بازار فرش اصفهان یکی از قدیمی‌ترین و زیباترین بازارهای اصفهان است. گشت و گذار در بازار قیصریه اصفهان و تماشای صنایع دستی اصفهان از دیرباز برای گردشگران خارجی جذاب بوده است. هنوز هم تماشای حجره‌های قدیمی بازار فرش می‌تواند برای گردشگران اصفهان بسیار جذاب باشد. ما در این مطلب ابتدا تاریخچه کوتاهی از بازار قیصریه و بازار اصفهان ارائه می‌کنیم. پس از آن به بررسی معماری بازار فرش اصفهان می‌پردازیم. در بخش بعدی اطلاعاتی در مورد فرش دستباف اصفهان ارائه می‌کنیم. در ادامه بخشی را به بررسی قیمت فرش دستباف اصفهان اختصاص می‌دهیم. این مطلب را با ارائه نکاتی در مورد وضعیت فعلی بازار فرش اصفهان و آدرس آن به پایان می‌رسانیم.
تاریخچه بازار فرش اصفهان
بازار فرش اصفهان مانند اغلب بناهای اصفهان از دوران صفویه به یادگار مانده است. احداث این بازار در زمانی صورت گرفته که ساخت بازارهای سنتی ایران با راسته‌های تخصصی رایج بود. در آن زمان هر راسته بازار به یکی از مشاغل مانند فرش فروشی اختصاص داشت. زمانی بازار فرش اصفهان از بخش‌های همیشه شلوغ و پر رفت و آمد بازار اصفهان بود. در آن دوران بخشی از حجره‌های بازار قیصریه نیز به صنف فرش فروشان اختصاص داشت. در بازار فرش اصفهان کلیه پیشه‌های مرتبط با فرش فروشی فعالیت می‌کردند. افراد زیادی در حوزه‌های ریسندگی الیاف، رنگرزی، نقشه کشی فرش، بافندگی، پرداخت فرش، تجارت فرش، رفوگری و مرمت فرش فعالیت می‌کردند.
اغلب حجره‌داران در این بازار این شغل را از نیاکان خود به ارث برده‌اند. به همین خاطر هریک از آنها کارشناسان خبره فرش دستباف در اصفهان هستند. این افراد نه تنها پیشینه و تاریخچه فرش دستباف بلکه میراثی ارزشمند از بهترین فرش‌های دستباف ایران را در اختیار دارند. اغلب این افراد به دلیل علاقه به فرش دستباف و آگاهی از ارزش بالای آن مجموعه‌ای تماشایی از فرش دستباف ایرانی در اختیار دارند.
آنها به دلیل تعهد اخلاقی خود به میراث ارزشمند این سرزمین از سود کلان این فرش‌ها صرف‌نظر می‌کنند. در نتیجه نمونه‌های خاص و ارزشمند فرش دستباف هر منطقه تنها در کلکسیون شخصی ایشان نگهداری می‌شود. نکته مهم این است که این موسپیدان هنردوست با روی باز اجازه می‌دهند گردشگران از تماشای این آثار نفیس لذت ببرند.
تاریخچه بازار قیصریه اصفهان
بازار قیصریه بخشی از بازار بزرگ اصفهان است که قدمت آن به زمان دیلمیان می‌رسد. در زمان احداث بناهای باشکوه دوره صفویه ساخت یک بازار در مجاورت میدان نقش جهان نیز در دستور کار قرار گفت. معمار خوش ذوق اصفهانی این بازار را به صورتی طراحی کرد که از طریق راسته‌ها به بازار کهنه متصل شود.
بدین ترتیب هم بافت قدیمی شهر حفظ شد و هم اعتبار بازار قدیمی موجب رونق بازار جدید شد. دوران صفویه دوره اوج رونق بازار قیصریه بود به صورتی که برخی حجره‌های بازار در اختیار تجار خارجی بود. در آن زمان بازار قیصریه مرکز تجارت انواع پارچه و فرش گرانبها بود. در دوران پهلوی بخش‌هایی از این بازار تخریب شد. اما هنوز هم بازار قیصریه یکی از بازارهای مهم اصفهان محسوب می‌شود.
ویژگی شاخص بازار قیصریه معماری زیبا و تماشایی آن است. دلیل نامگذاری آن به نام قیصریه نیز تزئینات فاخر و باشکوه آن است. سردر قیصریه در شمال میدان نقش جهان اوج زیبایی و ظرافت هنر سازندگان بازار است. این سردر که در سه طبقه طراحی شده بود دارای تزئینات بسیار زیبایی است. سقف سردر با کاشی‌کاری بسیار زیبایی آراسته شده است. یکی از نفیس‌ترین نقاشی‌های دوران صفویه نیز در دیوارهای این سردر اجرا شده است.
