نشان می‌دهد سابقه سکونت بشر در این منطقه به دوران قبل از تاریخ می‌رسد. این غار به خاطر کشف اسکلت انسان 10000 ساله شهرت جهانی دارد. در دوران ایران باستان این شهر بخشی از تپورستان بوده که قوم تپور در آن سکونت داشتند. بعد از اسلام این قوم به نام قوم طبری و محل سکونت ایشان طبرستان نام گرفت.
این شهر از جمله شهرهایی است که ورود اسلام به آن توسط علویان صورت گرفته است. پادشاهان صفوی به ویژه شاه عباس توجه ویژه‌ای به این منطقه داشتند. لذا دوران صفویه اوج رونق و آبادانی این شهر بوده است. در زمان آقا محمد خان قاجار این شهر در اختیار ناوگان جنگی روسیه قرار گرفته و نیمه ویران می‌شود. البته بعدها به دستور ناصرالدین شاه بخشی از ویرانی‌ها بازسازی می‌شود.
نام شناسی بهشهر
نام قدیمی بهشهر تا پیش از دوره صفویه اسامی مختلفی بوده که هریک در دوره‌ای از تاریخ بر این شهر گذاشته شد. خرگوران، نامیه، تمیشه، پنج هزاره، کبود جامه، قره‌طغان و تمیشان اسامی دیگری است که برای این شهر ذکر شده است. در دوره صفویه شاه عباس اول یک آبادی در این منطقه را خریداری نموده و به ساخت و ساز در آن می‌پردازد.
نتیجه درخشان اقدامات پادشاه صفوی موجب می‌شود این شهر با عنوان اشرف البلاد یا اشرف شهرت یابد. البته برخی معتقدند این نامگذاری برگرفته از نام مادر شاه عباس یعنی “اشرف الملوک” بوده که از اهالی همین منطقه بوده است. نام فعلی این شهر در دوره پهلوی انتخاب شده است.
زندگی در بهشهر
بهشهر یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است و ساختار شهری مطلوبی دارد. بر خلاف بسیاری از شهرهای شمال ایران ساخت و ساز در این منطقه عمدتاً در بافت شهری صورت گرفته است. لذا این شهر از تمام جهات توسعه یافته و یک شهر مدرن با امکانات مطلوب به شمار می‌رود. این شهر از لحاظ برخورداری از مراکز آموزشی، مراکز درمانی، حمل و نقل عمومی و مراکز صنعتی و تجاری جزو مجهزترین شهرهای شمالی ایران است. بهترین منطقه بهشهر از لحاظ ارزش املاک، خیابان‌های فرودگاه، فرهنگیان و هنر هستند. به عبارت دیگر این سه خیابان به نوعی محلات بالا شهر محسوب می‌شوند. محله‌های مهدیه و گلها و خیابان‌های قائم و مطهری نیز محله‌های متوسط این شهر هستند.
غذاهای سنتی در بهشهر
در این شهر نیز غذاهای محلی مشابه سایر مناطق گیلان و مازندران رواج دارد. آش ترش، آش کدو، آش دوغ و آش گزنه معروف‌ترین آش های سنتی این منطقه است. فسنجان، خورش مرغ ترش، انار تیم خرش، مرغ شکم پر، کدو پلو، ماهی شکم پر و اکبر جوجه نیز غذاهای معروف این منطقه هستند. تندیر نون، حلوای گردو(آغوز حلوا)، شیرینی برنجک(بهاردانه)، سوهان کنجدی(پشت زیک)، قتلمه و پیس گندله نیز نان و شیرینی‌های محلی این منطقه است. به خاطر محصولات فراوان این منطقه تهیه انواع مربا و ترشی نیز در این شهر بسیار رایج است. ترشی نازخاتون، ترشی هفت بیجار، ترشی یارالماسی، ترشی وینگوم زالک و هلی ترشی معروف ترین ترشی‌های این منطقه هستند. انواع مربا و شربت آلبالو، به، گلابی، تمشک، انجیر، هویج و بهارنارنج این منطقه نیز مشتریان فراوانی دارد.
صنایع دستی بهشهر
گلیم بافی، جاجیم بافی، پارچه بافی، حصیر بافی، جوراب بافی و سفالگری هنرهای سنتی این منطقه هستند. تولید محصولات چوبی را نیز می‌توان به عنوان صنایع دستی این منطقه معرفی کرد.
