چالوس یکی از معروف ترین شهرهای ساحلی شمال ایران است. جاذبه‌های طبیعی، مهمترین دیدنی های چالوس هستند. البته دلیل عمده شهرت این شهر نزدیکی آن به پایتخت و طبیعت زیبای جاده چالوس است. ما در این مطلب ابتدا اطلاعات کلی در مورد شهرستان چالوس، تاریخچه شهر و قلعه چالوس، معنی چالوس و اقلیم چالوس ارائه می‌کنیم. سپس در پاسخ به سؤال آیا چالوس دریا دارد؟ بهترین سواحل این شهر را معرفی می‌کنیم. پس از آن به معرفی جاهای دیدنی چالوس می‌پردازیم. در ادامه سوغات چالوس و صنایع دستی چالوس را نیز معرفی می‌کنیم. در نهایت این مطلب را با پاسخ به سؤال چالوس کجاست؟ به پایان می‌بریم.
شهرستان چالوس
این شهرستان یکی از معروف ترین شهرستان‌های استان مازندران است. این شهرستان در غرب استان واقع شده و طبق آخرین سرشماری جمعیت آن 116542 نفر بوده است. دریای مازندران از شمال، شهرستان نوشهر از شرق، شهرستان نور از جنوب شرقی، شهرستان کرج از جنوب و شهرستان‌های عباس آباد و کلاردشت از غرب و جنوب غربی همسایگان این شهرستان هستند. تقسیمات کشوری این شهرستان به قرار زیر است:
بخش مرکزی: شامل دهستان های کلارستاق شرقی وکلارستاق غربی و شهرهای چالوس و هچیرود
بخش مرزن آباد: شامل دهستان های کوهستان و بیرون بشم و شهرهای مرزن آباد
شهر چالوس
شهر چالوس، مرکز شهرستان و ششمین شهر پرجمعیت استان مازندران است. مطابق سرشماری سال 1395 جمعیت این شهر بالغ بر 65196 نفر است. مردم این شهر به گویش مازندرانی یا همان طبری کلارستاقی صحبت می‌کنند. البته بخشی از مردم شهر نیز مهاجران گیلانی و کرد هستند. مهاجران کرد از ایل کرد خواجوند هستند که در دوره قاجار به این شهر تبعید شدند. مهاجران گیلانی عمدتاً افرادی هستند که در دوره پهلوی برای کار در کارخانه حریر بافی یا کشاورزی از گیلان به این شهر آمدند.
تاریخچه چالوس
شهر چالوس در ایران باستان بخشی از تپورستان و منطقه رویان بوده است. رویان یکی از هشت ناحیه طبرستان بزرگ (مازندران فعلی) بوده است. در آن زمان این شهر اهمیت ویژه‌ای داشته و قلعه چالوس، دژی استوار بوده که برای جلوگیری از حمله دیلمیان در این شهر احداث شده بود. ظاهراً این شهر در زمان حمله امیر تیمور تخریب شده و تا سده‌های متمادی روستایی کوچک بوده است. بنیان شهری، دوباره در زمان پهلوی در این منطقه ایجاد شده و به مرور زمان به یک شهر توریستی تبدیل شده است.
معنی چالوس چیست؟
از این شهر در متون تاریخی با اسامی “شالوس” یا “سالوس” نیز یاد شده است. اما واژه چالوس واژه‌ای طبری است که از دو لغت “چال” به معنی چاله و گودال و “لوس” به معنی لجن تشکیل شده است. بنابراین بهترین معنی چالوس، گودال لجنی یا گودال باتلاقی است. از آنجایی که این شهر در گویش محلی “چالِس” گفته می‌شود معنی دیگری نیز برای آن ذکر شده است. برخی معتقدند چون این شهر در جلگه‌ای پست و کم ارتفاع قرار داشته با عنوان “چاله است” خوانده شده و به مرور زمان به چالس تبدیل شده است.
اقلیم چالوس
شهر چالوس در مجاورت کوهستان البرز و ساحل دریای خزر قرار دارد. لذا بخش‌های مختلف این شهرستان شرایط آب و هوایی متفاوتی دارند. آب و هوای این شهرستان در تابستان بسیار گرم و شرجی است. در این فصل در مناطق نزدیک به ساحل رطوبت هوا بیشتر و در مناطق کوهستانی هوا معتدل‌تر است. در فصل سرما این اتفاق برعکس رخ می‌دهد. یعنی در مناطق نزدیک به ساحل هوا معتدل و در مناطق کوهستانی هوا بسیار سرد است.
