مسجد چوبی نیشابور یکی از بینظیرترین و شگفت‌انگیزترین مسجدهای ایران و بناهای تاریخی عصر معاصر است که در دل طبیعت و درختان سر به فلک کشیده بنا شده است. این مسجد در دهکده چوبی نیشابور در حوالی شهر نیشابور در استان خراسان بنا شده است و به جرات یکی از منحصربفردترین و زیباترین اماکن مذهبی ایران است که همه ساله میزبان گردشگران خارجی و داخلی است. این مسجد زیبا پیوند همه جانبه‌ای با سایر بناهای تاریخی مذهبی در سراسر خراسان برقرار کرده و در ساختمان و معماری دنباله رو آنان بوده است. برای شناخت کامل این بنای با ارزش تاریخی تا آخر با ما همراه باشید. در مقاله به معرفی کامل نوع معماری، تاریخچه این بنا، هدف سازنده آن، علتهای منحصر بفردی آن در بین سازههای چوبی دنیا و تمامی زیباییهای نهفته در دل دهکده چوبی نیشابور پرداخته و دلایل بازدید حتمی این مسجد را بازگو کنیم.
اولین و زیباترین مسجد چوبی ایران: مسجد چوبی نیشابور
جاذبههای تاریخی در تمامی دنیا جاذبه‌هایی بی‌همتا هستند، که به دلیل پیوند روحی-فرهنگی سازنده این بناها، بازدید از آنها حتی برای یکبار در طول عمر توصیه میشود. زیرا این بناها به دلیل ارزش تاریخی در تمامی اعصار حفظ شده و نشان دهنده طرز نگرش، تفکر و باورهای دوره خود هستند. مسجد زیبای چوبی نیشابور از این قاعده مستثنی نیست. بی‌شک شما نیز از وجود مسجد چوبی در ایران به خصوص در دیار خراسان آگاه نبودید.
یکی از زیباییهای قابل توجه در معماری مسجد دیدنی چوبی نیشابور، استفاده از چوب در تمامی اجزای بنا است. دیدن مناره‌های چوبی چشم هر بیننده‌ای را نوازش می‌کند.
دلایل جذابیت های سبک معماری نهفته در مسجد
در سال 1379 مهندس سازهای با نام حمید مجتهدی شروع به ساخت مجموعه چوبی نمود. این دهکده چوبین در حوالی شهر نیشابور در استان خراسان رضوی گردآوری شده و بنا گردید. مرحوم مهندس مجتهدی به فکر ساخت بنای چوبی متناسب با دین مردم ایران زمین بود. در نتیجه ایده ساخت مسجد چوبی نیشابور برای تکمیل زیباییهای این دهکده چوبی به وقوع پیوست. ایده معماری این بنا به حدی قوی بود که مسجد دیدنی چوبی نیشابور بهعنوان مقاومترین مسجد چوبی دنیا در برابر زلزله محسوب میشود.
سبک معماری این بنای تاریخی تمام چوبی است. مشخصات ظاهری مسجد چوبی به صورت کشتی وارونه است، که تمامی اجزای آن از انواع گونه‌های چوب موجود در این منطقه ساخته شده است. وسعت کامل این بنا 200 متر مربع است که از تمامی دهکده مناره‌های آن به چشم می‌رسد. این منارهها دارای 13 متر ارتفاع بوده و حدود چهار تن وزن دارند، که به طور مهندسی بر روی سقف این مسجد جایگیری شده‌اند. اعجاز نهفته در ساختمان این بنا استفاده از 40 تن چوب برای شکلگیری این بنا است که جفت‌سازی این چوب‌ها در قالب مسجد حدود دو سال کامل زمان برده است.
این مسجد کاملا مشابه انواع مساجد مسلمانان ساخته شده است و در نتیجه در منارهها نردبان‌هایی تعبیه شده است تا بتوان به سر مناره دسترسی پیدا کرد. یکی از این زیباییهای مهندسی نحوه اتصال مناره به سقف به گونه‌ای است که داخل مسجد هیچ گونه ستونی دیده نمی‌شود.
تمامی افراد آشنا به جغرافیای زمین می‌دانند که شهر نیشابور از جمله زلزله خیزترین مناطق کشور محسوب میشود، که در نتیجه ساخت مقاوم بناها بسیار اهمیت داشته و اغلب از مصالح سنگین سیمان و آهن در ساختمان بناها استفاده میشود.
