تفریح یکی از عناصر اساسی زیست شناسی و روانشناسی انسان است. فرهنگ تفريح و شادي ريشه در فرهنگ و تمدن ايرانيان دارد. نمونه‌ي بزرگ تفريح در بين ايرانيان، سيزده بدر در طبيعت و پارك‌هاي ايران است. از ايران باستان تا به امروزه تفريحات ايرانيان تغييراتي زيادي كرده است. به عنوان مثال شكار يك تفريح باستاني در ايران بود كه امروزه در ايران به دليل انقراض حيوانات حيات وحش ايران ممنوع است.
مراكز تفريحي در ايران
تفريح در لغت به معني خوشي، خوش‌گذاراني كردن، تماشا، شادي، گشت و تفرج آمده است. تفریح در واقع به معنی هر چیزی، اعم از تفریح ورزشي و غیر حرکتی است که باعث شادی و نشاط در انسان مي‌شود. در اسلام نيز به بعد تفريح اهميت زيادي داده شده است. به طوري كه بهترين تفريح شنا و سواركاري ذكر شده است. با توجه به وسعت و تنوع آب و هوايي در ايران، مراكز تفريحي در دل طبيعت در ايران نيز تنوع زیادی دارند. اين تنوع از پيست‌هاي اسكي گرفته تا كويرهاي ايران را شامل مي‌شود.
تقسيم‌بندي عمده مراكز تفريحي ايران
ايران عزيزمان با توجه به ظرفیت‌هاي فضایی و جغرافیایی بسیار زياد، مراکز تفریحی نسبتا کمی نسبت به جمعیتش دارد. مراكز تفريحي ايران را مي‌توان به دو گروه عمده ساخته بشر و در دل طبيعت معرفي كرد.
مراكز تفريحي ساخته شده توسط انسان را مي‌توان به انواع پارك‌ها و بوستان‌هاي شهري و جنگلي، مراكز ورزشي، شهربازي‌ها، تلكابين‌ها تقسيم‌بندي نمود.
و مراكز تفريحي در دل طبيعت جزو جاذبه‌هاي طبيعي گردشگري به شمار مي‌روند. اين جاذبه‌هاي ديدني در بين ايرانيان بسيار پر طرفدار هستند. اين جاذبه‌هاي پرطرفدار به عنوان مثال شامل آبشارهاي ايران، جنگل‌هاي ايران مثل جنگل ابر شاهرود، ييلاق‌هاي شمال كشور مثل ييلاق اولسبلنگاه ماسال و ييلاق ليلاكوه، تالاب‌ها و درياچه‌هاي ايران هستند.
تله كابين های ايران
تلكابين‌هاي ايران در زیباترین مناطق طبیعی ایران براي بهره بردن از فضاي پيرامون احداث شده‌اند. به طوري كه اين زيباترين جاهاي ديدني و مراكز تفريحي در ايران بسيار پرطرفدار هستند. از تلكابين‌هاي معروف ايران مي توان به تله کابین لاهیجان، تله کابین صفه اصفهان، تله کابین بام سبز رامسر، تله کابین حیران در آستارا، تله کابین نمک آبرود، تله کابین توچال، تله کابین عون بن علی در تبریز، تله کابین گنج نامه در همدان و غيره اشاره كرد. همه‌ي اين تلكابين‌ها داراي كابين هستند. در مجموعه تفريحي چاليدره طرقبه مشهد تله کابین از نوع نيمكت فلزي است.
شهربازی های ايران
شهربازي هاي ايران از مراكز تفريحي شاد و پرطرفدار در بين خانواده‌ها است. همینطور شهربازي هاي ايران نيز همگام با شهربازي‌هاي دنيا داراي وسايل مدرن و پيشرفته هستند. اين مراكز تفريحي ايران براي تمام رده‌هاي سني اوقات خوشي را فراهم مي‌كنند. شهربازي‌ها در شهرهاي ايران از جاذبه هاي گردشگري آن شهر نيز به شمار مي‌روند. از مشهورترين شهربازي‌هاي ايران، شهربازی پارك ارم تهران، شهر رویاهای اصفهان شهربازی باغلار باغی تبریز، شهربازی پارك ملت مشهد، قصر بازی رشت، لونا پارک شیراز و غيره است.
