بازار قیصریه لار در طی دورانهای مختلف یکی از با شکوهترین بازارهای ایران بوده و امروزه از جاهای دیدنی لار استان فارس است. بازاری که آوازهاش در اقصی نقاط جهان پیچیده بود. و در خیلی از سفرنامههای تاریخی با بهترین و مجللترین فروشگاههای دوران گذشته مقایسه شده بود. البته که امروز بازار تاریخی شهر لار با بیتدبیری مسئولان این بنا رونق گذشته را ندارد. اما با این وجود هنوز هم میتوان با تماشای معماری این بنا، شکوه و تجلی گذشته را در این بنای پر استقامت تصور کرد. در ادامه این مطلب به بررسی تاریخچه بازار قیصریه لار، بازار لار، معماری و پلان آن، بخشهای مختلف این بازار، وضعیت آن در حال حاضر و ساعات کاری بازار خواهیم پرداخت. همچنین توضیحی کوتاه در مورد بازارهای قیصریه ایران، دیدنی های لار و آب و هوای لار خواهیم داد. شما میتوانید در این مطلب به تماشای عکس بازار قیصریه لار نیز بنشینید.
تاریخچه بازار قیصریه لار
به نظر میرسد بازار قیصریه لار به عنوان قدیمیترین بازار ایران شناخته شده است. این بازار مجموعهای نفیس از معماری قدیم به شمار میآید. متاسفانه تاریخ دقیق ساخته شدن این قیصریه مشخص نیست. صاحب نظران در مورد قدمت این بخش از بازار لار نظریههای مختلفی ارائه میدهند. بعضیها معتقد هستند که قیصریه لار پیش از اسلام بنا گشته است. اما برخی دیگر مخالف این نظریه هستند و باور دارند که این بازار در صدر اسلام ساخته شده است.
مورخان بیان میدارند که ساختمان اولیه قبه قیصریه لار حدود 900 سال پیش طراحی و ساخته شده است. به باور آنها این بنای اولیه توسط شخصی به نام کلاه سیاه معماری میگردد. شباهتهای معماری این بازار به معماری دوران تیموریان باعث شده تا عدهای نیز بر این باور باشند که قدمت آن به دوران تیموریان باز میگردد.
مرمت بازار قیصریه لار
درست است که نظرات زیادی در رابطه با تاریخچه این قیصریه مطرح شده است، اما تمام مورخان در مورد اینکه این بخش پیش از دوران صفویه وجود داشته است متفق القول هستند. قیصریه لار در طول حکومت شاه عباس صفوی مرمت میشود. از مرمت این دوران در پای گلوی گنبد هشتی دالان قیصریه کتیبهای مفصل بر جای مانده است. این کتیبه به خط نستعلیق نگاشته شده است. کتیبهای که به دستور شاه عباس کبیر حک شد و در مدح شاه عباس جملاتی گفته است و در آخر نامی از معمار بازار برده است. استاد نورالدین محمد در این کتیبه به عنوان معمار این بنا مطرح گشته است.
این بخش از بازار بارهای زیادی مرمت گشته است. در پیشانی طاق بزرگ چهارسوق قیصریه قطعهای نگاشته شده که نشان میدهد این قیصریه در سال 1015 به دستور حاجی قنبر علی بیک ذوالقدر جهرمی که در آن زمان وزیر خطه لار بوده است، مرمت گشته است.
اما بار دیگر مرمت این بنا در دوره ناصرالدین شاه قاجار صورت گرفت. دستور مرمت این بنا را حاکم وقت فارس به نام فتحعلی خان گراشی میدهد. آثار تغییرات و معماری دوره قاجار بر این بنا مشهود است. از این دوران نیز کتیبهای روی سنگ مرمر در پیشانی سر در ورودی جنوبی قیصریه نقر شده است. متن این کتیبه با خط نستعلیق و در هشت سطر نگاشته شده است.
