کلیسای ارتدوکس یونانی تهران یکی از چندین کلیساهای ایران محسوب می‌شود. اما آنچه این کلیسا را از تمامی کلیساهای ایران متمایز می‌کند، ساختمان یونانی شکل آن می‌باشد. علاوه بر آن این کلیسا جزو معدود کلیساهای ارتدوکس ایران است. گرچه این کلیسا با نام کلیسای یونانی ها شهرت یافته است، اما نام آن کلیسای سنت مری یا کلیسای ارتدوکس یونانی مریم مقدس می‌باشد. در ادامه این مطلب به بررسی تاریخچه کلیسای ارتدوکس یونانی سنت مری، معماری، ساختار، وضعیت آن در حال حاضر، بازدید و مسیر دسترسی به کلیسای ارتدوکس یونانی تهران خواهیم پرداخت. علاوه بر آن نگاهی اجمالی به این خواهیم داشت که رهبر ارتدوکس های جهان کیست؟ مهمترین هدف اتحاد کلیسای مسیحی شرق و غرب چه بود؟ همچنین سلسله مراتب کلیسا و گسترش سلسله مراتب کلیسا و کلیسای هفت تیر را نیز بررسی خواهیم نمود.
تاریخچه کلیسای ارتدوکس یونانی سنت مری
آغاز روابط کشور یونان با ایران به دوره مدرن قرن نوزدهم میلادی باز می‌گردد. علت این روابط نیز شکل گیری ارتباطات تجاری میان دو کشور بود. در واقع تجارت تنباکو، ابریشم و پنبه آغازگر این روابط به حساب می‌آیند.
اما اگر بخواهیم در مورد ورود گسترده یونانیان به ایران سخن بگوییم، باید از دوره رضاشاه نام ببریم. در واقع در این دوره ما شاهد مهاجرت عده کثیری از یونانیان به ایران هستیم. تا جایی که در دهه 60 و 70 میلادی جمعیت یونانی‌ها در ایران به حدود سه هزار نفر رسید. اکثر این مهاجران ساکنان یونانی قلمرو عثمانی بودند. دلیل مهاجرت این افراد به ایران نیز پاکسازی قومی عثمانی‌ها در طی جنگ جهانی اول بود. در واقع این مهاجران تازه وارد از ترس جان خود به ایران پناه آورده بودند.
اکثر این مهاجران یونانی در پروژه‌های توسعه فعالیت می‌کردند. به طوری که اولین کارخانه آسفالت در ایران در دوره حکومت رضاشاه و توسط یونانیان تاسیس می‌گردد. علاوه بر آن عده کثیری از یونانیان در پروژه راه آهن ایران کار می‌کردند.
به همین خاطر جامعه یونانیان مقیم تهران در سال 1941 به وجود آمد. آنها تصمیم گرفتند برای انجام امور مذهبی خود و عباداتشان در تهران یک کلیسا بسازند. در نتیجه کلیسای ارتدوکس سنت مری به معنای مریم مقدس در سال 1951 در تهران بنا گشت. بنای این کلیسا در جوار سفارت سابق یونان ساخته شد. اما پس از انقلاب، تعداد زیادی از یونانی‌ها دست به مهاجرت زدند. در حال حاضر جمعیت آنها در ایران کمتر از 100 نفر است.
معماری کلیسا ارتدوکس یونانی مریم مقدس تهران
کلیسای ارتدوکس یونانی تهران دارای معماری بسیار جالب و زیبایی است. به طور کلی بنای این کلیسا و المان‌های موجود در آن شبیه به کلیساهای یونانی ساخته شده است. نیم ستون‌هایی که در داخل بنای کلیسا وجود دارند و پله‌هایی که به جایگاه اصلی ختم می‌شود، معبد پارتنون آتن را در ذهن مجسم می‌کند.
داخل ساختمان با نقاشی‌های بسیار زیبا و خیره کننده‌ای از مسیح تزئین گشته است. در این کلیسا کمتر تصاویر و مجسمه‌هایی از مسیح وجود دارد که او در هر حال رنج و عذاب به نمایش بگذارد. شما در این کلیسا مجسمه‌ای از مسیح مصلوب نخواهید دید. دقیقا بر خلاف آنچه در کلیسای کاتولیک به تصویر کشیده می‌شود. در واقع این موضوع یکی از تمایزهای میان مسیحیان بیزانسی روم شرقی و غربی می‌باشد.