به طور کلی بالاترین دمای ثبت شده در این شهر در فصل تابستان 30+ درجه سانتی‌گراد و کمترین دمای ثبت شده در فصل زمستان 8+ درجه سانتی‌گراد است. بنابراین بهترین زمان سفر به این شهر فصل بهار و اوایل پاییز است. زیرا تحمل گرما و رطوبت هوای تابستان به خصوص در مناطق ساحلی بسیار دشوار است. در فصل زمستان نیز گرچه آب و هوای شهر نسبتاً معتدل است اما به خاطر بارش‌های فراوان، گشت و گذار در جنگل و کوهستان بسیار دشوار است.
چالوس دریا دارد؟
بله مرز شمالی شهرستان چالوس سواحل زیبای دریای خزر است. به عبارت دیگر بخشی از این شهرستان در جلگه‌های ساحلی دریای خزر واقع شده است. بهترین سواحل این شهر عبارتند از:
ساحل رادیو دریا
ساحل رادیو دریا یکی از بهترین سواحل چالوس است. این ساحل به خاطر وسعت و امکانات مطلوب، بسیار محبوب است. البته ساحل رادیو دریا نزدیک ترین ساحل به تهران نیز محسوب می‌شود.
تفرجگاه ساحلی نمک آبرود
یکی از سواحل محبوب این شهر در مجاورت هتل هایت واقع شده است. در این تفرجگاه امکانات خدماتی، تفریحی و اقامتی مناسبی برای گردشگران تدارک دیده شده است.
ساحل البرز
این ساحل زیبا در 5 کیلومتری نمک آبرود و در منطقه عباس آباد قرار دارد. ساحل البرز علاوه بر اینکه امکانات رفاهی و خدماتی مطلوبی دارد از امکانات تفریحات دریایی مانند جت اسکی نیز برخوردار است.
تفرجگاه ساحلی هچیرود
هچیرود یکی از شهرهای ساحلی این شهرستان است که در جاده چالوس-نمک آبرود قرار دارد. این منطقه تا اوایل دهه نود روستا بوده و از آن زمان به عنوان یک شهر ساحلی و تفرجگاهی محبوب شناخته می‌شود.
جاهای دیدنی چالوس
دیدنی های چالوس بدون شک از جاده معروف آن شروع خواهد شد. در ادامه به دیگر جاهای دیدنی چالوس نیز خواهیم پرداخت.
جاده چالوس
بدون شک این جاده در صدر فهرست دیدنی های چالوس قرار دارد. این جاده پر پیچ و خم و سرسبز معروف‌ترین و زیباترین جاده ایران است. بسیاری از گردشگران بدون مقصد خاصی قدم در این جاده می‌گذارند و از مناظر بی‌نظیر آن لذت می‌برند.
مرداب هسل
یکی از دیدنی های طبیعی این منطقه مرداب هسل یا تالاب کنّیچال است. مرداب هسل در عمق جنگلی انبوه و سرسبز به نام جنگل مشل موزی قرار دارد. آب این مرداب از دل زمین می‌جوشد و سطح آب با لایه‌ای از جلبک پوشیده شده است. به همین دلیل به تناسب میزان دسترسی به نور بخش‌های مختلف مرداب به رنگ سبز، نارنجی یا قرمز دیده می‌شود. مرداب هسل در 10 کیلومتری جنوب غربی شهر و در نزدیکی روستاهای طلاجو و سینوا واقع شده است.
پارک جنگلی فین
پارک جنگلی فین در مسیر چالوس-مرزن آباد و در فاصله 8 کیلومتری شهر قرار دارد. طبیعت سرسبز جنگل فین، جریان رودخانه و امکانات تفریحی و خدماتی مطلوب، عوامل محبوبیت این پارک جنگلی هستند.
مرداب کندوچال
یکی از دیدنی های چالوس مردابی است که در جنگل فین قرار دارد. این مرداب حدود یک هکتار وسعت و حدود 5 متر عمق دارد.
