بقعه شمس آل رسول (آتشكده آمل)

آتشكده آمل يا بقعه شمس آل رسول يكي از جاهاي تاريخي استان مازندران است. اين آتشكده با قدمت كهنش از زيباترين بناهاي تاريخي شهر آمل است. در اين محتوا تلاش شده است تا به معرفي و قدمت مقبره شمس آل رسول، مشخصات بنا، آدرس، جاهاي ديدني نزديك به آتشكده آمل و ساير جاهاي ديدني آمل پرداخته شود.

قدمت آتشكده آمل

قدمت اين بناي تاريخي به دوره‌ي ساسانيان مي‌رسد. با توجه به اينكه اين بنا در طول عمرش دستخوش حوادث طبيعي، جوي و اقليمي شده است، بنابراين تغییراتی در ظاهر آن انجام شده است. اين بنا در حال حاضر با ويژگي‌هاي خاص معماري شبيه به بناهاي قرن نهم هجري قمري است. به نظر مي‌رسد اين بنا ابتدا آتشكده چهار طاقي دوره‌ي ساساني بوده است. سپس به آرامگاه تبديل شده است. در اين مكان، قبر شمس آل رسول از فقهاي قرن نهم هجري قمري است.

البته چهارتاق‌ها آتشخانه‌هاي ساسانی الهام بخش مقابر عهد اسلامی هستند. سابقه‌ي ساخت چهارتاق‌ها و بقبه‌هاي تزئینی بر مزار شهدا و بزرگان تا قرن چهارم هجري نيز بر مي‌گردد. دکتر محمد کریم پیرنیا اين بنا را بنایی با معماری پارتی ( اشکانی- ساسانی) ذكر می‏کند. وي با توجه به سبک معماری آن، شالوده اصلی اين بنا را به دوران پیش از اسلام و آغاز دوره اسلامی مي‌داند. اما اين بنا در قرن نهم هجری قمري کاربری آرامگاه پیدا کرده است. بدون آن که دخل و تصرف چندانی در سبک معماری آن ایجاد شود. بناي مزبور در سال 1354با شماره‌ي 1057 در فهرست آثار ملي به ثبت رسیده است. همچنين حریم آن نیز در سال 1384 تصویب شده است.

مشخصات بقعه شمس آل رسول

اين آرامگاه با پلان چهار گوش و با گنبد رک ساخته  شده است. گنبد رک اين بقعه در سال 1222 هجري قمري ريزش كرده است. اين آتشكده در چهار جهت جغرافيايي باز بود. سه درگاه آن در طول زمان بسته شده است و درگاه دیگر، تنها ورودي آن است.

در كتاب بناهاي آرامگاهي، مقبره شمس آل رسول چنين توصيف شده است: اين آرامگاه برجي، چهار ضلعي است كه با آجري بنا شده است. طول هر ضلع از بیرون اين بنا 4.45 و از داخل 2.92 متر است. بر روي هر یك از ضلع‌هاي چهارگانه اين بناي تاريخي ارزشمند یک طاق‌نما با یک قاب مستطیل در زیر تیزه قوس بنا شده است. در قاب‌هاي مزبور عناصر تزیینی مانند كاشی‌كاري و کتیبه نویسی انجام شده است.

فاصله مابین گلوی طاق و سقف (گيلو) به صورت فرو رفته است و نماي آتشكده را از حالت يكنواختي در آورده است. در فاصله بین گیلو و گردن گنبد، سه ردیف قطاربندي آجري به صورت هلالي، قاشقي و تيغه‌اي در سه رديف مقرنس‌كاري شده است. در مقرنس رديف دوم كاشي‌هاي سبز تعبيه شده بود. امروزه اثري از آنها نمانده است. بر روي مقرنس، بعد از يك رديف آجر كاري، هشت وجهي گنبد بنا شده است. در چهار ضلع هشت وجهي، چهار حجم مثلثي شكل آجر جای گرفته است. سپس گنبد هرمي روي آن واقع شده است.

آدرس بقعه شمس آل رسول

اين بناي تاريخي در بلوار بهشتی، خیابان فرهنگ و اندیشه 49، در محله‌ي پایین بازار در شهر آمل واقع شده است.

جاهاي ديدني نزديك به آتشكده آمل

از جاهاي ديدني آمل نزديك به آتشكده آمل مي‌توان به مقبره ناصر الحق، آرامگاه میر حیدر آملی، رودخانه هراز و مسجد آقا عباس نام برد.

ساير دیدنی های آمل

از ساير جاهاي ديدني آمل مي‌توان به حمام چلاو آمل، برج هشتل، موزه تاریخ آمل، غارهای دستکند یا دخمه سنگی کافر کلی، پل دوازده چشمه، مجموعه‌ي فرهنگی تاریخی کاسپین پارت (خانه عبادی)، مشهد میربزرگ، کتیبه شکل شاه، پارک جنگلی هلومسر، آبشار شاهاندشت، جنگل الیمستان، قله امام زاده قاسم، قله دماوند، پارک ملی لار، پارک جنگلی میرزا کوچک خان، روستاي بليران، دشت و آبشار دریوک و دشت آزو اشاره كرد.

آب و هوای آمل

برای بازدید از دیدنی های آمل اطلاع از وضع آب و هوای آن لازم است. به همین خاطر در ادامه پیشبینی وضع آب و هوای آمل را در پنج روز آینده مشاهده می‌نمایید.

آمل آب و هوا

لوکیشن دقیق مقبره شمس آل رسول آمل

در بخش بالا به آدرس مقبره شمس آل رسول یا اتشکده آمل پرداختیم. برای سهولت در دسترسی در این قسمت لوکیشن دقیق آتشکده آمل قرار دارد. اگر در استفاده از گوگل مپ سوال یا ابهامی دارید، مقاله راهنمای استفاده از گوگل مپ را مشاده نمایید.

منابع

• بررسی و مطالعه برج، مقبره‌های قرن 8 و 9 هجري قمري در مازندران نمونه موردی: معرفی مقبره شمس آل رسول آمل، حسين راعی، نشریه مرمت، آثار و بافت‌هاي تاریخی، فرهنگی دوفصلنامه علمی- پژوهشی، سال اول، شماره دوم، پاییز و زمستان 1390
• چهارتاقی‌ها و آتشخنانه‌هاي ایران، ياغش كاظمي، دو فصلنامه‌ي دانش مرمت و میراث فرهنگی، ویژه نامۀ آتشکده‌ها و آتشگاه‌هاي ایران، زمستان 1393
• عکس‌های این محتوا جناب آقای احسان گنابادی عزیز ثبت نموده‌اند.