ساعت مارکار یزد یا ساعت فردوسی یکی از قدیمیترین و تاریخیترین برج‌های ساعت در ایران است. این ساعت عمومی و باشکوه در میدان مارکار یزد، مرکزی‌ترین نقطه کشور ایران قرار گرفته است و از لحاظ موقعیت جغرافیایی و ویژگیهای تاریخی و معماری یکی از جاذبه‌های تماشایی شهر یزد، معروفترین شهر خشتی جهان است. این میدان در واقع در مرکز ایران واقع است. در ادامه با ما همراه باشید تا به معرفی و تاریخچه ساعت مارکار یزد، معرفی معماری بنای ساعت مارکار یزد مکان و آدرس دقیق ساعت مارکار یزد و هزینه بلیط و بهترین ساعات بازدید از بنا بپردازیم.
معرفی و تاریخچه ساعت مارکار یزد
در حقیقت ساعت مارکار یزد بنای یادبودی است، که به یاد شاعر پرآوازه ایران ابوالقاسم فردوسی در میدان مارکار یزد و از لحاظ جغرافیایی درست در نقطه مرکز ایران ساخته شد. این ساعت را مرکز ایران نیز می‌نامند. داستان ساخت این ساعت به تصمیم شهرداری یزد در سال ۱۳۱۳ باز می‌گردد، زمانی که تصمیم گرفتند. به عنوان یادبود از ابوالقاسم فردوسی، نماد و بنایی را در شهر بسازند. تصمیم شهرداری مصادف شد، با زمانی که پشوتن جی دوسابایی مارکار برای افتتاح پرورشگاه زرتشتیان که با هزینه شخصی خود ساخته بود، به شهر یزد آمد. ایشان که به دلیل کمک‌ها و اقدامات خیرخواهانهاش در خدمت به زرتشتیان یزد بسیار مورد علاقه مردم بود، مورد استقبال باشکوه مردم و مسئولین شهر یزد قرار گرفت. شور و اشتیاق مردم، مارکار را بر آن داشت که پیشنهاد شهرداری مبنی بر ساخت ساعت را که به عنوان یادبودی از شاعر بزرگ فردوسی بود، بپذیرد.
شهردار یزد در ابتدا مکان ساخت ساعت را میدان پهلوی (شهید بهشتی کنونی) در نظر گرفت، تا بتواند ارزش و اعتبار بیشتری را به این میدان ببخشد. از ساخت بنای ساختمان ساعت مارکار در میدان پهلوی دو سال نگذشته بود. که در مورد مکان قرارگیری ساعت اختلاف نظرهایی ایجاد شد و و در نهایت این ساعت نیمه تمام را تخریب کردند و در سال ۱۳۱۵ مکان ساخت ساعت یادبود فردوسی را میدان مارکار شهر یزد، نقطه وسط ایران و مرکز شهر یزد تعیین کردند. ساخت این ساعت با شکوه و زیبا ۶ سال به طول انجامید و در نهایت در تاریخ ۴ آبان ۱۳۲۱ ساخت ساعت فردوسی یا ساعت مارکار به پایان رسید.
علت تغییر نام ساعت فردوسی به نام ساعت مارکار یزد
همانطور که گفته شد تمام هزینه‌های مربوط به ساخت این ساعت را یکی از زرتشتیان ساکن هند به نام پشوتن جی دوسابایی مارکار بر عهده گرفت. او که بازرگان و نیکوکار ساکن هند بود. علاقه بسیار زیادی به ایران داشت، تا جایی که سعی کرد، زبان فارسی را نیز یاد بگیرد. مارکار بیشتر مال خود را وقف ساخت امکانات رفاهی و آموزشی برای زرتشتیان ایرانی کرد. از ساخت پرورشگاه برای کودکان بی بضاعت گرفته تا ساخت دبستان و دبیرستان برای باسواد شدن کودکان زرتشتی شهر یزد، تنها بخشی از اقدامات خیرخواهانه این مرد شریف برای زرتشتیان ایرانی است. جالب است بدانید که این بناها فقط مخصوص استفاده زرتشتیان نبود بلکه غیر زرتشتیان و سایر افراد بی بضاعت نیز از آن استفاده می‌کردند.
از آنجا که مارکار بیشتر مال خود را صرف ساخت امکانات رفاهی و فرهنگی برای زرتشتیان ایرانی کرد و آثار ساخته شده توسط او بعد از سالیان سال در شهرهای یزد، کرمان و تهران وجود دارد. بنابراین نام ساعت را که به عنوان یادبودی برای فردوسی شاعر ایرانی بود، ساعت مارکار یزد نامیدند. حتی میدانی که ساعت در آن قرار گرفته نیز میدان مارکار است. هر چند که نام ساعت را مارکار نامیدند، اما از آنجا که این ساعت یادبودی از شاعر ابوالقاسم فردوسی است در جای جای بنای ساعت می‌توان اشعاری را مشاهده کرد، که در مدح و ستایش این شاعر پرآوازه نوشته شده است.
معرفی معماری بنای ساعت مارکار یزد
پلان ساعت مارکار یزد مربعی شکل بوده و بنای ساعت ۴ متر ارتفاع دارد. ساختمان ساعت از سه بخش اصلی تشکیل شده است. که شامل پایه، بدنه برج و کلاهک بالای برج است. موتور ساعت که ساخت شرکتی انگلیسی به نام اسمیت و پسران است بعد از گذشت حدود ۸۰ سال همچنان سالم است و در بالاترین نقطه برج قرار گرفته است. برای رسیدن به بالای برج ساعت و کوک کردن موتور باید از راه پله‌های چوبی که به بالای برج می‌رسد، استفاده کرد. موتور ساعت مارکار هفته‌ای یکبار کوک می‌شود و جالب است بدانید که جهت حرکت عقربه‌های ساعت در خلاف جهت حرکت اتومبیل‌ها در میدان است. مصالحی که در بنای ساختمان برج استفاده شده است، سیمان است.