در واقع پیروان مذهب ارتدوکس بر خلاف پیروان کاتولیک فکر می‌کنند. آنها سعادت را در به صلیب کشیده شدن حضرت عیسی نمی‌بینند. بلکه سعادت را در ظهور دوباره وی پیدا می‌کنند. برای همین تندیس‌ها و تصاویری که در این کلیسا وجود دارد مسیح و مریم مقدس را در حال زجر کشیدن و ناراحتی نشان نمی‌دهند.
ساختار کلیسای ارتدوکس یونانی تهران
سالن کلیساهای ارتدوکس دارای دو سطح هستند. سطح اول که در بالاترین قسمت سالن قرار دارد، جایگاه آسمانی است. سطح پایینی نیز جایگاه زمینی است که در پایین سطح اول قرار گرفته است. پله‌ها دو جایگاه آسمانی و جایگاه زمینی را به هم متصل می‌کنند. سطح آسمانی کلیسا متعلق به بزرگان دین یعنی علما و کشیشان می‌باشد. جایگاه زمینی نیز متعلق به پیروان است.
ساختار کلیسای ارتدوکس یونانی تهران نیز از این قاعده مستثنا نیست. در سطح اول سالن یک صندلی بسیار مجلل از سنگ مرمر سفید قرار دارد که جایگاه نشستن کشیش‌ها می‌باشد. جایگاه آسمانی و جایگاه زمینی این کلیسا به وسیله سه پله مرمرین از هم جدا می‌شوند. تنها شخصی که از این پله‌های مرمرین عبور می‌کند تا به جایگاه آسمانی خود برسد، کشیش‌ها هستند.
وضعیت کلیسای ارتدوکس یونانی تهران در حال حاضر
تعداد کم یونانی‌های مقیم ایران باعث شده تا این کلیسا به صورت نیمه تعطیل در آید. از آنجایی که این کلیسا تنها در مراسم خاصی استفاده می‌شود، کشیش دائمی و مستقل در آن وجود ندارد. تنها برای اجرای یک سری از مراسم مذهبی در اعیاد، یک کشیش از یونان به ایران می‌فرستند تا مراسم را اجرا نماید.
بازدید از کلیسای ارتدوکس یونانی تهران
متاسفانه بازدید از این کلیسای بسیار زیبا برای عموم امکان پذیر نمی‌باشد. برای بازدید از این کلیسا باید مجوز ورود دریافت کنید. البته خوشبختانه در طی سال‌های اخیر برخی از تورهای تهرانگردی با دریافت مجوز بازدیدکنندگان زیادی را به این کلیسا می‌برند. می‌توانید با پیگیری این تورها به بازدید از کلیسای ارتدوکس یونانی تهران بروید.
مسیر دسترسی به کلیسای ارتدکس یونانی تهران
کلیسا یونانی ها در تهران و در خیابان شهید مفتح واقع شده است. ساختمان زیبای این کلیسا از ضلع جنوب شرقی چهار راه طالقانی خودنمایی می‌کند.
شکل گیری فرقه ارتدوکس
اسقف اعظم قسطنطنیه در سال 1054 میلادی به خاطر اختلافاتی در برخی مسایل الهیات با پاپ در روم غربی درگیری پیدا می‌کنند. نتیجه این درگیری سبب می‌شود تا دو گروه کلاسیک در مسیحیت به وجود آید. مذهب ارتدوکس در روم شرقی موجب شکل گیری کلیساهای شرق می‌شود. فرقه و مذهب کاتولیک در بیزانس یا همان روم غربی سبب به وجود آمدن کلیساهای غربی می‌گردند.
واژه ارتدوکس یک کلمه کاملا یونانی است که از دو بخش اورتوس و دوکس تشکیل یافته است. اورتوس در یونانی به معنی راستین و درست به کار می‌رود. دوکس نیز به معنای عقیده می‌باشد. ترکیب این دو کلمه به معنای عقیده راستین ترجمه درستی برای واژه ارتدوکس به شمار می‌آید.