دلایل جذابیت های گردشگری نهفته در مسجد چوبی نیشابور
شگفتی دهکده چوبین به خصوص مسجد چوبی در این راز نهفته است که با اعمال دقیق‌ترین روابط مهندسی و عمران قادر به تحمل زلزله تا هشت ریشتر است که گذشت صدها سال نمی‌تواند به ساختار بنا آسیبی وارد کند. این مهارت و دقت در مهندسی در سازههای کمی در دنیا قابل مشاهده است. اسکلت مسجد به روش مهندسیTwo by Four یا Double L تنظیم شده است. به طور کلی تمامی شگردها و اصول مهندسی در این سازه به گونه‌ای شگفت انگیز گرد هم آمده است.
از دیگر اجزای معماری قابل توجه در این بنا وجود دیواره‌های دو جداره برای پوشش کامل اسکلت بنا است. در حقیقت اسکلت بنا در داخل این دیواره‌ها محصور گشته است. اتصالات اجزای ساختمان مسجد به صورت تار عنکبوتی است. در نتیجه هیچ گونه ستونی در داخل بنا دیده نمی‌شود و وزن منارهها به صورت مساوی ابتدا به سقف منتقل میشود، پس از انتقال به سقف این وزن بر روی دیوارها توزیع می‌گردد و سپس به زمین وارد میشود. این مسجد کاملا مشابه مساجد مسلمانان ساخته شده است و در نتیجه دارای منارهها نردبان‌هایی تعبیه شده است، تا بتوان به سر مناره دسترسی پیدا کرد.
این بنای بینظیر دارای تهویه طبیعی میباشد. به صورتی که در موقعیت اتصال مناره به سقف دریچه‌ای طراحی شده است همانند کانال‌های تهویه عمل می‌کند. تا در فصول گرم سال هوای دم گرفته و آلوده را از فضای داخلی خارج سازد و هوای تمیز و خنک از طریق این منارهها به داخل مسجد منتقل شود. حالت کشتی وارونه در مسجد چوبی باعث زاویه‌دار شدن دیوارها گردیده است، که در نتیجه انتقال وزن از مناره به زمین را آسانتر می‌سازد.
مسجد چوبی نیشابور به عنوان گردشگرپذیرترین مجموعه چوبی جهان
بهتر میدانید که آب و هوای گرم باعث گسترش حشرات موذی میشود، که بسیاری از آنها به بنا آسیب‌های جبران ناپذیری وارد میکنند. یکی از این حشرات موریانه‌ها هستند، که در این منطقه نیز به وفور پیدا می‌شوند. برای جلوگیری از حمله چنین حشراتی به بناها از تکنیکهای مهندسی ویژه‌ای بهره گرفته شده است. با گذشت تقریبا بیست سال از عمر این مجموعه شاهد هیچ گونه آسیب جانداران در این مجموعه نبوده‌ایم و این موضوع هنر و علم بالای مهندسان و سازندگان این مجموعه را بازگو می‌کند. برای حفاظت از بناها در برابر سایر آسیب‌های جوی از قبیل باد و باران سعی شده است. که چوب‌هایی با فرآوری خاص برای پوشش قسمت خارجی مسجد چوبی مورد استفاده قرار بگیرد.
زیبایی این مسجد در این است که هر چیزی در آن از جنس چوب است و الهام بخش درختان بوده و بوی طبیعت در داخل آن می‌پیچد. تمامی اجزای داخلی مسجد حتی ساختار آبدارخانه آن از قبیل کابینت‌ها و سینک‌های ظرفشویی از چوب ساخته شده‌اند و در قسمت ورودی آن یک ایوان بیرونی است که کف آن خشتی میباشد. فضای داخلی مسجد به تعداد 7 کتیبه زیبای منقوش شده به آیات قرآنی آراسته گردیده است. از با کیفیتترین چوب درختان گردو و توت با هنرآرایی منبت و معرق برای طراحی این کتیبه‌ها استفاده شده است و چشم نواز هر گردشگری در هنگام ورود به فضای داخلی بنا ست.
بهطور کلی تمامی چوبهای فراوری شده در ساختمان مسجد چوبی عبارتند از: انواع کاج‌ها، گردو، توت، زبان گنجشک، اشن، سپیدار و درختان میوه‌دهی مانند گیلاس و گلابی که زیبایی منحصربفردی به این بنا بخشیده است.