دریاچه سد دریوک
این دریاچه زیبا حدود یک هکتار وسعت و 5 متر عمق دارد. دسترسی مناسب، طبیعت زیبا و فضای کافی، این مکان را به تفرجگاهی محبوب تبدیل کرده است. دریاچه سد دریوک در دامنه کوه دال کمر روبروی دره ولی آباد هزارچم قرار دارد.
منطقه حفاظت شده چهار باغ
این منطقه که حدود 19 هکتار وسعت دارد زیستگاه گونه‌های متنوع جانوری است. این منطقه با عنوان جنگل‌های چهارباغ نیز شناخته می‌شود. و این منطقه در نزدیکی منطقه سیاه بیشه در کیلومتر 90 جاده کرج-چالوس واقع شده است.
منطقه تخت سلیمان
منطقه تخت سلیمان یکی از مرتفع‌ترین بخش‌های البرز مرکزی است. در این منطقه تعداد زیادی قله با ارتفاع بیشتر از 4000 متر وجود دارد.
دریاچه ولشت
دریاچه ولشت در جنوب غربی این شهر یکی از ده دریاچه آب شیرین کشور است. این دریاچه علاوه بر طبیعت زیبا زیستگاه گونه‌های متنوع پرندگان و آبزیان است. امکانات تفریحات متنوعی از قبیل شنا، ماهیگیری، قایق سواری و دوچرخه سواری در این مکان فراهم است.
منطقه شکار ممنوع سیاه بیشه
این منطقه حفاظت شده که بیش از 9000 هکتار وسعت دارد در منطقه کلاردشت واقع شده است. این منطقه به خاطر مه غلیظی که در اغلب اوقات در آن وجود دارد سیاه بیشه نامیده شده است.
سد سیاه بیشه
یکی از جاهای دیدنی چالوس سد سیاه بیشه است که در 10 کیلومتری تونل کندوان واقع شده است. این سد که بر روی رودخانه این شهر احداث شده در مجاورت جنگل سرسبز و روستای زیبای سیاه بیشه قرار دارد.
تله کابین نمک آبرود
یکی از محبوب ترین اماکن تفریحی این منطقه مجموعه تله کابین نمک آبرود است. در این مجموعه علاوه بر چشم‌انداز زیبای تله کابین، گردشگران می‌توانند از سایر امکانات تفریحی مانند شهربازی نمک آبرود لذت ببرند.
کاروانسرای سنگی پای قله کندوان
این کاروانسرای قدیمی در شمال تونل کندوان و در فاصله 200 متری آن واقع شده است.
پل زغال
یکی از آثار تاریخی استان مازندران پلی است که در دوره پهلوی بر روی رودخانه شهر ساخته شده است. این پل که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده 38 متر طول و 6 متر عرض دارد. پل زغال در مسیر جاده کندوان واقع شده است.
مدرسه پروین اعتصامی
این مدرسه یکی از آثار تاریخی استان مازندران است که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنای تاریخی در خیابان امام خمینی واقع شده است.
کاخ چایخوران
یکی از آثار ثبت شده استان مازندران بنای کاخی است که از دوران پهلوی به یادگار مانده است. این کاخ یک طبقه دارای گچبری‌های بسیار زیبایی است. کاخ چایخوران در جنوب میدان معلم واقع شده است.
آبشارهای چالوس
در این شهرستان چندین آبشار تماشایی نیز وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
آبشار اکاپل
این آبشار در مجاورت ییلاقات کلاردشت در جنگل کوهستانی سردی چال واقع شده است.
آبشار آب شرشر
این آبشار در جاده مرزن آباد قرار دارد.
آبشار هریجان
این آبشار زیبا در مسیر جاده تهران-چالوس در نزدیکی روستای هریجان قرار دارد.
آبشار ازارک
این آبشار در مسیر مرزن آباد و در نزدیکی روستای اکبرآباد بالا قرار دارد.
آبشار لاکوه
این آبشار در جاده تهران-چالوس و در نزدیکی منطقه حفاظت شده سیاه بیشه قرار دارد.
