کاروانسرای نو لار(کاروانسرا گلشن لار)

کاروانسرای نو لار یکی از جاهای دیدنی شهر لار در استان فارس است. این بنا با اسامی دیگری نیز شهرت دارد به عنوان مثال این کاروانسرا گلشن لار نیز نامیده می‌شود. حتی برخی با ذکر قدمت این بنا آن را کاروانسرای صفویه گلشن شهر لار می‌نامند. این بنا با عنوان کاروانسرای نو لار(کاروانسرا گلشن) در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. البته در حقیقت دو کاروانسرا نو لار و گلشن لار در مجاورت یکدیگر قرار دارند. ما در این مطلب ابتدا علت وجود دو اسم برای این مجموعه را بیان می‌کنیم. پس از آن معرفی کوتاهی از کاروانسرای گلشن لار و کاروان سرای نو لار خواهیم داشت. در ادامه به دلیل معماری شاخص کاروان سرای نو لار بخشی را به این موضوع اختصاص می‌دهیم. سپس به شرح وضعیت فعلی این مجموعه تاریخی می‌پردازیم. در نهایت این مطلب را با ارائه آدرس این بنای تاریخی به پایان می‌بریم.

کاروانسرا گلشن یا نو لار؟

اولین موضوعی که باید به شرح آن بپردازیم مسئله دو اسم کاروانسرا گلشن لار و نو لار است. بنا بر گزارش خبرگزاری تسنیم این امر به دلیل وجود دو نام برای یک بنا نیست. بلکه در حقیقت کاروانسرای گلشن لار و کاروان سرای نو لار دو بنای تاریخی در مجاورت یکدیگر هستند. احتمالاً به دلیل مشابهت کاربری و هم‌جواری این دو بنا در اغلب متون از عنوان کاروانسرای نو لار(کاروانسرا گلشن) یا برعکس استفاده می‌شود.

کاروانسرای گلشن لار

این کاروانسرا در ضلع غربی کاروانسرای نو لار واقع شده است. این بنا مطابق ساختار کاروان‌سراهای درون شهری اقلیم گرم و خشک ایران احداث شده است. با توجه به اینکه دوران صفویه اوج رونق کاروانسراهای ایران بوده این مکان کاروانسرای صفویه گلشن لار نیز نامیده می‌شود.

ساختار بنا آجری بوده و تزئینات خاصی در آن دیده نمی‌شود. در واقع این بنا مشابه اغلب کاروانسراهای قدیمی ایران از نظر معماری ویژگی شاخصی ندارد. در مقابل، در ساخت کاروانسرای نو لار از تزئینات بسیار زیبایی برای بنا استفاده شده است. علاوه بر آن، کاروانسرای گلشن لار نسبت به کاروان سرای نو لار تغییرات و یا به عبارتی تخریب بیشتری داشته است.

کاروانسرای نو لار

کاروانسرا نو لار، سرای جمالی و سرای فرامرزی اسامی مختلفی هستند که برای این بنای تاریخی ذکر می‌شود. این بنای تاریخی که یادگاری از دوران صفویه است در بافت قدیمی شهر لار قرار گرفته است. بنا بر مستندات تاریخی این بنا پس از فتح لار توسط پادشاهان صفوی احداث شده است. بنای باشکوهی که گرچه سالها به حال خود رها شده ولی هنوز شکوه و عظمت آن نمایان است. وجه تمایز کاروانسرای نو لار با دیگر کاروانسراهای تاریخی ایران در تزئینات بنا نهفته است.

اغلب کاروانسراهای ایران فاقد تزئینات خاصی هستند. در حالی که در این بنا آثاری از گچ‌کاری، آجرکاری و کاشی‌کاری های زیبایی بر جای مانده است. حجره‌های متعدد این بنا سالها به عنوان مغازه و انبار مورد استفاده قرار گرفته و حفظ این میراث تاریخی در اولویت نبوده است. اینکه نام کاروانسرا نو لار انتخاب شده می‌تواند نشانه این باشد که در آن زمان کاروانسرای قدیمی دیگی نیز در این منطقه وجود داشته است.

