بازار قیصریه لار

بازار قیصریه لار

بازار قیصریه لار در طی دوران­‌های مختلف یکی از با شکوه‌­ترین بازارهای ایران بوده و امروزه از جاهای دیدنی لار استان فارس است. بازاری که آوازه‌­اش در اقصی نقاط جهان پیچیده بود. و در خیلی از سفرنامه­‌های تاریخی با بهترین و مجلل­‌ترین فروشگاه‌­های دوران گذشته مقایسه شده بود. البته که امروز بازار تاریخی شهر لار با بی‌تدبیری مسئولان این بنا رونق گذشته را ندارد. اما با این وجود هنوز هم می­‌توان با تماشای معماری این بنا، شکوه و تجلی گذشته را در این بنای پر استقامت تصور کرد. در ادامه این مطلب به بررسی تاریخچه بازار قیصریه لار، بازار لار، معماری و پلان آن، بخش­‌های مختلف این بازار، وضعیت آن در حال حاضر و ساعات کاری بازار خواهیم پرداخت. همچنین توضیحی کوتاه در مورد بازارهای قیصریه ایران، دیدنی ­های لار و آب و هوای لار خواهیم داد. شما می­توانید در این مطلب به تماشای عکس بازار قیصریه لار نیز بنشینید.

عکس بازار قیصریه لار
عکس بازار قیصریه لار

تاریخچه بازار قیصریه لار

به نظر می­‌رسد بازار قیصریه لار به عنوان قدیمی­‌ترین بازار ایران شناخته شده است. این بازار مجموعه‌­ای نفیس از معماری قدیم به شمار می‌­آید. متاسفانه تاریخ دقیق ساخته شدن این قیصریه مشخص نیست. صاحب نظران در مورد قدمت این بخش از بازار لار نظریه‌­های مختلفی ارائه می‌­دهند. بعضی­‌ها معتقد هستند که قیصریه لار پیش از اسلام بنا گشته است. اما برخی دیگر مخالف این نظریه هستند و باور دارند که این بازار در صدر اسلام ساخته شده است.

مورخان بیان می­دارند که ساختمان اولیه قبه قیصریه لار حدود 900 سال پیش طراحی و ساخته شده است. به باور آنها این بنای اولیه توسط شخصی به نام کلاه سیاه معماری می‌گردد. شباهت­‌های معماری این بازار به معماری دوران تیموریان باعث شده تا عده­ای نیز بر این باور باشند که قدمت آن به دوران تیموریان باز می­‌گردد.

حجره های بازار قیصریه لار
حجره های بازار قیصریه لار

مرمت بازار قیصریه لار

درست است که نظرات زیادی در رابطه با تاریخچه این قیصریه مطرح شده است، اما تمام مورخان در مورد اینکه این بخش پیش از دوران صفویه وجود داشته است متفق القول هستند. قیصریه لار در طول حکومت شاه عباس صفوی مرمت می­‌شود. از مرمت این دوران در پای گلوی گنبد هشتی دالان قیصریه کتیبه‌­ای مفصل بر جای مانده است. این کتیبه به خط نستعلیق نگاشته شده است. کتیبه­‌ای که به دستور شاه عباس کبیر حک شد و در مدح شاه عباس جملاتی گفته است و در آخر نامی از معمار بازار برده است. استاد نورالدین محمد در این کتیبه به عنوان معمار این بنا مطرح گشته است.

این بخش از بازار بارهای زیادی مرمت گشته است. در پیشانی طاق بزرگ چهارسوق قیصریه قطعه‌­ای نگاشته شده که نشان می­‌دهد این قیصریه در سال 1015 به دستور حاجی قنبر علی بیک ذوالقدر جهرمی که در آن زمان وزیر خطه لار بوده است، مرمت گشته است.

اما بار دیگر مرمت این بنا در دوره ناصرالدین شاه قاجار صورت گرفت. دستور مرمت این بنا را حاکم وقت فارس به نام فتحعلی خان گراشی می­‌دهد. آثار تغییرات و معماری دوره قاجار بر این بنا مشهود است. از این دوران نیز کتیبه‌­ای روی سنگ مرمر در پیشانی سر در ورودی جنوبی قیصریه نقر شده است. متن این کتیبه با خط نستعلیق و در هشت سطر نگاشته شده است.