معماری بازار فرش اصفهان
بنای بازار فرش اصفهان مانند اغلب بازارهای سنتی ایران بنایی آجری با طاق‌های گنبدی است. برای هر دو مغازه روبروی هم یا هر چارسو یک طاق گنبدی احداث شده است. هر طاق گنبدی با رسمی‌بندی، آجرکاری، کاشی‌کاری و گچ‌کاری آراسته شده است. در مرکز و بالاترین نقطه هر طاق گنبدی، روزنه‌ای برای تأمین نور و تهویه هوا تعبیه شده است. این طراحی هوشمندانه در تمام فصول سال سبب تعدیل هوای بازار می‌شود.
جالب است بدانید در گذشته این طاق‌های گنبدی مأمنی برای آشیانه ساختن پرستوهای سینه سرخ بوده است. این پرنده که در اصفهان آن را “پیسوره” می‌نامیدند در باور مردم اصفهان خوش یمن بوده است. امروزه با خشک شدن زاینده رود تعداد این پرنده در اصفهان بسیار کم شده است. با این وجود در حین گشت و گذار در بازار اصفهان ممکن است خوش شانس باشید و یکی از آنها را در گوشه‌ای از سقف ببینید. در امتداد بازار فرش اصفهان حجره‌هایی دو طبقه در دو سوی بازار ساخته شده است.
فرش دستباف اصفهان
بازار فرش اصفهان از دیرباز به فروش فرش دستباف اصفهان اختصاص داشت. فرش دستباف اصفهان یکی از فرش‌های ظریف ولی محکم و بادوام ایرانی است. این فرش دارای رج‌شمار متعادل است و با چله ابریشم و گره‌های پشم و ابریشم بافته می‌شود. برای بافت فرش دستباف اصفهان در اصل از الیاف رنگ شده با رنگهای گیاهی ثابت استفاده می‌شده است. بهترین نمونه‌های فرش دستباف اصفهان که از دوران صفویه به یادگار مانده در موزه فرش ایران نگهداری می‌شود. این فرش‌ها با گذر این همه سال هنوز سالم و زیبا در موزه فرش ایران می‌درخشند.
فرش دستباف اصفهان به دلیل طرح و نقش ظریف و هنرمندانه آن جایگاه ویژه‌ای دارد. بسیاری از نقش و نگارهای زیبایی که در بناهای اصیل اصفهان دیده می‌شوند در فرش دستباف اصفهان نیز دیده می‌شوند. رنگ‌بندی نقشه هفت رنگ فرش اصفهان نیز در واقع پیشگام رواج رنگ کرم با هارمونی کم مایه در صنعت فرش ایران است. نقشه های معروف فرش اصفهان افشان، اسلیمی، لچک و ترنج، شکارگاه، محرابی، عکسی، گلدانی و گنبدی است. معروف ترین طراحان فرش اصفهان هنرمندانی چون حاج حسین مصورالملکی، مرحوم ارچنگ، مرحوم عیسی بهادری، مرحوم ابوعطاء و رشتیان هستند. نفیس‌ترین فرش دستباف اصفهان نیز در میان آثار هنرمندانی چون شهاب‌پور و صیرفیان دیده می‌شود.
فرش صیرفیان
فرش صیرفیان یکی از برندهای معتبر فرش دستباف ایرانی محسوب می‌شود. دو تخته فرش از این برند معتبر در کاخ نیاوران و یک تخته فرش در سازمان ملل متحد نگهداری می‌شود. رضا صیرفیان بنیانگذار این برند فرش دستباف بوده است. او در ابتدا تنها به خرید و جمع‌آوری فرش‌های نفیس می‌پرداخت. پس از مدتی تصمیم گرفت خود برای تولید فرش نفیس دستباف اقدام کند. لذا با کمک بهترین طراحان و بافندگان فرش و مواد اولیه مرغوب به تولید فرش دستباف نفیس پرداخت. برند فرش صیرفیان خیلی زود نزد مردم و تجار شهرت و اعتبار یافت. با مرور زمان دیگر اعضای خاندان صیرفیان نیز در رونق این کسب و کار سهیم شدند. در نتیجه فرش صیرفیان به یکی از برترین برندهای فرش دستباف اصفهان تبدیل شد.
قیمت فرش دستباف اصفهان
فرش دستباف اصفهان به دلایل مختلف یکی از گران‌ترین فرش های دستباف ایران است. قیمت مواد اولیه یکی از عوامل اصلی قیمت‌گذاری فرش دستباف است. مواد اولیه اعم از الیاف و رنگهای مرغوب موجب افزایش قیمت نهایی فرش می‌شود. قیمت الیاف ابریشم از الیاف پشمی بیشتر و قیمت الیاف پشمی نیز از الیاف کرک بیشتر است. ضمن اینکه در فرش دستباف اصفهان از چله ابریشم استفاده می‌شود که طبیعتاً از چله پنبه‌ای که عموماً برای بافت فرش استفاده می‌شود گران‌تر است. یکی از مهمترین دلایلی که فرش اصفهان از فرش دیگر مناطق مانند نائین گران‌تر است همین چله ابریشمی آن است.
