بندر مقام از بنادر بسيار زيبا و ناشناخته‌ي ايران در استان هرمزگان است. در اين محتوا تلاش شده است تا به معرفي بندر صيادي مقام، روستاهاي دهستان مقام، فاصله بندرمقام با بنادر و شهرهاي اطراف، تاريخچه مقام، ريشه‌يابي نام مقام، زبان، گویش و مذهب، شغل و منبع درآمد، غذای محلی و سنتي، پوشش سنتي، صنايع دستي، جاهاي ديدني بندر مقام، اقامت، مسير دسترسي و بهترین فصل سفر به بندرمقام پرداخته شود.
بندر مقام کجاست؟
دهستان مقام از توابع بخش شیبکوه شهرستان بندر لنگه در استان هرمزگان است. دهستان مقام به بندر مقام معروف شده است. ارتفاع اين بندر از سطح دریا هفت متر است. مختصات جغرافيايي آن ۲۶°۵۷′۵۵″ شمالی، ۵۳°۲۸′۴۸″ واقع شده است.
بندر صيادي مقام در منتهی الیه شمال غربی جلگه‌ي شیبکوه واقع شده است. مقام از شرق به آبادي ارمكي، از جنوب به جزیره لاوان و رأس نخیلو، از شمال و شمال غربی به ناحیه‌ي گاوبندي محدود شده است.
روستاهاي دهستان مقام
آبادي و روستاهاي دهستان مقام شامل ارمکی، الفدان (بدون سكنه)، باغویه، بندر جزه (بدون سكنه)، بندر چیروئیه، بندرمقام، بندر میچائیل، بندر نخیلو، بوالعسکر، بوجبرائیل، بوجراش، خرابه خلفانی، رستاق، رمیله، شکروییه، گریشه، گزدان، لشتانی، مرباغ يا مرباخ و نخل جمال است.
بيشترين خانوارها در آبادي بندر مقام است. جمعيت كل دهستان مقام طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1395 برابر 2159 نفر بوده است. بندرمقام در صد متری شرق خلیج فارس و در شمال روستای نخیلوه، در جنوب کوه سنجول واقع شده است. همان طور كه اشاره شد، مقام از يك طرف به خشكي و از طرف ديگر به دريا راه دارد. از طريق آن مي‌توان به جزيره لاوان و مارو رسيد. بنابراين ذكر جزيره مقام به اين بندر يا ذكر ساير جزاير هرمزگان به نام مقام اشتباه است.
بندر مقام بوشهر یا بندر مقام هرمزگان؟
همان طور كه اشاره شد، بندرمقام طبق تقسيمات سياسي كشور جزو استان هرمزگان است.
فاصله بندر مقام با بنادر و شهرهاي اطراف
فاصله بندرمقام تا بندرعباس 340 كيلومتر، تا بوشهر 397 کیلومتر، تا شیراز 543 کیلومتر ( البته بستگي به مسير انتخابي نيز دارد)، تا جزیره لاوان حدود ۲۰ کیلومتر، ( مقام در نزديكي جزیره لاوان است و نزدیک‌ترین راه ارتباطی برای رسیدن به این جزیره است)، تا عسلويه 121 کیلومتر، تا بندر لنگه 168 کیلومتر، تا پارسيان 60 کیلومتر، تا جزیره مارو 19 کیلومتر است.
تاريخچه بندر مقام
در مورد قدمت و تاريخ اين منطقه قبل از اسلام، اطلاعات دقيقي در دسترس نيست. اما در کتاب تاریخ جهانگیریه و سلسله انساب سادات، چند مورد به نام مقام اشاره شده است. در قرن هفتم هجری قمري با حمله‌ي مغولان به بغداد، بخشي از سادات از جمله سادات قتّال به ریاست شاه سیف الله القتّال به سمت جنوب ايران از جمله اطراف نخیلو كه در آن زمان نسبت به مناطق ديگر آباد و سرسبز بود، مهاجرت كردند و سكني گزيدند. سپس اين مناطق مقام نام گرفت.
قبيله بعدي كه در دوره‌ي قاجاريه به دهستان مقام مهاجرت نمودند و در آن سكني گزيدند، قبيله بني حمادي از شبه جزيره عربستان است.
