مسجد وکیل شیراز یا مسجد سلطانی

مسجد وکیل شیراز را دیده‌اید؟ حال و هوا معنوی داخل مسجد وکیل در شیراز واقعا بی‌نظیر است. البته این مسجد را با نام مسجد سلطانی نیز می‌شناسند. مسجدی قدیمی و بسیار زیبا که ساعت‌ها در شبستان آن قدم خواهید زد بدون آنکه لحظه‌ای احساس خستگی کنید. مسجدی تحت همین نام، بنام مسجد وکیل کرمان نیز وجود دارد. قدمت مسجد وکیل در شهر شیراز به دوران زندیه برمی‌گردد. شهر شیراز پر از آثار دوره زندیه و دست آوردهای وکیل الرعایای زمان زند است. مسجدی زیبا در خیابان طالقانی به دستور کریم خان زند بنا شد، که در زیبایی بی همتا ست. پس با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد دلایل اهمیت این بنا، تاریخچه‌ی آن، معماری و زیبایی‌های آن، آدرس و اطلاعات ضروری برای بازدید به شما بگوییم.

البته مسجد وکیل شیراز در کنار بازار وکیل و حمام وکیل قرار دارد. همانطور که می‌دانید آنها را مجموعه‌ی وکیل می‌نامند. بازار وکیل شیراز، قدیمی‌ترین بازار در داخل شهر است. اگر دقت کرده باشید در کنار بازارهای اصلی و قدیمی شهرها، همیشه مسجد و حمام‌های بزرگ نیز وجود دارد. این نظم و آرایش را به زیبایی می‌توان در مجموعه وکیل مشاهده کرد. مسجد وکیل شیراز در غرب بازار قرار دارد. دو شبستان بسیار زیبا در داخل مسجد به نام‌های شبستان جنوبی و شرقی وجود دارد.

تمام عکس‌های زیبایی که داخل مسجد را نشان می‌دهد از این شبستان‌ها گرفته شده‌اند. مسجد وکیل استان فارس را اوج زیبایی معماری اسلامی به کار رفته در مسجدهای ایرانی می‌دانند. قوس‌های به‌کار رفته در شبستان‌ها، تزیینات آجرکاری و مینیاتورگری ایرانی که برای نقوش زیبای صحن و دیوارها به کار رفته است. تماما از نقطه‌های باارزش این مسجد است.

چرا از مسجد وکیل شیراز بازدید کنیم؟

جالب است بدانید که تمام توریست‌هایی که وارد مسجد وکیل شیراز می‌شوند، ساعت‌ها در میان شبستان‌های ان می‌گردند. آنها محو زیبایی و رنگ فضای داخلی مسجد شده و از ستون‌های سنگی بزرگ آن دیدن می‌کنند. حالت پیچ‌داری که در ستون‌ها ایجاد شده است، بسیار خاص است. تکرار آنها در طول دهانه شبستان، شما را به حرکت وادار می‌کند. تا به خودتان می‌آیید ساعت‌ها وقت خود را اینجا صرف کرده‌اید و از تک تک ثانیه‌ها ماندن خود لذت برده‌اید. دلایل اهمیت این بنا برای بازدید عبارتند از :

• مسجد وکیل شیراز در زمره جاذبه‌های گردشگری برتر این شهر قرار دارد.
• با بازدید از این مسجد، از یکی از زیباترین مسجدهای ایران دیدن کرده‌اید.
• هنر کاشی‌کاری به طرز اعلا در ساخت مسجد وکیل شیراز به کار رفته است. البته بر اساس آنچه محققان و کارشناسان باستان‌شناسی در این مسجد انجام داده‌اند، این کاشی‌کاری‌ها در زمان قاجار به مسجد اضافه شده‌اند.
• میناکاری از هنرهای به‌کار رفته در مسجدها و اماکن مذهبی است. مسجد وکیل شیراز نیز از این قضیه مستثنی نبوده است. مینا در واقع ماده‌ای مانند شیشه لعابدار بوده است که برای تریین کاشی و فلزات از آن استفاده می‌کرده‌اند.