کلیپ مسجد چوبی نیشابور
تحلیل در مورد مسجد چوبی نیشابور
از نورپردازی کاملا منطبق با سایر بناهای مجموعه دهکده چوبین کمک گرفته شده است که در هنگام شب حس خلوص و پاکی را به گردشگران القا می‌کند. مسجد چوبی شهر نیشابور تنها مسجد چوبی دنیا و ایران است که در یکی از روستاهای خراسان رضوی با نام روستای محمدآباد آقازاده به همت مهندس حمید مجتهدی از نوادگان محمد کاظم خراسانی بنا گردیده است.
در ساخت این مجموعه بهخصوص ساختمان مسجد چوبی نیشابور از تکنیکهای نوین مهندسی سازه، نوآوریهای بناهای عصر معاصر و الهام از پیشینههای فرهنگی بناهای مذهبی خراسان الهام گرفته شده است.
عجین و منطبق شدن سازهها با امکانات و اقلیم منطقه سبب گردیده است که این مجموعه به یکی از پربازدیدترین جاذبههای حاضر نیشابور تبدیل شود که همه ساله گردشگران زیادی در فصول مختلف سال از آن دیدن میکنند. مسجد چوبی یکی از بناهای مشهور این دهکده چوبین است که بازگو کننده اعتقادات و باورهای مذهبی مردم منطقه محسوب میشود. مسجد دیدنی چوبی نیشابور در کنار سایر بناهای چوبی مانند موزه، نانوایی، رستوران و سوئیتهای چوبی برای اقامت مردم، نمایش دهنده بافت روستایی و نحوه زندگی مردم منطقه است.
با سفر به این منطقه میتوانید اکوسیستم زیبای کشاورزی و دامپروری را ببینید و با نوع زندگی و باورهای مردم نیشابور آشنا شوید. سقف شیروانی مسجد زیبای چوبی نیشابور در عین توزین مناسب وزن سقف بر روی دیوارها سبب گردیده است که بارش باران یا برف آسیبی به قسمت داخلی بنا وارد نکند. این سازه با وزن 40 تن توانسته است تا بیش از 20 سال بدون وجود هیچ آسیب به حیات خود ادامه دهد و زیبایی بخش محیط اطراف خود باشد.
شرایط بازدید از مسجد چوبی نیشابور یکی از مشهورترین جاذبه های استان خراسان
استفاده از نورپردازی‌های مختلف در کنار چوبهای پر نقش و نگار فضای معنوی خاصی را ایجاد می‌کند که بدون شک روح هر فرد حاضر در مسجد چوبی را به سمت معنویات و دین یگانه الهی سوق میدهد. این اثر ماندگار و بینظیر هم اکنون به لطف نشر اطلاعات اینترنتی در اغلب کشورهای دنیا بهعنوان اولین و یگانه مسجد چوبی مسلمانان شناخته میشود. که تاثیر باورهای مذهبی افراد مسلمان در ساخت بناها را یادآور شده و آن را به سایر جاذبه های تاریخی عصر اسلام پیوند میدهد.
به دلیل قرارگیری مسجد چوبی در داخل دهکده چوبین نیشابور بازدید از آن منوط به اجازه مسئولین مجموعه جهت ورود به کل مجموعه میباشد. اغلب گردشگران در تمامی روزهای سال با پرداخت اعانه مشخصی میتوانند در هر زمان از روز وارد مجموعه شوند اما بازدید از بناهای داخلی مجموعه مانند مسجد چوبی در ساعات اولیه و میانی روز اتفاق میافتد. افراد میتوانند در رستوران یا فروشگاههای دهکده چوبین وسایل مورد نیاز خود را خریداری کنند. توصیه میشود گشت شبانهای در داخل مجموعه داشته باشند و بازی نور در کنار چوب در مسجد چوبی را با تمام وجود حس کنند.
این مسجد دارای مساحتی برابر 200 متر مربع میباشد که توصیه میشود برای لمس زیباییهای آن روز هنگام در داخل و بیرون این فضا گشت بزنید. گلدسته‌های چوبی دارای ارتفاع 13 متری از سطح زمین بوده که دارای شاهکار مهندسی هستند. از شاهکارهای مهندسی دیگر استفاده از دریچه‌های تهویه طبیعی برای حفظ هوای تمیز در داخل مسجد چوبی میباشد.