اين قبيله ابتدا در روستاي مرباغ يا مرباخ از روستاهاي مقام سكني گزيدند. سپس با افزايش جمعيت عشيره، آنها به سمت غرب و مقام حركت نمودند. از اين زمان به بعد يعني با استقرار و حكومت قبيله‌ي بني حمادي در بندرمقام عمراني و آباداني اين بندر شروع شد. در آن قلعه‌ها، مساجد، سد وادي و غيره ساخته شد.
نسل شیوخ بنی حمادي در بندر مقام شامل شیخ احمد علاق، شیخ عبدالله حمادی، شیخ علاق، سیخ حسن و شیخ علی بودند. نخستين رئيس قبیله بنی حماد شیخ احمد علاق الحمادي و آخرین حاکم شیخ علی بن عبدالله حمادی است.
ريشه‌يابي نام مقام
آن طور كه در تاريخچه مقام ذكر شده است، عشيره‌ي سادات كه از عراق در اطراف نخیلو در قرن هفتم هجري قمري سکونت گزیدند، لذا به یمن حضور عشيره سادات قتّال در اطراف نخیلو این منطقه را مقام نامیده شده است. احتمالا مقام اشاره به مقام صالحین و اولیاء دارد.
زبان، گویش و مذهب مردمان بندرمقام
بیشتر مردمان بندر مقام از نژاد عرب هستند. مردمان اين دهستان به زبان عربی و فارسی صحبت مي‌كنند. اكثر مذهب اين مردمان اهل تسنن و شافعی مذهبی است. تعدادی نیز اهل تشیع و جعفری هستند كه به گویش اشکنانی تکلم می‌کنند.
قبایل اهل سنت فراواني مثل فضل بغدادي، خنجی، هندی، آل گلگل، آل خلفان، غلوم، آل قاضی، آل بویری، عبدالصمد، برغش، مناصیر از روستای الخره، حیدر، طاهر، جمال، باغی، بتّیل کاسی، صفر عبدالجبار، ساری، کلندر، سید عبدالله، سید محمد و آل ابراهیمی در زمان‌هاي مختلف به در اين روستا آمده‌اند و در آن سكني گزيده‌اند. قبایل اهل تشیع نيز آل لامردی، آل دادالله، آل بو برجی، نصرالله، پرویز و الصاغه زرگری در مقام مهاجرت کرده و ساكن شدند.
شغل و منبع درآمد مردمان مقام
صید ماهی، کشت گندم و جو، استخراج مروارید و تجارت منبع عمده درآمد مردمان مقام است. همچنين تعدادی از افراد روستا کارمند و کارگر شرکت نفت هستند.
غذای محلی و سنتی بندر مقام
غذاهای بومی و محلی بندر صیادی مقام مشابه غذاهاي جنوب كشور پر از ادويه و رنگين است. با توجه به نزديكي اين روستا به خليج فارس، انواع غذاهاي دريايي مثل انواع ماهي، ميگو و خرچنگ در آن پخته مي‌شود. در اين بندر چندين غذاي محلي و سنتي با ميگو پخته مي‌شود كه خوردن آنها تجربه جديدي است. انواع غذاهای محلی و دریایی اين بندر را مي‌توانيد در رستوران‌هاي ساحلي و خانه‌هاي افراد محلي امتحان نماييد.
پوشش سنتی مردمان بندرمقام
پوشش سنتي مردمان بندرمقام مثل ساير شهرها و بنادر استان هرمزگان است. لباس‌هاي بانوان رنگ‌های روشن صورتی، سبز، قرمز، نارنجی، بنفش، آبی و غيره است. پیراهن زنان به صورت بلند تا مچ پا و یا زیر زانو است. پیراهن‌ها نیز بیشتر به شکل نشته، آستین فراح، کلوش، عجمی، چینی، کندوره، گون، اشکم، گشاد، عربی و ساده شلالی هستند. شلوارها بانوان نيز دمپای تنگ تا زانو است كه در ناحیه کمر و پایین گشاد می‌شود.
