رود اترک

رود اترک

رود اترک یکی از معروف‌ترین رودخانه های ایران است. رودخانه اترک از لحاظ بزرگی پنجمین رودخانه بزرگ ایران است. در این نوشته ضمن آشنایی با رودخانه اترک، معنی اترک، حوضه آبریز رود اترک، مسیر رودخانه، موقعیت رود در نقشه(نقشه رودخانه اترک)، ماهی های رودخانه اترک و بخش‌های مرزی اترک را به شما معرفی خواهیم کرد.

رودخانه اترک
رودخانه اترک

در خصوص رودخانه‌های مرزی ایران چه می‌دانید؟ آیا بزرگ‌ترین رودخانه‌های ایران را می‌شناسید؟ در خصوص رود اترک چه می‌دانید؟ آیا این رودخانه را از نزدیک دیده‌اید؟ میدانید این رودخانه چه ویژگی‌هایی دارد؟ برای اینکه پاسخ این سؤالات را پیدا کنید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

معرفی رودخانه اترک

رودخانه اترک یکی از رودهای خروشان و پر آب در شمال ایران است. این رودخانه از استان خراسان رضوی شروع می‌شود و تا ترکمنستان ادامه پیدا می‌کند. درنهایت این رودخانه در کشور ترکمنستان به دریای خزر می‌ریزد. شاید برای شما جالب باشد بااینکه اترک پنجمین رودخانه بلند ایران با طولی در حدود 669 کیلومتر است، اما این رودخانه در کشور ترکمنستان بلندترین و طولانی‌ترین رودخانه این کشور به‌حساب می‌آید.

 طول رود اترک در ایران از شروع تا لب مرز در حدود 120 کیلومتر است. در طول این 120 کیلومتر این رودخانه از شهرها و زمین‌های زیاد عبور می‌کند. این رودخانه تقریباً در تمامی طول سال پر آب بوده و حتی در فصل‌های بهار نسبت به دیگر بخش‌های سال پرآب‌تر و حتی سیلابی‌تر می‌شود. شدت آب موجود در این رودخانه به‌قدری بالا است که ممکن است در بخش‌هایی از مسیر به علت شدت آب، مسیر رودخانه تغییر کند. این رودخانه در سال‌های اخیر یکی از رودخانه‌های سیلابی در ایران بوده و بخش عمده‌ای از سیل‌های شمال ایران در استان گلستان به دلیلی همین رودخانه بوده است.

حوضه رود اترک
حوضه رود اترک

نکته قابل‌توجه در خصوص این رودخانه وجود دشت‌های و مراتع بسیار زیبای ترکمن است. تقریباً در حدود 60 درصد از مناطق اطراف این رودخانه در ایران را دشت‌های ترکمن تشکیل می‌دهد. اگر برای اولین بار به سمت این رودخانه بروید می‌توانید اقوام ترکمن را از اقوام ایران در نزدیکی این رود مشاهده کنید. این رود، یکی از رودهای ایران است که در دسته رودهای دایمی ایران دسته بندی می‌شود.

 قطعاً مشاهده سوارکاران ترکمن در نزدیکی رود اترک برای همه افراد لذت‌بخش است. در کنار این موارد می‌توان به زمین‌های کشاورزی و باغ‌های اطراف این رودخانه هم اشاره کرد. بخش‌هایی از مسیر این رودخانه هم تبدیل به شوره‌زار و حتی باتلاق شده است.

معنی اترک در زبان فارسی و محلی

علت نام‌گذاری این رود به نام اترک را می‌توان در سال‌های گذشته جست‌وجو کرد. این رودخانه از بخش‌های ترکمن‌ استان گلستان عبور می‌کند. به دلیل سکونت ترک‌ها در نزدیکی این رودخانه به آن اتراک گفته‌شده است. اتراک درواقع جمع ترک است و بعدها این کلمه به‌صورت مخفف‌تر به کار رفت تا اینکه این رودخانه به رود اترک معروف شد.