سوغات بهشهر
سوغات بهشهر را باید از میان محصولات مرغوب، خوراکی‌های خوشمزه و صنایع دستی این شهر انتخاب کنید. انجیر، انار، نارنگی، پرتقال، گلابی وحشی، تمشک وحشی، ازگیل جنگلی(کِنِس) و زرد کیجا(نوعی قارچ خوراکی) محصولات خاص این منطقه هستند. نواع نان و شیرینی محلی یا ترشی و مربا و شربت به خصوص شربت بهارنارنج هم انتخاب خوبی به عنوان سوغات هستند. گلیم، جاجیم، محصولات حصیری، محصولات چوبی، محصولات سفالی، جوراب پشمی و پارچه‌های دستباف را نیز می‌توان به عنوان سوغات انتخاب کرد.
جاهای دیدنی بهشهر
در ادامه به بخشی از دیدنی های بهشهر مازندران می‌پردازیم.
دریای چهار فصل
دریای چهارفصل در 12 کیلومتری شمال بهشهر قرار دارد. و دریای چهار فصل بخشی از دریای خزر است که پیرامون شبه جزیره میانکاله قرار دارد. این منطقه با اسامی دریای آرام و دریای کوچک نیز شهرت دارد.
میانکاله
تالاب میانکاله در شمال بهشهر یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست کره در ایران است. این تالاب به خاطر اهمیت زیست محیطی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
در فصل مهاجرت پرندگان افراد زیادی برای پرنده نگری به این تالاب مراجعه می‌کنند. تنها خلیج دریای خزر (خلیج گرگان) و تنها جزیره دریای خزر (آشوراده) در محدوده تالاب میانکاله قرار دارند.
منطقه حفاظت شده هزار جریب
این منطقه حفاظت شده تحت عنوان هزارجریب بهشهر شهرت یافته اما در واقع این منطقه جنگلی بیش از 6000 هکتار وسعت دارد و در مرز دو استان مازندران و سمنان قرار دارد.
پارک ملی پابند
این پارک با وسعت بیش از 26000 هکتار در مجاورت منطقه هزار جریب قرار دارد. این پارک زیستگاه حیوانات نادری چون مرال، شوکا و پلنگ است.
تالاب لپو زاغمرز
تالاب لپو زاغمرز در جاده ساحلی در نزدیکی بندر امیر آباد قرار دارد. این تالاب از میانکاله جدا افتاده و به دلیل عدم حفاظت زیست محیطی آسیب دیده است. در حال حاضر پرندگان مهاجر به ندرت به این تالاب می‌روند اما آبزیان متنوعی در آن حضور دارند. در فصل تابستان نیز امکان قایق سواری برای گردشگران در این تالاب فراهم است.
آبشار سنگ نو
آبشار سنگ نو یکی از زیباترین دیدنی های بهشهر است. این آبشار در فاصله 6 کیلومتری جنوب شهر قرار دارد. دسترسی به این آبشار نیازمند عبور از مسیر صعب‌العبور جنگلی است.
آبشار اسپه او
این آبشار بکر و تماشایی در جنوب شرقی بهشهر و در فاصله 36 کیلومتری قرار دارد. اسپه او به معنی آب سفید است. ساختار این آبشار به گونه‌ای است که جریان آب در اثر برخورد با سنگها کف کرده و سفید رنگ به نظر می‌رسد. مسیر روستای پاسند بهترین مسیر دسترسی به این آبشار است.
آبشار سمبی
آبشار سمبی یکی از زیباترین آبشارهای مازندران است. این آبشار در فاصله 54 کیلومتری شرق بهشهر در نزدیکی روستای یخکش قرار دارد.
پارک جنگلی چشمه سرخ اُ
این پارک جنگلی یکی از زیباترین پارک های جنگلی استان مازندران است. این پارک که دارای امکانات تفریحی و اقامتی برای گردشگران است در 22 کیلومتری جنوب شرقی شهر قرار دارد.
پارک جنگلی خربزه چشمه
این پارک جنگلی نیز در جنوب شرقی شهر و در فاصله تقریبی 25 کیلومتر قرار دارد. ظاهراً مسیر دسترسی به این پارک جنگلی چندان مناسب نیست.
پارک جنگلی مهربان رود(جنگل میروون)
یکی از مناطق جنگلی زیبای بهشهر منطقه‌ای به نام میروون است. در این جنگل پدیده طبیعی “او گردشی” یا محل فرورفتن آب و نیز چشمه بنه قلیون قابل مشاهده است.
غار هوتو
غار هوتو که در نزدیکی ورودی شهر قرار دارد به خاطر کشف اسکلت ده هزار ساله شهرت جهانی دارد. در فاصله 50 متری غار دیگری با عنوان غار کمربند وجود دارد که اهمیت هر دو از لحاظ باستان شناسی است. این غار هم‌اکنون در داخل یک مجموعه گردشگری قرار دارد.
