کاخ عالی قاپو اصفهان یا قصر دولتخانه مبارکه نقش جهان از بناهای مهم و از دیدنی های شهر اصفهان به حساب می‌آید. این کاخ باشکوه در ضلع غربی میدان نقش جهان شهر اصفهان و روبروی مسجد شیخ لطف الله احداث شده است. در ادامه این مطلب نخست به معرفی عمارت عالی قاپوی اصفهان می‌پردازیم. سپس تاریخچه کاخ عالی قاپو اصفهان را بیان می‌کنیم. در ادامه به بررسی معماری کاخ عالی قاپو می‌پردازیم و فضاهای مختلف آن از جمله پلکان شاهی عمارت عالیقاپو و اتاق موسیقی عالی قاپو را توصیف می‌کنیم. همچنین به تزیینات عالی قاپو، مرمت و مراحل ساخت کاخ عالی قاپو می‌پردازیم. سرانجام به نحوه دسترسی به کاخ عالی قاپو و جاذبه‌های دیدنی اصفهان در اطراف عالی قاپو هم می‌پردازیم. در نهایت ساعات بازدید عالی قاپو را می‌گوییم.

معرفی کاخ عالی قاپوی اصفهان

عمارت عالی‌قاپوی اصفهان که در 6 طبقه با مهارت و زیبایی هر چه تمام‌تر قد برافراشته است، حکایت از دستانی هنرمندانی و دوران فخرالزمان خود دارد. این عمارت زیبا که در دل شهر نصف جهان واقع شده است، هر ساله افراد بسیاری را از سراسر جهان به سوی خود می‌کشد. کاخ عالی قاپوی اصفهان یکی از زیباترین کاخ‌ها و عمارت‌های جهان است که در مرکز شهر اصفهان و در خیابان نقش جهان واقع شده است. این بنای منحصر به فرد یکی از شاهکارهای معماری دوران صفویان است، که در اوایل قرن یازدهم هجری قمری توسط هنرمندان سرشناس ایرانی خلق شده است. تزئینات این عمارت باشکوه، هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند و یکی از مقاصد مهم تاریخی برای گردشگران سراسر جهان است.

کاخ عالی‌قاپو را در گذشته با نام‌های دیگری از جمله دولتخانه مبارکه نقش جهان و قصر دولتخانه هم می‌شناختند. عالی قاپو به معنای درگاه بلند یا سر در بلند است. در واقع سردر ورودی این عمارت در گذشته به عنوان ورودی برای تمام بناهای دولتی و سلطنتی نقش جهان بوده است. شاه عباس صفوی برای نمایش قدرت و شکوه حکومت خود دستور ساخت این عمارت و سردر باشکوه را داده است. همه جلسات مهم دولتی، پذیرایی و استقبال از مقامات بلند مرتبه خارجی و همچنین مراسم و جشن‌های آیینی در این عمارت برگزار می‌شد. به همین سبب عبور از این سردر باشکوه برای افراد معمولی میسر نبوده است.

تاریخچه کاخ عالی قاپوی اصفهان

همان‌گونه که اشاره شد، قدمت عمارت عالی‌ قاپوی اصفهان به دوران حکومت صفویان و شاه عباس اول باز می‌گردد. البته برخی تاریخ نگاران شالوده آن را به دوران حکومت تیموریان نسبت دادند. اما شکل امروزی بنا را ساخته و پرداخته عصر صفوی می‌دانند که در آن اصفهان پایتخت ایران بود. در کل به نظر می‌رسد شهرت این بنا از زمان شاه عباس اول و عصر صفویه است.

کاخ عالی قاپو بین سال‌های 971 تا 997 هجری شمسی به دستور شاه عباس اول و در دوران حکومت شاه عباس اول، شاه عباس دوم و شاه سلطان حسین ساخته و تکمیل شد. در واقع ساخت کامل عمارت در دوران حکومت پادشاهان مختلف و قریب به یک قرن طول کشیده است. ساختار کلی بنا در دوران حکومت شاه عباس اول و دوم و تزئینات آن در دوران حکومت شاه سلطان حسین صورت گرفته است. از آن‌جا که هدف اصلی ساخت عالی قاپو به رخ کشیدن قدرت و شکوه پادشاهی صفویه بوده است، برای احداث این عمارت مجرب‌ترین معماران و استادکاران ایرانی به کار گرفته شدند. در زمان حکومت صفویان پایتخت از قزوین به اصفهان منتقل شد.