• در شبستان جنوبی آن 48 ستون سنگی و مارپیچ وجود دارد. این ستون‌ها در نوع خود بزرگترین پوشش شبستانی برای مساحتی برابر 5 هزار مترمربع است.
• آیا می‌دانستید که قطر ستون‌های داخل شبستان‌ها به 80 سانتی‌متر و ارتفاع آنها به 5 متر می‌رسد.
• در کنار بازدید از مسجد وکیل شیراز، به راحتی می‌توانید از دیگر جاذبه‌های دیدنی که در نزدیکی آن قرار دارد نیز دیدن کنید. از جمله این جاذبه‌ها بازار و مسجد وکیل است.
• دسترسی به مسجد وکیل راحت است و با سیستم حمل و نقل عمومی و خودرو شخصی می‌توانید خود را به اینجا برسانید.

تاریخچه‌ی مسجد وکیل شیراز

همانگونه که از نام آن پیداست این مسجد متعلق به دوره زندیه بوده و به دستور کریم خان زند بنا شده است. در دوره قاجار بخش‌هایی از آن مرمت گردید. این مرمت شامل تعمیر بخش‌های آسیب دیده در زمان حسینعلی میرزا فرمان‌فرما بوده است. بعدها نیز در زمان‌ها مختلف، مورد مرمت قرار گرفته است و این تنها مرمت و تعمیر در مسجد وکیل شیراز نبوده است. همانطور که گفته شده قدمت ساخت این مسجد به دوران زندیه برمی‌گردد. پروسه‌ای که در سال 1185 آغاز شد و در سال 1187 به پایان رسید. در طول آن دوران، مسجد وکیل را برای انجام فریضه‌ی نماز جمعه به‌کار می‌بردند. این امر نشان از اهمیت این مسجد در آن زمان دارد.

معماری مسجد وکیل

بنای تاریخی مسجد سلطانی در زمینی به مساحت ۵ هزار متر مربع با ۴۸ ستون سنگی یکپارچه سنگی به گونه‌ی مارپیچ ساخته شده است. این ستون ها از لحاظ معماری طاق‌های ضربی را نگه داشته است. در ضلع شمالی مسجد وکیل درب دو لنگه چوبی با سردری زیبا و مزین به کاشی‌های هفت رنگ و طاقی مقرنس کاری شده و زیبا وجود دارد. این عمارت زیبا از همان ابتدای ورود به مسجد تاریخی با زیبایی خود از مردمان پذیرایی می‌کند.

به درون حیاط که وارد می‌شوید حوضی چهارگوش را درست وسط حیاط می‌بینید. به گرد حیاط طاق نماهای بسیاری می‌بینید که تا ارتفاع یک متری آن از سنگ پوشیده و طرح‌های گل و بوته بر آن حجاری شده است.

طاق مروارید

در ضلع شمالی مسجد طاقی مشهور به نام مروارید است. این درحالی ست که در ضلع جنوبی نیز به قرینه طاقی بنا شده است. این بخش درست ورودی شبستان بزرگ مسجد وکیل است. در همین شبستان بزرگ است که ۴۸ ستون سنگی مارپیچ در آن به چشم می‌خورد.

محراب کاشی کاری هفت رنگ به همراه سنگ مرمر، فضایی زیبا و روحانی را ایجاد کرده است. منبر سبز رنگ این مسجد از مرغوب‌ترین مرمرهای سبز است که از سنگی یکپارچه ساخته شده است که چهارده پله دارد. این مسجد در ضلع‌های غربی و شرقی خود نیز طاق نماهایی زیبا دارد. در بخش زمستانی مسجد که پشت ضلع شرقی مسجد است، ۱۲ ستون سنگی مارپیچ مزین به آیات قرآنی در آن به چشم می‌خورد.

درست در همین ضلع شمالی مسجد، طاق رویایی می بینید که به طاق مروارید شهرت دارد. دو گلدسته زیبا نیز در اطراف آن دیده می‌شود. نمای بیرونی و داخلی طاق مروارید هر کدام به نوعی در زیبا کردن این طاق نقش بسزایی دارند. نمای بیرونی به کاشی‌های هفت رنگ منقوش است و نمای داخلی با سنگ مرمر سبز و خوش رنگ پوشید شده است.

