برج مهماندوست دامغان(برج طغرل دامغان)

برج مهماندوست دامغان یا برج طغرل دامغان یکی از برج‌های تاریخی ایران است که در استان سمنان قرار دارد. به دلیل شباهت این برج آجری با برج طغرل ری گاهی این برج با عنوان برج طغرل سمنان معرفی می‌شود. برج سربرانداز، برج معصوم زاده یا برج امامزاده قاسم اسامی دیگر این بنای تاریخی هستند. برج مهماندوست از جمله برج های آرامگاهی ایران است که هویت مقابر موجود در آن مشخص نیست. بنای دیگری نیز با عنوان آرامگاه پیر علمدار در شهر دامغان وجود دارد که شباهت زیادی با این برج دارد. ما در این مطلب ابتدا تاریخچه برج مهماندوست را بیان می‌کنیم. سپس به بررسی معماری این برج و افسانه برج سرانداز می‌پردازیم. در نهایت این مطلب را با بیان آدرس روستای مهماندوست دامغان به پایان می‌بریم.

تاریخچه برج مهماندوست دامغان

برج مهماندوست دامغان یکی از برج های تاریخی ایران است که تماماً از آجر ساخته شده است. بنا به اظهار نظر کارشناسان، این سبک معماری به دوران سلجوقیان تعلق دارد. البته کتیبه موجود در بنا نیز تاریخ ساخت را 490 هجری قمری و هم‌زمان با حکومت سلطان سنجر سلجوقی معرفی می‌کند.

بنابراین برج مهماندوست دامغان حدود 1000 سال قدمت دارد. به عبارت دیگر این برج تاریخی از گزند حوادث مهمی چون جنگ نادرشاه افشار و اشرف افغان در امان مانده است. تنها سقف و گنبد بنا در اثر همین حوادث و یا گذر زمان تخریب شده است. اما شالوده کلی بنا همچنان محکم و پابرجا است. البته بنای این برج تاریخی در سالهای 1352 و 1354 توسط انجمن آثار ملی ایران مورد مرمت قرار گرفته است.

در داخل این برج سه قبر وجود دارد یکی از آنها آجری و دو قبر دیگر سنگی است. مردم بومی قبر مرکزی را مقبره امامزاده قاسم از نوادگان امام موسی کاظم(ع) می‌دانند. تاکنون هیچ سند قطعی برای این موضوع پیدا نشده است. لذا کارشناسان معتقدند به احتمال فراوان این قبرها متعلق به بزرگان همین منطقه بوده است.

معماری برج مهماندوست دامغان

یکی از ویژگی‌های جالب این برج تاریخی استفاده هم‌زمان از ساختار مدور و دوازده ضلعی در ساخت آن است. ساخت بنا بر روی پایه‌ای مدور به شعاع 8 متر آغاز شده ولی در نمای خارجی آن 12 ضلع دیده می‌شود. اندازه هریک از این اضلاع حدود 23/1 متر است. درب ورودی برج نیز بر روی یکی از همین اضلاع قرار دارد. البته این درب فلزی قاعدتاً جایگزین درب اصلی بنا شده و البته تناسبی با ساختار تاریخی آن ندارد.

در ادامه در قسمت فوقانی برج باز هم ساختار چند ضلعی به دایره تبدیل شده و نمای برج به استوانه تبدیل می‌شود. ارتفاع برج در حال حاضر حدود 14 متر است. البته در زمان ساخت این برج ارتفاع بیشتری داشته و بخشی از آن تخریب شده است.

در بخش فوقانی برج پس از سه ردیف مقرنس کاری دو کتیبه سراسری دیده می‌شود. کتیبه اول به خط کوفی و کتیبه دوم به خط بنایی است. در کتیبه اول اطلاعات بنا شامل تاریخ ساخت و پادشاه زمانه درج شده است. کتیبه دوم که شبیه تزئینات گره‌سازی است هنوز توسط کارشناسان خوانده نشده است. مهمترین ویژگی این برج تزئینات ظریف و متنوع آن است. آجرکاری هریک از اضلاع بنا در نهایت ظرافت و زیبایی اجرا شده است. ظرافت آجرکاری بنا به حدی است که گویی آجرها مانند قطعات چوب بریده شده‌اند و چنین نقوش زیبایی را ایجاد کرده‌اند.

افسانه برج مهماندوست دامغان

مردم محلی از گذشته این بنا را به نام “برج سرانداز” یا “برج سربرندار” می‌شناسند. آنها داستانی از گذشتگان خود نقل می‌کنند که در مورد تخریب سقف این برج است. آنها می‌گویند روزی مردم به ناگاه دیدند که سقف بنا تخریب شده است. این اتفاق بدون دلیل یا حادثه خاصی رخ داده است. از آن پس مردم بارها تلاش کردند تا سقف جدیدی برای این برج بسازند. اما به دلایل مختلف هیچگاه این امر به سرانجام نرسید. لذا مردم بومی معتقدند این برج هیچ سقفی به جز سقف اصلی خود را نمی‌پذیرد و به همین دلیل به سرانداز معروف شده است.

روستای مهماندوست دامغان کجاست؟

برج مهماندوست در یکی از روستاهای شهر دامغان به نام مهماندوست قرار دارد. این روستا در شمال شرقی دامغان و در فاصله 20 کیلومتری واقع شده است. روستای مهماندوست در دهستان میانکوه بخش مرکزی شهرستان دامغان استان سمنان واقع شده است. برج طغرل(مهماندوست) در مسیر روستای مهماندوست و روستای امام آباد دامغان قرار دارد. روستای مهماندوست قدمت بسیار زیادی دارد و نبرد تاریخی نادرشاه افشار با اشرف افغان در این مکان رخ داده است.

این روستا در گذشته مدت طولانی تحت حاکمیت سالار غلامعلی عاقلی و پدرانش بوده است. مردم روستا به فارسی اصیل با لهجه‌ای مشابه لهجه خراسانی سخن می‌گویند. تپه مهماندوست و قنات زیبای روستا از دیگر جاهای دیدنی روستای مهماندوست دامغان هستند. تپه مهماندوست یکی از آثار تاریخی دامغان است که قدمت بسیار زیادی دارد. این تپه باستانی به دلیل ارزش تاریخی آن در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. قنات قدیمی مهماندوست نیز در فاصله یک کیلومتری روستا قرار دارد.

برای دسترسی به روستای مهماندوست کافی است وارد جاده دامغان-مشهد شوید تا پس از حدود 30 کیلومتر به این روستا برسید. با توجه به اقلیم این منطقه بهترین زمان سفر به دامغان فصل بهار است.

آدرس برج طغرل(مهماندوست)دامغان: استان سمنان، دامغان، جنوب روستای مهماندوست، بین روستای مهماندوست و روستای امام آباد

جاهای دیدنی دامغان

از دیدنی های دامغان می‌توان از مسجد تاریخانه دامغان، مسجد جامع دامغان، امامزاده جعفر دامغان، کاروانسرای شاه عباسی دامغان، بقعه پیر علمدار و دریاچه نمک دامغان اشاره کرد.

آب و هوای دامغان

برای بازدید از جاهای دیدنی دامغان اطلاع از وضع آب و هوای شهر لازم می‌شود. به همین منظور در این بخش پیشبینی وضع آب و هوای دامغان در پنج روز آینده می‌پردازیم.

دامغان آب و هوا

لوکیشن برج طغرل دامغان

در بخش بالا به آدرس برج طغرل دامغان پرداختیم. برای سهولت در دسترسی در این قسمت لوکیشن برج مهماندوست سمنان آورده شده است.