در خصوص نام‌گذاری رود اترک و معنی اترک در زبان فارسی می‌توان به یکی دیگر از داستان‌های قدیمی نیز اشاره کرد. برخی مورخان با بررسی نقشه‌ها و نامه‌های قدیمی متوجه شده‌اند که در برخی نامه‌ها نام این رودخانه به نام رود اتک اشاره‌شده است. اتک در زبان ترکی به معنی دشت و دامنه است. بعدها این نام به اترک تغییر نام پیداکرده است.

 با توجه به این موارد منبع دقیقی برای نام‌گذاری رود اترک وجود ندارد، ولی هر چه که باشد این رودخانه در زمین‌های ترکمن‌ها عبور می‌کند. دشت‌هایی وسیع و پهناور که سال‌ها محل زندگی اقوام ترکمن در ایران بوده است. شاید برای شما جالب باشد که در باستان‌شناسی‌های انجام‌شده در حاشیه این رودخانه به اشیای قدیمی دست پیداکرده‌اند که مربوط به اقوام بسیار قدیمی ترکمن‌ها بوده است.

طبیعت اطراف رود اترک
طبیعت اطراف رود اترک

حوضه آبریز رودخانه اترک کجاست؟

رود اترک از خراسان رضوی و از شهر قوچان شروع می‌شود. سرچشمه این رودخانه را می‌توان کوه‌های بلند هزار مسجد، آلاداغ و بینالود نامید. کوه‌هایی که با بارش برف فراوان در طول فصل‌های پاییز و زمستان منبع آب و سرچشمه رودخانه‌های مهمی در ایران هستند. شاخه اصلی رودخانه اترک از روستای قوچان شروع‌شده و به مرز ایران و ترکمنستان می‌رود. رود اترک در مسیر خود به تالاب‌ها و دریاچه‌های زیادی می‌رسد. مهم‌ترین این تالاب‌ها و دریاچه‌ها آلاگل، آلماگل و آجی گل در استان گلستان هستند.

مسیر رودخانه اترک شامل کدام نواحی است؟

رود اترک در طول مسیر خود از قوچان شروع‌شده و تا دریای خزر می‌رود. این رود در مسیر خود از اراضی مهمی و شهرهای زیادی عبور می‌کند. این رودخانه در مسیر خود از خراسان رضوی شروع‌شده و به سمت دشت‌های قوچان حرکت می‌کند. سپس به فاروج، شیروان و بجنورد می‌رسد. درنهایت این رودخانه به جات و بخش مرزی ایران و ترکمنستان می‌رسد و درنهایت این رودخانه به دریا خزر می‌ریزد.

منطقه مراوه تپه با دارا بودن 5 هزار هکتار مزرعه گندم به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین منابع تولید گندم در ایران شناخته می‌شوند. آب‌های موجود در رودخانه اترک به‌عنوان مهم‌ترین منبع برای این مزارع به شمار می‌رود.

مسیر رود اترک
مسیر رود اترک

ماهی های رودخانه اترک

رودخانه اترک مانند دیگر رودخانه‌های ایران دارای ماهی‌ها و گونه‌های جانوری متعددی است. به دلیل مناطق و دشت‌های مناسبی که در حاشیه این رودخانه است شما می‌توانید در طول سال انواع پرنده‌های بومی و مهاجر را در نزدیکی این رودخانه مشاهده کنید. هرساله هزاران پرنده مهاجر به تالاب‌های مهم رودخانه اترک مهاجرت می‌کنند. از این پرنده‌ها می‌توان به انواع قو، فلامینگو، اردک، پرستو، غاز، پلیکان، سلیم و دیگر پرندگان نام برد.

از ماهی‌های رود اترک می‌توان به انواع ماهی‌های سیاه ماهی، البرنوس، کپور، آمورچه، گامبوزیا، تیره کولی و غیره اشاره کرد. ماهی گیری در بخش‌های مختلف این رودخانه آزاد است. البته شما در نزدیک تالاب‌های ایجادشده در استان گلستان بهتر و راحت‌تر می‌توانید ماهی گیری کنید. بخش‌های زیادی از این رودخانه خروشان و با شدت‌جریان بالا است و اصلاً برای ماهیگیری مناسب نیست. هرچه که رود به سمت زمین‌های و دشت‌های هموار حرکت می‌کند از سرعت آن کاسته می‌شود.

