استان تهران را به زیبایی تمام در ناحیه جنوبی رشته کوه البرز و بخش شمالی کشور ایران، مشاهده می‌کنید. همچنین شهر تهران را، در استان تهران و به عنوان پایتخت جذاب کشور می‌شناسید. سرانجام موعد سیر و سفری خاطره‌انگیز به دیاری نام‌آشنا را، مقصد شیرین خود نموده‌ایم که چندان دور نمی‌نماید. بنابراین با چرخ گردون سفر در ایران، رکاب می‌زنیم و مسافرت پرطمطراق پایتخت گردی را آغاز می‌کنیم. تهران کلان‌شهری که حکایتی زیبا از روح‌بخشی آبشارهای فراوان و کوه‌های مرتفع پیرامونش، نقل می‌کند. استان تهران که باغ‌های سرسبز گیلاس، در آن مستانه چشمک می‌زنند و انگور و هلویش مصفای وجود آدمی است. حتی در کوهستانش نیز چشمه‌سارهای فراوان می‌بینیم و از محیط دلچسب آنان، آرامش یافته و دلگرم می‌شویم. حالا که موعد گفتن از استان هیجان‌انگیز تهران است، همراه ما باشید تا به ذوق آمده و گفتاری دلپذیر و راستین ارائه نمائیم.
استان تهران در نقشه ایران
دانستنی‌های افزون‌تر از استان تهران
سخن از استان تهران مقصدی خوشایند است و از معرفی آن، آغاز می‌کنیم. آنگاه نقشه تقسیمات استان تهران را، بررسی کرده و حتی مقوله‌ای در باب غرب استان نیز می‌گشاییم. اما شاید خوشایندتر باشد که از نقشه استان تهران به تفکیک شهرستان و وجه‌تسمیه آن بگوییم. سپس از شهرستان‌های استان تهران و حتی بزرگترین آن سخن باید گفت. درعین‌حال باید از جمعیت، مساحت، مختصات جغرافیایی، مذهب و زبان نیز بگوییم. راستی بد نیست که از تاریخچه، نژاد و پوشش‌های گیاهی و جانوری استان تهران هم بیان کنیم. حتی بنا بر نقشه استان تهران از جاهای دیدنی، دیدنی‌ها و کوه‌های آن نیز می‌گوییم. همچنین خوب است که از صنایع‌دستی، سوغات و غذاهای استان تهران سخن گفت. البته گفتن از آداب و رسوم و چگونگی لباس در استان تهران را نیز نباید نادیده بشماریم. پس شایسته است که ما را در این گفت و شنود تنها نگذارید.
پایتخت دوست‌داشتنی ایران در استان تهران
کمی پس از ورود به تهران با برج آزادی، شاهکاری در هنر معماری ایران مواجه می‌شوید. شهر پرآوازه تهران در استان، گرچه برازدحام است و ترافیک در آن حرف اول را می‌زند، اما به‌راستی زیبا است. البته زیبایی محسورکننده‌ای که استان تهران را با پارک‌ها و بوستان‌هایش، طراوت می‌بخشد. آنگاه افسانه هیجان‌انگیز استان تهران علی‌رغم دودآلود بودن شهر تهران، در فضای عطرآگین درختان کوچه‌ها معنای خوش زیستن می‌یابد. استان تهران که با پیست‌های اسکی شمشک و دیزین، اعتبار دارد و با دریاچه مصنوعی خود دلچسب و روح‌افزا است. اگر از اهمیت تهران به عنوان وسیع‌ترین شهر ایران پرده برداریم، نمای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی آن تجلی می‌یابد. حتی استان تهران را می‌بینید با دیدنی‌های فرح‌بخش نظیر تنگه واشی با آبشاری زیبا در مسیر، جانبخش می‌نماید. آنگاه از رودخانه‌ای که از میان این دره زیبا عبور می‌کند، حظ ببرید و غرق طبیعت‌گردی استان تهران شوید.
تهران
وجه‌تسمیه نام تهران
آیا تاکنون به معنای نام تهران، پایتخت بزرگ کنونی سرزمین ایران اندیشیده‌اید؟
بنابراین اجازه دهید که بگوییم عقاید متفاوتی، در رابطه با ریشه‌یابی نام تهران وجود دارد. یکی از آنها بر اعتقادات مرحوم کسروی مبنا می‌گیرد که « ته» را درگذشته دور، گرم معنا می‌کردند. همچنین « ران» را نیز، به معنای مکان می‌دانستند و در نتیجه مفهوم تهران را مکانی گرم در نظر می‌گرفتند. اما از نوشته‌های جعفر شهری، نویسنده و پژوهشگر تاریخ اجتماعی تهران در کتاب طهران قدیم این‌طور برداشت می‌شود. «ته» را به معنای پایین و « ران» را، به مفهوم دامنه باید دانست. حالا چون در دامنه کوه‌های البرز محل قرار گرفتن تهران است، ازاین‌رو می‌توان به پایین دامنه آن را ریشه‌یابی کرد. اما استاد مرحوم سعید نفیسی که نقش او را در ادبیات معاصر شفاف می‌بینیم، در آثار به‌جامانده ذکر کرده است. «ته» معنای، زیر و «ران» بن مضارع راندن است.
