رودخانه شاهرود

رودخانه شاهرود از رودخانه های ایران یکی از مهمترین رودخانه‌های استان قزوین و شمال ایران است، که از اتصال دو سر شاخه اصلی الموت رود و طالقان رود تشکیل شده است. در این محتوا سعی شده است به منشا و شاخه‌های این رودخانه، مشخصات طول و عرض جغرافیایی این رودخانه، رودخانه شاهرود از منشا تا مقصد، حوضه آبريز این رودخانـه به طور کلی، اهمیت رودخانه شاهرود، ریشه‌یابی نامگذاری این رودخانه و جاذبه‌های گردشگری حاشیه این رودخانه پرداخته شود.

منشا و شاخه‌های رودخانه شاهرود

این رودخانه از كوه‌هاي طالقان در استان البرز، علم كوه و تخت سليمان در استان مازندران منشا گرفته است. به طور کلی می‌توان گفت رود شاهرود از رشته کوه‌های ارتفاعات البرز مركزي سرچشمه گرفته است. این رودخانه جزو رودخانه‌های دائمی ایران است که از شمال به دره‌هایی در كوه‌هاي حد فاصل با درياي خزر و از جنوب به كوه‌هاي شمالي دشت قزوين محدود می‌شود. رودخانه‌ها، رودها، جوی و چشمه‌های زيادي از شمال و جنوب مثل کرکبود، خچیره، ناریان، البرز رود، پایی زن، باد سیر، نویز، ما مشکه، عالی حسن، باریکان، اورازان و غیره به آن می‌ریزد. شاخه‌هاي فرعي رود شاهرود، به نام‌هاي آتان رود، اوان رود، تاره، كودره، باش رود، بايزره رود، چپارود، شنگل رود،گرمارود، ملا علي نینه رود و لارستان است.

مشخصات طول و عرض جغرافیایی رودخانه شاهرود

رودخانه شاهرود با طول جغرافیایی’30 –°49 الی ’10- °59 و عرض جغرافیایی ‘307- ° 36 الی’ 36- °45 است که فاصله بین حد شرقی و غربی آن حدود صد و شصت کیلومتر است و عرض آن نزدیک به بیست و پنج کیلومتر است. شیب میانگین این رودخانه، 39/6 متر در هزار و حجم آب 1/1 میلیارد متر مکعب آب سالانه است.

رودخانه شاهرود از منشا تا مقصد

رود شاهرود از سلسله رشته كوه‌هاي موازي از جنوب شرق به شمال غرب از كوه‌های تخت سليمان در مازندران تا منجيل در استان گیلان جریان دارد. اين رودخانه سپس در سرچشمه با نام طالقان رود از ارتفاعات بلند كوه‌هاي آبند و گراب در جهت شرق به غرب جريان پيدا می‌کند و پس از طي مسافتي حدود پنجاه و پنج كيلومتر وارد درياچه سد طالقان مـي‌شود.

در طی این مسافت شاخه‌هاي متعددي به نام‌هاي ديزان، آب هرنج، عليزاب و فشندك به آن وارد می‌شود. به طور کلی در ورودي به سد طالقان استان البرز جرياني معادل سیزده متر مكعب در ثانيه را دارد. در واقع سد طالقان بر روی این رودخانه بزرگ ساخته شده است. این سد هم از نظر اقتصادی برای تولید انرژی برق و پرورش ماهی و هم از نظر تبدیل منطقه طالقان به عنوان جاذبه‌ی گردشگری اهمیت زیادی دارد.

رودخانه شاهرود در خروج از سد طالقان در جهت جنوب شرق به شمال غرب جريان می‌یابد كه بـا طـي مـسافت حدود سی و هشت كيلومتر، شاخه‌ی مهم الموت رود از سمت راست به آن اضافه می‌شود.

رودخانـه شـاهرود پـس از اضافه شدن شاخه الموت رود به آن در همان مسير قبلي يعني جنوب شرق به شمال غرب ادامـه می‌یابد. بـا طي مسافتي حدود چهل و دو كيلومتر در جهت جريان شرق بـه غـرب ادامه می‌یابد. در اين مسير شاخه‌هـاي دیگری  كه مهمترين آنها يوزباشي چاي است به آن می‌پیوندد.

رودخانه شاهرود به کجا می ریزد؟

مقصد نهایی این رودخانه سرانجام درياچه سد سفيد رود است. این رود پس از عبور از شهر لوشان- از شهرهای شهرستان رودبار استان گیلان–  به همراه شاخه رودخانه بزرگ قزل اوزن- از بزرگترین رودهای ایران- وارد درياچه سد سفيد رود می‌شود. البته در مسیر انتهایی برخی از شاخه‌های تابستانی آن خشک می‌گردد. طول این رودخانه در بخش پاياني حدود شصت و پنج كيلومتر است. ميزان جريان متوسط آن در ورود به درياچه سد سفيد رود در حدود سی وسه متر مكعب بر ثانيه است.

