مسجد جامع رقه بشرویه

مسجد جامع رقه بشرویه از آثار باقی مانده از شهر باستانی رقه در منطقه خراسان است. بشرویه از جاهای دیدنی استان خراسان جنوبی است که جاذبه های گردشگری فراوانی دارد. مسجد رقه بشرویه فاصله چندانی با قلعه دختر بشرویه و کویر بشرویه ندارد. ما در این مطلب ابتدا تاریخچه‌ای از مسجد رقه بشرویه بیان می‌کنیم. در ادامه به بررسی معماری مسجد رقه و بخش‌های مختلف آن می‌پردازیم. پس از آن در مورد کاربری این بنا در گذشته و حال حاضر صحبت می‌کنیم. در پایان نیز آدرس مسجد جامع رقه را بیان می‌کنیم.

تاریخچه مسجد جامع رقه بشرویه

مسجد رقه بشرویه یکی از معدود بناهای تاریخی دو ایوانی است. ساخت مساجد دو ایوانی که به نام سبک خراسانی معروف بودند در قرن ششم و اوایل قرن هفتم رواج داشت. نمونه‌هایی از این نوع مساجد در گناباد و فردوس نیز وجود داشته که با حمله مغول از بین رفته است. پس از این دوران و با روی کار آمدن تیموریان و ورود معماران شیرازی به خراسان ساخت مساجد چهار ایوانی رواج یافت. قدیمی‌ترین سندی که در آن از مسجد رقه نام برده شده سفرنامه ناصرخسرو است. هنوز هم عده‌ای معتقدند این مسجد همان مسجدی است که ناصرخسرو در سال 444 قمری از آن دیدن کرده است. ولی برخی کارشناسان معتقدند بنای فعلی مسجد حداقل 250 سال بعد از آن زمان و در اوایل دوران اسلامی احداث شده است.

مسجد رقه بشرویه

درواقع مسجد رقه بشرویه در فضای باز و به دور از بناهای روستای رقه احداث شده است. بنای اصلی مسجد رقه تنها دارای دو ایوان قبله و ایوان روبه‌روی آن بوده است. ایوان سومی که در حال حاضر در ضلع جنوب شرقی دیده می‌شود در دوره‌های اخیر اضافه شده است. این احتمال وجود دارد که در طول زمان بناهای مسکونی این منطقه از اطراف مسجد پراکنده شده باشند. زیرا در گذشته رقه منطقه‌ای آباد و پررونق بوده که با گذر زمان بشرویه جایگزین آن می‌شود. در حقیقت دوران تیموریان آغاز اعتبار بشرویه محسوب می‌‌شود. مصالح اصلی بنا خشت خام بوده که بر روی سکویی از سنگ لاشه احداث شده است. اندود نمای خارجی و نمای داخلی مسجد متفاوت است. نمای خارجی مسجد با کاهگل و نمای داخلی آن با خام آهک اندود شده است.

معماری مسجد جامع رقه بشرویه

ورودی مسجد

ورودی اصلی مسجد در ضلع شمال غربی است که دارای ایوان بلندی به ارتفاع 7 متر است. این ایوان مرتفع دارای طاقی با قوس جناقی است. برای ورود به مسجد مسیر پلکانی با هفت پله طراحی شده است. دو قطعه سنگ مکتوب در بالای در ورودی نصب شده است. نوشته‌های یکی از این سنگ‌ها که به رنگ سیاه است خوانا نیست. اما بر روی سنگ دیگر که مرمر سفید است نوشته‌ای در مورد بانی بازسازی بنا در سال 1355 نوشته شده است.

در ایوان جدید مسجد در ضلع جنوب شرقی مسجد نیز ورودی دیگری وجود دارد. این ورودی دارای ایوانی کم عرض به ارتفاع 5/6 متر است. این ورودی از طریق دالانی هم‌عرض با ایوان به حیاط می‌رسد که با شیب 45 درجه و به طور صعودی طراحی شده است.

