خانه زینت الملوک شیراز(خانه زینت الملک)

خانه زینت الملوک شیراز یکی دیگر از دیدنی های شیراز است. در هر کجای شهر زیبا و تاریخی شیراز که قدم بگذارید. رایحه خوش بهار نارنج با مهمان نوازی مردمان این شهر همراه خواهید بود. در میان این همه زیبایی، تاریخ نیز جریان دارد. براستی که می‌توان ادعا کرد با قدم زدن در شهر تاریخی شیراز براستی در دل ادوار پر فراز و نشیب تاریخ چند هزار ساله ایران قدم خواهید زد. شهری پر از بناهای تاریخی که در نوع معماری خود کم نظیر‌اند. و براستی که در زیبایی مدعی و پر سروصدا هستند. در ادامه به معرفی، تاریخچه، معماري و محرميت اين خانه، ساعت بازدید خانه زینت الملک شیراز، قیمت بلیط، آب و هوای شهر شیراز، لوکیشن دقیق و آدرس خانه زینت الملوک شیراز می‌پردازیم.

خانه تاریخی زینت الملوک شیراز(خانه قوام شیراز)

درست در خیابان لطفعلی خان زند و در منطقه و مرکزی که آثار باستانی بسیاری وجود دارد. خانه‌ای زیبا و درخور تحسین با معماری شگرف قرار دارد، که به خانه زینت الملوک مشهور است. این بنای تاریخی که درست چسبیده به باغ نارنجستان قوام است، بخش اندرونی این باغ محسوب می‌شد. و از طریق راهی زیر زمینی به بخش بیرونی عمارت که همان باغ نارنجستان قوام است، متصل می‌شود. این مسیر مخصوص محارم خانه برای رفت و آمد است. خانه تاریخی زینت الملوک یا همان بخش اندرونی نارنجستان قوام، متعلق به زینت الملوک دختر آقای قوام السلطنه که از نوادگان و فرزندان ابراهیم خان کلانتر که سال ها حاکم و والی شیراز بوده‌اند، می‌باشد. این خانه تاریخی و چشم نواز با نقوش بی‌بدیل ایرانی‌اش در اصل متعلق به خاندان قوام الملک شیراز است.

تاریخچه خانه تاریخی زینت الملوک شیراز

اگر از تاریخی و تاریخچه این بنا بخواهید باید بگویم این خانه متعلق به خاندان قوام الملک است. و بنای خانه که به دوره قاجار تعلق دارد. در اوایل همین دوره تاریخی به دستور علی محمد خان که به قوام الملک دوم شهرت داشت، ساخته شد. ساخت این بنا به درازا کشید و در اصل هدف از ساختن این بنا، خانه‌ای زیبا و مجلل برای خاندان قوام الملک بود. پس از مرگ قوام الملک دوم، ادامه و اتمام ساخت این بنا به دستور محمدرضا خان، قوام الملک سوم انجام شد.

زینت الملوک شیراز کیست؟

زینت الملوک دختر حبیب الله قوام الملک (قوام چهارم) است. پدر ايشان از والي‌هاي شيراز بوده است. زینت الملوک از زنان خیر و نيكوكار زمان خودش بود. بخش‌هايي از عمارت که در زمان‌های گذشته به عنوان انبار و خوراک بود، در زمان زندگي ايشان در اين عمارت، برای جهت امور خیریه در اختيار بانوان شيراز قرار داده شده بود. تحقیق در مورد زینت الملوک، وي را به نسل حاج ابراهیم کلانتر مي‌رساند.

محرميت در خانه زینت الملک

خانه زینت الملک به لحاظ رعایت اصل محرمیت نمونه بي‌نظير و شاخص در شهر شیراز است. درب ورودی اين خانه، در گوشه‌ي پلان مستطیل شکل ساخته شده است. اين انتخاب به گونه‌ي است كه کمترین ارتباط بصری با بیرون ساختمان را دارد. علاوه بر اين قرارگیری در گوشه يا نقطه كور به دليل است كه دید به داخل ساختمان را مسدود شود. فضاهای خصوصی خانه زینت الملک، در گوشه‌ي پلان مستطيل شكل و یا ورودی آنها در درون راهروها است. آشپزخانه اين خانه نيز از اين امر مستثني نيست.

معماری خانه زینت الملوک شیراز

خانه‌ی زینت الملک؛ یکی از شاخص‌ترین خانه‌های تاريخي در شهر شیراز است. پلان خانه زینت الملوک شیراز مستطيل شكل است. خانه‌های قاجاری به صورت دو حیاط اندرونی و بیرونی ساخته مي‌شدند؛ اما خانه زینت الملک، به جای ساختن یک خانه با دو حیاط اندرونی و بیرونی، به صورت دو خانه‌ی در كنار هم ساخته شده است. به اين صورت كه در بخش بيروني عمارت نارنجستان قوام و در بخش اندرونی آن خانه زینت الملک بنا شده است.

اين مجموعه عمارت‌ها از طریق راه زیرزمینی به هم متصل می‌شدند. در حال حاضر اين مسير بسته شده است. ساختمان خانه شامل یک زیرزمین و دو طبقه‌ی همکف است.