ایده های معماری و فرهنگی به کار رفته در سازه مسجد چوبی نیشابور
این جاذبه فرهنگی-مذهبی از زمان ساخت خود در سال 1379 نگاههای بسیاری به خود جلب نموده است. بسیاری از تاریخ شناسان اسلامی جهان برای درک روح و معماری اسلامی از مسجد چوبی بازدید میکنند. چوبهای فراوری شده منحصربفرد در ساختار مسجد دیدنی چوبی نیشابور سبب گردیده است که تا به حال هیچ گونه جانداری نتواند به بنا آسیب وارد کند.
احساس زیبای مهندس مجتهدی و نبوغ و دانش بالای وی سبب گردید که وی برای ساخت اولین مسجد چوبی دنیا اهتمام ورزد. مسجد در قلب دهکده چوبی در کنار بناهای دیگری از قبیل خانه شخصی مهندس مجتهدی، موزه و کتابخانه چوبی، رستوران چوبی، فروشگاه و نانوایی چوبی و سایر فضاهای تفریحی برای اقامت موقت گردشگران داخلی و خارجی بنا گردیده است تا بتوانند فضای زندگی روستایی در کنار اعتقادات مذهبی مردم روستا را به بازدیدکنندگان القا کند.
شگفتی بارز اهمیت اغلب معماران دنیا نسبت به مسجد چوبی بر گرفته از این است که دانش مهندسی سبب گردیده است مسجد چوبی در برابر زمین لرزههای هشت ریشتری بالاترین میزان مقاومت را نشان دهد. بازگو کننده این واقعیت است که سازههای چوبی نیز با رعایت اصول مهندسی قادر خواهند بود مقاومت بالایی در برابر بلایای طبیعی نشان دهند. مسجد چوبی زیباییهای خاص خود را دارد که آن را در کنار سایر بناهای مذهبی پررنگ ساخته است. برای درک این زیباییها بایستی از نزدیک از این مسجد چوبی نیشابور باشکوه دیدن کنید.
آدرس مسجد چوبی نیشابور
یکی از جالبترین حقایق تشکیل ایده دهکده چوبی این است که این مجموعه در روستای متروکه ایجاد گردیده است. این روستای متروک محمدآباد در استان خراسان رضوی، شهرستان نیشابور و جاده تقی آباد طلایی در 17 کیلومتری بلوار شهدا قرار گرفته که بعدها به دلیل علاقه مهندس مجتهدی به این روستا و دوران کودکیاش تبدیل به مجموعه چوبی شده است.
اقامت در دهکده چوبی نیشابور
شاید به جرات بتوان گفت که دیدنی‌ترین جاذبه گردشگری معاصر در ایران، دهکده چوبی نیشابور است. در این دهکده زیبا برای اقامت گردشگران، ویلاها و اتاق‌های چوبی زیبایی وجود دارد که با اجاره و پرداخت بهای کرایه آن می‌توان در آن اقامت کرد.
آب و هوای شهر نیشابور
برای سفر در ایران و گشت و گذار در آن، یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید آن را بررسی کرد، آب وهوا و شرایط جوی ست. در این بخش آب و هوای شهر نیشابور آورده شده است. با مراجعه به این بخش میتوانید از آب وهوای این شهر در لحظه آگاه شوید.
لوکیشن دقیق مسجد چوبی نیشابور
در بخش‌های بالا به آدرس و مسیرهای دسترسی به این مسجد دیدنی اشاره شده است. در این قسمت لوکیشن دقیق این مسجد آورده شده است. با مراجعه به این بخش و با کمک گوشی همراه هوشمندتان تا رسیدن به این بنای دیدنی و دهکده زیبایش را به سادگی مسیریابی کنید. برای آموزش گوگل مپ و آشنایی بیشتر با تمام قابلیت‌های آن میتوانید به متن و راهنمای استفاده جامع از گوگل مپ مراجعه فرمایید.
عکس‌های این پست را جنابان آقایان داود رحیمی و مهدی مرادپور ثبت نموده‌اند.
امتیاز شما به این صفحه:
مسجد چوبی نیشابور
مسجد چوبی نیشابور از مساجد ایران جزو جذابیت‌ها و جاهای دیدنی نیشابور است. در مقاله بالا به معرفی، معماری، ساعت بازدید، پیشبینی وضع آب و هوای نیشابور، لوکیشن دقیق و آدرس مسجد چوبی پرداختیم.