کلیساهای تهران

کلیساهای تهران همواره مأمنی برای اقلیت‌های مذهبی ساکن شهر تهران بوده است. از گذشته‌های دور تا کنون اقوام و ادیان مختلف در ایران در کنار هم زندگی می‌کنند. در تمام این سالها اقلیت‌های مذهبی بدون هیچ مشکلی برای تأسیس کلیسا اقدام کردند. از همان شروع مسیحیت در دنيا کلیساها در ایران نيز ساخته شد. قدیمی‌ترین و بیشترین کلیساهای ایران در مناطق شمال و شمال غربی کشور در استان‌هاي آذربایجان شرقی و غربی قرار دارد. در حال حاضر بیش از 300 کلیسای فعال در ایران وجود دارد. پس از این استان، بیشترین کلیساها در شهرهای اصفهان و تهران قرار دارد.

مسیحیت در کل به سه شاخه کاتولیک، ارتدکس و پروتستان تقسیم شده است. کلیساهای هر سه شاخه‌ها و نیز فرقه‌های داخل این شاخه‌ها در ایران و تهران داير است و انجمن مسیحیان تهران نيز فعال است. کلیساهای ساخته شده در تهران در ابتدا به پیروان کلیسای حواری ارمنی تعلق دارد.

انواع شاخه‌هاي کلیساهای تهران

• کلیساهای حواری ارمنی تهران
  

در تهران حدود یازده کلیسا متعلق به کلیسای حواری ارمنی است. کلیساهاي حواری ارمنی تهران شامل کلیسای گئورگ مقدس، کلیسای تادئوس و بارتوقیموس مقدس، گریگور لوساووریچ (روشنگر مقدس)، کلیسای میناس مقدس، کلیسای حضرت مریم ( مریم مقدس)، کلیسای تارگمانچاس (مترجمین مقدس)، سرکیس مقدس، وارتان مقدس، کلیسای هوانس( یوحنای) مقدس، استپانوس مقدس و کلیسای صلیب مقدس است.

• کلیساهای کاتولیک تهران
  

کلیساهای کاتولیک تهران شامل کلیسای قلب مقدس عیسی مسیح، کلیسای حضرت مریم و حضرت یوسف است. همینطور کلیسای ژاندارک، گریگور مقدس، حضرت ابراهیم، هوسپ (یوسف مقدس)، نیایشگاه کاتولیک، مادور ارامنه کاتولیک، دیر خواهران حضرت مسیح و دیر خواهران روحانی است.

• کلیساهای پروتستان تهران
  

همینطور کلیساهای پروتستان تهران شامل کلیسای پطرس مقدس، کلیسای ادونتیست‌ها، کلیسای برادران روحانی ارمنی، حضرت توما، جماعت ربانی، هوانس(یوحنای مقدس)، کلیسای پروتساتان‌های آلمانی، امانوئل، حضرت پولس، کلیسای نور و برادران آشوری است.

• کلیساهای ارتدکس تهران
  

درواقع کلیساهای ارتدکس تهران شامل کلیسای حضرت مریم، کلیسای نیکلاس مقدس و نمازخانه‌ي روس‌ها است.

• کلیساهای نستوری تهران
  

کلیساهای نستوری تهران شامل کلیسای مارگئورگیز و کلیسای حضرت مریم است.

کلیساها تهران

در زير به معرفي تعدادي از کلیساهای تهران به لحاظ اهميت و داير بودن‌شان‌ اشاره شده است:

• کلیسای مریم مقدس

کلیسای مریم مقدس که زمانی محل شورای خلیفه‌گری ارامنه تهران بود از دیدنی های تهران به شمار می‌رود. ساخت این کلیسا در دوران پهلوی و در سال 1324 صورت گرفته است. در دوران پس از جنگ جهانی اول، مهاجرت ارامنه از اقصی نقاط ایران به سمت تهران افزایش یافت. تا آن زمان هنوز شورای خلیفه‌گری ارامنه تهران تشکیل نشده بود و رسیدگی به امور توسط شورای خلیفه‌گری اصفهان صورت می‌گرفت. با افزایش تعداد ارامنه در محله‌هایی مانند حسن‌آباد تهران نیاز به شورای خلیفه‌گری تهران و کلیسایی تازه احساس شد.