ایوان‌های مسجد

ایوان‌های این مسجد از لحاظ ارتفاع، عرض، عمق و نوع پوشش با هم تفاوت دارند. حتی دو ایوان اصلی بنا در ضلع قبله و ضلع مقابل آن اصلاً مشابه یا متقارن نیستند. ایوان ضلع شمال شرقی وسیع و عریض است و طاقی با قوس جناقی دارد. ایوان ضلع جنوب شرقی ایوانی با عرض کم و ارتفاع زیاد است و پوشش طاق آن در سه قسمت اجرا شده است. بخش جلو و انتهای این ایوان دارای طاقی با قوس هلالی و بخش میانی دارای گنبدی کم‌خیز است. ایوان جنوب غربی دارای دو رواق در طرفین و محرابی ساده در میانه است. رواق‌ها دارای دو درگاه به داخل ایوان هستند. پوشش سقف این بخش در قالب سه گنبد اجرا شده است.

کاربری مسجد جامع رقه بشرویه

 این مسجد از همان ابتدای تأسیس به عنوان مسجد جامع شهر کارایی داشته است. در طول تاریخ همواره تعمیرات و بازسازی بنا موجب شده تا کاربری بنا حفظ شود. مهمترین اقدامات مرمتی در سال 1355 توسط فردی به نام “محمد فروغ نصیرائی” و در سال 1372 توسط سازمان میراث فرهنگی انجام شده است. اقدامات سازمان میراث فرهنگی شامل بازسازی پایه‌های دو ایوان شمالی و جنوبی، بازسازی پایه‌‌ها و سقف اتاق‌ها و رواق‌های ایوان جنوبی، گچ‌کاری دو ایوان شمالی و جنوبی، بام‌سازی و کف‌سازی حیاط مسجد بوده است. به همین دلیل هنوز هم این مسجد تاریخی به عنوان مسجد جامع شهر برای برپایی نماز جمعه و نماز جماعت مورد استفاده قرار دارد. البته به دلیل تغییرات ایجاد شده در راه‌های ارتباطی، از ورودی اصلی مسجد استفاده نمی‌شود.

مسجد جامع رقه بشرویه کجاست؟

روستای رقه در بخش ارسک شهرستان بشرویه قرار دارد. شهرستان بشرویه یکی از شهرستان‌های استان خراسان جنوبی است که مرکز آن شهر بشرویه است. روستای رقه در تقریباً می‌توان گفت این مسجد در شرقی‌ترین نقطه روستا قرار دارد. مردم روستا این بخش را با عنوان “پایین محله” می‌شناسند. دهستان رقه در جنوب غربی بشرویه و در فاصله 18 کیلومتری آن قرار دارد. در حقیقت این روستا در دامنه غربی رشته کوه “هیجده کوه” واقع شده است. روستاهای جنوب و جنوب غربی بشرویه در ارتفاع بالاتری قرار دارند. در نتیجه آب و هوای این مناطق از آب و هوای بشرویه مطلوب‌تر است.

جاهای دیدنی بشرویه

با توجه به تاریخچه شهر، جاهای دیدنی بشرویه تعدادشان زیاد است. از جاهای دیدنی بشرویه می‌توان از حمام فاضل خان، خانه شیبانی، خانه فیاض بخش بشرویه، خانه كياني زاده، آب‌انبار میان ده، آب انبار فاضل خان، خانه فروزانفر، خانه و ساباط مستوفی، شاه نشین غنی آباد بشرویه، دیوار شهربند بشرویه، حسینیه حاج علی اشرف، پل ترناو، قلعه دختر بشرويه، خانه اسدي، آسیاب دهنه رقه، کاروانسرای اصفاک، مدرسه علمیه میان ده و مسجد میان ده را اشاره كرد. و از دیدنی های طبیعی بشوریه نیز می‌توان از کویر بشرویه نام برد.

آب و هوای بشرویه

برای بازدید از دیدنی های بشرویه اطلاع از وضعیت هوا مفید است. به همین خاطر در این قسمت پیشبینی وضع آب و هوای بشرویه را در پنج روز آینده مشاهده می‌کنید.
بشرویه آب و هوا

لوکیشن دقیق مسجد جامع رقه بشرویه

در بخش بالا آدرس مسجد رقه را بیان کردیم. با این حال برای راحتی بیشتر در این قسمت لوکیشن دقیق مسجد رقه بشرویه را مشاهده می‌نمایید.