معماری کاروانسرای نو لار

ورودی این بنا در میدان قیصریه قرار دارد و یک دالان بزرگ سردر را به حیاط کاروانسرا متصل می‌سازد. ظاهراً کاشی‌کاری و کتیبه سردر بنا مربوط به تعمیرات بنا در زمان ناصرالدین شاه قاجار بوده است. دور تا دور حیاط کاروانسرا نو لار 54 غرفه وجود دارد.

در جلوی این غرفه‌ها ستون‌هایی به فاصله دو متر از یکدیگر احداث شده‌اند. این ستون‌ها که مشابه ستون‌های مسجد وکیل ساخته شده‌اند با طاق‌هایی به هم متصل شده‌اند. ساختار این ستون‌های سنگی یکپارچه و تزئینات آنها مهمترین عامل زیبایی این کاروانسرا است. البته حوض هشت گوشه وسط حیاط نیز قطعاً نقش بسزایی در زیبایی این بنا داشته است. در چهار گوشه بنا حجره مربع شکلی وجود دارد که داخل آن پلکانی برای دسترسی به پشت بام ساخته شده است.

وضعیت فعلی کاروان سرای نو لار(کاروانسرا گلشن)

این مجموعه تاریخی سالها دارای مالک خصوصی بوده و کاربری تجاری داشته است. حجره‌های کاروانسرا به عنوان انبار یا مغازه استفاده می‌شوند. به همین دلیل در برخی حجره‌ها تیغه کشیده شده است. ساخت سرویس بهداشتی در مجاورت حوض وسط حیاط نیز سبب تخریب نما و منظر آن شده است. در واقع این مکان به عنوان انبار کاسبان بازار قیصریه مورد استفاده قرار گرفته است.

حتی به دلیل وسعت این بنا از این مکان برای پارکینگ خودروها نیز استفاده شده است. جالب این است که علیرغم بی‌توجهی‌ها و تخریب‌های فراوان هنوز زیبایی و شکوه این بنای تاریخی نمایان است. اخیراً اقداماتی برای مرمت کاروان سرای نو لار توسط سازمان میراث فرهنگی آغاز شده است. مرمت سردر کاروانسرای نو لار و ترمیم سقف‌ها اولین اقدامات مرمتی این سازه است.

کاروان سرای نو لار(کاروانسرای گلشن) کجاست؟

کاروانسرای گلشن لار در شهرستان لارستان استان فارس قرار دارد. شهر لار که یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران است مرکز شهرستان لارستان است. استان هرمزگان از جنوب و شرق، شهرستان لامرد از جنوب غربی، شهرستان خنج از غرب و شهرستان‌های جهرم و داراب از شمال همسایگان شهرستان لار هستند. یکی از مسیرهای دسترسی به شهرستان لار شهر شیراز است. فاصله شهر لار تا برخی شهرهای بزرگ ایران به شرح زیر است:

• فاصله شهر لار تا شیراز : حدود 300 کیلومتر
• و فاصله شهر لار تا بندرعباس : حدود 190 کیلومتر
• فاصله لار تا تهران : حدود 1200 کیلومتر

برای بازدید از کاروانسرای نو لار(کاروانسرا گلشن) باید به بافت قدیمی شهر بروید. این کاروانسرا درست در مقابل بازار قیصریه لار قرار دارد.

دیدنی های لار

از جاهای دیدنی لار می‌توان به مجموعه تاریخی باغ نشاط، حمام باغ نشاط، بازار قیصریه لار، دریاچه هیرم یا دریاچه زرین، آب انبار آقا، آب انبار سیدجعفر و آب انبار سقاخانه نام برد.

آب و هوای لار

برای بازدید از دیدنی های لار اطلاع از وضع آب و هوا لازم است. به همین خاطر در این بخش پیشبینی وضع آب و هوای لار در پنج روز آینده را مشاهده می‌کنید.

لار آب و هوای

نقشه لار

برای گشت و گذار در شهر بازدید از جاهای دیدنی لار نقشه شهر لازم است. به همین خاطر در این بخش نقشه لار را مشاهده می‌کنید.