با کمک خیرین، کلیسای مریم مقدس برای اهالی حسن‌آباد و به عنوان محل استقرار شورای خلیفه‌گری ارامنه تهران احداث شد. البته در حال حاضر شورای خلیفه‌گری ارامنه تهران به محل کلیسای سرکیس مقدس منتقل شده است. اما انجمن‌های آموزشی، تحقیقاتی و خیریه هنوز در مجاورت کلیسای مریم مقدس فعال هستند. بنابراین کلیسای مریم مقدس تهران به نوعی مرکز مذهبی و فرهنگی برای ارامنه تهران محسوب می‌شود.

کلیسای مریم مقدس به جهت ارزش تاریخی آن در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. لذا بازدید از کلیسای مریم مقدس به عنوان یکی از جاهای دیدنی تهران توصیه می‌شود. البته در این مجموعه موزه‌ای با اشیاء ارزشمند و تماشایی نیز وجود دارد. این موزه توسط جاثلیق اعظم آرام یکم افتتاح شده است. در موزه کلیسای مریم مقدس اشیائی مرتبط با تاریخ کلیسا و فرهنگ ارامنه به نمایش گذاشته شده است.

نقشه کلیساهای کشور، لوازم کاربردی کلیسا، کتب مذهبی خطی، لباس سنتی ارامنه و لوازم شخصی اسقف اعظم آرداک مانوکیان از جمله این اشیاء هستند. برای بازدید از کلیسای مریم مقدس باید در روزهایی که مراسم مذهبی در آن برگزار نمی‌شود مراجعه کنید.

آدرس: تهران، خیابان جمهوری اسلامی، میرزا کوچک خان جنگلی

• کلیسای مارگیورگیز تهران

کلیسای مارگیورگیز تهران در سال 1961 میلادی احداث شده است. این کلیسا به آشوریان مقیم تهران اختصاص دارد. آشوریان گروهی هستند که اجداد خود را قوم آشور می‌دانند. دین آشوریان، مسیحی و زبان آنها آشوری است. تعدادی از کلیساهای تهران به آشوریان اختصاص دارد. کلیسای آشوری مارگیورگیز یکی از این کلیساها است. این کلیسا با پلان مستطیل شکل بر روی یک صفه بنا شده است. ساختمان در جهت شرقی غربی احداث شده و محراب کلیسا در قسمت شرقی آن قرار دارد. ورودی کلیسا که طرحی مشابه دروازه شهر باستانی بابل دارد در بخش جنوبی قرار دارد.

آدرس: تهران، خیابان انقلاب، خیابان کارگر جنوبی، خیابان ساعد آقابالازاده

• کلیسای طاطاووس تهران

کلیسای طاطاووس تهران در منطقه دوازده شهرداری تهران در نزدیکی چهارراه مولوی قرار دارد. این کلیسا درکوچه‌ای به نام ارامنه (جارچی باشی) قرار دارد. کوچه جارچی باشی از بازار حضرتی منشعب می‌شود و با بقعه سید اسماعیل حدود 200 متر فاصله دارد. در زمان شاه عباس گروهی از ارامنه وارد ایران شدند که ابتدا در جلفای اصفهان و سپس در تهران ساکن شدند.

 کلیسای طاطاووس تهران به دستور شاه عباس اول توسط ارامنه تهران احداث شد. بنای فعلی کلیسا حاصل تغییراتی است که در زمان فتحعلی شاه قاجار اعمال شده است. بنای کلیسا نمازخانه‌ای با چهار شاه‌نشین و سقف گنبدی است. شاه‌نشین شرقی محل استقرار پیشوای روحانی است.

