گور دخمه های بندر سیراف بوشهر یا گورستان صخره ای سیراف واقع در دره لیر سیراف در واقع گورستانی سنگی است که از ایران باستان بر جای مانده است. بندر باستانی سیراف یکی از مکان‌های تاریخی و دیدنی استان بوشهر محسوب می‌شود. بخش عمده شهر در قرن‌های گذشته از بین رفته است و در حال حاضر تنها بخش‌هایی از آن از جمله آبگیر دره لیر سیراف و گور دخمه‌های آن باقیمانده است. بندر سیراف کنونی در مجاورت بندر باستانی سیراف و در مجاورت بزرگران کنگان عسلویه قرار دارد. مجموعه گور دخمه‌های سیراف یکی از آثار برجای مانده از دوران ساسانیان است و از جمله آثار دیدنی استان بوشهر بشمار می‌آید. در این مطلب به معرفی گور دخمه‌های سیراف، تاریخچه قبرستان و بندر باستانی سیراف، موقعیت جغرافیایی سیراف، نحوه دسترسی به آن و معرفی زیبایی‌های منطقه خواهیم پرداخت.
آثار بر جای مانده از بقایای مردگان را می‌توان در برخی دخمه‌ها و گورهای سنگی مشاهده نمود.
معرفی گور دخمه های سیراف
گور دخمه‌های سیراف یا گورستان سنگی سیراف جزو یکی از آثار ملی ایران است که در سال ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۵۰۲ ثبت شده است. این مجموعه متعلق به دوران حکومت ساسانیان، آخرین حکومت پیش از حمله اعراب به ایران بوده است. اگر چه اغلب بخش‌های بندر تاریخی سیراف از بین رفته است ولی گورستان سنگی آن به عنوان معدود بخش‌های بر جای مانده همچنان وجود دارد. برای دیدن تصاویر قبرستان سیراف، مکان‌های تاریخی و دیدنی استان بوشهر به منو استان، استان‌های جنوبی و استان بوشهر در صفحه اصلی سایت مراجعه کنید. همچنین می‌توانید مطالب سودمندی در خصوص اماکن تاریخی، جاذبه‌های طبیعی و فرهنگ و سنت‌های اقوام مختلف ایران را در منوهای صفحه اصلی سایت مطالعه نمائید.
بندر سیراف در کجا قرار دارد
سیراف بندری باستانی در استان بوشهر است. موقعیت جغرافیایی منحصر بفرد سیراف در ایران باستان آن‌را به یکی از پر رونق‌ترین و برترین بنادر و مراکز تجاری تبدیل کند. بندر در فاصله میان کوه و دریا واقع شده است. با توجه به نزدیکی کوه و دریا در بندر سیراف، شهر دارای چشم اندازهای زیبا است. چنانچه به سواحل جنوب بنگرید متوجه می‌شوید در هیچ نقطه‌ای همانند بندر سیراف نزدیکی کوه و دریا وجود ندارد. شهر در زلزله پر قدرتی که در قرن چهارم روی داد به کلی ویران شد. در حال حاضر گور دخمه‌های سیراف به عنوان یکی از مکان‌های دیدنی شهر برجای مانده است. علاوه بر قبرستان سیراف، ستون‌های ویران شده قلعه سیراف، بناها و مساجد ویران و دیوارهای آوار شده به عنوان بقایای شهر دیده می‌شود. در تاریخ آمده است که بخشی از شهر در زمان زلزله به زیر آب فرو رفته است.
سیراف باستانی
سیراف باستانی در مجاورت بندر سیراف کنونی و ما بین بندر عسلویه و بندر کنگان و در خط ساحلی خلیج فارس جای دارد. درواقع سیراف حدود بیست و پنج کیلومتری بندر عسلویه و سی و هفت کیلومتری بندر کنگان قرار دارد. اغلب بخش‌های شهر باستانی نابود شده است و تنها ویرانه‌های قلعه سیراف و قبرستان شهر به همراه چندین آرامگاه در دل کوه دیده میشوند. گور دخمه‌های سیراف مکانی شگفت انگیز است که همانند حفره‌های متعدد سنگی در آبگیر دره لیر سیراف دیده میشوند.
سیراف قدیم بندری پر رونق بوده و مرکز تجاری آن زمان محسوب می‌شد. مورخان درباره سیراف نوشته‌اند که این بندر مردمان و بازرگانانی ثروتمند دارد و آن‌را با شهرهای بزرگ آن زمان همانند شیراز مقایسه می‌کردند. در خصوص نام سیراف آورده شده است که شهر توسط اردشیر بابکان پایه گذار سلسله ساسانیان ایجاد گردید. در ابتدا اردشیر آب نامیده می‌شد. با گذر زمان نام شهر به شیرآب و سپس سیراف تغییر یافت.
