آبشار بولا یا ابشار اوبن یکی از زیباترین آبشار‎های استان مازندران است. این آبشار تمام خزه‌‎ای به دلیل طبیعت و اکوسیستمی که اطراف آن وجود دارد، زیبایی دوچندانی یافته ‌است. ابشار اوبن در کنار چند آبشار کوچک که در نزدیکی آن قرار دارد، یکی از دیدنی های مازندران به حساب می‌آید. مسیر رسیدن به این آبشار در دل جنگل‌های هیرکانی خارج از شهر و روستا و در منطقه حفاظت شده بولا قرار دارد. در این متن به موقعیت این ابشار در دل جنگل های ایران، مسیر دسترسی آبشار اوبن،  آدرس دقیق ابشار اوبن، مدت زمان بازديد از اين آبشار و تفریحات رایج در اطراف ابشار بولا می‌پردازیم.

آبشار بولا

این آبشار که به آبشار اوبن نیز شهره است، در دل جنگل‌های سنگده قرار دارد. آبشار اوبن مجموعه بي‌نظير از آبشارها است. اين آبشار جزو آبشارهاي دائمي ايران مي‌باشد كه در فصول گرم سال پز بازديد‌ترين آبشارها به شمار مي‌رود.

آبشار اوبن کجاست؟

در نزدیکی شهر ساری، بخش دودانگه، روستای پل سفید، منطقه سنگده و در منطقه‌ حفاظت‌شده بولا، یکی از آبشارهای ایران به نام آبشار بولا یا آبشار اوبن وجود دارد. دیواره ابشار اوبن با خزه پوشیده شده ‌است. همین نکته وجه تمایز این آبشار عنوان می‌شود. این آبشار مرز طبیعی بین مازندران و استان سمنان است.

دلیل نام‌گذاری آبشار به اوبن

اوبن در زبان محلی به معنای زیر آب است، که به دلیل شکل آبشار به این نام خوانده می‌شود. به اين آبشار، به دليل قرار گرفتن در جنگل بولا، آبشار بولا نيز مي‌گويند.

جنگل بولا كجاست؟

جنگل‌هاي بولا جزو جنگل‌هاي باستاني هيركاني است كه تقريبا از چهل ميليون سال پيش در شمال ايران، بعد از عصر يخبندان زمين‌شناسي باقي‌مانده‌اند. اين جنگل‌ها، حيات وحش كمياب و بي نظيري در جهان دارند.

جنگل بولا در جنوب شرقي ساري با مختصات عرض جغرافيايي و عرض جغرافیایی  35 درجه و 58 دقیقه و 42.6 ثانیه  تا 36 درجه و 12 دقیقه و 32.2 ثانیه قرار دارد. مختصات طول‌ جغرافیائی آن 51 درجه و 12 دقیقه و 5.9 ثانیه تا 53 درجه و 31 دقیقه و 46.8 ثانیه است.

جنگل‌هاي بولا داراي دو نوع زیستگاه جنگلی و آبي است. حيوانات اين جنگل به خصوص چهارپايان در روز، در بخش‌هاي متراكم جنگل پنهان مي‌شوند و در شب به چرا مشغول مي شوند. علت اين هم هجوم انسان به زيستگاه‌هاي آنها است. از جانوران شاخص اين جنگل‌هاي بولا مي‌توان به خرس قهوه‌اي،‌ شوكا، مرال و پلنگ است.

علاوه بر جنگل‌هاي بولا، چهارده منطقه با نام‌هاي جنگل ابر و افراتخته، جنگل واز حوزه‌ي کجور نور، چهارباغ چالوس، جنگل خشکه داران عباس آباد، جهان نمای گرگان، جنگل الیمستان هراز در آمل، گشت رودخان، سیاه رودبار گیلان، پارک ملی گلستان و منطقه حفاظت شده لیسار گیلان جزو جنگل هاي هيركاني به شمار مي‌روند.

حضور زياد گردشگران به خصوص در جنگل ابر براي تماشاي پديده اقيانوس ابر و جنگل بولا براي مشاهده‌ي آبشار تماشايي اوبن، بدون داشتن فرهنگ گردشگري با ايجاد سرو صدا و زباله‌ها اين جنگل‌ها را مورد تهديد قرار داده است.