معماری بازار قیصریه لار

طراحی و معماری این قیصریه باعث شده تا این بنا به عنوان یکی از زیباترین قیصریه­ های ایران شناخته شود. معماری آن به حدی زیبا است که گمان می­‌رود معماری بازار چیت‌سازه‌ای اصفهان و بازار وکیل شیراز و بازار بخارا از همین قیصریه لار الهام گرفته شده است. طاق‌­ها و دیوارهای داخلی و خارجی این بخش از بازار با گچ خالص و سنگ تراشیده شده است. مقرنس کاری­‌های این بازار بسیار زیبا و دیدنی هستند.

طاق­‌ها در ارتفاعی بلند و به صورت ضربی ساخته شده‌­اند. چنین طاق­‌های ضربی­ای کمتر در بازارهای قدیمی ایران دیده می‌شود. بر روی این طاق­‌ها خیشخان ساده یا همان بادگیر بنا کرده­‌اند. این خیشخان باعث می‌­شود تا هوای داخل بازار به خوبی تهویه گردد. ارتفاع زیاد طاق‌­ها نیز به این مسئله کمک زیادی می‌­کند.

مقرنس های بازار قیصریه لار
مقرنس های بازار قیصریه لار

برای همین وقتی در فصل تابستان در این بازار قدم می‌­زنید، خنکای مطبوعی را در آن حس می‌­کنید. فضای اصلی بازار با گنبدی مرتفع به شکل رک مسقف گشته است. گنبدسازی این بنا به شیوه دورچین بوده که با استفاده از قطعات سنگ‌­های تراش انجام شده است.

در دیواره­‌های گنبد پنجره­‌های مستطیلی مشبکی دیده می‌شوند که به قرینه هم دیگر قرار داده شده‌­اند. نور خورشید از داخل این پنجره‌­ها به درون بازار می­‌تابد و محیط را روشن می‌­کند. همچنین این پنجره­‌ها به تهویه هوای محیط کمک می­‌کنند. در سقف گنبد نیز هورنوهایی دیده می‌­شوند که در تامین نور و تهویه هوای بازار تاثیر دارند.

ستون­‌های سنگی که در گوشه­‌های هشت ضلعی واقع شده‌­اند، وزن گنبد را متحمل می­‌شوند. احتمالا در گذشته زیر این گنبد یک حوض هشت ضلعی وجود داشته است. البته امروزه اثری از این حوض باقی نمانده است.

معماری بازار قیصریه لار
معماری بازار قیصریه لار

پلان بازار قیصریه لار

پلان بازار قیصریه لار همچون پلان اکثر قیصریه­ های ایران چلیپایی شکل می‌­باشد و از هندسه‌­ای بسیار قوی تبعیت می­‌نماید. شکل چلیپایی آن دارای دو تقارن در دو محور صلیب است. ساختار این بازار حاصل چیده شدن عناصر تکراری به شکل U در کنار هم می­‌باشد. این بازار توسط راسته­‌های مختلف به هم وصل می­‌شوند و از بخش­‌های مختلفی تشکیل شده است.

یکی از ویژگی­‌های منحصر به فرد این قیصریه طرح چهارسوق بودن است. چرا که چنین قیصریه‌­ای با این طرح در بازارهای سنتی ایران به ندرت دیده می­‌شود. چهارسوق­‌ها به صورت دو طبقه بنا شده‌­اند. دور تا دور هر دو طبقه را حجره­‌هایی فرا گرفته‌­اند که دارای مساحت زیادی بوده‌­اند.

عکس بازار قیصریه لارستان
عکس بازار قیصریه لارستان

 در گذشته حجره­‌های طبقه اول در چهار گوشه تیمچه قرار گرفته بودند که از سنگ مقرنس و حجاری شده بنا گشته بودند. اما امروزه فضای هر کدام از این چهار باب حجره از وسط به دو مغازه تقسیم شده است. تمامی مغازه ها به وسیله یک دالان به غلام گردش‌­های پشت چهارسوق راه پیدا می‌­کنند.

حجره­‌های طبقه دوم دارای فضایی بالکن مانند می­‌باشد. دسترسی به حجره‌­های طبقه دوم از طریق پلکانی در غلام گردش‌­ها امکان پذیر است.

بخش­های مختلف بازار قیصریه لار

این بازار به سه بخش متفاوت تقسیم گشته است. اولین بخش مربوط به فضای مرکزی این بازار می­‌باشد. فضای مرکزی یک هشت ضلعی کاملا منظم است. سقف آن را گنبدی با همان شکل پوشانده است. ارتفاع این گنبد از کف حدود 18 متر می­‌باشد.