عالی قاپو قزوین، گذری بر پیشینه کاخ عالیقاپو اصفهان

به همین سبب تا پیش از ساخت عمارت عالی قاپو، بنایی به همین نام یعنی کاخ عالی قاپو قزوین در شهر قزوین و پایتخت سابق صفویان وجود داشت. اما عالی قاپوی اصفهان بسیار باشکوه‌تر و مجلل‌تر از عالی قاپوی قزوین ساخته شد. شاه عباس نخست عمارت عالی قاپو را برای پذیرایی از مهمانان عالی مرتبه خود احداث کرد. بعدها جانشینان شاه عباس هم کاربری پیشین کاخ را حفظ کردند. مضاف بر این که الحاقاتی از جمله حوض‌خانه و تالار مروارید هم به آن اضافه کردند. در عهد قاجار، کاخ عالی‌قاپو به دولتخانه و محل اقامت ظل السلطان حاکم اصفهان تبدیل شده و تغییراتی در آن ایجاد شد. همچنین در این زمان کتیبه ای در این بنا نصب شده است که تا حدودی روایتگر رویدادهای کاخ عالی قاپو در دوران مختلف است.

مراحل ساخت کاخ عالی قاپو

کاخ عالی قاپو در پنج مرحله ساخته و تکمیل گردیده تا به شکل باشکوه و زیبای امروزی خودنمایی کند. مراحل تکمیل بنای عالی قاپو که در حدود صد سال به طول انجامیده است، به دوران مختلفی تقسیم شده است. گویا محققان و باستان شناسان مراحل ساخت آن را از طریق کتیبه‌ها و اشعار نگارش شده بر دیواره‌های بنا یافته‌اند. در ادامه به معرفی مراحل ساخت کاخ عالی قاپو می‌پردازیم.

مرحله اول ساخت عالیقاپو

در مرحله اول، ساخت بنای اولیه کاخ عالی قاپو با سرعت مناسبی در زمان شاه عباس اول به اتمام رسید. درواقع این مرحله هدف از ساخت عمارت عالی قاپو، صرفا ایجاد مسیرهای ارتباطی بین باغ نقش جهان و کاخ‌های اطراف بود. در واقع بنا به عنوان ورودی سایر بناها و کاخ های شاهی و سلطنتی ساخته شد. بنابراین عمارت عالی قاپو در آن زمان فقط توسط پادشاه و درباریان، به منظور امور درباری و استقبال و پذیرایی از مهمانان خارجی انجام می‌شد. در آن زمان کاخ‎ها در میان باغ‎های سرسبز و زیبا بنا می‎شده است. همچنین در این دوران، فضایی برای استراحت و اقامت شاه و اطرافیانش در عالی قاپو احداث شده بود. از آن‌جا که بازارهای اطراف فقط یک طبقه بودند، عمارت یک طبقه عالی قاپو در آن زمان به خوبی به همه بازار مشرف بوده است.

مرحله دوم ساخت عالیقاپو

پس از چندی به سبب گسترش پایتخت و همچنین افزایش جمعیت ساکن در اصفهان و ادامه مهاجرت‌ها از روستاهای اطراف، اهمیت پایتخت که مقر حکومت به شمار می‌رفت، بیشتر شد. در این زمان حکومت صفویان در اوج اقتدار و محبوبیت قرار داشت. به همین سبب از این برهه به عنوان دوران طلایی حکومت صفویان یاد می‌کنند. بنابراین لزوم احداث مرحله دوم عالی قاپو شدت گرفت. این مرحله به گسترش بنا و اضافه نمودن طبقات عمارت عالی قاپو منتج شد. احداث طبقات دوم، سوم، چهارم و نیم طبقه پنجم بنا هم در همین دوران انجام شد. همچنین ایوانی مشرف به باغ نقش جهان به بنا اضافه شد. همین موارد تغییرات زیادی را در فرم کلی بنا ایجاد کرد. کاخ عالی قاپو پس از این تغییرات تقریبا به فرم امروزی خود تبدیل شد.