معماری بازار قیصریه لار
طراحی و معماری این قیصریه باعث شده تا این بنا به عنوان یکی از زیباترین قیصریه های ایران شناخته شود. معماری آن به حدی زیبا است که گمان میرود معماری بازار چیتسازهای اصفهان و بازار وکیل شیراز و بازار بخارا از همین قیصریه لار الهام گرفته شده است. طاقها و دیوارهای داخلی و خارجی این بخش از بازار با گچ خالص و سنگ تراشیده شده است. مقرنس کاریهای این بازار بسیار زیبا و دیدنی هستند.
طاقها در ارتفاعی بلند و به صورت ضربی ساخته شدهاند. چنین طاقهای ضربیای کمتر در بازارهای قدیمی ایران دیده میشود. بر روی این طاقها خیشخان ساده یا همان بادگیر بنا کردهاند. این خیشخان باعث میشود تا هوای داخل بازار به خوبی تهویه گردد. ارتفاع زیاد طاقها نیز به این مسئله کمک زیادی میکند.
برای همین وقتی در فصل تابستان در این بازار قدم میزنید، خنکای مطبوعی را در آن حس میکنید. فضای اصلی بازار با گنبدی مرتفع به شکل رک مسقف گشته است. گنبدسازی این بنا به شیوه دورچین بوده که با استفاده از قطعات سنگهای تراش انجام شده است.
در دیوارههای گنبد پنجرههای مستطیلی مشبکی دیده میشوند که به قرینه هم دیگر قرار داده شدهاند. نور خورشید از داخل این پنجرهها به درون بازار میتابد و محیط را روشن میکند. همچنین این پنجرهها به تهویه هوای محیط کمک میکنند. در سقف گنبد نیز هورنوهایی دیده میشوند که در تامین نور و تهویه هوای بازار تاثیر دارند.
ستونهای سنگی که در گوشههای هشت ضلعی واقع شدهاند، وزن گنبد را متحمل میشوند. احتمالا در گذشته زیر این گنبد یک حوض هشت ضلعی وجود داشته است. البته امروزه اثری از این حوض باقی نمانده است.
پلان بازار قیصریه لار
پلان بازار قیصریه لار همچون پلان اکثر قیصریه های ایران چلیپایی شکل میباشد و از هندسهای بسیار قوی تبعیت مینماید. شکل چلیپایی آن دارای دو تقارن در دو محور صلیب است. ساختار این بازار حاصل چیده شدن عناصر تکراری به شکل U در کنار هم میباشد. این بازار توسط راستههای مختلف به هم وصل میشوند و از بخشهای مختلفی تشکیل شده است.
یکی از ویژگیهای منحصر به فرد این قیصریه طرح چهارسوق بودن است. چرا که چنین قیصریهای با این طرح در بازارهای سنتی ایران به ندرت دیده میشود. چهارسوقها به صورت دو طبقه بنا شدهاند. دور تا دور هر دو طبقه را حجرههایی فرا گرفتهاند که دارای مساحت زیادی بودهاند.
در گذشته حجرههای طبقه اول در چهار گوشه تیمچه قرار گرفته بودند که از سنگ مقرنس و حجاری شده بنا گشته بودند. اما امروزه فضای هر کدام از این چهار باب حجره از وسط به دو مغازه تقسیم شده است. تمامی مغازه ها به وسیله یک دالان به غلام گردشهای پشت چهارسوق راه پیدا میکنند.
حجرههای طبقه دوم دارای فضایی بالکن مانند میباشد. دسترسی به حجرههای طبقه دوم از طریق پلکانی در غلام گردشها امکان پذیر است.
بخشهای مختلف بازار قیصریه لار
این بازار به سه بخش متفاوت تقسیم گشته است. اولین بخش مربوط به فضای مرکزی این بازار میباشد. فضای مرکزی یک هشت ضلعی کاملا منظم است. سقف آن را گنبدی با همان شکل پوشانده است. ارتفاع این گنبد از کف حدود 18 متر میباشد.
