کال جنی طبس، دره‌­ای پر آب وسط بیابان‌­های داغ طبس در استان خراسان جنوبی است. در زمان­‌های گذشته هیچ کس جرات ورود به این دره را نداشت. چرا که محلی­‌ها بر این باور بودند که این دره جن­‌زده است. به همین دلیل نام دیگر آن را دره جنی گذاشتند. اما امروزه این دره زیبا و سحرآمیز، تبدیل به یک منطقه گردشگری شده است. نام طبس با نام این دره گره خورده است. در این مطلب قصد داریم تا اطلاعات جامع و کاملی از معنای کال جنی و آب و هوای آن تا مسیر دسترسی، تورها و اقامتگاه این منطقه را برای شما بازگو نماییم. اهمیت این منطقه در ایران آنقدر بالا بوده است که در سال 1356 وارد فهرست میراث ملی طبیعی ایران شد. نمونه این جاذبه گردشگری فقط در سه جای دنیا پیدا می­‌شود. یکی در آمریکا، در مراکش و دیگری در ایران و شهر طبس قرار دارد.

معنای کال جنی

نام این مکان از دو بخش کال و جنی گرفته شده است. کال به دره یا مسیری گفته می­شود که بر اثر سیلاب‌­ها و جریان آب شکل گرفته باشد.

اما چرا به این کال، جنی می­‌گویند؟ داستان‌­ها و حکایات زیادی در مورد این دره وجود دارد. اگر پای حرف­‌های محلی­‌ها بنشینید، قصه­‌های مختلفی از این مکان را برای شما بازگو خواهند کرد. وزش باد در میان این دره که ساختار خاصی دارد، باعث تولید صداهای عجیب و غریبی به خصوص در شب‌­ها می‌­شود. اهالی مناطق اطراف که این صداها را می‌­شنیدند، این منطقه را محل زندگی موجودات دیگری می­‌پنداشتند. این موضوع باعث شد که این دره، شهرت جنی به خود بگیرد. شاید این منطقی­‌ترین حکایتی است که از این دره وجود دارد.

برخی نیز معتقدند در گذشته، عده‌­ای از پیروان میترائیسم این دره را به عنوان عبادتگاه خود انتخاب می­‌کنند. آنها شایعه جن­‌زدگی این منطقه را انتشار می‌­دهند تا مردم از حضور در این منطقه بترسند. به این طریق از آزار و اذیت دیگران در امان می­‌ماندند. البته یکی از دلایل دیگر وجود حفره­‌ها و تونل‌­های عجیب در دل صخره‌­های این دره می‌­باشد. محلی‌­ها معتقد بودند که این حفره­‌ها، منازل اجنه می‌­باشند. اما در واقع قدمت این تون‌ل­های دستکند به دوران ساسانیان باز می­‌گردد.

کال جنی کجاست؟

دره کال جنی در استان خراسان جنوبی قرار گرفته است. این دره در شمال طبس و در اطراف روستای ازمیغان قرار دارد. در امتداد قناتی که در نزدیکی روستای ازمیغان است، سرزمینی اسرارآمیز وجود دارد که نسخه کوچک شده گراندکانیون آمریکا می‌­باشد. طول این دره اعجاب انگیز 16 کیلومتر می‌باشد.

مسیر و دره جنی به خاطر عبور آب وسیلاب‌­های متعدد از این منطقه به وجود آمده است. به طور کلی این دره عمیق به شکل حرف U انگلیسی است. گاهی اوقات در بعضی مناطق به شکل حرف V در می‌­آید. در قسمت­‌هایی از این دره فرسایش آب سبب به وجود آمدن نقش­‌ها و برجستگی­‌هایی شده که در کف رودخانه به وجود آمده است. نقش و نگارهای ایجاد شده روی دیواره­‌های مرتفع این دره، که حاصل از فرسایش در طول سالیان دراز هستند، نشانه­ای از وجود رودخانه‌­ای خروشان در این مکان می‌­باشند. زمان راه رفتن در این دره به بالا سر خود نگاه کنید. در بعضی جاها می­‌توانید آسمان را از میان شکافی که بین صخره‌­ها ایجاد شده ببینید. در برخی نقاط هم که دیواره‌­ها آنقدر به هم نزدیک است که هیچ تصویری از آسمان نخواهید دید.