زیرزمین خانه‌ی زینت الملک، در حال حاضر به نگارخانه‌ی فارسی، موزه مردم شناسی شیراز و موزه مشاهیر فارس مبدل گشته شده است. در آن مجسمه‌ي شخصيت‌هاي برجسته شيراز به نمايش گذاشته شده است. مجسمه‌ و عکس زینت الملوک شیراز در اين موزه نيز به نمايش گذاشته شده است. از مشاهیر ديگر شیراز در اين نگارخانه مي‌توان به مجسمه‌‌ي آتوسا، كوروش، شاپور اول ساسانی، سعدی، حافظ، کریم خانه زند و غيره اشاره كرد.

فضاهای اصلی خانه‌ی زینت الملک در چهار سمت حیاط ساخته شده است. پنج دری‌ها در دو محور موازی با هم و به صورت کاملا قرینه نسبت به هم ساخته شده‌اند.

جزئیات خانه زینت الملوک شیراز

معماری خانه تاریخی زینت الملوک شیراز، از نوع ایرانی ست با المان‌ها و تفکری که در نوع معماری زمان قاجار بوده است. این خانه همانند تمام خانه های ایرانی همزمان و هم سبک خود دارای بخش‌های اندرونی و بیرونی ست. با گذر از هشتی ورودی و گذر از اتاقک نگهبانی به حیاطی می‌رسیم که در چهار طرف آن ساختمان به چشم می‌خورد. روکش‌های سنگی کف و دیوار که حجاری شده، یک حوض بزرگ که در تمام خانه‌های تاریخی و قدیمی ایران به چشم می‌خورد. دو باغچه و یک حوض کوچک پدیده‌های معماری است که حیاط خانه را شامل می‌شود.

این عمارت بیش از بیست اتاق دارد. که با گچبری‌ها و آینه کاری کای زیبا و نفیس پوشیده شده است. اتاق‌ها به گونه‌ای ساخته شده است که حتی می‌توان بدون وارد شدن به حیاط از اولین و جنوبی‌ترین اتاق به آخرین و شمالی‌ترین آن ها رفت. پنجره ها به شیشه‌های رنگی مزین شده است به گونه‌ای که تابش نور آفتاب و عبور از این شیشه‌های رنگی فضای داخل خانه را با نورهای رنگارنگ مملو می‌کند.

ورودی خانه‌ی زینت الملک

درب خانه زینت الملک، عقب رفتگی به طرف ساختمان و به شكل طاقي شكل است. در دو طرف درب ورودي سکوهای پیرنشین بنا شده است. پیرنشین‌ها به اين خاطر ساخته مي‌شدند تا افرادی نمي‌توانستند به حريم خانه وارد شدند، در آنها بنشينند. درب ورودي داراي تزئينات و معرق‌كاري‌هايي نيز است.

هشتي و دالان عمارت زینت الملک

پس از درب ورودي خانه‌ی زینت الملک، هشتي هشت، وجهی منتظم قرار دارد. كلمه هشتي از فعل هشتن گرفته شده است. اين كلمه معني گذر كردن را مي‌دهد. هشتي اولین فضا از خانه‌هاي اصيل و سنتي ایرانی است که فضاي داخلي ساختمان و عمارت را به بيرون متصل مي‌كند. هشتي در واقع مكاني برای محل انتظار و مکث نامحرم است. همچنين در تقسیم فضای ساختمان نقش به سزايي دارد. در هشتي اين عمارت، در هر وجه هشت وجهی منتظم، سكوهايي براي نشستن بنا شده است.

پس از عبور از هشتي، دالان مستطيل شكل واقع شده است. در طبقه دوم اين عمارت محل كار يا تجارت خانه ساخته شده بود. راه ورود به اين اتاق از طريق راه پله‌هايي از دالان بوده است. ورود به تجارت خانه از طريق دالان كاملا مربوط به مسئله محرميت بوده است تا اشخاص بيگانه بدون ورود به حياط خانه از آنجا رفت و آمد كنند.

 هشتي با ديوارهاي بلند، تاريك بود و دالان كشيده كه به نور حياط مي‌رسيد. در سمت چپ، حياط با پلان مستطيل شكل با يك پله پايين‌تر در مركز بنا احداث شده است. اتاق‌ها و ساير بناهاي ساختمان در اطراف حياط ساخته شده است.

اتاق‌هاي خانه زینت الملک

اتاق‌هاي خانه زینت الملک شامل شاه‌نشین(اتاق عمومي)، پنج دری (اتاق‌هاي نيمه عمومي)، سه دری (اتاق نيمه خصوصي) و پستو (اتاق كاملا خصوصي) اشاره كرد. راه ارتباط به همه‌ي اتاق‌ها از طريق حياط است. در مجموع بيست اتاق در اطراف حياط بنا شده بود. اتاق‌ها با پنجره‌های ارسی و شیشه‌های رنگی علاوه بر انعكاس زيباي نور و رقص نور در اتاق‌ها، جلوه توصيف‌نشدني را به آنها داده است.