بخش بعدی معروف به غلام گردش است. غلام گردش به راهرو یا پاگردی میگویند که پیرامون گنبد، تالار و یا حیاط دور میزند. خود غلام گردش به چند نوع تقسیم میشود. پدیده غلام گردش در معماری سنتی و در فضاهای مختلف خانهها، تالارها و بازار به کار میرفته است. در واقع غلام گردش در بازار قیصریه به گذرهایی میگویند که به فضای مرکزی و راسته راه دارد. غلام گردشها دور تا دور فضای مرکزی را در بر میگیرند.
بخش بعدی راستهها هستند. بازار قیصریه لار 4 گذر عمود بر هم دارد که شکل چلیپایی آن را تشکیل میدهند. راسته شمالی به یک برکه نزدیک است. به همین دلیل به آن راسته آب فروشان میگویند. راسته جنوبی را راسته میدان میگویند. دلیل نامگذاری آن هم این است که به میدان شهر نزدیکتر است. راسته غربی را راسته کمرگیری میگویند. در نهایت هم راسته شرقی معروف به راسته قصابها است.
بازار لار
لارستان دارای قدمت تاریخی بسیار طولانیای میباشد. این شهر در موقعیت جغرافیایی خاصی قرار گرفته است. که به لحاظ مسائل اقتصادی و مسائل سیاسی از اهمیت خیلی خاصی برخوردار بوده است. این شهر جایی بود که در آن مبادلات اقتصادی، تجاری و سیاسی از بصره تا سواحلی غربی هندوستان توسعه یافته بود.
برای همین بازار لار نقش بسیار بنیادینی در اقتصاد این شهر ایفا مینموده است. مبادلات تجاری گستردهای که در این بازار انجام میشده است، لار را به یکی از ثروتمندترین شهرهای ایران تبدیل کرده بود. این بازار همچون دیگر بازارهای سنتی شهرهای ایرانی، در قلب و مرکز شهر قرار گرفته است. در اطراف این بازار چندین کاروانسرا و آب انبار ساخته شده بود که در حال حاضر تعداد زیادی از آنها مخروبه شدهاند.
وضعیت بازار قیصریه لار در حال حاضر
در حال حاضر 180 باب مغازه در قالب 12 صنف در این بازار مشغول به کار هستند. صنفها شامل عطاری، مسگری، پارچه فروشی و غیره میشوند. داخل بازار چینشهای نامنظمی از مغازهها دیده میشود. این بی نظمیهایی که در ساختار و چینش راستهها وجود دارد. و در کنار آن عدم تناسب میان مغازههای فعلی با کالبد سنتی بازار باعث شده تا چالشهای زیادی پیش روی رونق این بنای تاریخی به وجود آید.
همچنین سیستمهای ناقص و معیوب تاسیسات برقی این بنا را در خطر آتش سوزی قرار داده است. هر لحظه امکان دارد در این بازار آتشی شعله ور شود و تمامی مغازهها و بازار را به کام خود بکشد.
زلزلهای که در سال 1399 رخ داد بخش قدیم شهر لار که بازار نیز شامل آن میشد، را تا حدودی از بین برد. اما آثار ویرانگری بیشتر در بی توجهی به این بنای تاریخی کم نظیر دیده میشود. بی مهری به این بنا آسیبهای بیشتری از زلزله بر پیکر این بنا وارد نموده است. اما با وجود این زلزله، بازار قیصریه هنوز پابرجا مانده است و این نشان از استحکام این بنا میباشد.
کافی است کمی در اطراف بازار قیصریه و فضای پیرامون آن قدم بزنید و زخمهایی که بی مهریهای روزگار بر آن وارد کرده است را مشاهده کنید. به گفته سالخوردگان و اهالی قدیمی لار رونق و پویایی این بازار در چند دهه گذشته بسیار بیشتر از روزگار امروز بوده است. آنها افول و از هم پاشیدگی این بنا را هر روز به چشمان خود میبینند.