مرحله سوم عمارت ساخت عالیقاپو

در مرحله سوم نوبت به افزایش امکانات رفاهی عمارت عالی قاپو رسید. در این مرحله بنای تاریخی عالی قاپو شکل کاخ گونه خود را گرفت. بخش‎های جدیدی به عمارت اضافه شد. همچنین محل مناسبی برای استراحت درباریان و اقامت مهمانان فراهم گردید. تالار مشهور موسیقی عالی قاپو و آخرین طبقه بنا هم در همین مرحله اضافه شدند و در نهایت عالی قاپو شکل برج گونه‎ای به خود گرفت. تالار موسیقی عالی قاپو از لحاظ معماری یکی از بخش‌های منحصر به فرد این کاخ است. تزئینات به کار رفته در این قسمت حیرت همگان را بر می‌انگیزد.

مرحله چهارم عمارت ساخت عالیقاپو

در مرحله چهارم، برای افزایش طول کاخ، پیشروی‌هایی به سمت میدان نقش جهان ایجاد شده و ایوان ستون‌دار زیبا را ایجاد کردند. گسترش ایوان مشرف به باغ برای تماشای رویدادها، جشن‌ها و مسابقات مختلف بود. به این ترتیب افراد بیشتری قادر به استفاده از این فضا می‌شدند. به همین منظور برای ایوان، 7 متر پیشروی در نظر گرفته شد که از دکان‌های بازار پیش‌تر باشد. در پی این تصمیم، ورودی عمارت هم وسعت بیشتری پیدا کرد. تا برای استقبال از مهمانان رسمی و رژه‌ ارتش فضای بیشتری وجود داشته باشد.

مرحله پنجم عمارت ساخت عالیقاپو

در مرحله نهایی پلکان شاهی عالی قاپو و 18 ستون به ایوانی که در مرحله قبل گسترش یافته بود، اضافه کردند. همچنین سقفی چوبی بر آن تعبیه کردند تا از نفوذ برف و باران و عوامل جوی دیگر در امان باشد. پلکان شاهی راه پله‌ای بلند و باریک است، که دسترسی به ایوان را میسر می‌کند. همچنین سیستم آبرسانی به بنا در این مرحله احداث شد. برای آبرسانی به قسمت‌های مختلف عمارت، حوضی مسی در ایوان درست کردند. سیستم آبرسانی از طریق این حوض مسی آب را به طبقات و قسمت‌های دیگر بنا می‌رساند. به این ترتیب مراحل ساخت کاخ عالی قاپو به اتمام رسید.

معماری کاخ عالی قاپو

کاخ عالی قاپو در قرن یازدهم هجری به دستور شاه عباس اول ساخته شد. عالی قاپو بنایی 6 طبقه با ارتفاع 48 متر و مساحت 1800 متر مربع است. البته اگر در بازدید از عمارت عالی قاپو با یک بنای دو طبقه روبرو شدید، تعجب نکنید. شیوه معماری منحصر به فرد این کاخ، تعجب همگان را برانگیخته است. در واقع این کاخ باشکوه را از هر سو که بنگرید، نمای متفاوتی دارد. اگر از ورودی اصلی و از میدان نقش جهان به سوی بنا بنگرید، فقط دو طبقه خواهید دید. این در حالیست که اگر رو به طرفین بنا بایستید، با عمارتی سه طبقه مواجه خواهید شد. سرانجام اگر از پشت بنا به آن نظر افکنید، ساختمانی 5 طبقه را پیش روی خود مشاهده می‌کنید. همه این‌ها در حالی است که عمارت عالی قاپو در واقع 6 طبقه است.

راه پله های کاخ عالیقاپو

در این عمارت سه راه پله مختلف وجود دارد، که دو تا از آن‌ها مارپیچ هستند. این دو پلکان مارپیچ که به پله‌های شاهی معروف هستند، با 94 پله بلند طبقات مختلف بنا را به یکدیگر مرتبط می‌سازد. با وجود ارتفاع زیاد پله‌ها، بالا رفتن از آن کمی دشوار به نظر می‌رسد. اما شک نداشته باشید که ارزش بالا رفتن را دارد. در انتهای پله‌ها بالکن باشکوهی با ارتفاع بیش از 20 متر در مقابلتان گسترده می‌شود، که میدان نقش جهان و بناهای موجود در آن را در معرض تماشا قرار می‌دهد.