تاریخچه گور دخمه های سیراف
گور دخمه‌های سیراف واقع در قبرستان سیراف در واقع از ابتدا به این منظور ساخته نشده بود. این گورها به صورت دخمه‌ها و گودال‌هایی است که بر پهنه دره لیر و کوهستان سنگی سیراف کنده شده است. هدف اولیه از ایجاد گودال‌ها برای جمع آوری آب بوده است. در گودال‌ها لایه‌ای از ماده ساروج دیده می‌شود که خاصیت نفوذ ناپذیری نسبت به آب دارد. در واقع آب جمع شده در آنها به درون خاک نفوذ نکرده و باقی می‌ماند. بدین ترتیب هدف از ایجاد گودال استفاده از آب جمع شده در آن بوده است. بعدها از این گودال‌ها به عنوان گور برای دفن مردگان استفاده شد. علاوه بر این گودال‌ها دخمه‌هایی در دل کوه و دامنه کوه وجود دارد که محل قرار دادن اجساد مردگان بوده است.
در دین زرتشت اجساد درگذشتگان را در خاک مدفون نمی‌کردند. به عقیده زرتشتیان این کار موجب آلودگی عنصر مقدس خاک می‌شود. بنابراین فوت‌شدگان در دخمه‌های سنگی قرار داده شده تا توسط پرندگان و حیوانات گوشتخوار خورده شوند. بقایای اجساد و استخوان‌ها در چاهی در میان گورستان ریخته می‌شد. این دخمه‌ها در فضای باز، بر فراز بلندی و دور از سکونت انسان ایجاد می‌شد. گور دخمه‌های سیراف علی رغم هدف اولیه از ایجاد آنها، در دوران بعد تبدیل به قبرستان سیراف گردید. در تاریخ آورده شده است که این روش عملیات دفن مردگان در دین زرتشت سال‌ها بعد دچار تغییراتی گردید. چنانچه اجساد مردگان را در محلی قرار می‌دادند تا به طور طبیعی و توسط عوامل محیطی مانند نور خورشید، گرما و سرما تجزیه گردد. گور دخمه‌های سیراف نمونه ای از گورستان سنگی در دوران باستان است که توسط زرتشتیان دوران قدیم مورد استفاده قرار می‌گرفت.
درباره دره لیر سیراف
دره لیر سیراف که گور دخمه‌های سیراف در آن قرار دارد، تنها بخشی از بندر باستانی سیراف است که بر جای مانده است. آبگیر دره لیر سیراف که بعدها تبدیل به قبرستان گردید با گودال‌ها و حفره‌های سنگی خود هیجان انگیز است. در میان دره شکاف عمیقی دیده می‌شود که متعلق به زلزله قرن چهارم هجری است. گفته می‌شود بندر پر رونق سیراف بر اثر دو زلزله مهیب بکلی ویران و قسمت‌هایی از آن به زیر آب فرو رفته است.
در درون دره علاوه بر صدها گودال و دخمه که با هدف آبگیری ساخته شده بود، در حدود یکصد حلقه چاه آب نیز دیده می‌شود. عمق برخی از آنها بیش از یکصد متر بوده و در مناطق مختلف کوهستان قابل مشاهده است. با توجه به بافت سنگی کوه، ایجاد چاه‌های عمیق کاری دشوار و شگفت انگیز است. دره لیر نقش آبگیر برای ساکنین سیراف داشته است که در گذر زمان تبدیل به گورستان شد.
علاوه بر گور دخمه‌های سیراف که در دره لیر دیده میشوند، آتشکده‌ای در تپه مشرف به دره نیز وجود داشته است. آتشکده اتاق مربع شکل است و بر فراز تپه احداث شده است. از دیگر مکان‌های دیدنی و تاریخی سیراف می‌توان به آرامگاه قطب الدین شیرازی، گور سیبویه که متعلق به استاد سیبویه و بردارش است. حمام‌های تاریخی و بازار قدیمی اشاره نمود. در بازار قدیمی شهر سیراف مغازه‌های متعددی در ابعاد مختلف دیده میشوند که نشان از رونق سیراف قدیم دارد. یکی دیگر از مکان‌های دیدنی سیراف قلعه سیراف یا قلعه شیخ سیراف است که جزو آثار ملی ایران نیز ثبت شده است.