منطقه حفاظت‌شده بولا

در منطقه حفاظت شده بولا تلفیقی از جنگل، کوه و آبشار را می‌توان دید که چشم هر بیننده‌ای را نوازش کند. این منطقه مساحتی در حدود 3907 هکتار دارد. منطقه حفاظت شده بولا در نزدیکی منطقه حفاظت شده دودانگه و در مسیر جاده قائمشهر واقع شده ‌است. اکثر وسعت منطقه بولا در استان مازندران و قسمت کمی از آن نیز در استان سمنان قرار دارد. بولا کوهستانی و دارای شیب‌های تند است. از این رو آبشارهای متعددی در آن به وجود آمده ‌است.

منطقه حفاظت‌شده بولا از زیباترین و كهن‌ترین جنگل های ایران است. مجموعه‌ي آبشارهاي بولا در اين منطقه قرار دارد. بخش‌هايي از اين منطقه را مرتفع ييلاقي تشكيل داده‌اند.

مرز طبیعی دو استان خشک و سرسبز

همان طور که گفته شد، منطقه بولا مرز طبیعی بین استان مازندران و استان سمنان است. اگر در ارتفاعات بولا به دو طرف کوهستان نظری بیفکنیم، در یک طرف کوه، سمت استان سمنان، زمین خشک و فاقد گیاه بوده و در طرف دیگر که جز مازندران است، کوه پوشیده از درخت و گیاهان جنگلی است.

پوشش گیاهی مناطق اطراف آبشار

اطراف آبشار را شمشاد، توسکا، بلندمازو، گلابی وحشی، گیلاس، آلوچه، راش و ممرز پوشانده‌اند. زمین نیز همچون اغلب جنگل‌های مازندران پوشیده از بوته‌ها و علف‌های بومی منطقه است.

گونه‌های جانوری ساکن در منطقه بولا

نواحی اطراف ابشار بولا زیستگاه برخی از حیوانات ایران مانند خرس قهوه‌ای، پلنگ، گرگ، شغال، شوکا، مرال، بز، پازن، سمور، گراز، روباه، کبک، تشی و سمندر تاج‌دار است. در بازدید از این آبشار باید توجه داشت، که به جانوران و محل زندگی آنان آسیبی نرساند. و حتما نکات ایمنی را در زمان کمپ کردن در این جنگل نسبتا بکر را رعایت کنید. ترجیحا سعی کنید، با جمع‌های بیشتر 4-5 نفر به سمت جنگل بروید. غذاهای بو دار درست نکنید( مخصوصا غذاهای با بوی گوشت، مثل کباب!) چون شما با این بوها حیوانات رو به سمت خودتون فرا می‌خونید.

لطفا و خواهشا از ایجاد سر و صدای نا به هنجار جلوگیری کنید و طبیعی هست، بعد از کمپ کردنمان در تمام لوکیشن‌ها زباله‌ها و آشغال‌هایمان رو هم جمع می‌کنیم و به اولین سطل زباله مناسب منتقل می‌کنیم. واقعا حیف است، همچین محل‌های زیبا و بکری را خودمان با دست خودمان نابود و زشت کنیم.

سرچشمه آبشار بولا

آب آبشار از چشمه‎‌های طبیعی در بالادست تامین می‌‎شود و بعد از جاری شدن بر روی زمین به شیرین‌رود و سپس به رودخانه تجن سرازیر می‌گردد.

تفریحات رایج در اطراف ابشار اوبن

پیک‌نیک، کوهنوردی، دره‌نوردی، جنگل‌پیمایی و عکاسی مهم‌ترین تفریحات منطقه بولا هستند.

• کوه‎نوردی در بالادست آبشار بولا

اگر قصد کوه‎نوردی داشته ‌باشید، مسیر بالای آبشارها با وجود چشمه‎‌های آب، محلی مناسب برای این امر است. البته شیب زیاد، رطوبت هوا و لغزندگی مسیر، از خطرات کوهنوردی در این منطقه خواهد بود. ابتدای راه، کاملا جنگلی است و دریایی از رنگ را مقابل چشمان گردشگران می‎‌گستراند. اما در انتهای مسیر، سنگ‌‎های بزرگ دسترسی به بالای کوه را دشوار می‎‌سازد. صخره‎‌ها بزرگ و دارای پرتگاه هستند. از این جهت کوهنوردی فقط به افراد حرفه‎ای و با تجهیزات کامل توصیه می‌‌شود.

• دره‌ ‎نوردی در پایین دست آبشار بولا

پایین دست منطقه، آبشارهای متعددی در مسیر رودخانه به وجود آمده ‌است. شیب تند این مسیر به نحوی است که بدون تجهیزات نمی‎‌توان از دره‎ پایین رفت. به این دلیل باید با امکانات دره ‎نوردی مسیر را طی نمود. البته در مسیر و شیب کوه می‌توان با فاصله از رود پایین آمد. همچنین آب رودخانه به حدی سرد است، که در فصول گرم سال نیز آدمی را به لرزه می‌‌اندازد.