بخش‌های مختلف مسجد وکیل شیراز و تزیینات آن

بیشترین تصویری که از مسجد وکیل شیراز دیده‌ایم، شبستان‌های آن بوده است. این بخش‌ها به راستی زیبا و خواستنی هستند. اما دیگر بخش‌های مسجد وکیل نیز از زیبایی خاصی برخوردارند که احتمالا ترجیح بدهید از آنها نیز بازدید کنید. در ادامه بخش‌های مختلف این مسجد را برایتان معرفی خواهیم کرد:

• ورودی مسجد

ورودی اصلی مسجد از غرب بازار وکیل است. از راسته شمشیرگرها این ورودی از دور پیداست. در ورود به مسجد ۳ متر عرض دارد  و ۸ متر بلندای آن است. در بالای آن کتیبه‌ای قرار دارد که ساخت و نصب آن به سال 1306 برمی‌گردد. در بالای این کتیبه، یک کتیبه‌ی دیگر را خواهید دید که بر روی آن نام فتحعلی‌شاه قاجار و پسرش با طلا حکاکی شده است. کاشی‌کاری‌های زیبای این قسمت را به دقت نگاه کنید. به زیبایی “لا اله الا الله” را با خط کوفی با آن‌ها ایجاد کرده‌اند. بعد از ورودی، هشتی وجود دارد که دو طرف آن، راهرویی برای وارد شدن به صحن و حیاط مسجد وکیل قرار دارد.

• حیاط‌های مسجد

مسجد وکیل شیراز دو حیاط (حیاط اصلی و حیاط خلوت) دارد. ابعاد حیاط اصلی 65 در 60 متر است. کف آن به زیبایی سنگفرش شده است. مانند دیگر مسجدهای ایرانی، در اینجا نیز حوض بخش جدانشدنی از حیاط است. حوض بسیار زیبایی در وسط هر دو حیاط قرار دارد. حیاط دیگر ابعادی برابر 35 در 20 متر دارد. جالب است بدانید که حوض حیاط اصلی ابعادی برابر 40 در 5 دارد که خیره‌کننده است.

• ایوان‌های مسجد وکیل شیراز

این مسجد دو ایوان دارد. این دو ایوان در بخش‌های جنوبی و شمالی قرار دارند. طاق بسیار زیبایی در ایوان بلند شمالی کار شده است، این همان جایی است که آن را با نام طاق مروارید می‌شناسند. عرض ایوان به 12 متر و بلندای آن به اضافه دو گلدسته‌ی بالای آن 20 متر است. حتما از ایوان مسجد و سه طاق‌نمای داخل آن، از نزدیک دیدن کنید. در ایوان جنوبی نیز 4 طاق‌نمای زیبا قرار دارد که درست در روبه‌روی ایوان مروارید است.

• شبستان‌های جنوبی و شرقی

دو شبستان بزرگ که برای برطرف کردن بارهای سازه‌ای دهانه‌ی زیاد آنها، ستون‌ها زیبایی در داخل آنها کار شده است. در شبستان شرقی یا شبستان شرقی تعداد 12 ستون و در شبستان جنوبی 48 ستون بسیار زیبا قرار دارند.

• محراب و منبر مسجد با 14 پله‌ی مرمری نفیس که زمانی از مراغه به شیراز آورده شده است.

زیبایی‌های مسجد سلطانی

شاید شما نیز متوجه شباهت‌های مسجد وکیل شیراز با مسجد نصیرالملک شده باشید. باید گفت که در ساخت مسجد نصیرالملک از معماری مسجد وکیل، الهام گرفته شده است. باید حتما به طور مجزا از آنها دیدن کنید. کاشی کاری زیبا، منبر یکپارچه مرمرین و حجاری ستون‌های ۴۸ گانه از شاهکارهای این بنای زیباست. همان گونه که از توصیفات پیداست این بنا مسجد وکیل یا همان مسجد سلطانی ست. یکی از یادگارهای دوره زندیه، مسجد تاریخی وکیل است که به نام مسجد سلطانی مشهور است.