سراهای گردشگری ایران
مجتمع های تجاری و تفریحی از قدیم در کشور وجود داشتند. اما امروزه به دلیل پیشرفت در زمینه گردشگری شاهد ساخت و ساز سراهای گردشگری در کشور هستیم. البته با توجه به پهناوری کشور نیاز به وجود سراهای گردشگری بیشتر مورد نیاز است. از سراهای گردشگری موجود می‌توان به سرای گردشگری مهر و ماه قم و سرای گردشگری سیمرغ محمودآباد نام برد.
تقسيم‌بندي انواع پارك‌ها و بوستان‌هاي ايران
مراكز تفريحي بوستان‌هاي ايران را به توجه به نوع کاربرد آنها نيز مي‌توان به انواع مختلف تقسيم نمود. پارک‌ها از نظر نحوه‌ي استفاده مي‌توان به پارك‌هاي عمومی، موضوعي، نباتات يا گياهي، باغ وحشي، پارك آبي و ورزشي تقسيم نمود.
پارك‌ها ي ايران را از نظر ابعاد مي‌توان به پارك‌ها و بوستان‌هاي عمومي، پارك جنگلي، ساحلي، پارك ملي تقسيم نمود.
بوستان ها و پارک های عمومي ايران
احداث باغ به عنوان تفرجگاه، در ايران، ريشه تاريخي و كهن دارد. در بوستان‌ها و يا پارك‌هاي شهري ايران از زمان تاسيس تا به امروزه تمايزات قابل توجهي رخ داده است. اين تفاوت‌ها ناشي از تفاوت در سطح و نوع زيباشناسي‌ها آنها، فرهنگ بهره‌برداري و نوع كاربرد پارك‌هاي شهري ايران است.
از مهمترين پارك‌ها و بوستان‌هاي عمومي ايران مي‌توان به پارک باغ ايرانی در تهران، ايل گلي يا شاهگلي در تبريز، پارك ملت تهران را اشاره كرد.
پارك‌هاي جنگي و پارک هاي ملی ایران
پارك‌هاي جنگي و پارك‌هاي ملي مناطقي از جنگل‌ها هستند که برای لذت و تفريح از آنها تبديل به پارك و مراكز تفريحي شده‌اند. در اين مراكز تفريحي، معمولاً مناطق وسیعی از بخش‌هاي جذاب جنگل با مسیرهای مشخص شده و مناطق ویژه برای کمپینگ انتخاب مي‌شوند. مراكز تفريحي ايران از نوع پارك‌هاي جنگي و پارك‌هاي ملي به خاطر تنوع آب و هوايي در ايران، تنوع زیادی دارند. بيشتر اين نوع مراكز تفريحي در ايران در شمال كشور قرار گرفتند كه مي‌توان به پارک جنگلی نور، پارك ملي گلستان، پارک جنگلی قلعه رودخان فومن، پارک جنگلی سراوان، پارک جنگلی چالدره در استان مازندران و غيره را نام برد.
پارک های ساحلی ايران
ايران به دليل داشتن مرزهاي آبي، داراي پارك‌هاي ساحلي بسيار زيبايي است. به طوري كه پارك‌هاي ساحلي شمال كشور مناسب براي تابستان است. پارك‌ها و جزاير جنوب كشور مناسب براي تفريح در فصل زمستان است. از مهمترين پارك هاي ساحلي ايران، تفرجگاه ساحلی نمک آبرود، دهکده ساحلی رامسر، ساحل صدف آستارا، ساحل مرجان یا پارک ساحلی مرجان کیش، اسکله تفریحی میرمهنا و غيره است.
پارک های آبی ایران
پارك‌هاي آبي ايران در چند شهر بزرگ ايران ساخته شده‌اند. بزرگ‌ترین پارک آبی روباز ايران در جزيره كيش قرار دارد كه نام آن، پارك آبي اوشن است. ساير پارك‌هاي آبي ايران، پارک آبی آب و تاب قم، پارك آبي اُپارک تهران، سرزمین موج های آبی و پارک آبی ایرانیان در مشهد و غيره است.
پارك هاي موضوعي
پارک‌هاي موضوعی نوعي پارک تفریحی است که ساختارها و جاذبه‌های آنها حول یک تم اصلی بنا مي‌شود. اغلب اين پارك‌ها دارای مناطق گوناگون با مضامین مختلف است. پارك‌هاي موضوعي جاذبه‌هایی را برای گروه‌های سنی مختلف فراهم مي‌كنند. پارک‌های موضوعی تمرکز بیشتری را بر مضامین پیچیده‌تر که حول یک موضوع خاص یا گروهی از موضوعات می چرخند، قرار دارد. پارك‌هاي موضوعي ايران بيشتر در پايتخت ايران قرار دارند. از پارك‌هاي موضوعي ايران مي‌توان به پارك پارک ژوراسیک و هيومن پارک تهران، مجموعه پروفسور بازیما در مشهد اشاره كرد.