• جنگل‌ پیمایی در منطقه بولا

در مسیر رسیدن به آبشار بولا می‎‌توان جنگل‌ نوردی کرد و از طبیعت بکر این محیط استفاده نمود. نشانه‌ گذاری راه حل مناسبی برای یافتن مسیر برگشت است. در غیر این صورت خطر گم شدن در جنگل وجود دارد.

مسیر دسترسی به آبشار اوبن

از سمت تهران بعد از جاده فیروزکوه به پل سفید، ابتدای شهرستان زیرآب، قبل از پمپ بنزین، جاده باریکی است که به روستای سنگده می‌‌رسد. بعد از رسیدن به سنگده، از سمت راست کارخانه چوب‌‌بری باید به مسیر ادامه داد. در مسیر تابلوهای کوچکی گردشگران را راهنمایی می‌‌کند. اگر با ماشین شخصی (غیر آفرود) قصد سفر به این منطقه را دارید، در شرایط عادی آب و هوایی و با رانندگی با سرعت مناسب، از پمپ بنزین 4 تا 5 ساعت تا آبشار زمان می‌‌برد.

مسير بعدي براي دسترسي به اين آبشار زيبا از طريق روستاي ميانا از منطقه ی دودانگه در شهرستان ساري استان مازندران است. از ساری تا منطقه ی دودانگه در حدود نود کیلومتر راه آسفالت است.از روستاي ميانا تا اين آبشار هم بيست و نه کیلومتر راه خاکی است.

راهنمای مسیر

بهتر است که با یک بلد راه از افراد محلی یا راهنمای تور به این آبشار بروید. در سفر خارج از تور، از پر بودن باک بنزین، داشتن تجهیزات مناسب، لاستیک یدک و غذا به مقدار کافی مطمئن شوید. سفر را در ساعات اولیه صبح آغاز کنید. چون در روشنایی مسیریابی آسان‌‎تر است.

آیا با ماشین شخصی می‌‌توان به آبشار اوبن رفت؟

مسیر دسترسی به آبشار اوبن در دل جنگل است و مسیر خاکی دارد. هر چند که این مسیر زیبا و بکر است، اما مسیری طولانی در حدود 35 کیلومتر است. با اتومبیل مناسب امکان دسترسی تا نزدیکی آبشار وجود دارد. بعد از پایان جاده خاکی بایستی دقایقی را پیاده‌‌روی کرد تا به آبشار رسید.

مسیر خاکی از روستای سنگده است. به دليل رفتن ماشین تا نزديكي آبشار،  به راحتي مي‌توان در نزديكي آبشار كمپ زد. به دليل بكر بودن جنگل امكانات رفاهي در آن وجود ندارد.

زمان مناسب برای سفر به اوبن

با توجه به آب و هوای سرد و رطوبت بالای این منطقه، بهترین زمان برای سفر به بولا اردیبهشت تا شهریور است. هرچند که پاییز اوبن هم رویایی است. اما خیلی مناسب شب‌‌مانی و کمپینگ نیست.

فصل پاييز اين منطقه هزار رنگ مي‌شود. اما به دليل بارش باران مسير پيمايش سرد، سخت و سنگين مي‌شود. البته ماجراجوياني به اين منطقه در فصل پاييز نيز سفر مي‌كنند. سفر براي بازديد از اين آبشار زيبا براي همه‌ي عاشقان طبيعت توصيه مي‌شود. فقط زباله‌هاي عدم بازيافت در طبيعت مسئله‌ي مهمي در طبيعت اين منطقه است. بنابراين گردشگران و مسافران بايستي به حفظ زیبایی‌های این جنگل اهميت بدهند تا اين طبيعت منحصر به فرد براي هميشه زيبا بماند.

مدت زمان بازديد از آبشار اوبن

مدت زمان بازديد از آبشار اوبن بيش از يك ساعت است. در صورت استراحت و عكاسي اين زمان طولاني خواهد شد.

بازديد از آبشار اوبن مناسب چه كساني است؟

از آنجا كه با ماشين شخصي در فصول خشك سال تا نزديكي ابشار بولا مي‌توان رفت، لذا اين آبشار مناسب براي خانواده‌ها و كودكان نيز است. با در نظر گرفتم اين موضوع كه اين جنگل، جنگلي بكر است و فاقد هر گونه امكانات رفاهي از جمله دستشويي است.