اتاق شاه‌نشين، اتاقي براي پذيرايي مهمانان بوده است. اين اتاق در امتداد محور اصلی حیاط احداث شده است. اتاق شاه‌نشين داراي تزئينات چشمگيري با آينه‌كاري، تزئينات چوبي و گچ‌بری‌ها است. اين اتاق از همه‌ي اتاق‌هاي اين خانه بزرگتر است. ارتفاع اتاق شاه‌نشين به اندازه‌ی دو طبقه است.

در اتاق‌هاي پنج دری مهمانان خانوادگي و مهمان‌هاي نزديك به اهالي خانه پذيرايي مي‌شدند. اتاق‌هاي پنج دری در ضلع غربی و شرقی ساختمان به صورت کاملا قرینه به هم ساخته شده‌اند. سقف بيشتر اتاق‌ها چوبی است. در برخي از اتاق‌ها، سقف چوبی شامل نقاشي‌هايي از گل و بوته، پرندگان و حیوانات است.

تالار آینه خانه زینت الملوک شیراز

در ضلع غربی این مجموعه تالار اصلی قرار دارد که به تالار آینه شهر دارد. آینه کاری و نقاشی این تالار به گونه ایست که تفاوت آن با سایر قسمت‌ها مشهود است. تصاویر زنان و کودکان اروپایی با همان پوشش و لباس اروپایی آن‌ها نشان و گواه نفوذ و تلفیق معماری اروپایی در این بناست.

سردر منحصر به فرد خانه زینت الملک

در ضلع شرقی خانه زینت الملک بر بالاي ساختمان سه دري، سردر هلالي شكلي بنا شده است. در اين سردر کاشي‌کاري‌هاي هفت رنگ به كار رفته است. تصاوير مربوط به کاشي‌ها، تصوير خورشيد، دو شير شمشير به دست، دو فرشته با تاجي مزين به مرواريد، به همراه آيه‌ي نصر من الله وفتح قريب است. سه صحنه‌ي شکار شکارچيان و داستان نارنج و ترنج حضرت يوسف و زليخا نيز در اين كاشي‌ها به چشم مي‌خورد. نقش شير شمشير به دست همراه با خورشيد و تاج شاهي به صورت قرينه نسبت به هم در كاشي‌ها ترسيم شده است. شير و خورشيد در كاشي‌كاري‌ها نمادي از ميترا، رستاخيزي، قدرت، برکت، نيروي شاه، حيات و حاصلخيزي است.

ساعات بازديد و قیمت بلیط خانه زینت الملوک

ساعت بازدید از خانه تاريخي خانه زینت الملوک و موزه مشاهير از ساعت 8 الي 19 عصر است. قيمت ورودي براي گردشگران داخلي پنج هزار تومان و براي گردشگران خارجی بيست هزار تومان مي‌باشد. بازديد از اين مجموعه براي همه‌ي افراد مناسب است. نوع جاذبه آن خانه‌های تاریخی و موزه‌های هنری است. مدت زمان پيشنهادي براي بازديد از اين خانه يك الي دو ساعت است. براي بازديد از اين خانه تاريخي با ارزش مي‌توانيد با مترو به ایستگاه ولیعصر برويد. سپس با پانزده دقیقه پیاده‌روی به اين خانه برسيد.

خانه زینت الملوک شیراز کجاست

به شیراز که آمدید به خیابان پر از آثار باستانی لطفعلی خان زند سری بزنید. خانه زینت الملوک شیراز در ضلع غربی نارنجستان قوام در همین خیابان لطفعلی خان زند خود نمایی می‌کند.

جاهای دیدنی شیراز

دیدنی های شیراز را به راحتی نمی‌توان لیست کرد. با این حال از دیگر جاهای دیدنی شیراز می‌توان به آرامگاه سعدی یا سعدیه، باغ ارم، حمام وکیل شیراز، بازار وکیل، مسجد وکیل، کاخ کوروش کبیر، پاسارگاد، آرامگاه حافظ یا حافظیه، نقش رستم، مسجد نصیرالملک، عمارت شاپوری، دروازه قرآن و تخت جمشید اشاره کرد.

آب و هوای شهر شیراز

برای یک بازدید عالی و ایده‌آل لازم است، تا از شرایط آب و هوایی مطلع باشیم. بدین منظور در بخش زیر پیشبینی وضع آب و هوای شهر شیراز را در پنج روز آینده آورده‌ایم.

شیراز آب و هوای

خانه زینت الملوک شیراز کجاست؟

در بخش بالا به آدرس این خانه پرداختیم. برای سهولت بیشتر در دسترسی در این قسمت لوکیشن دقیق خانه آورده شده است. با کمک گوشی همراه هوشمندتان به راحتی تا رسیدن به این بنای تاریخی مسیریابی نمایید.

اگر در استفاده از گوگل مپ مشکل دارید، حتما مقاله راهنمای استفاده از گوگل مپ را از اینجا مطالعه بفرمایید.

عکس‌های مربوط به این پست را غزاله فرجی عزیز عکاسی نموده‌اند.