پیروان این فرقه اکثرا در مناطقی از بالکان، روسیه، اروپای شرقی، خاورمیانه و یونان پراکنده شده‌اند. اما بعد از اینکه عثمانی در جنگ با امپراتوری روم شرقی پیروزی گشتند، پیروان این مذهب مجبور به مهاجرت گشتند. اما امروزه کلیسای ارتدوکس روسی به عنوان قطب کلیساهای ارتدوکس در جهان شناخته می‌شود.
رهبر ارتدوکسهای جهان کیست؟
رهبر کلیسای ارتدوکس روسیه به عنوان رهبر ارتدوکسهای جهان شناخته می‌شود. نام وی بطریق یا پاتریارک کیریل می‌باشد.
مهمترین هدف اتحاد کلیسای مسیحی شرق و غرب چه بود؟
کلیسای مسیحی شرق و غرب در طی دوران‌های مختلفی با هم متحد شده‌اند تا دین مسیحیت را در سراسر دنیا تبلیغ کنند. اما در دوره‌هایی نیز به دلیل اختلافات متعدد همدیگر را تکفیر نموده‌اند. اما در نهایت در سال 1964 این اختلافات با پا در میانی پاپ وقت، کنار گذاشته شد. دو کلیسای شرق و غرب نیز تکفیر را نسبت به یکدیگر پس گرفتند و این دو کلیسا همدیگر را به رسمیت شناختند.
دلیل این اتحاد این بود که اصول اعتقادی و آداب و رسوم نیایش این دو کلیسا بسیار به هم شبیه است. در واقع این دو کلیسا از نظر جزئیات خیلی کمی با هم دارای اختلاف نظر هستند. این اتحاد باعث شد تا اگر یک فرد کاتولیک یا یک فرد ارتدوکس برای عبادت، دسترسی به کلیسای خود نداشته باشد، بتواند در آیین عشای ربانی و دیگر مراسم کلیسای فرقه دیگری حضور پیدا کند و مراسم را اجرا نماید.
سلسله مراتب کلیسا
سلسله مراتب کلیسا بیشتر در فرقه کاتولیک مسیحیت مطرح است و در میان پیروان این فرقه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در گذشته این سلسله مراتب نسبت به امروز بسیار کوچک‌تر و کمتر بوده است. به صورتی که در کلیساهای اولیه تنها دو یا سه مقام وجود داشته است.
- اولین مقام متعلق به شبان یا همان کشیش کلیسا بودند که به عنوان سرپرست کلیسا خدمت می‌کردند.
- مقام دوم متعلق به شماس کلیسا یا خادم بود. شماسها وظیفه داشتند تا به محتاجان کمک کنند. در واقع کشیش‌ها وظیفه برطرف کردن نیازهای معنوی مومنان را داشتند. شماسها نیز موظف بودند تا نیازهای مادی آنان را رفع نمایند.
- مقام سوم در کلیساها زنان شماس یا خادمه بودند. این زنان به افراد مریض، نیازمند و سالمند کمک می‌کردند.
گسترش سلسله مراتب در کلیسا
اما به مرور زمان که کلیسا قدرت گرفت این سلسله مراتب نیز گسترش پیدا کرد. در حال حاضر کلیساهای کاتولیک متشکل از کشیش است که در پایین‌ترین سطح از سلسله مراتب قرار می‌گیرد. وظیفه کشیش‌ها مدیریت و اداره یک کلیسا می‌باشد. اسقف در سطح بالاتر قرار می‌گیرد. اسقف‌ها نیز به عنوان کشیش ارشد به فعالیت می‌پردازند و امور حکومتی و نظارتی مشغول می‌شوند.
سطح بالاتر از اسقف متعلق به اسقف اعظم است که ترفیع گرفته است. در گذشته یک قلمرو خاص را تحت نظر اسقف اعظم در می‌آورند. امروزه اسقف اعظم کلیساهای یک منطقه خاص را تحت نفوذ خود دارد.
سطح بعدی را به کاردینالها اختصاص می‌دهند. این افراد، اشخاص عالی مقامی هستند که بعد از پاپ دومین جایگاه را به خود اختصاص می‌دهند. شورای کاردینالها موظف است که پاپ را انتخاب نماید. خود کاردینالها از لحاظ مرتبه و مقام به سه درجه تقسیم‌بندی می‌گردند. کاردینال کشیش‌ها، کاردینال اسقف‌ها و کاردینال دیکونها. آنها نقش مشاور را برای پاپ ایفا می‌کنند.