دخمه های باستانی بندر سیراف
منطقه گور دخمه‌های سیراف علاوه دخمه‌های سنگی که به عنوان قبرستان زرتشتیان بکار میرفته است دارای قبرستان اسلامی نیز است. پس از حمله اعراب به ایران و ورود اسلام، فرهنگ اسلامی به سرعت در ایران گسترش یافت. مناطق جنوبی ایران از اولین بخش‌هایی هستند که دین اسلام در آن گسترش یافت. قبرهای اسلامی متعددی در منطقه دیده می‌شود که شامل تابوت‌های حکاکی شده با خط کوفی است. بر روی برخی از این سنگ قبرها نام فرد فوت شده حک شده است. گورستان سیراف در دامنه کوه سیراف در شمال بندر باستانی سیراف قرار دارد. طول گودال‌ها بیش از دو متر و عرض آن نیم متر است. ارتفاع آنها نیز اغلب نیم متر است که به صورت ردیف بندی شده قرار دارند. در میانه گودال‌ها راه پله‌های عریضی کنده شده است که به سوی بالای تپه ادامه می‌یابد.
علاوه بر گودال‌های کنده شده بر دامنه کوه، تعداد زیادی دخمه در نقاط مختلف کوه دیده می‌شود که برخی از آنها در ارتفاعات کوه هستند. این دخمه‌ها برای دستیابی بهتر پرندگان به اجساد مردگان در ارتفاعات کنده شده است. از گور دخمه‌های سیراف در قبرستان سنگی سیراف به عنوان گورستان مسلمانان نیز استفاده می‌شده است. تعدادی قبر متعلق به مسلمانان در گورستان دیده می‌شود که جملات قرآنی بر روی آنها نوشته شده است.
از دیگر دخمه های ایران می‌توان ار دخمه زرتشتیان یزد نام برد.
مسیر دسترسی به گور دخمه های سیراف
بندر باستانی سیراف یا بندر طاهری کنونی در حد فاصل بندر کنگان و عسلویه قرار دارد. برای بازدید گور دخمه‌های سیراف دو راه اصلی وجود دارد. بندر طاهری در مجاورت بزرگراه عسلویه سیراف قرار دارد. چنانچه بخواهید از طرف بندر عسلویه به سمت بندر سیراف حرکت کنید. باید مسافتی در حدود بیست و پنج کیلومتر به سمت غرب و در نوار ساحلی حرکت کرده تا به بندر طاهری برسید.
در صورتی که از سمت بندر کنگان و بندر بوشهر به طرف بندر طاهری می‌روید. حدود سی و هفت کیلومتر از بندر کنگان به سمت شرق و در بزرگراه کنگان سیراف حرکت کنید. بندر سیراف قدیم در مجاورت بزرگراه قرار دارد. البته راه دیگری از سمت فیروزآباد فارس به سمت بندر سیراف وجود دارد. فاصله میان این دو شهر حدود دویست کیلومتر و یا دو ساعت و نیم رانندگی است. افرادی که از سمت شیراز برای دیدن گور دخمه‌های سیراف حرکت می‌کنند، از این مسیر تردد می‌کنند.
آب و هوای بندر سیراف
برای بازدید از دیدنی های بندر سیراف، دانستن آب و هوای این شهر در کیفیت سفر شما تاثیر بسیاری دارد. در این بخش به آب و هوای شهر سیراف اشاره شده است. با مراجعه به این بخش می‌توانید از دمای هوا و شرایط جوی این شهر در هر روز آگاهی یابید.
لوکیشن دقیق گور دخمه های سیراف
در قسمت‌های بالا به آدرس و مسیرهایی که به این گور دخمه ختم می‌شود اشاره شده است. در این بخش لوکیشن دقیق این گور دخمه‌ها آورده شده است. با مراجعه به این بخش و با کمک نرم افزارهای نقشه خوانی همچون گوگل مپ تا رسیدن به این گور دخمه‌ها را مسیریابی کنید.
اگر روش استفاده از گوگل مپ را نمی‌دانید. با لمس و کلیک بر روی این قسمت از روش استفاده از این نرم افزار آگاهی یابید.
امتیاز شما به این صفحه:
گور دخمه های بندر سیراف بوشهر
گور دخمه های بندر سیراف بوشهر یا گورستان صخره ای سیراف در دره لیر تاریخچه بالایی دارد. در مطلب بالا به معرفی، دیدنی های بندر سیراف و آدرس گوردخمه های سیراف پرداختیم.