مجتمع‌هاي طبيعي- تفريحي در ايران
مجتمع‌هاي طبيعي- تفريحي متشكل از اقامتگاه و جاذبه‌هاي طبیعی هستند که ویژگی‌های تفریحگاه و بومکلبه را با هم دارند. در سراسر ايران عزيزمان به خصوص در شمال كشور اين مراكز با بهره‌گيري از طبيعت اين مناطق ساخته شده‌اند. مجتمع تفريحي شهر سبز در رامسر، منطقه تفريحي ساحلي نمك آبرود، مجتمع گردشگری و تفریحی هامون جزيره قشم، مرکز تفریحی هفت اقلیم فومن، مجموعه تفريحي چاليدره طرقبه مشهد نمونه هايي از اين مراكز تفريحي هستند.
بهترين مكان و مراكز تفريحي ايران در فصل تابستان
علاوه بر ييلاق‌هاي معروف شمال كشور مثل روستاي فيلبند، جنگل ابر شاهرود، روستای آلاشت مازندران، در غرب و شمال غرب ايران در كوهستان‌هاي سر به فلك شده مناطقي زيبا و خنك براي تفريح در فصل تابستان وجود دارد. از اين مناطق مي توان به سرعين استان اردبيل، دریاچه زریوار استان كردستان، تنگه تامرداي شهر ياسوج، تنگه هلت در پلدختر خرم آباد و غيره اشاره كرد.
بهترين مكان و مراكز تفريحي ايران در فصل زمستان
بهترين مكان و مراكز تفريحي ايران در فصل زمستان، پارك‌هاي ساحلي جنوبي كشور، جزاير زيباي حاشيه خليج فارس و كويرهاي دلنواز ايران است. از مكان‌هاي تفريحي ايران در فصل زمستان، سازه‌هاي آبي شوشتر، كوير كاراكال يا صادق آباد بافق، كوير لوت، روستاي نايبند طبس در نزديكي كوير لوت، تفرجگاه دره گاهان در استان فارس، دره ستاره‌ها و تنگه چاهكوه جزيره قشم و غيره است.
مكان و مراكز تفريحي ايران كه نام آنها را كمتر شنيده‌ايد
ايران عزيزمان به دليل وسعت و تنوع اقليم، مانند جاذبه های گردشگری تاریخی ایران، داراي عجیب ترین جاهای دیدنی است. متاسفانه مثل جاذبه های گردشگری تاریخی ایران، برخي از آنها در شهرهاي ايران برجسته شده است و بقيه ناشناخته مانده‌اند. برخي از اين جاذبه‌هاي طبيعي گردشگري و مراكز تفريحي ناشناخته ايران، آبشار شوی یا تله زنگ شهر دزفول در استان خوزستان، بهشت گمشده در مرودشت در استان فارس، چشمه آب شور باداب سورت در شهرستان ساری، دهکده زیبای مازیچال در کلاردشت، دشت شیمبار یا شیرین بهار نزديك مسجد سليمان استان خوزستان و غيره است.
عجیب ترین جاهای دیدنی و تفریحی ایران
وسعت پهناور همراه با تنوع اقليم و حيات وحش ايران، موجب بوجود آوردن عجیب ترین و زيباترين جاهای دیدنی در ايران شده است. از عجیب ترین جاهای دیدنی و تفریحی ایران جنگل جیغ در طرقبه مشهد است. در اين جنگل، بعد از تاريك شدن هوا صداي جيغ شنيده مي‌شود. طبق تحقيقات صورت گرفته، صداي جيغ در اين جنگل مربوط به نوع خاصي جيرجيرك است. صرف نظر از اين صداي ترسناك بعد از غروب خورشيد، اين جنگل مناظر زيبا و وصف نشدني دارد.
درياچه تخت سليمان در تكاب آذربايجان غربي از پر رازترين و عجیب ترین جاهای دیدنی ايران است. افسانه‌هاي زيادي در مورد اين درياچه وجود دارد. نقل شده است كه در دوره‌هاي مختلف تاريخي، گنج‌هاي زيادي به اين درياچه ريخته شده است. از عجايب اين درياچه عمق نامشخص آن و دماي ثابت اين درياچه در تمام فصول سال است.