خوشبختانه در تیر ماه 1400 مرمت گنبد قیصریه آغاز گشته است. امید است که مرمت این بنای فاخر ادامه پیدا کند و شامل همه اجزای بازار گردد.
ساعت کار بازار قیصریه لار
ساعات کاری این بازار در دو شیفت صبح و بعدازظهر میباشد. بازار قیصریه لار هر روز از ساعت 8 صبح الی 1 ظهر باز است. نوبت دوم نیز از ساعت 3 بعدازظهر آغاز میشود و تا 10 شب ادامه دارد. بازار لار روزهای جمعه نیز باز است.
آدرس بازار قیصریه لار
این بازار در خیابان طالقانی و نزدیک به میدان شهید نصیری واقع شده است. ورودیهای این بازار از چند خیابان امکان پذیر است. اما ورودی اصلی بازار در نزدیکی میدان شهید نصیری میباشد. با این حال برای سهولت در دسترسی در پایان مقاله لوکیشن دقیق بازار قیصریه لار قرار دارد.
بازارهای قیصریه ایران
در واقع قیصریه به بخشی از بازارهای سنتی ایران گفته میشود که در آنجا صنعتگران ظریف کار کالاهای گرانبها و ارزشمند خود را به فروش میرساندند. به همین خاطر معماری این بخش از بازار مفصلتر و فاخرتر از دیگر بخشهای آن میباشد. این مکان محل رفت و آمد بازرگان و تجار معروف و افراد سرشناس بوده است. لذا ساختار آن و تزئینات آن به گونهای بوده که در خور و شان این افراد باشد.
در اکثر بازارهای تاریخی ایران بخش قیصریه دیده میشود. اما معروفترین بازارهای قیصریه متعلق به بازار قیصریه کرمان، بازار قیصریه اصفهان(سردر بازار قیصریه)، بازار قیصریه قم، بازار قیصریه قزوین و بازار قیصریه شیراز میباشد.
دیدنی های لار
لار یکی از شهرستانهای جنوبی استان فارس است. قدمت تاریخی و اهمیت اقتصادی این شهر در گذشته باعث شده تا دیدنی های تاریخی زیادی در آن وجود داشته باشد. از جمله جاهای دیدنی لار میتوان به عمارت باغ نشاط، آب انبارهای هفت برکه، قلعه اژدها پیکر، بقعه پیر سرخ لار، آرامگاه مادر نادرشاه، آب انبار سید جعفر، آب انبار آقا، قلعه اژدها پیکر، دریاچه هیرم یا دریاچه زرین، پل شاه عباسی لار، کاروانسرای بزرگ بریز لار و قلعه همایون دژ اشاره نمود.
آب و هوای لار
از آنجایی که لار در یک دشت در نزدیکی استانهای گرمسیر واقع شده است، دارای آب و هوایی بسیار گرم و خشک میباشد. زمستانها هوا معتدلتر میگردد. اما تابستانها گرما و خشکی هوا به بالاترین حد ممکن میرسد. میزان بارندگی در این شهر کم میباشد. در ادامه به پیشبینی وضع آب و هوای لار در پنج روز آینده میپردازیم.
لوکیشن بازار قیصریه لار
در بخش بالا آدرس بازار قیصریه لار آورده شده است. در این بخش برای سهولت بیشتر لوکیشن بازار لار آورده شده است. اگر در استفاده از گوگل مپ سوال یا ابهامی دارید، مقاله راهنمای استفاده از گوگل مپ را از اینجا ملاحظه کنید.
امتیاز شما به این صفحه:
بازار قیصریه لار
بازار قیصریه لار در گذشته از باشکوهترین بازارهای ایران بوده و امروزه از جاهای دیدنی لار است. در مطلب بالا به معرفی و آدرس بازار قیصریه لار پرداختیم.