این مسجد با کاشی کاری‌های هفت رنگ، مقرنس های زیبا و نقوش گل و بوته های حجاری شده یکی از مساجد زیبا و تاریخی این شهر باستانی ست. بر فراز سر در این مسجد کتیبه‌ای به خط نسخ از آیات قرآن نگاشته شده است. بر روی طاق نماها طرح های زیبای گل بوته به همراه اسامی خداوند نگاشته شده است که منظری چشم نواز را به همراه دارد. در کنار اینها از کاشی‌کاری‌ها، میناکاری‌ها و حجاری‌های داخل مسجد نیز حتما دیدن کنید.

آدرس و دسترسی به مسجد وکیل

مسجد وکیل در شهر شیراز، خیابان آیت الله طالقانی، سمت غرب بازار وکیل قرار دارد. نحوه‌ی دسترسی به مسجد وکیل بسیار راحت است. از آنجایی که در مرکز شهر قرار دارد به راحتی با وسایل حمل و نقل عمومی می‌توانید خود را به اینجا برسانید. ایستگاه اتوبوس برای رفتن به این مسجد، ایستگاه میدان شهرداری است. برای مترو نیز، در ایستگاه میدان نمازی پیاده شوید.

با این حال برای دسترسی پیاده و با ماشین شخصی در انتهای متن لوکیشن این مسجد قرار داده شده است.

اطلاعات ضروری برای بازدید

بهترین زمان برای بازدید از مسجد وکیل شیراز، در زمان‌های خارج از برگزاری نماز است. تا بتوانید به راحتی از بخش‌های مختلف دیدن کنید و با حضور نمازگزاران تداخل نداشته باشید. از ساعت 8 تا 20:30 می‌توانید برای بازدید به این مسجد مراجعه کنید. هزینه‌های ورود به داخل مسجد برای ایرانی‌ها 1000 تومان و برای افراد خارجی 15000 تومان است. (البته در بسیاری مواقع هزینه ورودی گرفته نمی‌شود.

در کنار بازدید از مسجد وکیل شیراز می‌توانید از حمام وکیل، بازار وکیل، آب‌انبار وکیل، مدرسه خان شیراز و موزه پارس نیز به راحتی دیدن کنید. تمام این‌ها در چند قدمی شما هستند.

وقت آن رسیده که شما نیز برای دیدن این مسجد فوق‌العاده راهی شیراز دوست‌داشتنی شوید. پس همین الان برنامه‌‌ریزی کنید.

ستون‌های مارپیچ با فلسفه دوار زیر طاق‌های هلالی…

جاهای دیدنی شیراز

دیدنی های شیراز را به راحتی نمی‌توان لیست کرد. با این حال از دیگر جاهای دیدنی شیراز می‌توان به آرامگاه سعدی یا سعدیه، باغ ارم، حمام وکیل شیراز، بازار وکیل، خانه زینت الملوک، کاخ کوروش کبیر، پاسارگاد، آرامگاه حافظ یا حافظیه، نقش رستم، مسجد نصیرالملک، عمارت شاپوری، دروازه قرآن و تخت جمشید اشاره کرد.

آب و هوای شهر شیراز

شهر زیبا و تاریخی شیراز به عنوان مرکز استان فارس در قسمت جنوبی ایران قرار گرفته است. این شهر تقریبا همانند همه شهرهای جنوبی ایران دارای آب و هوای گرم است. در قسمت زیر موقعیت آب و هوایی این شهر آورده شده است. شما می‌توانید با کمک این بخش از آب و هوای این شهر در هر زمان آگاه شوید.

شیراز آب و هوا

لوکیشن دقیق مسجد وکیل شیراز

برای یافتن این بیای بجای مانده از دوران زند در ایران باید راهی شهر شیراز شوید. در این شهر تاریخی که همچون کتاب مصور تاریخ است، بناهای زیبایی از دوره‌های مختلف تاریخی خواهید دید. یکی از این بناها مسجد زیبای وکیل است. در بخش‌های بالا مسیر دسترسی و آدرس این مسجد آورده شده است. برای مسیریابی آسانتر در این قسمت لوکیشن دقیق این بنا أورده شده است. شما می‌توانید با استفاده از گوشی همراه هوشمندتان تا رسیدن به این مسجد را به سادگی مسیریابی کنید.

عکس‌های مربوط به این پست را سرکاران خانمان غزاله فرجی و شیلا چینی‎ساز و جناب آقای داود رحمانی عزیز عکاسی نموده‌اند.