ساير مكان‌هاي تفريحي عجيب ايران شامل تالاب ارواح نوشهر در استان مازندران، دره ستارگان جزيره قشم، ريگ جن يا كوير وحشت در سمنان، غار پراو در كرمانشاه، باغ سنگي در كرمان و غيره است.
پر بازديد ترين مراكز تفريحي در ايران
از پر بازديد ترين مراكز تفريحي در ايران مي‌توان به سرعين در اردبيل، دره ستارگان قشم، غار کتله خور زنجان، روستاي كندوان در آذربايجان شرقي و غيره را اشاره كرد.
پر هيجان‌ترين مكان تفريحي در ايران
در دل طبيعت ايران، براي افرادي كه جوياي هيجان و آدرنالين در خونشان هستند، مراكز تفريحي مختص آنها وجود دارد. بسياري از اين مكان‌ها به خاطر راه‌هاي صعب العبور ناشناخته مانده‌اند. از هيجان انگيزترين مكان‌هاي تفريحي ايران مي توان به آبشار زرد لیمه در استان چهارمحال و بختیاری، دره کمجل در استان مازندران، دره چاكرود در استان گيلان، دره گزك در استان مازندران، دره اشكاك در استان قزوين، غار پريان در اصفهان و غيره است.
مراكز تفريحي ورزشي ايران
در حالی که بسیاری از این مراكز را می توان به عنوان انجام فعاليت ورزشي دسته‌بندی کرد اما در اين مراكز تفريحي ورزشي، فقط ورزشکارها مراجعه نمي‌كنند. هر چند اين مراكز تفريحي ايران نسبت به زیباترین مناطق طبیعی ایران بازديد كننده و مراجعه كننده خيلي كمتري دارند. علت اين امر هم كم بودن اين مراكز تفريحي در ايران و مربوط اين مراكز به قشر خاصی از جامعه مثل قشر مرفه و جوانان است.
از مراكز تفريحي ورزشي ايران مي‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
پيست های اسكي ايران
پيست‌هاي اسكي در ايران با توجه به كوهستاني بودن غرب كشور، آنطور كه بايستي براي ساخت و ايجاد مراكز تفريحي در آنها برنامه‌ريزي شود، اولويت قرار نگرفته است. بيشتر اولويت‌ها در ساخت و هزينه در مورد آنها، پيست هاي اسكي پايتخت ايران بوده است. پيست‌هاي اسكي در تهران، پیست اسکی دیزین، پیست شمشک، پيست اسكي توچال و غيره است.
البته پيست‌هاي اسكي ديگري با چشم‌انداز زيبا و شيب مناسب در ساير استان‌هاي كوهستاني و برف‌گير ايران وجود دارد. برخي از آنها شامل پیست اسکی خوشاکو در غرب شهر اروميه، پیست اسکی نسار بیجار در استان كردستان، پیست اسکی چلگرد در استان چهارمحال و بختیاری، پیست اسکی سهند در جنوب شرقی شهر تبریز و غيره است.
باشگاه‌هاي سواركاري ايران
باشگاه‌هاي سواركاري ايران با تعداد حدود چهار و صد و هشتاد در سراسر ايران پراكنده هستند. اين مراكز براي علاقمندان به اسب و اسب سواري از مبتدي تا حرفه‌ي ارائه خدمات مي‌دهند. برخي از باشگاه‌هاي سواركاري در ايران، باشگاه سوارکاری فردوسی مشهد، پیست سوارکاری شهر ورزش تهران، مجتمع سوارکاری گنبد کاووس و غيره است.
پرواز پاراگلايدر
اگر چه سايت‌هاي پروازي پاراگلايدر در برخي استان‌ها به خصوص استان تهران براي آموزش و تفريح احداث شده‌اند. اما در دل كوير هاي ايران، پروازي پاراگلايدر نيز صورت مي‌گيرد. در كويرهاي مثل کویر مرنجاب کاشان، در کویر خوریان سمنان، در كوير ورزنه اصفهان، در کویر شهداد کرمان و غيره پروازي پاراگلايدر براي تفريح گردشگران بر پا است.
از ساير مراكز تفريحي ورزشي ديگر در ايران مي توان به سايت‌هاي كارتينگ، چوگان، گلف، غواصي، پيست اسكي روي يخ و بولينگ اشاره كرد.
