مسجد جامع جاجرم يكي از قديمي‌ترين مساجد جاجرم در استان خراسان شمالی است. مسجد جاجرم تاريخ معماري مساجد اوليه در ايران را بازگو مي‌كند. در اين محتوا تلاش شده است تا به معرفي و قدمت، معماري و مشخصات، کتيبه‌ها و كاشي‏هاي مسجد جاجرم، معرفي شهرستان جاجرم، آدرس مسجد جامع جاجرم، ساير جاهاي ديدني شهرستان جاجرم و بهترين زمان سفر به شهرستان جاجرم پرداخته شود.

قدمت مسجد جامع جاجرم

قدمت دقيق اين مسجد دقيقا مشخص نيست. برخي قدمت این بنا را به اوایل اسلام به سال 577 هجری قمری نسبت مي‌دهند. برخي نيز قدمت آن را به دوره‌ي سلجوقیان نسبت مي‌دهند. اين مسجد تاريخي در دوره‌هاي مختلف تاريخي ايران از جمله دوره‌ي تيموريان و صفويان مرمت و بازسازي شده است و نيز فضاهايي به آن اضافه شده است. با توجه به قدمت اين بنا، هنوز هم از اين مسجد كاربرد دارد. اين ابنيه ارزشمند با شماره‌ي 1580 در سال 1356 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.

معماري و مشخصات مسجد جامع جاجرم

این مسجد در ضلع شمالی داراي ایوانی با سقف جناقی است كه حیاط كوچكي در وسط و دو سكو با سقف‌های گنبدی شکل دارد. ضلع جنوبی مسجد از چهار ترمینه به هشت گوش تبدیل شده است. گنبد در اين بخش با تزئینات زیبای گچبری، ترمینه‌ها، لچکی‌ها و کاربندی‌ها بنا شده است. دایره‌ي گنبد به شكل ترمینه‌زنی بنا شده است.

در رأس ترمینه‌ها، ترکش‌های خورشیدی و پایین آنها به شکل لوزی‌های منظم است. داخل گنبد شکلی شبیه به نیم کاسه ساده است که مرکز آن یک ستاره بيست و چهار پر به شكل برجسته است. تزيينات فقط در گنبد اين مسجد مشاهده مي‌شود، بقيه بخش‌هاي مسجد جاجرم مثل مساجد اوليه در ايران ساده و بي‌آلايش است.

محراب مسجد در ضلع جنوبی گنبد قرار دارد و شبستان مسجد در ضلع غربی قرار دارد. فضای شبستان با طاق و تویزه بنا شده است. مصالح اين بناي تاريخي ارزشمند از خشت، گل، چوب، سنگ، ملات گچ و آجر است. همچنين كتیبه‌های گوناگوني بر پیشانی دالان و بالای محراب نوشته است. مسجد جاجرم ایوان بلند و مناره ندارد.

کتيبه‌ها و كاشي‏هاي مسجد جامع جاجرم

اين مسجد داراي كتيبه‌هاي فراواني بود كه با مرور زمان آنها تخريب شده‌اند. كتبيه‌هاي آن در كاشي‌هاي آبي رنگ آن نوشته شده بود. اين كتيبه‌ها در سفرنامه‌ي اعتماد السلطنه  شرح داده شده است. در حال حاضر در ايوان جنوبي اين مسجد، فقط سه كاشي فيروزه‌اي وجود دارد. در اين مسجد كتيبه‌هايي با مضمون توکلت علی، علی الله، تقبل الله منه، لا اله الا الله  محمد رسول الله، إن الذين عند الله الاسلام، شهد الله انه لا اله الا هو و الملائکه و اولوالعلم قائما بالقسط، سوره ی فاتحه الکتاب و سوره توحید نوشته شده بود.

جاجرم كجاست؟

شهرستان جاجرم يكي از شهرستان‌های تاريخي استان خراسان شمالی است. اين شهر از شمال با شهرستان مانه‌وسملقان، از طرف شرق با شهرستان اسفراین، از سمت جنوب شرق با استان خراسان رضوی، از سمت غرب با شهرستان گرمه، از طرف جنوب با استان سمنان و از سمت شمال شرق با شهرستان بجنورد احاطه شده است.

 اين شهرستان به راه‌آهن سراسری کشور متصل است. لذا سفر به اين شهرستان به راحتي صورت مي‌گيرد. سوغات اين شهر کشک، ماست خشک، انواع خشکبار، قره قروت و آلو بخارا است.

آدرس مسجد جامع جاجرم

اين مسجد در جنوب شرقي بافت تاریخی شهر جاجرم در خیابان ۱۵ خرداد جنوبی واقع شده است. در دویست متری آن قلعه‌ي قدیمی جاجرم قرار دارد. بازديد از آن همه روزه ميسر است و هزينه‌ي ندارد.

ساير جاهاي ديدني جاجرم

از ساير جاهاي ديدني شهرستان جاجرم مي‌توان به موزه مردم شناسی جاجرم، پناهگاه حیات وحش میاندشت، حمام تاریخی جاجرم، روستاي دشت، آرامگاه خواجه خاموش، کاروانسرای قره ‌بیل، سرچشمه شوقان، نارین قلعه جاجرم، قلعه جلال‌الدین، کوشک جاجرم، کاروانسرای رباط قلی، مقبره شیخ اندقانی، آرامگاه باغ مزار، مقبره‌ي علی بن مهزیار، خانه شاه نشین بنی هاشم، نقوش صخره ای جربت، روستاي طبر، امامزاده ابراهیم روستای دربند و غيره اشاره كرد.

بهترين زمان سفر به شهرستان جاجرم

آب و هوای شهرستان جاجرم نیمه استپی، گرم و خشک است. لذا بهترين زمان سفر به شهرستان جاجرم اوايل فصول بهار و پاییز است.

آب و هوای جاجرم

برای گشت و گذار و بازدید از جاهای دیدنی جاجرم اطلاع از وضع آب و هوا لازم است. به همین منظور در این بخش پیشبینی وضع آب و هوای جاجرم را در پنج روز آینده مشاهده می‌نمایید.

جاجرم آب و هوای

نقشه جاجرم

برای بازدید از دیدنی های جاجرم استفاده از نقشه می‌توانید کمک کننده باشد. به همین خاطر در اینجا نقشه جاجرم را ملاحظه می‌کنید.

عکس‌های این مطلب جناب آقای احسان گنابادی عزیز ثبت نموده‌اند.