ساختار شگفت انگیز کال جنی

این دره یک کال اصلی دارد و کال­های فرعی در مسیر آن کشیده شده‌­اند. کال اصلی از نخلستان شروع می‌­شود و به روستای ازمیغان منتهی می‌­شود. آب جاری در ادامه مسیر به کانالی وارد می‌شود، که راه به قنات دارد. در محوطه کال نیز تونل‌­ها، حفره‌­ها و دخمه‌­های زیادی به وجود آمده است. در بعضی نقاط از صخره­‌ها، چندین آبشار جاری است. محلی‌­ها نام این آبشارها را، شُلَن گذاشته‌­اند. همچنین در جای جای این دره حوضچه‌­های آب نیز پدیدار می­‌شوند. این حوضچه‌­ها حدود یک متر و نیم عمق دارند و مکان مناسبی برای آب تنی محسوب می­‌شوند. وجود این همه آب در چنین بیابانی، بی­آب و علف حیرت­انگیز است. وجود تمامی این عناصر در این دره، این منطقه را از بقیه بیابانی که در آن قرار گرفته است مجزا می­‌سازد.

در بخش­‌هایی از دره، تونل‌­هایی ساخته شده‌­اند که مهندسی حیرت­‌انگیزی دارند. این تونل­‌ها آب را به درون قنات هدایت می‌­نمایند. در این مناطق فرسایش آب به اوج خود رسیده است. همین موضوع باعث ایجاد برجستگی‌­ها و خلل و فرجی در کف رودخانه شده است. این برجستگی­‌ها و فرورفتگی­‌ها، شکل­‌های عجیبی به وجود آورده‌­اند. پس از گذر از این منطقه متوجه خواهید شد، که دره تبدیل به مکانی کاملا خشک و بی­آب و علف می‌­گردد. آب به درون قنات هدایت شده است و دره نیز تهی از آب گشته است.

خانه گبرها در کال جنی

در ادامه مسیر دره، حفره‌­های عجیبی داخل دیواره‌­های کال خواهید دید. بیشتر این حفره‌­ها و تونل های این منطقه، دستکند بشر هستند. دسترسی به این حفره­‌ها بسیار سخت است. چرا که در ارتفاع دو متری از سطح زمین واقع شده­‌اند. ارتفاع درون حفره‌­ها، حدود هفت تا هشت متر است. داخل آنها به صورت عمودی و دو طبقه کنده شده است. روی دیواره­ها جای دست برای بالا رفتن وجود دارد.

در طبقه دوم تالاری وجود دارد. در هر طرف تالار دو دالان وجود دارد که هر کدام از آنها چند اتاق دارد. تمام اینها به دست بشر و در دل صخره‌­ها به وجود آمده است.دالان­‌هایی که در حفره‌­ها پیدا شده است، راهی برای اتصال حفره‌­ها به یکدیگر هستند. ظاهرا این تونل­‌ها محل چله­‌نشینی­‌های یکتاپرستان بوده است. این حفره‌­ها به خانه گبرها معروف شده‌­اند. این نام نشان از وجود زرتشتیان و سکنی گزیدن آنها در این مکان دارد. باستان­شناسان قدمت این حفره­ها را دوران ساسانیان تخمین زده‌­اند.