بر فراز این تراس زیبا مسجد شیخ لطف الله از یک سو، مسجد شاه یا مسجد امام از سوی دیگر و سردر بازار قیصریه هم روبروی آن شکوه و عظمت خود را به رخ می‌کشند. کاخ عالی قاپو بلندترین بنای ساخته شده در حکومت صفویان است. فونداسیون اصلی بنا چوبی است که همین شگفتی بیشتری به معماری بنا بخشیده است.

فضاهای مختلف کاخ عالی قاپو

کاخ عالیقاپو از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است که از آن جمله می‌توان به بالکن سه طبقه و ورودی باشکوه، سالن‌های وسیع و مجلل طبقه اول، تالار موسیقی منحصر به فرد طبقه ششم و آثار هنری و تزیینات برجسته داخل عمارت اشاره کرد. پلان عالی قاپو به گونه‌ای طراحی شده که فاصله‌ای میان ورودی اصلی و عمارت ایجاد می‌کند. این فاصله با راهرویی شمای جنوبی پر شده و وظیفه اتصال این دو بخش را به یکدیگر بر عهده دارد. پس از ورودی گنبدی بسیار زیبا با ارتفاع 11 متر و مساحتی بالغ بر 64 متر مربع قرار گرفته که با تزیینات اسلیمی و ختایی زیبایی آراسته شده. در این گنبد هم مانند اتاق موسیقی طبقه ششم، علم آکوستیک و مهندسی صوت به کار رفته و منجر به حیرت همگان شده است. پس از آن فضاهای اداری کاخ قرار دارند.

در طبقه نخست عمارت دو تالار اصلی برای انجام امور اداری در نظر گرفته شده است، که به کشیک‌خانه یا صدرخانه معروف است. تالار موسیقی عمارت هم در طبقه ششم واقع شده و با گچ‌بری‌ها و تزیینات منحصر به فردش خودنمایی می‌کند. طراحی این اتاق مانند یک استودیوی موسیقی پیشرفته است و نوای موسیقی را در تمام عمارت پخش می‌کند. به هر گوشه از این کاخ باشکوه که بنگریم، استادی و مهارت معماران چیره دست ایرانی خودنمایی می‌کند. در تزئینات داخلی عمارت که هر بیننده‌ای را مبهوت می‌کنند، هنر برجسته خوشنویسی و مینیاتور به چشم می‌خورد، که دوران پس از مرگ شاه عباس اول را به تصویر کشیده‌اند. همین موضوع گویای تکمیل تزیینات عالی قاپو پس از مرگ شاه عباس یکم است. اغلب تزیینات هنرمندانه بنا کاری از رضا عباسی، هنرمند چیره دست زمان است.

• ورودی عمارت عالیقاپو
  

همان‌گونه که قبلا هم اشاره شده، ورودی کاخ عالی قاپو که به دروازه دولتخانه شناخته می‌شد، اهمیت زیادی در دوران خود داشته است. در واقع اهمیت خاص این ورودی، به سبب کاربری ویژه آن در اتصال عمارت به میدان نقش جهان و بناها و فضاهای اداری اطراف بوده است. در اطراف این عمارت باشکوه ساختمان‌های مهمی از جمله دولتخانه، جبه خانه، رکیب خانه، تالار تیموری، تالار سرپوشیده، تالار طویله، کاخ چهل ستون و ساختمان‌های اداری و مهم دیگری قرار داشته است. به همین سبب از اهمیت بسزایی برخوردار بوده است.

از سوی دیگر روایت شده است که شاه عباس درب نقره‌ای باشکوهی به بارگاه مبارک امام علی (ع) در شهر نجف پیشکش کرده است. اما گویا پس از اهدای این درب، درب قبلی بارگاه امام را به همراه خود به اصفهان آورده و به عنوان ورودی کاخ عالی قاپو قرار داده است. به همین سبب این ورودی هنوز هم اهمیت ویژه‌ای برای مردم دارد.