رود اترک مرز بین ایران و ترکمنستان

این رود علاوه بر اینکه یکی از جاذبه‌های طبیعی ایران است یکی از رودخانه‌های سیاسی ایران نیز است. این رود در بخش اینچه برون و تنگلی و در نزدیکی پاسگاه پل به‌وسیله سیستم‌های تقسیم آب به دو قسمت تقسیم می‌شود. بخشی از آن وارد ایران شده و به سمت دریاچه آلاگل می‌رود و بخش دیگری از آن نیز وارد کشور ترکمنستان می‌شود.

رودخانه اترک در سال 1881 میلادی و طی قرارداد آخال که بین ایران و روسیه تزاری منعقد شد به‌عنوان مرز مشترک این دو کشور تعیین شد. در سال 1926 نیز به‌موجب یک قرارداد دیگر تعیین شد که 50% از سهم این وارد از طریق ایران وارد ترکمنستان شود.

مسیر دسترسی به رودخانه اترک

برای اینکه از این رودخانه بازدید کنید، بهتر است به استان گلستان بروید. بخش‌های خروشان این رودخانه در قوچان هم در دسترس است، اما برای اینکه بتوانید به‌راحتی زیبایی‌های طبیعی اطراف این رودخانه را ببینید می‌توانید به استان گلستان دشت‌های ترکمن‌صحرا بروید.

دشت های اطراف رود اترک
دشت های اطراف رود اترک

قطعاً یکی از بهترین تفریحات در نزدیک رود اترک ماهیگیری است. البته شما می‌توانید از اسب‌های ترکمن نیز استفاده کنید و در دشت‌های و مزارع پنبه به سوارکاری بپردازید. با توجه به وسعت و مسیر طولانی این رودخانه شما می‌توانید در نزدیکی شهرها و روستاهای این منطقه محلی برای کمپ کردن و چادر زدن پیدا کنید.

بهترین فصل برای بازدید از رودخانه اترک

 رودخانه اترک در فصل‌های زمستان و بهار بسیار پر آب است. آب رودخانه در اوایل بهار به دلیل آب شدن برف‌ها و بارش باران‌های بهاری بسیار خروشان و پرآب است. بهترین زمان برای بازدید از این رودخانه و ماهیگیری در آن اواخر فصل بهار است. در این موقع از سال شما می‌توانید به‌راحتی به نزدیکی حاشیه این رودخانه رفته و به‌راحتی در آن اقدام به ماهیگیری کنید. بخش‌های زیادی از این رودخانه غیرقابل شنا کردن است. همچنین در نزدیکی تالاب‌های آلماگل نیز رودخانه خاصیت‌های باتلاقی پیدا می‌کند و برای شنا کردن مناسب نیست.

رود اترک
رود اترک

دیدنی های استان گلستان

از دیگر دیدنی های استان گلستان می‌توان به قبرستان خالد نبی، پارک ملی گلستان، آبشار پیرغار فارسیان، آبشار شیرآباد و جنگل ناهارخوران اشاره کرد.

رود اترک روی نقشه

با توجه به اینکه این رود در پهنه وسیعی از شمال شرق کشورمان جاری است، نقطه مشخصی برای لوکیشن آن نباید استفاده نمود. در بخش زیر در نقشه ایران می‌توانید موقعیت رودخانه را مشاهده نمایید.

عکس‌های این مطلب را جناب آقای مرتضی نامور راهنمای گردشگری محلی ثبت نموده‌اند.

امتیاز شما به این صفحه:

رود اترک

رود اترک یکی از معروف‌ترین رودخانه های ایران واقع در شمال شرق کشور است. در مقاله بالا به معرفی، مسیر، حوضه آبریز و مشخصات رودخانه اترک پرداختیم.

درحال ارسال
امتیاز دهی کاربران
4.67 (12 رای)