اقامتگاه کال جنی

اقامت در کال جنی با وجود داستان­های قدیمی و صداهایی که در این دره می­پیچد، جالب و در عین حال وهم­انگیز است. اگر از آن دسته آدم­هایی هستید که عاشق ماجراجویی­اند، می­توانید در کمپینگ این منطقه شب خود را سپری کنید. کمپ­ها به صورت خاصی ساخته شده­اند، که قطعا گزینه جالبی برای اقامت خواهند بود. اگر تصمیم گرفتید که در کمپ اقامت کنید، حتما با خود کیسه خواب ببرید، چون در مناطق کویری حشرات و مارهای زیادی وجود دارند.

اگر هم از کمپ زدن واهمه دارید یا اهل کمپینگ نیستید، می توانید از اقامتگاه های جذاب بومگردی در نزدیکی دره استفاده کنید. این اقامتگاه­ها تجربه چند روز زندگی در محیطی کاملا سنتی که با آن منطقه سازگار است را به شما می­دهد. همچنین می­توانید غذاهای محلی آن منطقه را با دست­­ پخت زنان محلی میل کنید. اگر تمایل ندارید در اقامتگاه­های بومگردی ساکن شوید، می توانید به طبس بروید و در هتل­های آنجا اقامت نمایید.

تور کال جنی طبس

حتی اگر به ارواح و اشباح اعتقادی ندارید، به تنهایی پا به این دره نگذارید. وجود یک راهنمای راه بلد برای ورود و گشت و گذار در این دره بسیار لازم است. چرا که گم شدن در این مسیر به راحتی آب خوردن است. تور کال جنی طبس بهترین گزینه برای گردش در این منطقه می­باشد. البته که شرکت در تورها علاوه بر وجود راهنمای راه بلد، مزایای دیگری نیز دارد. شما با استفاده از تورها می­توانید به جای رانندگی از مسیر لذت ببرید و همراه هم­سفران خود، اوقات لذت بخشی را بگذرانید. همچنین آشنایی با افراد جدید و پیدا کردن دوستانی خوب در سفر از دیگر مزایای تور است.

تورهای کال جنی به دو صورت برگزار می­شود. بازدید از این دره، هم در پکیج تورهای طبس وجود دارد. هم به صورت جداگانه تورهای روزانه به مقصد کال جنی از خود طبس برگزار می­شود. شما می­توانید در تورهای یک روزه شرکت کنید و برای شب به طبس یا مناطق اطراف که اقامت دارید برگردید. هم می­توانید شب در کمپینگ دره جنی اقامت کنید و دو روز به گشت و گذار در این منطقه بپردازید.

نکات مهم برای سفر به کال جنی

برای رفتن به کال جنی، لباس­های راحت به تن کنید و حتما یک دست لباس اضافه همراه خود داشته باشید. تا در صورت لزوم از آن استفاده نمایید. مسیر پیاده­روی در این دره تقریبا طولانی است، پس حتما کفش مناسب پیاده­روی به پا کنید. البته اگر کفش مناسب کوهنوردی و کفش­های ورزشی ساق­دار داشته باشید، خیلی بهتر خواهد بود. آفتاب سوزان منطقه کویری آسیب­های زیادی به پوست شما وارد می­کند، در نتیجه با همراه داشتن ضد آفتاب از پوست خود محافظت نمایید.

از دیگر لوازم مورد نیاز برای سفر به این منطقه عینک آفتابی، کلاه نقابدار، فلاسک آب، میان وعده­های سبک می­باشد.

اگر شنا کردن بلد نیستید، به فکر شنا در حوضچه­های کال جنی نیفتید. در بعضی از قسمت­های این حوضچه­ها، عمق دره به طور ناگهانی زیاد می­گردد و همین موضوع خطر­آفرین است.

دقت داشته باشید که سفر به این منطقه برای سالمندان و افراد کم­توان مناسب نیست. مسیر راهپیمایی این دره شامل مسیرهای هموار و ناهموار زیادی است. ممکن است این افراد قدرت پیمایش در این مسیرها را نداشته باشند.

در آخر دوربین عکاسی خود را فراموش نکنید. این محل برای شکار چشم­اندازهای ناب طبیعی، بسیار مناسب است. پس این فرصت را از دست ندهید و لحظه­های زیبای خود را ثبت کنید. تا یادآور خاطرات شیرین سفر شما به این دره شگفت­انگیز باشد.