ورودی های کاخ عالیقاپو

اما جالب است بدانید این ورودی اصلی تنها راه ورود به عمارت نیست. در واقع عالی قاپو 5 ورودی مختلف دارد. درب چهار حوض، درب شاهی، درب حرم سرا، درب جبه خانه یا همان مطبخ ورودی‌های مختلف عالی قاپو هستند. درب شاهی در غرب عمارت قرار دارد و مشرف به دروازه شهر است. این درب همان گونه که از نامش بر می‌آید، احتمالا مخصوص ورود و خروج پادشاه بوده است. همچنین عمارت عالی قاپو درب دیگری هم به نام حرمسرا دارد، که مخصوص بانوان دربار بوده است. درب چهار حوض در ضلع شمالی کاخ واقع شده است. در نهایت درب آخر که به جبه خانه معروف است به عنوان راه ورود و خروج به مطبخ بوده است. اما در این میان ورودی اصلی که به میدان نقش جهان مشرف است، از اهمیت، شکوه و عظمت بسیار بیشتری برخوردار است.

• ایوان عمارت عالیقاپو

با نگریستن به کاخ عالی‌قاپو، نخست ایوان 3 طبقه باشکوه عمارت با 18 ستون بلند چوبی و ورودی گسترده‌ای که در زیر آن قرار گرفته، نظرها را به سوی خود جذب می‌کند. این همان ایوانی است که حوض بزرگ مسی با تزئینات بسیار زیبایش در میان آن واقع شده است. حوض مسی وظیفه آبرسانی به بنا را بر عهده دارد. ایوان باشکوه این عمارت مخصوص شاه و اطرافیانش و برای تماشای رویدادهای مختلف از جمله بازی‌های چوگان و نمایش‌های میدانی احداث شده است. این ایوان 480 متر مربع زیربنا دارد و تزیینات سقف و دیواره‌های آن در نوبه خود منحصر به فرد هستند.

• تالار موسیقی عالی قاپو
  

اتاق موسیقی عمارت عالی قاپو که در آخرین طبقه واقع شده است، یکی از شگفت انگیزترین قسمت‌های این کاخ باشکوه است. اتاق موسیقی عالی قاپو با وسعت 63 متر مربع به فرم چلیپا طراحی شده است. گچ‌بری‌های این اتاق بی نظیرند. بر در و دیوارهای این اتاق موسیقی یا اتاق صوت عالی قاپو که بعد‎ها در همان عصر صفوی به بنا اضافه شده است، تصاویر زیبایی از آلات موسیقی حک شده است.

این تصاویر فرو رفته در دل دیوارها، به طرز شگفت انگیزی صدا را در کل عمارت پخش می‌کنند. در واقع انعکاس حاصل از آوای نوازندگان بوسیله این حفره‌ها جذب و سپس در فضا پخش می‌شود. یعنی معمار سنتی ایران در عهد صفویان علم آکوستیک را می‌شناسد. و آن را با مهارت تمام و توسط کمترین امکانات در بنا تعبیه کرده است. اما از علم آکوستیک که بگذریم، تزئینات به کار رفته در این بخش از بنا هر بیننده‌ای را محصور خود می‌کند. در واقع اتاق موسیقی عالی قاپو، زیباترین بخش این عمارت است.

• سیستم آبرسانی عمارت عالیقاپو
  

از شگفتی‌های دیگر عمارت عالی قاپو، سیستم آبرسانی پیشرفته آن است. در ایوان باشکوه این کاخ یک حوض مسی سنگی دیده می‌شود. که وظیفه آبرسانی به قسمت‌های مختلف بنا را بر عهده دارد. این حوض مسی با ابعاد 5 متر در 7 متر و عمق 60 سانتیمتر دارای فواره‌های مسی و مرمری است. حوض مسی که در زمان سلطنت شاه سلطان حسین ساخته شده، با استفاده از تکنیک دم و بازدم از آب پر شده و خالی می‌شود. البته این حوض وظیفه خنک کردن هوای ایوان را هم بر عهده داشته است. سیستم مکانیکی پیشرفته‌ای که در ساخت این حوض به کار برده شده است. حتی در دنیای مدرن امروزی هم با این همه تجهیزات پیشرفته ساخت برابری می‌کند.

