کاروانسرا شاه عباسی سنگی آهوان یکی از قدیمی‌ترین بناهایی است که در منطقه سردسیر گردنه آهوان قرار گرفته که حدود 42 کیلومتری شرق شهر سمنان و در استان سمنان است. کاروانسرا که به دستور شاه سلیمان صفوی ساخته شد. بعدها به نام کاروانسرای شاه سلیمانی آهوان شهرت یافت. از نام‌های دیگر این بنا کاروانسرای انوشیروانی آهوان می‌توان ذکر کرد. در ادامه بیشتر با کاروانسرای سنگی آهوان و معماری آشنا می‌شویم.

معرفی کاروانسرا سنگی آهوان

شهر سمنان همیشه در مسیر راه‌های اصلی و پر رفت و آمد بوده و بر همین اساس بود که شاه سلیمان صفوی در قرن 5 هجری دستور داد تا یک کاروانسرا بسازند. این کاروانسرا علاوه بر محل استراحت مسافران، محلی امن برای تاجران سراسر کشور نیز بود. بعدها به افتخار شاه سلیمان به این کاروانسرا، کاروانسرای شاه سلیمانی آهوان نیز گفتند.

این کاروانسرا در گردنه آهوان، روستایی سردسیر در بین مسیر دامغان و سمنان و 42 کیلومتری شرق سمنان قرار دارد. ارتفاع گردنه آهوان 1950 متر است. از این بنای با ارزش مخصوصا برای فصل زمستان که مشکلاتی مثل سرما و بارش برف مسافران را اذیت می‌کرد، استفاده می‌کردند.

جالب است بدانید که کاروانسرا سنگی آهوان در سال 1356 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

با این حال چند سال پیش کتیبه مرمری این کاروانسرا که بر سر رباط آن قرار داشت، دزدیده شد. حتی تا چندین مدت به عنوان پاسگاه ژاندارمری هم استفاده شد ولی پس از مدتی قسمتی از آن به محل نگهداری و آغل گوسفندان تبدیل گردید.

معماری کاروانسرای سنگی آهوان

کاروانسرا سنگی آهوان سردری بسیار بلند و 4 طاق‌نما در دو طرف آن دارد. مساحت این بنای بزرگ و تاریخی به 17 هزار متر مربع می‌رسد. بخش اصلی این کاروانسرا متشکل از 15 برج، یک سردر، 4 ایوان و دیوارهای بزرگ سنگی است.

دیوار مقابل درب ورودی یکی از زیباترین بخش‌های معماری آن است. این دیوار مزین به گچ‌بری شیر و شکری و رنگ اُخرایی (زرد مایل به قهوه‌ای) است. الگوی به کار رفته در ساخت طرفین آن آجرنماست و در وسط آن کاربندی بی‌نظیری به چشم می‌خورد.

سردر کاروانسرای سنگی آهوان را با گچ و خاک ساخته‌اند. کل بنا دارای 4 ایوان و حیاط مستطیلی 30 در 40 متر است. در مرکز حیاط آب انبار 4 ضلعی با طاق آجری به چشم می‌خورد. ضمنا در این حیاط 26 اتاق برای استراحت مسافران قرار داشته است.

مسافران از طریق دروازه شمالی وارد کاروانسرا می‌شدند. دو طرف ایوان محلی برای استراحت و بارانداز طراحی شده بود. در کنار آن راه پله‌ای با قوس تیزه دار هست که مسافران از طریق آن به پشت بام می‌رفتند.

در قسمت شرقی و غربی این کاروانسرا، دو روزن و دو ورودی با طاق‌نمای بی‌نظیر وجود دارند که به ترتیب امکان ورود به دو اتاق مجاور و رواق‌های اطراف را امکان پذیر می‌ساختند.

حجره‌های اطراف بنا محل اسطبل، مطبخ و انبار را تشکیل می‌داده‌اند. رواق‌ها برای ارتباط این حجره‌ها با حیاط مرکزی بوده‌اند.

معماری حجره‌ها بسیار هوشمندانه بوده است. در آن زمان از نورگیر سقفی برای ورود نور و تهویه هوا استفاده شده است. متأسفانه از این کاروانسرا فقط بخشی از دالان ورودی بزرگ جلویی آن و دیوارهای اطراف باقی مانده است.

دیگر کاروانسراهای ایران

از دیگر کاروانسراهای ایران می‌توان از کاروانسرای دیرگچین، کاروانسرای سنگی علی آباد، کاروانسرای شاه عباسی قاسم آباد، کاروانسرا علی آباد و کاروانسرای شاه عباسی کهک اشاره کرد.

سایر جاهای دیدنی سمنان

علاوه بر بازدید از کاروانسرا سنگی آهوان می‌توانید از سایر جاذبه‌های گردشگری سمنان مثل تکیه پهنه، گرمابه پهنه، خانه طاهری و رجبی، امامزاده یحیی و دروازه ارگ هم دیدن کنید. برای عاشقان طبیعت گردی، پارک جنگلی سوکان و شهر شهمیرزاد را توصیه می‌کنیم. کسانی که مایل باشند به شهر شاهرود بروند، فاصله گردنه آهوان تا شاهرود، 147 کیلومتر است.

دیدنی های استان سمنان

جاهای دیدنی استان سمنان با توجه به موقعیت جغرافیایی و تاریخی استان کم نیستند. از جاهای دیدنی سمنان می‌توان به معدن نمک گرمسار، مسجد تاریخانه دامغان، آبشار ابرسج شاهرود، دشت آفتابگردان کالپوش، آبشار مجن، آبشار نگارمن، بازار سمنان، جنگل ابر، پارک ملی گلستان و دریاچه نمک حاج علیقلی (دریاچه نمک دامغان) اشاره کرد.

آب و هوای آهوان سمنان

با توجه به قرار گیری سمنان در مسیر مشهد و جاده های بزرگ قدیم، کاروانسراهای متعددی در این جاده وجود دارند. در بخش زیر پیشبینی وضع آب و هوای آهوان سمنان در پنج روز آینده آورده شده است.

آهوان آب و هوا

لوکیشن کاروانسرای انوشیروانی آهوان

برای دسترسی در سهولت در این بخش لوکیشن دقیق این کاروانسرای سنگی آورده شده است. در ادامه لوکیشن کاروانسرا انوشیروانی اهوان در گوگل مپ آورده شده است.

عکس‌های این محتوا را جناب آقای احسان گنابادی عزیز ثبت نموده‌اند.