آدرس: خیابان مولوی، بازار حضرتی، خیابان موسوی، کوچه ارامنه سابق

• کلیسای عمانوئیل تهران

کلیسای انجیلی عمانوئیل تهران در منطقه 3 شهرداری تهران و در محدوده میدان ونک قرار دارد. این کلیسا در سال 1351 هجری شمسی احداث شده است. عمانوئیل یکی از اسامی حضرت مسیح است که با عبارت “خدا با ماست” مترادف است. لازم به ذکر است کلیسای عمانوئیل یک کلیسای پروتستان انجیلی است.

آدرس: میدان ونک، خیابان حافظ، خیابان نیلو، کوچه فرشتگان

• کلیسای سرکیس مقدس

کلیسای سرکیس مقدس کلیسای جامع و مقر فعلی شورای خلیفه‌گری ارامنه تهران است. این کلیسا توسط یکی از خیرین ارامنه به نام “مارگار سرکیسیان” در سال 1349 هجری شمسی احداث شده است. طراحی بنای کلیسای سرکیس مقدس توسط مهندس “اوژن آفتاندیلیان” صورت گرفته است. بنای این کلیسا بر روی یک صفه قرار گرفته و ورودی کلیسا با چند پله در سمت غربی قرار دارد.

پلان کلیسا مستطیلی با جهت طولی شرق به غرب است. مرکز نمازخانه، دو ناقوس‌خانه و دو سمت ورودی اصلی، سقف گنبدی شکل دارند. به جز ورودی اصلی در دو سمت جنوب و شمال نیز ورودی‌های دیگری در زیر برج‌های ناقوس‌خانه وجود دارد. در بالای ورودی اصلی کلیسا بالکنی وجود دارد که محل استقرار گروه کر است.

در محوطه این کلیسا مقبره اسقف فقید آرداک مانوکیان (خلیفه قبلی ارامنه تهران) قرار دارد. و در سال 1352 هجری شمسی بنای یادبودی برای شهدای قتل عام 1915 ارامنه نیز در محوطه کلیسا نصب شد.

آدرس: خیابان کریم خان زند، خیابان استاد نجات اللهی

• کلیسای گئورگ مقدس

کلیسای گئورگ مقدس در ابتدا محراب کوچکی بود که توسط دو تن از اهالی منطقه ساخته شده بود. دو نفر با نام‌های “هوسپیان” و “استپانیان” برای انجام فرائض دینی نمازخانه کوچکی در محله خود بنا کردند. ارامنه ساکن این محله افرادی بودند که در سال 1795 میلادی توسط آقا محمد خان قاجار از قفقاز به اسارت گرفته شدند.

در زمان سلطنت فتحعلی شاه گروهی از ارامنه اصفهان و قزوین هم به این محله تهران مهاجرت کردند. با افزایش جمعیت ارامنه آن محراب کوچک پاسخگوی نیاز مردم نبود. لذا در سال 1884 میلادی کلیسای گئورگ مقدس در محل همان محراب کوچک احداث شد. چندین سال است در اطاق‌های اطراف محوطه کلیسا سالمندان بی‌سرپرست اقامت دارند.

پلان کلیسای گئورگ مقدس مستطیلی با جهت طولی شرق به غرب است. دو ورودی کلیسا در دو سوی شمالی و جنوبی و محراب کلیسا در سمت شرقی آن قرار دارند. برج ناقوس‌خانه کلیسا به دلیل کمبود فضا در ضلع غربی در ضلع جنوبی احداث شده است. بر روی دیوارهای خارجی کلیسا و برج ناقوس‌خانه قبرهای متعددی وجود دارد. برخی از این مقابر به شخصیت‌های شناخته شده ارامنه تعلق دارد.

 قبر “هوسپ گاسپاریان” معلم مدرسه هایکازیان، الله وردی خان از امرای ارتش قاجار، میکائیل مارکاریان بنیانگذار انجمن دوستداران علم و دانش بر برج ناقوس‌خانه دیده می‌شود. قبر امیر تومان میرزا ماردیروس داوید خانیان فرمانده گارد سلطنتی قاجار و سلیمان خان سهام الدوله برادر منوچهر خان معتمد الدوله والی کردستان و خوزستان از جمله قبرهای روی دیوارهای کلیسا است.