تزیینات عالی قاپو

تزیینات از ویژگی‌های متمایز عمارت عالی قاپو هستند. این کاخ با شکوه با تزئینات داخلی و خارجی متمایز خود بینندگان را به حیرت وا داشته است. هر گوشه از این بنای زیبا تزیینات خاص خود را دارد.

• تزئینات داخلی و خارجی عمارت عالیقاپو
  

بخش عمده تزیینات داخلی گچ‌کاری‌هایی است که در زمان صفویان تازه به عرصه ظهور رسیده بودند. روی زمینه گچی دیوارها نقاشی‌ها و نگارگری‌های بی‌ نظیری با فرم گل و حیوانات و پرندگان ترسیم شده، که با مینیاتورهای ایرانی و اروپایی تلفیق شده‌اند. گچ‌بری‌های زیبای عمارت به قدری هنرمندانه انجام شده‌اند، که دورنمایی شبیه به نقاشی ایجاد کرده‌اند. انواع مختلفی از کشته بری و تنگ بری که در زمان خود هنری نوین بود در جای جای این بنای باشکوه به چشم می‌خورند. این عمارت باشکوه به خوبی هنر لایه چینی و کشته بری را به تصویر کشیده است. همچنین مقرنس کاری‌های سنتی این عمارت هم با اشکال مختلف چند ضلعی و مدور رخ نمایی می‌کنند.

طبقات کاخ عالیقاپو

در طبقات سوم و پنجم عمارت نقاشی‌های مدرن با سبک غربی به چشم می‌خورند. اما در طبقات دیگر، سبک هنری رضا عباسی خودنمایی می‌کند. دیوارها و سقف‌ها تذهیب طلا دارند، که در شکاف لایه چینی‌ها می‌درخشند. همچنین کتیبه‌های باقی مانده کاخ حاکی از مرمت‌هایی است، که در زمان شاه سلطان حسین به انجام رسیده‌اند. اگرچه اغلب کتیبه‌ها آسیب زیادی دیده‌اند، اما هنوز هم می‌توان به مضمونشان پی برد.

تالار پایین سرشار از نقاشی‌های برجسته رضا عباسی هستند. تابلوهای مینیاتور این هنرمند چیره دست هم در نقاط مختلف عمارت به چشم می‌خورند. در این تابلوهای مینیاتوری اشکال مختلفی از جمله پرندگان، حیوانات، گیاهان، انواع جام‌ها و قدح‌ها به چشم می‌خورد. این تابلوهای مینیاتوری آن‌قدر منحصر به فرد هستند، که هر ساله گردشگران بسیاری از نقاط مختلف جهان برای بازدید از آن‌ها به سوی عالی قاپو روانه می‌شوند.

تزیینات خارجی عمارت عالی قاپو کم از تزیینات داخلی آن ندارند. نمای خارجی عمارت سراسر آجری است که در حوالی لچک‌ها با کاشی کاری‌های هفت رنگ و خطوط اسلیمی احاطه شدند.

• تزیینات ایوان کاخ عالیقاپو

ایوان عمارت عالی قاپو در بخش تزئینات حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. در گذشته دیوار پشتی و ستون‌های چوبی این ایوان با آینه‌کاری‌های زیبایی تزئین شده بود که متاسفانه امروز خبری از آن‌ها نیست. سقف ایوان هم با نقوش برجسته و گچ کاری‌های خاص به طرز هنرمندانه‌ای آراسته شده. دیوارها با نقاشی‌های هنرمندانه پوشانده شدند، که البته بخش عمده‌ای از آن‌ها به مرور زمان از بین رفته است. حوض وسط ایوان با لبه‌های مرمرین و کف مسی هم زیبایی این بالکن را دوچندان کرده است. به علاوه این حوض در گذشته فواره‌های زیبایی داشته که متاسفانه آن‌ها هم از بین رفته‌اند.

