گلیم عنبران

گلیم عنبران یکی از دست‌بافته‌های زنان ایرانی است که دنیا زیبایی آن را ستوده است. گلیم دستباف عنبران در شهر عنبران استان اردبیل و روستای عنبران استان گیلان بافته می‌شود. و گلیم عنبران استان اردبیل در نزدیکی شهرستان نمین تولید می‌شود. همینطور گلیم عنبران نمین نشان بین‌المللی کیفیت از سازمان جهانی یونسکو را دریافت کرده است. گلیم عنبران اردبیل بازار بسیار خوبی در داخل و خارج از کشور دارد. طرح گلیم از نقوش و اشکال ابداعی مردمان این خطه تشکیل شده است. به همین خاطر انواع گلیم عنبران دارای نقش و رنگ متنوعی است که هر خریداری را مجذوب خود می‌سازد. ما در این مطلب ضمن معرفی عنبران و گلیم دستباف آن به مطالبی چون گلیم عنبران جدید و قیمت گلیم عنبران نیز می‌پردازیم.

عنبران کجاست؟

شهر عنبران یکی از شهرهای شهرستان نمین در استان اردبیل است. فاصله عنبران تا اردبیل حدود 25 کیلومتر است. این شهر یکی از شهرهای مرزی ایران است که در مرز ایران و آذربایجان قرار دارد.

اکثریت مردمان این شهر اهل سنت بوده و به زبان تالشی صحبت می‌کنند. عمده شهرت این منطقه به خاطر گلیم دستباف عنبران است. این محصول دستباف سنتی به دلیل ویژگی‌های انحصاری از شهرت جهانی برخوردار است.

اما جالب است بدانید روستایی با نام عنبران نیز در آستارا و در استان گیلان وجود دارد. این منطقه از لحاظ موقعیت مکانی بسیار به عنبران نمین نزدیک است. حتی میان مردمان این دو منطقه نیز ارتباطات خویشاوندی وجود دارد.

گلیم دستباف عنبران مهمترین وجه اشتراک مردم این دو منطقه است.

معرفی گلیم دستباف عنبران

این گلیم یکی از انواع گلیم های سنتی ایران است که کیفیت و زیبایی آن را دنیا تحسین کرده است. این محصول، بافته‌ای دو رو است که تشخیص پشت و روی آن ممکن نیست. در بافت این محصول از الیاف پشمی مرغوب استفاده می‌شود که مزایای فراوانی دارد. گلیم پشمی علاوه بر ظرافت و انعطاف‌پذیری زیاد دارای خواص درمانی نیز هست. هرچند امروزه به دلیل کاهش در هزینه نهایی از نخ آکریلیک نیز در بافت این گلیم و اغلب گلیم ها استفاده می‌شود.

تارهای این محصول نخ‌هایی سفید رنگ و محکم است که در گویش بومی “بهارش” یا “ویله” نامیده می‌شود. پودهای این محصول نیز در زبان محلی مردم این منطقه “توق” نامیده می‌شود. انواع مختلف این محصول در نقش‌ها و رنگ‌های متنوع و جذاب تولید می‌شوند. در گذشته این محصول در تمام خانه‌های شهر عنبران بافته می‌شد. امروزه راه‌اندازی کارگاه در این منطقه رواج یافته است.

گلیم ایرانی

از انواع دیگر گلیم ایرانی می‌توان به گلیم قشقایی، گلیم سفره کردی، گلیم هرسین کرمانشاه، گلیم سوزنی تبریز(گلیم ورنی تبریز)، گلیم سیرجان و گلیم نقش برجسته ایلام نام برد. همینطور در مطالبی به معرفی گلیم دستباف، گلیم پشمی، فرق گلیم با گبه، گلیم سنتی، فرق گلیم با جاجیم و تفاوت گلیم و فرش می‌پردازیم.