بخش بعدی معروف به غلام گردش است. غلام گردش به راهرو یا پاگردی می­‌گویند که پیرامون گنبد، تالار و یا حیاط دور می­زند. خود غلام گردش به چند نوع تقسیم می­‌شود. پدیده غلام گردش در معماری سنتی و در فضاهای مختلف خانه‌­ها، تالارها و بازار به کار می‌­رفته است. در واقع غلام گردش در بازار قیصریه به گذرهایی می­‌گویند که به فضای مرکزی و راسته راه دارد. غلام گردش­ها دور تا دور فضای مرکزی را در بر می­‌گیرند.

سقف بازار تاریخی لار
سقف بازار تاریخی لار

بخش بعدی راسته‌­ها هستند. بازار قیصریه لار 4 گذر عمود بر هم دارد که شکل چلیپایی آن را تشکیل می­‌دهند. راسته شمالی به یک برکه نزدیک است. به همین دلیل به آن راسته آب فروشان می­‌گویند. راسته جنوبی را راسته میدان می­‌گویند. دلیل نامگذاری آن هم این است که به میدان شهر نزدیک­تر است. راسته غربی را راسته کمرگیری می­‌گویند. در نهایت هم راسته شرقی معروف به راسته قصاب­‌ها است.

بازار لار

لارستان دارای قدمت تاریخی بسیار طولانی­‌ای می­‌باشد. این شهر در موقعیت جغرافیایی خاصی قرار گرفته است. که به لحاظ مسائل اقتصادی و مسائل سیاسی از اهمیت خیلی خاصی برخوردار بوده است. این شهر جایی بود که در آن مبادلات اقتصادی، تجاری و سیاسی از بصره تا سواحلی غربی هندوستان توسعه یافته بود.

برای همین بازار لار نقش بسیار بنیادینی در اقتصاد این شهر ایفا می­‌نموده است. مبادلات تجاری گسترده‌­ای که در این بازار انجام می­‌شده است، لار را به یکی از ثروتمندترین شهرهای ایران تبدیل کرده بود. این بازار همچون دیگر بازارهای سنتی شهرهای ایرانی، در قلب و مرکز شهر قرار گرفته است. در اطراف این بازار چندین کاروانسرا و آب انبار ساخته شده بود که در حال حاضر تعداد زیادی از آنها مخروبه شده‌­اند.

بازار قیصریه لار در محرم
بازار قیصریه لار در محرم

وضعیت بازار قیصریه لار در حال حاضر

در حال حاضر 180 باب مغازه در قالب 12 صنف در این بازار مشغول به کار هستند. صنف­‌ها شامل عطاری، مسگری، پارچه فروشی و غیره می­‌شوند. داخل بازار چینش‌­های نامنظمی از مغازه‌­ها دیده می­‌شود. این بی نظمی‌­هایی که در ساختار و چینش راسته­‌ها وجود دارد. و در کنار آن عدم تناسب میان مغازه­‌های فعلی با کالبد سنتی بازار باعث شده تا چالش­‌های زیادی پیش روی رونق این بنای تاریخی به وجود آید.

همچنین سیستم­‌های ناقص و معیوب تاسیسات برقی این بنا را در خطر آتش سوزی قرار داده است. هر لحظه امکان دارد در این بازار آتشی شعله ور شود و تمامی مغازه­‌ها و بازار را به کام خود بکشد.

زلزله‌­ای که در سال 1399 رخ داد بخش قدیم شهر لار که بازار نیز شامل آن می­‌شد، را تا حدودی از بین برد. اما آثار ویرانگری بیشتر در بی توجهی به این بنای تاریخی کم نظیر دیده می‌­شود. بی مهری به این بنا آسیب­‌های بیشتری از زلزله بر پیکر این بنا وارد نموده است. اما با وجود این زلزله، بازار قیصریه هنوز پابرجا مانده است و این نشان از استحکام این بنا می­‌باشد.

فضای بیرونی بازار قدیمی لار
فضای بیرونی بازار قدیمی لار

کافی است کمی در اطراف بازار قیصریه و فضای پیرامون آن قدم بزنید و زخم­‌هایی که بی مهری­‌های روزگار بر آن وارد کرده است را مشاهده کنید. به گفته سالخوردگان و اهالی قدیمی لار رونق و پویایی این بازار در چند دهه گذشته بسیار بیشتر از روزگار امروز بوده است. آنها افول و از هم پاشیدگی این بنا را هر روز به چشمان خود می‌­بینند.