پاپ بالاترین مقام در فرقه کاتولیک را دارد. به صورتی که از آنها به عنوان رهبر کاتولیک‌های جهان یاد می‌کنند. در زبان لاتین پاپ به معنای پدر است.
کلیسای سرکیس مقدس هفت تیر
یکی از معروف‌ترین و بزرگترین کلیساهای شهر تهران در محدوده هفت تیر قرار گرفته است. این کلیسای فعال با نام کلیسای سرکیس مقدس شناخته می‌شود. در واقع کلیسای سرکیس مقدس به عنوان مقر خلیفه گری ارامنه تهران شناخته می‌شود.
ساخت بنای این کلیسا در دوره پهلوی صورت گرفته است. بنای این کلیسا به قدری زیبا و عظیم است که توجه هر کس را که از این منطقه عبور می‌نماید به خود جلب می‌کند. طراحی این بنای بی‌نظیر به عهده مهندس اوژن آفتاندیلیان بوده است. وی این بنا را بر اساس پلان بازیلیک تک ناوی بر روی صفه‌ای کم ارتفاع طراحی نمود. در طراحی و ساخت این کلیسا از معماری کلیساهای قرون وسطا و عصر جدید ارمنستان الهام گرفته شده است.
نام این کلیسا برگرفته از نام یکی از قدیسان کلیسای حواری ارمنی بوده است. وی مدتی در ایران زندگی می‌کرد و حتی در جنگ با کوشان‌ها به پادشاه ساسانی خدمت نمود. اما در نهایت به وی تهمت تبلیغ مسیحیت در ایران زدند و دستور قتل او و پسرش را صادر کردند.
یکی دیگر از دلایل اهمیت این کلیسا برای ارامنه مقیم ایران، وجود یادمان نسل کشی ارامنه در این کلیسا می‌باشد. این سازه به عنوان یادبودی برای نسل کشی ارامنه در محوطه بیرونی کلیسا ساخته شد. هر سال در این کلیسا مراسم سالگرد نسل کشی ارمنیان برگزار می‌گردد و ارامنه برای شرکت در این مراسم به این محل می‌آیند.
در کنار سازه یادبود نسل کشی ارامنه، مقبره اسقف فقید آرداک مانوکیان قرار دارد. وی خلیفه پیشین ارامنه تهران بوده است. ارمنیان برای وی احترام خاصی قائل هستند.
دیگر کلیساهای تهران
از دیگر کلیساهای تهران می‌توان از کلیسای میناس مقدس، کلیسا حضرت مریم، کلیسای صلیب مقدس، کلیسای حضرت یوسف، کلیسای گریگور مقدس، کلیسای سرکیس مقدس و کلیسای گئورگ مقدس نام برد.
دیدنی های تهران
از دیگر دیدنی های تهران می‌توان از کاخ گلستان، خانه مقدم، بازار تهران، موزه ملی ایران، موزه رضا عباسی، برج میلاد، کاخ سعدآباد، کاخ نیاوران، پل طبیعت، درکه، دربند و دریاچه چیتگر نام برد.
آب و هوای تهران
برای بازدید از دیدنی های تهران اطلاع از وضع آب و هوای تهران اطلاع از وضع آب و هوا لازم است. به همین خاطر در این بخش به پیشبینی وضع آب و هوای تهران را در پنج روز آینده می‌پردازیم.
لوکیشن دقیق کلیسا ارتدوکس یونانی مریم مقدس تهران
در بخش بالا به آدرس کلیسا ارتدوکس یونانی تهران پرداختیم. برای سهولت بیشتر در این قسمت لوکیشن دقیق کلیسا ارتدوکس یونانی تهران پرداختیم.
امتیاز شما به این صفحه:
کلیسای ارتدوکس یونانی تهران
کلیسای ارتدوکس یونانی تهران یا کلیسا سنت مری یا مریم مقدس از کلیساهای فعال تهران است. در ادامه به معرفی، عکس و آدرس کلیسا ارتدوکس یونانی مریم مقدس می‌پردازیم.