این برج که ۱۸ متر ارتفاع دارد که در هر سوی آن یک صفحه ساعت که ساخت انگلیس است، تعبیه شده است و هنوز که هنوز است، صدای ضربات آهنگین و پر خاطره عقربه‌های آن به گوش مردم و گردشگران می‌رسد.
استفاده از حروف ابجد در ابیات و مصرعها برای نشان دادن ویژگیهای بنا
بر روی بدنه این ساعت اشعاری از شاعر بومی مرحوم ناصر نوشته شده است. در نوشتن ابیات و مصرعها سعی شده است که تاریخ احداث بنا، زمان به اتمام رسیدن ساخت بنا و نام سازنده آن را استفاده از حروف پر رمز و راز ابجد با هوشمندی به نمایش بگذارند.
ابیاتی که بر روی بنای این ساختمان می بینید عبارتند از:
ز فردوسی اکنون سخن یادگیر سخن های پاکیزه و دلپذیر
بزرگی سراسر به گفتار نیست دوصد گفته چون نیم کردار نیست
به داد و دهش دل توانگر کنید که آزادگی بر سر افسر کنید
جز از نیکنامی و فرهنگ و داد رفتار گیتی نگیرید یاد
مصرعها عبارتند از :
چون به سعی و اهتمام مارکار گشت در این برج ساعت برقرار
روح فردوسی پی تاریخ گفت شادم از کردار نیک مارکار
در مصرع آخر با استفاده از حروف ابجد و جمع این حروف شما می‌توانید تاریخ احداث بنای ساعت یعنی سال ۱۳۲۰ هجری شمسی را به دست آورید. از آنجا که اعتقاد زرتشتیان بر گفتار نیک، کردار نیک، و پندار نیک است به کار بردن کلمه کردار نیک در یکی از مصرعها می‌تواند به دین و آیین سازنده بنا که زرتشتی بوده است، اشاره داشته باشد. علاوه بر ابیات و مصرعها که به طور غیرمستقیم اطلاعاتی را در مورد بنا به ما می‌دهند، روی بدنه برج ساعت مارکار سنگ‌نگاره‌ای وجود دارد، که قدمت ساعت و نام سازنده بر روی آن حکاکی شده است. حروفی شبیه به حروف ابجد نیز بر روی بدنه ساعت وجود دارد، که ساعت دقیق به اتمام رسیدن ساخت بنای ساعت را که گویی ساعت ۱۳ و ۲۰ دقیقه بوده است را نشان می‌دهد.
مکان و آدرس دقیق ساعت مارکار یزد
برای رسیدن به ساعت مارکار یزد باید بدانید. که ساعت در شهر یزد، در تقاطع بلوار بسیج و آیت الله کاشانی در میدان مارکار قرار گرفته است. روبروی ساعت مارکار، مجموعه مارکار که از دیگر بناهای وقفی مرحوم مارکار است، وجود دارد. در بازدید از ساعت مارکار می‌توانید از این مجموعه که شامل پرورشگاه و مدرسه است، نیز دیدن کنید.
بلیط ورودی ساعت مارکار یزد
بازدید از این اثر تاریخی رایگان است.
ساعات بازدید از ساعت مارکار یزد
از آنجا که ساعت مارکار یکی از بناهای عمومی شهر است، شما همه روزه می‌توانید از این برج ساعت زیبا و تاریخی دیدن کنید فقط بازدید خود را در روز انجام دهید تا جزئیات بنا قابل مشاهده باشد.
دیدنی های یزد
جاهای دیدنی یزد با توجه به تاریخچه غنی این شهر کم نیستند. از دیدنی های یزد می‌توان به مسجد جامع یزد، مجموعه میدان امیرچخماق، مقبره دوازده امام، خانی لاری ها، موزه آب، موزه نور، آتشکده زرتشتیان یزد، قنات زارچ، دخمه زرتشتیان و مسجد جامع یزد اشاره کرد. از اقامتگاه های یزد هم می‌توان به هتل داد، هتل فهادان و هتل کاروانسرای مشیر اشاره کرد. بعد از بازدید از جاهای دیدنی یزد دمی استراحت در کافه‌ها و رستوران های یزد مثل کافه هنر یزد خستگی بازدید را از تن میزداید. در این بین بازدید از حناسابی سنتی در یزد خالی از لطف نیست.
آب و هوای شهر یزد
در این بخش به آب و هوای شهر یزد اشاره شده است. مهمترین نکته هر سفر، آب و هوای شهر مقصد است. گردشگران با مراجعه به این بخش می‌توانند از آب و هوای این شهر در لحظه آگاه شوید.
لوکیشن دقیق ساعت مارکار یزد
در این مقاله به آدرس و مکان این ساعت دیدنی اشاره شده است. در این قسمت لوکیشن دقیق این بنای دیدنی اشاره شده است. با مراجعه به این بخش و با کمک گوشی همراه هوشمندتان تا رسیدن به این بنای دیدنی به سادگی مسیریابی کنید.
عکس‌های این پست را سرکار خانم مهدیه زمان‌خوانپور عزیز ثبت نموده‌اند.
امتیاز شما به این صفحه:
ساعت مارکار یزد
ساعت مارکار یزد یا ساعت فردوسی از قدیمیترین برج‌های ساعت ایران و از جاهای دیدنی یزد است. در مقاله بالا به معرفی، تاریخچه، پیشبینی وضع آب و هوای یزد، لوکیشن و آدرس ساعت مارکار پرداختیم.