• تزئینات اتاق موسیقی کاخ عالیقاپو
  

اما هیچ یک از تزئینات این عمارت به پای تزئینات بی همتای اتاق موسیقی در بالاترین طبقه عمارت نمی‌رسد. در این اتاق گچ‌بری‌های برجسته و حکاکی‌های متمایزی دیده می‌شود، که به شکل آلات و سازهای موسیقی طراحی شده‌اند. همان گونه که قبلا هم اشاره کردیم این فرورفتگی‌ها که در حکم علم آکوستیک عمل کرده‌اند، در زمان خود از خاص‌ترین ویژگی‌های عالی قاپو هستند. همچنین نقش و نگارهای روی دیوار این اتاق هم با قسمت‌های دیگر کاخ تفاوت‌های فاحشی دارند. نقاشی‌ها به نظر به سبک غربی نزدیک‌تر هستند. اگرچه بخش‌هایی از این نگارگری‌ها آسیب‌های جدی دیده‌اند، اما همان‌ها که باقی مانده‌اند هم ارزش زیادی دارند.

مرمت و بازسازی عالی قاپو

عمارت عالی قاپو همواره در طی دوران مختلف مورد تهاجم عوامل طبیعی گوناگون و جنگ‌های بسیاری بوده است. از آن جمله می‌توان به جنگ‌های داخلی، حمله افغان‌ها، انتقال پایتخت از اصفهان و همچنین بی‌توجهی شاهان پس از شاه‌ عباس به عمارت نام برد. به همین سبب عمارت عالی قاپو در طول تاریخ آسیب‌های فراوانی دیده و بارها بازسازی شده است. مرمت عالی قاپو در سال‌های گذشته همچنان ادامه داشته است. در سال 1384 عملیاتی برای تقویت استحکام بنا، بازسازی بخش‌های آسیب دیده و نظافت عمومی قسمت‌های مختلف آن انجام شد که 12 سال به طول انجامید. اما بازسازی تزیینات و قسمت‌های دیگر بنا همچنان ادامه دارد.

کاخ عالی قاپو کجاست

کاخ عالی قاپو را می‎توانی در مجموعه زیبا و تاریخی نقش جهان اصفهان و در ضلع غربی آن مشاهده کنید. برای رسیدن به کاخ عالی قاپوی اصفهان، کافیست از کنارگذر شرقی اصفهان به بزرگراه فرودگاه وارد شوید و آن را به سمت غرب بروید تا به بزرگراه شهید اردستانی برسید. سپس در تقاطع بزرگراه آقابیگی، دوربرگردان را دور بزنید و راه خود را به سمت جنوب بزرگراه آقابیگی ادامه دهید، تا به چهارراه پیروز برسید. حالا به خیابان هشت بهشت در غرب چهار راه پیروز وارد شوید. در انتهای این خیابان به تقاطع نشاط می‌رسید. کمی که در خیابان نشاط به سمت شمال بروید، خیابان قصر منشی را در سمت چپ خود مشاهده می‌کنید. کاخ قصر منشی هم در همین خیابان واقع شده است. این خیابان را به سمت غرب بروید تا به بازار حسن آباد برسید.

 سپس به خیابان فضائلی وارد شوید و ادامه راه خود را به سمت غرب ادامه دهید، تا به خیابان استانداری برسید. حالا کافیست خود را به خیابان سعدی یا سپه برسانید و به بازدید از عالی قاپو بروید. البته اگر با خودروی شخصی به میدان نقش جهان می‌روید، خیابان سپه پارکینگ عمومی دارد. بنابراین گزینه بهتری خواهد بود. اما اگر از وسایل نقلیه عمومی استفاده می‌کنید، بهتر است با اتوبوس یا تاکسی خود را به میدان نقش جهان برسانید. عمارت عالی قاپو در غرب میدان نقش جهان قرار دارد.

آدرس عمارت عالی قاپو

در بخش پایین مطلب لوکیشن دقیق این عمارت آورده شده است. آدرس کاخ را بصورت سرراست بدین صورت است:

استان اصفهان، شهر اصفهان، ضلع غربی میدان نقش جهان

ساعات بازدید از عالی قاپو

کاخ عالیقاپو همه روزه به جز روزهای ۱۴ و ۱۵ خرداد، ۲۱ ماه رمضان، ۲۸ صفر و ایام تاسوعا و عاشورای حسینی از ساعت 9 صبح لغایت 18 درهای خود را به روی بازدیدکنندگان باز می‌کند.