هر ساله اولین روزهای ماه مهر در روز عید گئورگ مقدس، زائران بسیاری در این کلیسا حاضر می‌شوند. به همین مناسبت چندین روز مراسم مذهبی در این کلیسا برگزار می‌شود.

آدرس: خیابان حنیف نژاد، میدان وحدت اسلامی (میدان دروازه قزوین سابق)، بازارچه قوام‌الدوله، کوچه کلیسا

• کلیسای توما تهران

کلیسای توما در تهران یکی از کلیساهای انجیلی پروتستان است که به آشوریان تعلق دارد. این کلیسا در سال 1338 در دوره پهلوی دوم در تهران احداث شد. توما نام یکی از حواریون حضرت عیسی است که در ابتدا به زنده شدن حضرت عیسی شک کرد و پس از آن به یقین رسید. کلیسای توما را می‌توان متفاوت‌ترین کلیسای تهران نامید. زیرا بنای کلیسا از طراحی مدرنی برخوردار است که توسط معمار معروف ایرانی آشوری “داوید اوشانا” انجام شده است.

اوشانا از فارغ‌التحصیلان دبیرستان البرز و دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران بوده است. پروژه شهرسازی پالایشگاه بندرعباس و اراک و پرورشگاه کرمانشاه از دیگر کارهای داوید اوشانا است.

نمای خارجی بنای کلیسای توما به شکل ذوزنقه است. نورگیرهای ساختمان هم به صورت اشکال نامنظم هندسی طراحی شده است. در امتداد یکی از اضلاع ساختمان، صلیبی مرتفع نصب شده است. این صلیب به رنگ پرچم ایران رنگ‌آمیزی شده است. این کلیسا دارای دو ورودی در سمت شرقی و شمالی است. محراب کلیسای توما در بخش جنوبی قرار دارد. این کلیسا نیز مانند اغلب کلیساهای تهران بر روی یک صفه احداث شده است. به همین خاطر در هر دو ورودی کلیسا چندین پله وجود دارد.

آدرس: خیابان کارگر شمالی، خیابان خسروی، شماره 157

• کلیسای ژاندارک

کلیسای ژاندارک در منطقه 12 شهرداری تهران قرار دارد. وجه تسمیه کلیسا، تکریم ژاندارک یکی از قدیسین کاتولیک بوده است. او در جنگ‌های صد ساله برابر فرانسوی‌ها به پیروزی‌های ارزشمندی دست یافت. این کلیسای کاتولیک به فرقه لازاریست تعلق دارد.

وینسنت لازار فردی است که در سال 1625 میلادی این فرقه را تأسیس کرد. در مجاورت کلیسای ژاندارک مدرسه‌ای دخترانه با همین نام قرار دارد. این مدرسه دخترانه نیز توسط فرانسوی‌ها احداث شده است. گفته می‌شود دختران تارک دنیا این مدرسه را برای تحصیل دختران ارامنه تأسیس کردند. مدرسه و کلیسای ژاندارک هر دو در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آدرس: خیابان فردوسی، کوچه شهید طاهری، پلاک 40

• کلیسای ادونتیست تهران

کلیسای ادونتیست تهران از جمله کلیساهای تهران است که در دوران پهلوی احداث شده است. زمان ساخت بنای این کلیسا سال 1328 هجری شمسی تخمین زده می‌شود. ویژگی شاخص طرح بنای کلیسا وجود صلیب سیمانی در نمای خارجی آن است. صلیبی به ارتفاع 8 متر در دیوار بیرونی کلیسا به سبک زیبایی تعبیه شده است. “ادونتیست‌های روز هفتم” نام فرقه‌ای در مسیحیت است.