حوضه آبريز رودخانـه شـاهرود به طور کلی

در حقیقت حوضه آبريز این رودخانه‌ی کوهستانی دارای مساحتی بیش از چهار هزار و نهصد كيلومتر مربع است که این مساحت از سد سفيد رود در شمال ايران و دشت قزوين و دامنه جنوبي كوه‌هاي البرز واقع شده است. این حوضه آبريز از بخش شمال به كوه‌هاي البرز و از ناحيه شرقي به حوضه آبريز رودخانه طالقان رود و الموت رود و از ناحيه جنوبي به حوضه آبريز سرشاخه‌هاي شمالي دشت قزوين و از غرب به پاياب حوضه آبريز سد سفيد رود می‌رسد و نهایتا به دریای خزر می‌ریزد.

اهمیت رودخانه شاهرود

این رودخانه پرآب بخش مهمی از منابع آب شمال ایران را تأمین می‌کنند. حوزه آبریز این رودخانه بخشی از حوضه سفیدرود بزرگ است. در واقع این رود، یکی از دو شاخه عمده و مهم سفیدرود است. این رودخانه از رودخانه‌های طغیانی است. و تا پایان فصل بهار، گل ولای زیادی همراه آب رودخانه جا‌به‌جا می‌شود.

این رودخانه منبع مهم تامین آب کشاورزی در استان قزوین است و در گسترش زمین‌های کشاورزی و آبزی‌پروری نقش مهمی ایفا می‌کند. به طوری که در شالیزارهای تغذیه شده از رود شاهرود برنج‌ کشت می‌شود. انواع برنج‌های ایرانی صدری، حسن سرا، هاشمی و علی کاظمی زیر کشت می‌رود.

ریشه‌یابی نامگذاری این رودخانه

از آنجا که این رودخانه از مهمترین رودخانه‌های استان قزوین است به آن “شاه رود ” گفته می‌شود. در گویش محلی این رود را “شهرو ” نیز می‌گویند. همچنین نام این رودخانه در منابع جغرافیایی به نام طالقان رود نیز ذکر شده است.

متاسفانه این رودخانه مشابه با خیلی از جاهای دیگر در این سرزمین از گزند دست درازی انسان‌ها و بی مهری ما آدم‌ها در امان نمانده است. آب زلال و سنگ‌های زیبای بستر رودخانه یک طرف، و دیدن زباله‌های گردشگران، کشاورزی و ساختمانی حس ناب مشاهده طبیعت را از بین می‌برد.

جاذبه‌های گردشگری حاشیه رودخانه شاهرود

حاشیه و اطراف مسیر رودخانه شاهرود در استان‌های عبوری از آن پر از زیبایی و سرسبزی است. در روی این رود در عبور از روستاها و شهرهای مختلف حوضه آبریز آن، پل‌هایی بر آن ساخته شده است. از جمله این پل‌ها می‌توان به پل خشتی لوشان  در استان گیلان است. قدمت این پل زیبا به دوره قاجاریه می‌رسد. این پل به ثبت ملی ایران رسیده است. این پل زیبای پلکانی دارای چهار دهانه است که دوتای آنها کوچک و دوتای دیگر بزرگ است. از پل‌های تاریخی دیگر می‌توان به پل کرپی روستای انبوه در مرز استان گیلان و قزوین اشاره کرد. از زیبایی‌های این پل می‌توان به تک طاق بودن آن اشاره کرد

پل سرچشمه شاهرود، پل دیگری است که قدمت آن به دوره‌ی پهلوی بر می‌گردد. طول این پل هشتاد متر و عرض آن هشت متر است. البته پل جدیدی در کنار این پل احداث شده است.

در اطراف مسیر این رودخانه پوشش گیاهی بوته‌ای، علفی و درختان به صورت خطی شکل گرفته است. و میسر و حاشیه رودخانه را رویای و با طراوت نموده است. یکی از این مسیرها، انتخاب مسیر جاده رحیم آباد- اشکور به قزوین و بالعکس است. همچنین این رودخانه یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان طالقان در استان البرز است. در حقیقت شهرستان طالقان، دره باریکی است که روستاهای آن در طرفین این رودخانه واقع شده است. روستاهای طرفین این رودخانه دارای مناظره دلربا و رمانتیکی هستند.

از جاذبه‌های گردشگری دیگر رود شاهرود می‌توان به ماهیگیری در آن اشاره کرد. در این رود می‌توان ماهی‌های مثل ماهی شیربت، ماهی سفید، ماهی کولی، ماهی کپور و غیره را گرفت.

نقشه و مسیر رودخانه شاهرود

در بخش‌های بالا به آدرس و مسیر رودخانه شاهرود پرداختیم. در این قسمت لوکیشن و نقشه رود شاهرود را در گوگل مپ مشاهده می‌نمایید. با استفاده از این لوکیشن شما می‌توانید تا رسیدن به این رود به راحتی مسیریابی نمایید.

برای مسیریابی بهتر، می‌توانید راهنمای استفاده از گوگل مپ را مشاهده نمایید.