مسیر دسترسی به کال جنی

برای دسترسی به کال جنی، چند راه وجود دارد. اولین مسیر، جاده آسفالت شده طبس به عشق آباد است. بعد از 20 کیلومتر به یک آبراهه خواهید. رسید. شما باید مسیر آبراهه را حدود 5 کیلومتر به سمت شمال ادامه دهید. بعد از چند پیچ به قسمت­های عمیق و تنگ دره می­رسید.

مسیر دوم، این است که در 26 کیلومتری شمال طبس از جاده اصلی جدا شوید و به مسیر روستای ازمیغان وارد شوید. بعد از 9 کیلومتر به دره رودخانه ازمیغان خواهید رسید. بعد از طی کردن 3 کیلومتر نیز به بخش­های تنگ کال جنی وارد می­شوید.

مسیر سوم نیز رفتن به سمت شهرستان طبس است. از طریق جاده طبس به سمت بشرویه و به روستای زیبای فشاه بروید. همین نقطه به ابتدای دره و کوه متصل می­گردد، سپس شما وارد دره خواهید شد.

فاصله طبس تا کال جنی

فاصله طبس تا کال جنی، حدود 35 کیلومتر می‌باشد. شما با پیمودن تقریبا نیم ساعت تا چهل دقیقه به این منطقه خواهید رسید.

دیگر دیدنی های طبس

از دیگر جاهای دیدنی طبس می‌توان به باغ گلشن طبس، طاق شاه عباسی و چشمه مرتضی علی طبس اشاره کرد.

آب و هوای کال جنی طبس

طبس منطقه‌­ای کاملا بیابانی است. طبیعتا هوای بسیار گرمی دارد. اما در اکثر فصول سال نسیم خنک و دل انگیزی درون دره در حال وزیدن است که گردشگران را از گرمای طاقت فرسای کویر دور می­کند. به همین دلیل فصل­های بهار و پاییز برای بازدید از این منطقه مناسب است. البته اگر به شنا کردن در حوضچه­های موجود در کال علاقه دارید، فصل تابستان انتخاب بهتری برای شما خواهد بود. در این منطقه در فصل زمستان سرمای سوزناکی حاکم است که ممکن است لذت بردن از گردش در این محل را مشکل سازد.

فراموش نکنید که از خصوصیات مناطق کویری دمای کاملا فاحش آنها در طول شبانه­روز می­باشد. در عین اینکه شما شاهد گرمای طاقت­فرسای روز در این منطقه هستید، شب­های سرد و خشکی را نیز در اینجا تجربه خواهید کرد. در نتیجه در هر فصلی به این منطقه می­آیید برای ساعات مختلف شبانه­روز پوششی مناسب به همراه داشته باشید. تا به این صورت از گزند گرما و سرمای این منطقه در امان بمانید.

برای سفر در دل طبیعت، دانستن شرایط جوی یکی از مهم‌ترین نکات است.در این بخش آب و هوای این نتطقه دیدنی آورده شده است. با مراجعه به این بخش می‌توانید از شرایط جوی این منطقه در هر روز آگاه شوید.

طبس آب و هوا

لوکیشن دقیق دره کال جنی طبس

برای گفتن لوکیشن دقیق، کمی سخت است. در این بخش، محدوده دقیق این دره آورده شده است. با مراجعه به این بخش و با کمک نرم افزار گوشی همراه هوشمندتان تا رسیدن به این دره دیدنی را به سادگی مسیریابی کنید.

اگر روش استفاده از نرم افزار گوگل مپ را نمی‌دانید، با کلیک(لمس) بر روی این لینک می‌توانید از روش استفاده از این نرم افزار آگاه شوید.

عکس‌های این مطلب را سرکار خانم سیمین سجادی عزیز ثبت نموده‌اند.