 اساس اعتقاد اعضای این فرقه مربوط به قوانین روز سبت (روز هفتم) و اعتقاد به ظهور حضرت عیسی است. این فرقه در سال 1863 میلادی توسط کشیش ویلیام میلر تشکیل شد. متأسفانه کلیسای ادونتیست‌ها در تهران در سال 99 کاملاً تخریب شد.

• کلیسای میناس مقدس تهران

کلیسای میناس مقدس از کلیساهای قدیمی تهران است. این کلیسا در دوره‌ي قاجاریه احداث شده است. این کلیسا از کلیساهای نيمه داير تهران است. کلیسای میناس مقدس با هزينه‌ي شخصي مستوفی الممالک – نخست‌وزیر ایران در دوره‌ي قاجاریه و پهلوی اول – ساخته شده است.

آدرس: ونک، کوچه قلعه ارامنه

قدیمی ترین کلیسای تهران

قدیمی‌ترین و نخستین کلیسای تهران، کلیسای تادئوس و باتوقیموس مقدس است كه قدمت اين کلیسا، به دوره‌ي زنديه مي‌رسد. اين کلیسا در خیابان مولوی، بازار حضرتی، کوچه ارامنه واقع شده است.

کلیسای قديمي ديگر تهران، کلیسای سورپ گئورگ یا کلیسای گئورگ مقدس است. همانطور كه ذكر شده است، قدمت اين کلیسا به اوایل دوره‌ي قاجاریه مي‌رسد.

زيباترین و قشنگ ترین کلیسای تهران

از زيباترین و قشنگ ترین کلیسای تهران مي‌توان به کلیسای سرکیس مقدس اشاره كرد. معماری اين کلیسا از سبک معماری قرون وسطی الهام گرفته است.

کلیسای زيباي ديگر تهران، کلیسای سنت جوزف تهران (كليساي حضرت يوسف) است. معماری سردر اين کلیسا از دروازه‌ي معروف شهر باستانی بابل در ميان رودان يا بين النهرين الهام گرفته شده است. اين کلیسا متعلق به آشوریان و کلدانی‌های کاتولیک ایران است.

آخرین کلیسای ساخته شده در تهران

آخرین کلیسای ساخته شده در تهران کلیسای صلیب مقدس است كه در سال 1987 حواری ارمنی ساخته شده است.

ورود به کلیساهای تهران

مانند ساير اماكن مذهبي ایران، کلیساهاي تهران نيز شرایط بازديد و ورود خودشان دارند. براي دريافت اطاعات و شرایط ورود به کلیساهاي تهران قبلا بايستي هماهنگی لازم صورت بگيرد. معمولا در روزهای مراسم، اجازه ورود به کلیساهای تهران وجود ندارد. البته در بعضی از موارد با هماهنگی متولیان امکان بازدید میسر است.

 همچنين در برخي کلیساهاي تهران بازدید در روز و يا روزهایي در طول هفته صورت مي‌گيرد نه كل روزهای هفته. همچنين بازديد از برخي کلیساهاي تهران به صورت گروهي از طريق تورهاي گردشگري در تهران صورت مي‌گيرد.

ساعات بازدید از کلیساهای تهران

هر كدام از کلیساهای تهران شرايط و ساعات بازدید خودشان را دارند. در برخي کلیساها نيز امكان بازدید وجود ندارد. به عنوان مثال بازدید از کلیسای سرکیس مقدس تهران همه‌روزه از ساعت يك تا چهار بعد از ظهر است. در حالي کلیسای سنت جوزف بازديد عمومي ندارد. در حال حاضر بازديد از کلیسای سنت جوزف تهران فقط از طريق تورهای تهران‌گردی امكان‌پذير است.

آب و هوای تهران

برای بازدید از کلیساهای شهر تهران اطلاع از وضع آب و هوایی برای گشت و گذار لازم است. به همین خاطر در ادامه به پیشبینی وضع آب و هوای تهران در پنج روز آینده می‌پردازیم.

تهران آب و هوا