لوازم مورد نیاز در سفر به این منطقه از مازندران

کفش مناسب پیاده‌‌روی در مسیرهای ناهموار، آب آشامیدنی و لباس گرم از ضروریات سفر به منطقه بولا است. احتمال ریزش باران را نیز همواره در نظر داشته باشید.

در صورت كمپ و چادر زدن در نزديكي آبشار، نياز به وسايلي مثل كيسه خواب، پاوربانك، مواد غذايي، آب، لباس اضافه، نقشه منطقه، چراغ قوه و كيسه زباله داريد.

جاذبه‌‌های اطراف

پارک ملی کیاسر، پناهگاه حیات وحش چهاردانگه و منطقه حفاظت ‌شده پرور از دیدنی‌ های مازندران و در نزدیکی منطقه بولا هستند. علاقمندان به حیات وحش ایران و طبیعت می‌‌توانند بازدید از این جاذبه‌‌ها را نیز در برنامه سفر خود بگنجانند.

پارک ملی کیاسر، در منطقه‌ي كوهستاني داراي جنگل‌هاي بكر است. در اين پارك گونه‌هاي گياهي منحصر به فردي مانند بلوط اوري وسرخدار رويش دارند. همچنين اين پارك ملي زیستگاه گونـه‌هـاي جانوری باارزشي مانند مرال، روباه معمولي، شوكا، پلنگ، گربه وحشي، كبوتر جنگلي، راسو، سمورسنگي، تشي، خـرس قهوه‌اي، گراز، شغال، كبك، كوكو، گربـه جنگلي، كركس، سـارگپه جنگلي، هدهـد و غيره است.

پناهگاه حیات وحش چهاردانگه در نزديكي پارك ملي كياسر واقع شده است . براي ورود به اين پناهگاه حیات وحش نياز به مجوز است. جنگل‌نوردي و پرنده‌نگري از تفريحات اين منطقه است. مدت زمان پيشنهادي براي بازديد از اين منطقه بكر شش ساعت است.

منطقه حفاظت ‌شده پرور از جنگل‌های متراكم، صخره‌ها، جنگل پراكنده، تپه‌ماهورها و دشت‌ها تشكيل شده است. منطقه حفاظت ‌شده پرور محل تلاقي دو اقليم است. به هم دليل اين منطقه تنوع گياهي و جانوري زيادي دارد. اين منطقه از شاهكارهاي طبيعت است.

از روستاهاي زيباي اطراف آبشار بولا

روستای میانا در نزدیکی ابشار اوبن از جاهاي دیدنی‌های ديگر اين منطقه است. اين روستا چشم‌اندازي بسيار زيباي از طبيعت را دارد. اين روستا داراي چشمه‌ي به نام اشك رود است كه از زيباترين چشمه‌هاي ايران است و تقريبا از روستاهاي ناشناخته‌ي ايران به شمار مي‌رود.

روستاي زيباي ديگر در نزديكي آبشار بولا، روستاي سنكده است. اين روستا در دامنه‌هاي كوه هاي البرز و جنگل هاي هيركاني واقع شده است. همچنين اين روستا در نزديكي سه شهر يعني ساري، سمنان و تهران قرار دارد. اين روستا داراي چشمه‌هاي متعددي است. روستا از چشم انداز كوهستان و جنگل تشكيل شده است. جنگل راش در اين روستا از زيباترين جنگل‌ها براي پياده‌روي و عكاسي است.

وضعیت هوای منطقه نزدیک ابشار بولا در روزهای آتی

با مراجعه به این بخش قبل از سفر، می‌توانید با اطلاع از شرایط جوی منطقه، برنامه ریزی مناسبی داشته باشید. با توجه به قرارگیری این آبشار در دل جنگل، نزدیک‌ترین شهر سنگده است. در این بخش وضع آب و هوای سنگده را در پنج روز آینده مشاهده می‌نمایید. طبیعی است، که دمای هوا در نزدیکی این آبشار به مراتب خنک‌تر از سنگده باشد.

سنگده آب و هوا

آدرس دقیق منطقه حفاظت شده بولا روی نقشه

متاسفانه به دلیل نبود آنتن تا به امروز موقعیت دقیق آبشار بولا در گوگل مپ ثبت نشده است. اگر در مورد استفاده از نقشه سوال یا مشکلی داشتید، راهنمای استفاده از گوگل مپ را مطالعه بفرمایید. در نقشه زیر موقعیت جغرافیایی منطقه حفاظت شده بولا مشخص شده است.