طرح گلیم عنبران

این محصول نیز مانند انواع گلیم سنتی ایرانی در اصل بدون نقشه بافته می‌شد. به عبارت دیگر بافندگان تصویرهای ذهنی خود را که الهام گرفته از محیط زندگی ایشان بود بر روی بافته‌های خود به تصویر می‌کشیدند. البته این تصاویر در قالب اشکال ساده با خطوط هندسی بر روی کار نقش می‌بست.

یکی از ویژگی‌های طرح این محصول این است که در حاشیه آن چند دور نقش بافته می‌شود. سپس نقش اصلی زمینه در میان این حاشیه بافته می‌شود. نقوش اصلی در طرح گلیم عنبران بوکوگل، گانگل، پوته و جنگل هستند.

هرکدام از این نقوش با الهام از عناصر موجود در محیط زندگی مردم این منطقه شکل گرفته است. نقش  و نگارهای سنتی و اساطیری نیز در میان طرح‌های این محصول دیده می‌شود. این نقش و نگارها سمبل نمادهای ملی و بومی و یا باورهای و آرزوهای شخصی بافندگان هستند.

انواع گلیم عنبران

تنوع نقش و رنگ و البته کیفیت این محصول مهمترین دلیل شهرت آن است. طرح و رنگ انواع مختلف این محصول به تعداد بافندگان آن متنوع است. همین خلاقیت بافندگان و طراحی آزادانه آنها موجب شده هریک از انواع گلیم عنبران محصولی منحصر به فرد باشند. البته در حال حاضر برخی سایت‌های فروش صنایع دستی امکان بافت سفارشی را نیز فراهم کرده‌اند.

در این شیوه مشتریان مدل‌های متنوع انواع محصولات را در سایت مشاهده کرده و مدل دلخواه خود را انتخاب می‌کنند. در این شرایط محصول به صورت سفارشی در ابعاد مورد نظر مشتری بافته می‌شود.

گلیم عنبران جدید

این محصول سنتی گرچه جذابیت خاص خود را دارد ولی آموزش بافندگان سنتی نیز در ارتقای عملکرد آنها تأثیرگذار است. به عنوان مثال آموزش در زمینه ترکیب رنگ‌ها می‌تواند محصولی مطابق با ذائقه مشتریان جهانی تولید کند. ضمن اینکه بافندگان نسل جدید باید جرأت و جسارت ابداع نقش و نگارهای جدید را نیز داشته باشند. گرچه نحوه بافت گلیم و نقوش سنتی آن از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و بسیار ارزشمند است. اما این مسئله نباید مسیر خلاقیت و نوآوری جوانان در این عرصه را مسدود سازد. انواع محصولات جدید می‌تواند از ترکیب نقوش سنتی با نقوش ابداعی بافندگان نسل جدید تولید شود.

به عنوان مثال این محصولات سنتی اغلب به عنوان زیرانداز یا روانداز کاربرد داشتند. این محصولات در زندگی مدرن امروزی و در رقابت با محصولات ماشینی محبوبیت چندانی ندارند. به همین دلیل ایده‌های تازه‌ای برای گلیم عنبران جدید مطرح شده است.

امروزه از این محصول برای تولید محصولات جانبی مانند رومیزی، تابلو، کیف، پاراوان و امثال آن نیز استفاده می‌شود. این نوآوری سبب شده نقش و نگار سنتی این محصول وارد زندگی مدرن امروزی شود. ضمن اینکه در دنیای امروز تنوع محصولات نقش مؤثری در فروش بیشتر دارد.

قیمت گلیم عنبران

اصولاً قیمت‌گذاری محصولات دستباف کار آسانی نیست. عوامل متعددی بر قیمت محصول تأثیرگذارند و نمی‌توان قیمت مشخصی برای این محصولات اعلام کرد. کیفیت مواد اولیه و ابعاد محصول از جمله مواردی است که باید توسط مشتری تعیین شود. سپس بر اساس خواست مشتری و برآورد قیمت مواد اولیه و دستمزد بافنده به نرخ روز، قیمت نهایی محصول تعیین می‌شود.

عکس‌های زیبای این مطلب دست بافته های گلیم عنبران(فلاحتی) و گلیم ناب عنبران(نظامی) هستند.