روستاهای زیبای اطراف چالوس
روستای ناتر
روستای ناتر از روستاهای ییلاقی استان مازندرن است که در تابستان آب و هوای بسیار خنکی دارد. این روستا دارای طبیعتی سرسبز و بیش از 40 چشمه است. جاده منتهی به این روستا 50 کیلومتر قبل از شهر چالوس واقع شده است.
روستای بنفشه ده
این روستا در بخش مرزن آباد این شهرستان قرار دارد. نام این روستا برگرفته از گلهای بنفشه‌ای است که در آن به وفور دیده می‌شود.
روستای دلیر
این روستا که از دو بخش دلیر و الیت تشکیل شده در بخش مرزن آباد قرار دارد. قله کاتیلو، قله نرگس کَش، جنگل جینگاگ جینگاگ و چشمه آبگرم دلیر مهمترین جاذبه‌های این روستای بکر و تماشایی هستند.
روستای سینوا
این روستا در مسیر رودخانه سردآبرود و در دل جنگل فین قرار دارد. یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های این روستا مسیر دوچرخه سواری سینوا است. این مسیر از مرزن آباد آغاز شده و به روستای سینوا منتهی می‌شود.
روستای زوات
روستای زوات یکی از روستاهای دیدنی اطراف چالوس است. این روستا به خاطر وجود سد زوات و جریان خروشان رودخانه سرد آبرود در میان گردشگران بسیار محبوب است. روستای زوات از مرکز شهر تنها 15 دقیقه فاصله دارد و از بلوار امام رضا دسترسی به آن امکان‌پذیر است.
غذاهای محلی چالوس
در شهرستان چالوس سبزیجات معطر و چاشنی‌های محلی خاصی وجود دارد. به همین دلیل غذاهای محلی این منطقه نیز طعم و عطر متفاوتی دارند. کدو پلو یا به گویش محلی کئی پلو، آش کدو، بیج بیج، خورش آلو، آغوز مسما، نازخاتون و بشته واش معروف ترین غذاهای محلی این منطقه هستند.
صنایع دستی چالوس
مانند تمام شهرهای شمال ایران معروف ترین صنایع دستی چالوس محصولات حصیری است. اما جاجیم بافی، گلیم بافی و سفالگری نیز جزو صنایع دستی این منطقه محسوب می‌شوند.
سوغات چالوس
طبیعت چالوس مملو از سبزی‌های معطر و میوه‌های خاصی چون تمشک و بالنگ است. به لطف هنر بانوان این منطقه انواع محصولات طبیعی را می‌توانید به عنوان سوغات این شهر انتخاب کنید. انواع مربا، ترشی، شور و سبزی‌ها و چاشنی‌های محلی در فروشگاه‌های این منطقه عرضه می‌شود. قماق(نوعی نان محلی)، برنجک، آغوزنون(نوعی شیرینی محلی) و انواع لواشک از دیگر خوراکی‌های محلی این منطقه است. علاوه بر آن می‌توانید یکی از صنایع دستی این منطقه را به عنوان سوغات انتخاب کنید.
چالوس کجاست؟
چالوس در غرب استان مازندران و در کنار دریای خزر قرار دارد. برای شهرهای جنوب شرقی، جنوبی، جنوب غربی و غرب کشور بهترین مسیر دسترسی به این شهر مسیر عبوری از تهران و کرج و جاده زیبای چالوس است اما ساکنین شهرهای شرقی کشور باید به شهر ساری رفته و با حرکت در امتداد خط ساحلی به سمت غرب، خود را به این شهر برسانند.
ساکنین شهرهای شمال شرقی کشور نیز باید از منطقه زیبای ترکمن صحرا و سپس گرگان وارد استان گلستان شده و پس از آن مسیر خود را تا استان مازندران ادامه دهند. ساکنین شهرهای شمال غربی کشور نیز باید ابتدا وارد استان گیلان شده و سپس به سمت این شهر حرکت کنند. برای سفر هوایی به این شهر نیز می‌توانید فرودگاه نوشهر که تنها 7 کیلومتر با این شهر فاصله دارد را انتخاب کنید.
اقامت در چالوس
شما در چالوس مشکل اقامت مانند بیشتر شهرهای شمالی نخواهید داشت. این شهر مملو از ویلاهای خصوصی است. هتل و اقامتگاه بومگردی نیز در این شهرستان وجود دارد.