قسمت مچ پاي شلوار به سمت داخل به وسیله‌ی دکمه بسته مي‌شود. دمپای شلوار نيز از بادله تمام، حاشیه‌ای، سرپاچه‌ای، گلابتونی، ودویی دستی، ودویی چرخی، پولکی، خوس لنگه‌ای، ودویی اطلسی و نخی است. برقع یا برقعه نیز جزو پوشاک بانوان است كه براي توريست‌ها جاذبه‌ي فراواني دارد.
پوشش مردان بندری استان هرمزگان کلاه، لنگ، دستمال، قبا، دگله، پالتو، ژاکت، کنجو، زیر پیراهن، پی جامه، کت، پیراهن، شال گردن، سواس، گیوه، ملکی، جوتی، ماشین، کپکاپ نعلین و غيره است.
صنایع دستی بندرمقام
صنايع دستی اين بندر نظير شبيه صنایع دستی استان هرمزگان است. از اين صنايع مي‌توان به خوس دوزی، حصيربافي، تراش صدف، گلیم‌بافی و پوشاک سنتی اشاره كرد.
جاهای دیدنی بندر مقام
دیدنی های بندر مقام بيشتر طبيعت محور هستند. اما در اين بندر، ديدني‌ها و ابنيه‌هاي تاريخي نيز وجود دارد. بناهاي تاريخي اين بندر شامل قلعه شيخ علاق حمادي، قلعه مرباخ، قلعه شيخ علي هستند كه توسط قبيله بني حمادي بنا شده‌اند. اگر مسئولين همت نكنند اين قلعه‌ها تخريب خواهند شد. همچنين در مقام سايت بركه‌ها و آب انبارها وجود دارد. بركه‌ها و آب انبارهاي مقام حكايت عنصر حياتي آب را در اين منطقه بازگو مي‌كنند.
اما آنچه كه اين بندر صيادي را معروف و مشهور كرده است، سواحل مقام است. در ساحل بندر مقام پديده‌هاي زمين‌شناسي مثل ساحل مکسر مقام، با صخره‌‌هاي مريخي همه را به تعجب وا مي‌دارد. همچنين جاده روياي مقام و گردنه‌ي عشاق و گردنه‌ي مقام، سواحل بي‌نظير اين بندر است كه توصيف زيبايي و شكوه آنها با كلمات ممكن نيست.
اسکله پر از لنج‌هاي مقام، چشمه آب گرم الويل بندرمقام و درختان انجير معابد و يا درختان لور، دهكانه ( سازه‌هاي آبي خاص) از ساير جاذبه‌هاي ديدني اين بندر است.
اقامت در بندر مقام
مقام چندين اقامتگاه‌هاي بوم گردي براي گردشگران دارد. اما بيشتر مسافران و گردشگران ترجیح می‌دهند کنار سواحل چادر بزنند. از اقامتگاه‌هاي بوم گردي مقام مي‌توان به اقامتگاه و رستوران دریا کنار و اقامتگاه بومگردی بندرمقام اشاره كرد.
مسیر دسترسی به مقام
اگر به صورت زميني و با خودروي شخصي قصد سفر به اين بندر را دارید، كافي است خودتان را به بندر عباس برسانيد. سپس از بندر عباس تا شهرستان بندر لنگه دو ساعت رانندگي كنيد. بندر مقام در شهرستان بندر لنگه واقع شده است كه با طی مسافتی در حدود دو ساعت در جاده‌ای رويايي مي‌توانيد به مقام برسيد. همچنین با پرواز به بندر لنگه، بندرعباس و عسلويه نيز مي‌توان به اين بندر خاص و بي‌نظير رسيد.
در بندر صيادي مقام پاركينگ شبانه‌‌روزي براي آن دسته افرادي كه با خودروي شخصي به اين بندر سفر مي‌كنند، وجود دارد. افراد مي‌توانند با پارك خودرويشان در پاركينگ شبانه‌‌روزي، با قايق به جزاير لاوان و مارو بروند.
بهترین فصل سفر به بندر مقام
اين بندر در آب‌و‌هوایی حاره‌ای و گرمسیر قرار دارد. در نیمه دوم بهار و تابستان، رطوبت هوا بسیار است. بنابراين سفر به بندر مقام بايستي از اواسط پاییز تا اواسط بهار صورت بگيرد. به خصوص اسفند ماه، بهترین فصل برای سفر به بندرمقام است.
