تمساح مردابی یا پوزه کوتاه با نام محلی گاندو مشهور است. این جانور تنها عضو از راسته تمساحیان در ایران است. این تمساح، نماد استان سیستان و بلوچستان است. به عقیده بومیان سیستان، گاندو نماد پاکی و شیرین بودن آب است.
تمساح پوزه کوتاه
بر خلاف توقع مردم از کروکودیل‌ها و تمساح‌ها، تمساح پوزه کوتاه غیر مهاجم و خجالتی ست. گاندو محتاط و بی آزار است. پوزه کوتاه تالاب، همانند تمام کروکودیل‌ها برای زندگی در آب سازگاری ویژه‌ای پیدا کرده‌اند.
چشم و بینی و گوش آن ها پرده های محافظ مخصوصی دارد. این پرده ها به هنگام فرو رفتن در آب از اعضای گفته شده محافظت می کند. گاندو معمولا به سرعت مخفی می‌شود. همه بدن خود را زیر آب می برد جز چشم ها و بینی خود. بی آزار بودن تمساح تالابی باعث شده تا مردم سیستان از آن هیچ ترسی نداشته باشند. کودکان آنها آزادانه و بدون ترس در حوضچه ها و تالاب های که زیستگاه ایم جانور است بدون ترس شنا کنند. این حیوان یکی از نمادهای حیات وحش ایران است. یعنی می‌توان گاندو را در کنار نمادهایی چون زاغ بور و هوبره قرار داد. که هرکدام نماد یکی از استان‌های زیبای کشورمان ایران هستند.
تمساح گاندو
این حیوان تمساح پوزه کوتاه یا همان تمساح گاندو مشهور، یکی از اعضای خوانواده تمساح هاست که در ایران زیست می کند. این تمساح ایرانی در بخش کوچکی از استان سیستان و بلوچستان زندگی می کند. چابهار بخشی ست که تمساح پوزه کوتاه ایرانی در آن زیست می کند. این هیولای آبی در مرداب زندگی می کند. به همین سبب به این تمساح چابهار، تمساح مردابی نیز می گویند.
نام‌های گاندو
نام فارسی تمساح تالابی( گاندو )، نام انگلیسی: Marsh Crocodile، نام علمی : Crocodylus palustris
مشخصات گاندو
ابعاد و اندازه گاندو نر با نوع ماده خود متفاوت است. بگونه ای که نوع نر بزرگتر از نوع ماده است. طول بدن تمساح پوزه کوتاه ایرانی ۴ متر و معمولا ۲.۵ تا ۳ متر است.
تغذیه تمساح ایرانی
روند تغذیه در طول زندگی تمساح پوزه کوتاه متفاوت است. نوزادان تازه از تخم بیرون آمده از کرم‌ها و حشرات تغذیه می‌کنند. کمی بزرگتر و جوان‌تر که شدند از قورباغه و ماهی‌های کوچک تغذیه می‌کنند. غذای تمساح‌های بزرگ سال از لاک پشت‌ها، ماهی‌های بزرگتر، پستانداران و پرندگان است.
زیستگاه گاندو
محل مناسب و مورد علاقه این تمساح ایرانی، رودخانه‌ها و دریاچه‌های آب شیرین است. آنها در تالاب‌ها و مرداب و آب‌های نسبتا کم عمق نیز دیده می‌شوند. به سبب زندگی در آب شیرین، مردم سیستان آن را نماد سلامتی و پاکی آب می‌دانند. همین عقیده سبب شده تا با وجود تعداد کم این تمساح در سرتاسر دنیا، نسل آن در ایران هنوز از بین نرفته است. همین موضوع بر اهمیت آب از زمان شهر سوخته تا الان در سرزمین جنوب شرقی ایران دلالت دارد.
پراکندگی گاندو
اگر به پراکنش تمساح پوزه کوتاه دقت کنیم. می‌بینیم در دنیا فقط در قاره آسیا وجود دارد. این حیوان با ارزش در کشورهایی چون هندوستان، پاکستان، بنگلادش، نپال، ایران و سریلانکاست. تمساح تالابی ایرانی در منتها الیه جنوب شرقی بلوچستان و در منطقه حفاظت شده باهوکلات است. همین‌طور در مناطقی از دریای عمان نیز وجود گاندوها گزارش شده است.
تولید مثل گاندو
تمساح مادر به فصل بهار پس از جفت‌گیری و لقاح تخم‌گذاری می‌کند. لقاح این حیوان به صورت داخلی ست. در هربار تخم گذاری به طور متوسط ۲۵ عدد تخم می‌گذارد. پس از ۵۰ تا ۷۵ روز بعد از تخم گذاری، نوزادان سر از تخم بیرون می‌آورند. تمساح ماده در سن ۶ تا ۸ سالگی به سن بلوغ می‌رسد. این سن در نوع ماده ۱۰ سالگی ست. طول تمساح ماده در دوران بلوغ ۱.۵ متر است. این عدد در نوع نر در دوران بلوغ ۲.۵ متر خواهد بود.