خوشبختانه در تیر ماه 1400 مرمت گنبد قیصریه آغاز گشته است. امید است که مرمت این بنای فاخر ادامه پیدا کند و شامل همه اجزای بازار گردد.

ساعت کار بازار قیصریه لار

ساعات کاری این بازار در دو شیفت صبح و بعدازظهر می­‌باشد. بازار قیصریه لار هر روز از ساعت 8 صبح الی 1 ظهر باز است. نوبت دوم نیز از ساعت 3 بعدازظهر آغاز می‌­شود و تا 10 شب ادامه دارد. بازار لار روزهای جمعه نیز باز است.

عکس بازار قیصریه لار استان فارس
عکس بازار قیصریه لار استان فارس

آدرس بازار قیصریه لار

این بازار در خیابان طالقانی و نزدیک به میدان شهید نصیری واقع شده است. ورودی­‌های این بازار از چند خیابان امکان پذیر است. اما ورودی اصلی بازار در نزدیکی میدان شهید نصیری می­‌باشد. با این حال برای سهولت در دسترسی در پایان مقاله لوکیشن دقیق بازار قیصریه لار قرار دارد.

بازارهای قیصریه ایران

در واقع قیصریه به بخشی از بازارهای سنتی ایران گفته می‌­شود که در آنجا صنعت‌گران ظریف کار کالاهای گران‌بها و ارزشمند خود را به فروش می‌­رساندند. به همین خاطر معماری این بخش از بازار مفصل­‌تر و فاخرتر از دیگر بخش‌­های آن می­‌باشد. این مکان محل رفت و آمد بازرگان و تجار معروف و افراد سرشناس بوده است. لذا ساختار آن و تزئینات آن به گونه­‌ای بوده که در خور و شان این افراد باشد.

در اکثر بازارهای تاریخی ایران بخش قیصریه دیده می­‌شود. اما معروف­‌ترین بازارهای قیصریه متعلق به بازار قیصریه کرمان، بازار قیصریه اصفهان(سردر بازار قیصریه)، بازار قیصریه قم، بازار قیصریه قزوین و بازار قیصریه شیراز می‌­باشد.

عکس بازار قیصریه اصفهان
عکس بازار قیصریه اصفهان

دیدنی ­های لار

لار یکی از شهرستان­‌های جنوبی استان فارس است. قدمت تاریخی و اهمیت اقتصادی این شهر در گذشته باعث شده تا دیدنی­ های تاریخی زیادی در آن وجود داشته باشد. از جمله جاهای دیدنی لار می­‌توان به عمارت باغ نشاط، آب انبارهای هفت برکه، قلعه اژدها پیکر، بقعه پیر سرخ لار، آرامگاه مادر نادرشاه، آب انبار سید جعفر، آب انبار آقا، قلعه اژدها پیکر، دریاچه هیرم یا دریاچه زرین، پل شاه عباسی لار، کاروانسرای بزرگ بریز لار و قلعه همایون دژ اشاره نمود.

بازار قیصریه لار
بازار قیصریه لار

آب و هوای لار

از آنجایی که لار در یک دشت در نزدیکی استان‌­های گرمسیر واقع شده است، دارای آب و هوایی بسیار گرم و خشک می­‌باشد. زمستان­‌ها هوا معتدل­‌تر می­‌گردد. اما تابستان­‌ها گرما و خشکی هوا به بالاترین حد ممکن می­‌رسد. میزان بارندگی در این شهر کم می­‌باشد. در ادامه به پیشبینی وضع آب و هوای لار در پنج روز آینده می‌پردازیم.

لار آب و هوا

لوکیشن بازار قیصریه لار

در بخش بالا آدرس بازار قیصریه لار آورده شده است. در این بخش برای سهولت بیشتر لوکیشن بازار لار آورده شده است. اگر در استفاده از گوگل مپ سوال یا ابهامی دارید، مقاله راهنمای استفاده از گوگل مپ را از اینجا ملاحظه کنید.

عکس‌های این محتوا را جناب آقای احسان گنابادی عزیز ثبت نموده‌اند.

امتیاز شما به این صفحه:

بازار قیصریه لار

بازار قیصریه لار در گذشته از باشکوه‌­ترین بازارهای ایران بوده و امروزه از جاهای دیدنی لار است. در مطلب بالا به معرفی و آدرس بازار قیصریه لار پرداختیم.

درحال ارسال
امتیاز دهی کاربران
4.2 (5 رای)