پارک ملت بهشهر
باغ چهلستون اشرف یا باغ شاه یکی دیگر از کاخ‌های احداث شده در دوره صفویه است. این باغ هم‌اکنون به عنوان پارک ملت در اختیار عموم قرار دارد.
عمارت صفی آباد
یکی از کاخ‌های احداث شده توسط شاه عباس در ارتفاعات جنوب شرقی شهر قرار دارد. این بنا هم‌اکنون در محدوده نظامی قرار دارد.
عمارت صیامی
این عمارت قاجاری نیز از جمله خانه های تاریخی استان مازندران است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. عمارت یا کاخ صیامی در روستای گرجی محله قرار دارد.
باغ عباس آباد
باغ عباس آباد در 5 کیلومتری شهر یکی از باغ های ایرانی ثبت شده در سازمان یونسکو است. این مجموعه که حدود 500 هکتار وسعت دارد از کاخ، دریاچه عباس آباد، حمام، آسیاب آبی و سد عباس آباد تشکیل شده است.
چشمه عمارت
یکی از دیدنی های بهشهر عمارتی تاریخی است که قدمت آن به دوره صفویه باز می‌گردد. این عمارت به خاطر وجود چشمه در طبقه همکف و سیستم آبرسانی آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. این عمارت در خیابان پاسداران قرار دارد.
دیگر دیدنی های بهشهر
در بخش بالا بخش مهمی از جاهای دیدنی بهشهر را معرفی کردیم. در ادامه به دیگر دیدنی های بهشهر می‌پردازیم.
آتشکده کوسان
یکی از آثار تاریخی شهرستان بهشهر بنایی آجری متعلق به قرون اولیه اسلامی است. این بنای تاریخی در روستای کوهستان واقع شده است.
خانه شهریاری
این عمارت قاجاری مقر حکومتی در روستای یانه‌سر بهشهر بوده است. این عمارت دارای تزئینات گچبری بسیار زیبایی است.
قبرستان سفید چاه
این قبرستان در روستای سفیدچاه زمانی محل دفن بزرگان و افراد سرشناس بوده است. زیرا آهک بالای خاک سبب سالم ماندن اجساد برای زمان طولانی می‌شد. سنگ قبرهای حکاکی شده قبرستان نیز تفاوت آشکاری با دیگر قبرستان‌ها دارد.
مدرسه شاه
یکی از آثار ثبت شده بهشهر مدرسه‌ای قدیمی است که در دوره پهلوی احداث شده است. مدرسه شاه در مجاورت باغشاه در خیابان هاشمی نژاد قرار دارد.
خانه تاریخی افغان نژاد
خانه تاریخی افغان‌نژاد یک عمارت قاجاری وسیع با تزئینات بسیار زیبا است. این عمارت که دارای یک حمام خصوصی نیز هست در روستای قره تپه قرار دارد.
سایر آثار باستانی بهشهر
در فهرست آثار تاریخی بهشهر چندین بنا و محوطه باستانی دیگر نیز وجود دارد. غارهای باستانی رستم کلا، غار التپه، قلعه شاه‌نشین آسیابسر، محوطه گم‌چال در روستای شهید آباد و مقبره سادات بابلکانی در روستای آسیابسر
اقامت در بهشهر
برای اقامت در بهشهر می‌توانید اقامت در هتل، مهمانپذیر، ویلای اجاره‌ای و یا اقامتگاه بومگردی را انتخاب کنید. اجاره کلبه جنگلی نیز از گزینه‌های جذاب و متفاوت اقامت در این منطقه است. البته چادر زدن در طبیعت زیبای این منطقه نیز بسیار محبوب است. برای چادر زدن دریاچه عباس آباد، پارک جنگلی مهربان رود، پارک جنگلی سرخ او، پارک بوستان و پارک 22 بهمن فضا و امکانات مطلوبی دارند. هتل مروارید صدرا و هتل اشرف نیز بهترین هتل‌های این شهر هستند.
بهشهر کجاست؟
بهشهر یکی از شهرهای شرقی استان مازندران است که در مسیر ساری به گرگان قرار دارد. فاصله بهشهر تا تهران 285 کیلومتر، تا گرگان 90 کیلومتر و تا ساری 45 کیلومتر است. کوتاه‌ترین مسیر از تهران تا این شهر جاده فیروزکوه و شهر ساری است.
عکس‌های این مطلب را جناب آقای احسان گنابادی عزیز ثبت نموده‌اند.