نقش گاندو در طبیعت
تمساح تالابی به سبب تغذیه از جانوران گوناگون به تنظیم تعداد گونه‌ها کمک می‌کند.
رودخانه سرباز
شهرستان سرباز و حوضه رودخانه سرباز در جنوب شرقی ایران، یکی از مناطقی ست که زیستگاه دائمی تمساح پوره کوتاه در ایران است. منطقه سرباز و رودخانه سرباز، غربی‌ترین محدوده پراکنش گاندو در دنیا محسوب می‌شود. آب رودخانه سرباز در بیشتر ماه سال جاری ست. این بدین معناست که رودخانه دائمی ست. شیرین بودن آب رودخانه به همراه دائمی بودنش آن منطقه را به زیستگاه دائمی تمساح پوزه کوتاه ایرانی تبدیل کرده است. در اصل باید گفت احتمال حضور تمساح ایرانی در حوضه رودخانه سرباز بسیار زیاد است.
خطر گاندو
متاسفانه همین امسال شاهد اتفاق ناخوش آیندی بودیم. اتفاقی که بخاطر بارش‌های امسال و بالا آمدن آب، گاندوها به سمت چندین روستا رهسپار شده بودند. و متاسفانه دست و پای چند کودک بخاطر حملات گاندوها قطع شد. اتفاقی بسیار ناراحت کننده است. کودکانی که یا مشغول بازی بودند یا برای نداشتن آب به لب رودخانه رفته بودند. هرچند که ما حیوانات را دوست داشته باشیم، با این اتفاق غمناک خواهیم شد. حتی شاید اگر احساسی باشیم، بگیم باید اون گاندو و این گاندوها از طبیعت جمع آوری بشوند. یا حتی اگر عصبانی شویم، بگوییم که باید تمساح‌های پوزه کوتاه کشته شوند. اتفاقی که در ورای این حادثه غم‌انگیز رخ داد، بسیار تامل برانگیز است.
رفتار با اصالت مردم سیستان در مقابل گاندو
مردم این روستا و حتی والدین این بچه‌های عزیز ایرانی که از گاندو متضرر شده بودند. هیچگونه رفتار عصبی یا رادیکالی انجام ندادند. و فقط محیط زیست را مطلع کردند. خداروشکر محیط زیست هم این تمساح‌های ایرانی را با کمک مردم محلی زنده‌گیری کردند.
این نشان از فرهنگ و شعور بالای مردم سیستان و بلوچستان دارد. که با داشتن مشکلات فراوان معیشتی باز اصالت خود را حفظ کرده‌اند. و حتی فردی سالخورده و بی سواد می‌داند این اتفاق ناگوار تقصیره آن حیوان زبان بسته یا آن کودک معصوم نیست. و تقصیر عدم مدیریت مناسب و تفکر دلسوزانه است.
حتی شما در عکس زیر مشاهده می‌کنید. که خیلی حضور این تمساح در زیر آب با حالت وجود سنگ یا … فرقی ندارد. و بعضی اوقات خیلی حضور محسوسی در آب ندارد.
رودخانه باهوکلات
منطقه باهوکلات و رودخانه باهوکلات، یکی دیگر از منطقه‌های مهم برای گاندو ست. در این رودخانه احتمال حضور گاندو بسیار است. این تمساح پوزه کوتاه زیستگاهش رودخانه‌های پر آب دائمی ست. مسیر رودخانه سرباز و در امتداد آن رودخانه باهوکلات بهترین زیستگاه گاندو ست. انتهای حوضه باهوکلات به برکه کلانی ختم می‌شود. این برکه نقطه پایانی محدوده گاندو ست. زیرا در زمان پرآبی برکه و مد دریا، آب کمی شور می‌شود. این به سبب مخلوط شدن آب برکه با دریاست. شوری آب سبب گریز و نامناسب شدن محیط برای تمساح ایرانی می‌شود.
عکس‌های مربوط به این پست را عزیزانی چون زکریا نوری و محمدرضا محمدیوسفی عکاسی نموده‌اند.
امتیاز شما به این صفحه:
خلاصه صفحه گاندو
در این صفحه اطلاعات کامل تمساح گاندو یا همان تمساح پوزه کوتاه ازجمله مشخصات، اسامی دیگر، تولید مثل، پراکنش، فرهنگ مردم،عکس تمساح ایران، رودخانه سرباز و باهوکلات و… آورده شده است.