هزینه بلیط عمارت عالیقاپو برای گردشگران ایرانی 3 هزار تومان و برای گردشگران خارجی 20 هزار تومان است.

جاهای دیدنی اطراف عالی قاپو

کاخ عالیقاپو از همه طرف با جاذبه‌های تاریخی منحصر به فرد احاطه شده است. در واقع بسیاری از جاذبه‌های تاریخی مهم اصفهان در میدان نقش جهان و در مجاورت کاخ عالی قاپو قرار دارند. این میدان تاریخی با وجود بناهای تاریخی ارزشمندش به فهرست آثار جهانی یونسکو اضافه شده است. در شمال میدان نقش جهان، سردر قیصریه که اتصال میان میدان و بازار سنتی قیصریه اصفهان را به وجود آورده است، با ابهت تمام خودنمایی می‌کند. همچنین بازدید از بازار بزرگ اصفهان با مغازه‌های نوستالژیک و سنتی و تیمچه ملک التجار را هم فراموش نکنید. مطمئن باشید بازدید از این بازار آن قدر لذت بخش است که متوجه گذر زمان نخواهید شد.

کافه گالری قیصریه اصفهان هم از گالری‌های جذابی است که در مجاورت همین بازار قرار دارد. در این گالری آثار معروفی از خوشنویسی، صنایع دستی، قلم‌کاری و خاتم‌کاری‌های نفیس اصفهان وجود دارد که تماشایشان خالی از لطف نیست. به علاوه در ایوان این کافه گالری هم می‌توانید دقایقی را به استراحت بپردازید. و از تماشای دورنمای میدان نقش جهان لذت ببرید.

دیگر دیدنی های اصفهان در اطراف عالیقاپو

در جنوب میدان نقش جهان، مسجد شاه واقع شده است، که شاید بتوان آن را مهم‌ترین اثر باقی مانده از دوران حکومت صفویان دانست. این مسجد به فرمان شاه عباس و به دست معماران خبره‌ای از جمله علی اکبر اصفهانی و علی‌رضا عباسی ساخته شده است.

مسجد شیخ لطف الله هم در شرق میدان و درست روبروی عالی قاپو قرار گرفته است. کاشی‌کاری‌های زیبا و هنرمندانه این مسجد بدون مناره، یکی از متمایزترین آثار معماری اصفهان به شمار می‌روند. یکی دیگر از آثار تاریخی مجاور میدان نقش جهان، مسجد جامع اصفهان است که قدمتش به قرن دوم هجری باز می‌گردد. در چند قدمی این بنا هم هتل کریاس اصفهان واقع شده است، که اقامت در آن تجربه تاریخی جالبی خواهد بود. از دیگر آثار تاریخی نزدیک عالی قاپو می‌توان به عمارت هشت بهشت و چهل ستون اشاره کرد، که در حد فاصل رود زاینده رود و عالی قاپو هستند. سی و سه پل اصفهان هم که نیاز به معرفی ندارد و در همین حوالی واقع شده است. همچنین میدان عتیق یا میدان امام علی هم یکی از میدان‌های تاریخی این شهر است که در فاصله اندکی از میدان نقش جهان واقع شده است.

پیشبینی وضع و آب وهوای اصفهان

قاعدتا برای بازدید از هر جاذبه طبیعی یا تاریخی، می‌بایست وضع آب و هوایی شهر یا منطقه آن را بررسی نمود. تا هم بتوان برنامه‌ریزی مناسبی کرد. هم این که با لباس مناسب بازدید و سفر را آغاز نمود. بدین منظور می‌توانید دمای فعلی و پیش‌بینی وضع آب و هوایی شهر اصهان را در پنج روز آینده مشاهده نمایید.

شهر اصفهان وضع آب و هوایی

کاخ عالیقاپو اصفهان در نقشه

به منظور سهولت شما، برای اینکه به راحتی بتوانید به عمارت عالی‌قاپو اصفهان بروید، لوکیشن آن در قسمت پایین قرار داده شده است. شما می‌توانید به کمک گوشی همراه هوشمندتان، تا رسیدن به این جاذبه فرهنگی بهتر و ساده‌تر مسیریابی کنید.

بخشی از عکس‌های مربوط به این پست توسط میرسعید هادیان گرفته شده است.