عامل دیگری که در قیمت‌گذاری فرش دستباف مؤثر است شیوه رنگرزی آن است. شیوه رنگرزی سنتی با رنگهای گیاهی دشوارتر و گران‌تر است. البته رنگهای حاصل از این شیوه درخشان‌تر و ماندگارتر هستند. اما رنگرزی با رنگهای شیمیایی گرچه ارزان و سریع است ولی کیفیت و ماندگاری رنگهای گیاهی را ندارد.
نوع بافت فرش عامل دیگری است که در قیمت فرش دستباف تأثیرگذار است. منظور از شیوه بافت فرش گره فارسی یا ترکی نیست بلکه نحوه بافت فرش موضوعی تخصصی است. به عنوان مثال در فرش دستباف اصفهان به شیوه یک خفتی و دو خفتی گره فارسی زده می‌شود. بافت یک خفتی شیوه‌ای دشوار و زمان‌بر است به همین دلیل این شیوه بافت موجب افزایش قیمت فرش اصفهان می‌شود.
با این اوصاف شاید تصور کنید فرش دستباف ارزان قیمت وجود ندارد. در حالی که از همین عواملی که ذکر شد می‌توان برای کاهش قیمت فرش دستباف استفاده کرد. بکارگیری مواد اولیه نامرغوب و رنگرزی شیمیایی یکی از روشهای رایج کاهش قیمت فرش دستباف است. البته چنین تمهیداتی در اصل موجب کاهش کیفیت و قیمت فرش دستباف به طور هم‌زمان می‌شود.
وضعیت فعلی بازار فرش اصفهان
بازار فرش اصفهان زمانی از اوایل صبح تا اواخر شب مملو از مشتری بود. اغلب مشتریان بازار فرش اصفهان گردشگران خارجی بودند که ارزش فرش دستباف ایرانی را به خوبی می‌دانستند. اما در سالهای اخیر به دلیل موانع موجود بر سر صادرات فرش و به خصوص شیوع کرونا و رکود گردشگری، رکود بر بازار فرش اصفهان حاکم شده است. حجره‌های بازار فرش اصفهان چنان بی‌رونق و سوت و کور هستند که گویا بازار تعطیل است. البته شرایط فعلی تفاوت چندانی با تعطیل رسمی ندارد. حجره‌داران تنها بر حسب انجام وظیفه حجره‌ها را باز می‌کنند و پس از دو یا سه ساعت به خانه برمی‌گردند. رونق دوباره گردشگری اصفهان و تلاش برای حفظ کیفیت اصیل فرش دستباف ایرانی می‌تواند موجب رونق دوباره بازار فرش شود.
بازار فرش اصفهان کجاست؟
بازار فرش اصفهان از ورودی‌های غربی بازار قیصریه به راحتی در دسترس قرار دارد. این بازار در کنار بازارچه نو و مسجد سرخی واقع شده است. البته در امتداد بازار قیصریه راه‌های دیگری نیز برای دسترسی به بازار
جاهای دیدنی اصفهان
از دیدنی های اصفهان می‌توان به میدان نقش جهان، کاخ چهلستون، کاخ هشت بهشت، سی و سه پل، کلیسا وانک، کلیسا بیت اللحم، خانه ملاباشی، خانه کتابی، مسجد جامع اصفهان و مسجد حکیم نام برد. از مراکز تجاری جدید شهر هم می‌توان به سیتی سنتر اصفهان اشاره کرد.
آب و هوای اصفهان
برای بازدید از جاهای دیدنی اصفهان و گشت و گذار در بازار فرش اطلاع از وضع آب و هوا لازم است. به همین دلیل در این قسمت آب و هوای شهر اصفهان را در پنج روز آینده ملاحظه می‌کنید.
لوکیشن دقیق بازار فرش اصفهان
در بالا به معرفی و آدرس بازار فرش شهر اصفهان پرداختیم. با این حال برای سهولت بیشتر در مسیریابی لوکیشن بازار فرش را در زیر مشاهده می‌کنید.
اگر در استفاده از گوگل مپ سوال یا ابهامی دارید، راهنمای گوگل مپ را از اینجا ملاحظه کنید.
امتیاز شما به این صفحه:
بازار فرش اصفهان
بازار فرش اصفهان یکی از قدیمی‌ترین و زیباترین بازارهای اصفهان است. در مطلب بالا به معرفی فرش دستبافت اصفهان، تاریخچه و آدرس بازار فرش شهر اصفهان پرداختیم.