تفسیری بر نام تهران
البته نفیسی عقیده دارد که مردم این نواحی، برای در امان ماندن از تهاجمات دشمن به زیرزمین‌ها پناه می‌بردند. لذا معنای تهران یعنی به زیرزمین می‌راندند را، در بردارد. همین‌طور برخی شواهد تهران را، بر اساس ریشه فارسی آن معنا می‌نمایند. حتی نسبت نام تهران را، با عطارد یا تیر وابسته می‌دانند. البته خرمی و آبادسازی تهران را با فردی به نام تیرداد می‌دانند که در طی زمان تیران به تهران تبدیل شد. حتی در نوشته‌های حسین قلی‌خان ایلخانی بختیاری که مدتی در ری و شمیرانات سکونت داشت، او جماعت این منطقه را طهیرالچهره و آداب‌دان معرفی می‌کند. افرادی که جامه‌های پاکیزه، می‌پوشیدند و از آب‌وهوای خوب برخوردار بودند. لذا این نواحی، طهیران شناخته شد که بعدها به طهران مشهور شد. راستی بدانید برخی هم تهران را، از دیرباز محل سکونت طوایفی از طاهری خراسان می‌دانند. آنان نام تهران را، ریشه‌ای از طاهران در نظر می‌گیرند.
جمعیت استان تهران
هیچ فکر کرده‌اید بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن، در سال 1395 استان تهران دارای چه میزان جمعیت است؟
بهتر است بدانید که مرکز آمار ایران، تعداد جمعیت استان تهران را معادل 13.267.637 نفر در سال 1395 می‌داند. حالا باید دانست که تعداد مردان استان، در این سرشماری میزان 6.673.672 نفر هست. اما مرکز آمار از تعداد کل جمعیت استان تهران، تعداد زنان را برابر 6.593.965 نفر اعلام کرده است. راستی از کل آمار جمعیت در سال 1395 برآورد کرده‌اند که تعداد 12.452.230 نفر در مناطق شهری سکونت دارند.
استان تهران مساحت، موقعیت و مختصات جغرافیایی آن
راستی اگر بخواهید از وسعت استان تهران بگویید، آن را معادل 18.814 کیلومتر مربع باید دانست. البته در مختصات جغرافیایی، بین 34 درجه و 52 دقیقه تا 36.5 درجه و 21 دقیقه عرض شمالی واقع می‌باشد. همچنین از منباب طول شرقی، بین 50 درجه و 10 دقیقه تا 53 درجه و 10 دقیقه قرار گرفته است. حالا اجازه دهید که بگوییم که در شمال استان تهران، مازندران با جنگل‌های هیرکانی در کرانه دریای خزر قراردارد. راستی استان قم با مرکزیت شهر قم و میزبانی حرم مطهر حضرت معصومه (س)، در جنوب استان تهران واقع است. اما بهتر است که گفته شود در ناحیه غربی، استان البرز را با طبیعت جذاب و زیبا مشاهده می‌کنید. همچنین در بخش شرقی به استان پهناور سمنان و از سمت جنوب غربی نیز به استان مرکزی که زادگاه مشاهیری نظیر امیرکبیر است، محدود می‌شود.
نژاد و مذهب در استان تهران
از نظر نژاد بیشترین سهم استان تهران، متعلق به فارس‌ها است که از تبار عیلامی یا آریایی هستند. همچنین بنا بر شواهد تاریخی تقریباً سه هزار سال قبل از میلاد، طوایفی از مادها از سیبری راهی ایران شدند. این قبایل که از تبار آریایی بودند، ری و ورامین را به عنوان سکونت و زندگی برگزیدند. بنابراین می‌توان گفت که نژاد افراد این مناطق، متعلق به آریایی‌ها می‌باشد. اما جالب است بدانید ابعاد مهاجرت، زمینه‌ساز سکونت اقوام ترک‌زبان، شمالی، کردها، لرها، بلوچ‌ها و … نیز در استان تهران شده است. حالا اگر بخواهیم مسئله دین و مذهب را در استان تهران مورد کنکاش قرار دهیم، خواهیم گفت. دامنه وسیع اسلام به عنوان دین با مذهب شیعه، در بیشتر نقاط ایران ازجمله استان تهران گسترده است. درعین‌حال از جماعت سنی مذهب، گروه‌هایی از پیروان اقلیت مسیحی، یهودی، ارمنی و زرتشتیان نیز در استان تهران زندگی می‌کنند.
مقوله زبان در استان تهران
حالا در رابطه با زبان باید گفت زبان اصلی در استان تهران، زبان فارسی هست که زبان رسمی کشور است. البته در آغاز افراد در ری و توابع آن، جزء سرزمین مادها محسوب می‌شدند. بنابراین ابتدا زبان مادی که با زبان پارسی کهن نزدیکی زیادی داشت، در این سرزمین متداول بود. همچنین زبان پهلوی در زمان اشکانیان، در این منطقه متداول شد. حتی لهجه تهرانی که از دوره قاجار شکل پذیرفت را، مغایر با زبان محلی در استان تهران می‌یابیم. اما بازهم به جنبه مهاجرپذیر بودن استان که توجه نمایید، امروزه زبان‌های دیگری نیز در سطح استان متداول می‌بینید. همچنین از این زبان‌ها و لهجه‌های رایج می‌توان، به ترکی، کردی، مازندرانی، لری و …. در استان تهران اشاره داشت.
تاریخچه استان تهران
نوشتار تاریخی از جلگه پهناور تهران، در پیش از اسلام نام نمی‌برد. اما شواهد باستان‌شناسی در هزاره دوم پیش از میلاد، از زندگی مردمانی مبادی‌آداب در این منطقه حکایت دارد. جماعتی که به‌منظور حفاظت از خانواده، خانه‌های خود را در زیرزمین می‌ساخته‌اند. بنابراین روستای زیرزمینی تهران، با مناظر زیبای باغ‌های انار، توت و درختان چنار از توابع شهر دارای اعتبار ری بود. اما در زمان تهاجم مغول، ری دچار تخریب بسیار شد. همین‌طور در زمان افشاریه استان تهران، نقش پراهمیتی نداشت. البته غیرازاینکه نادرشاه افشار، حکومت شهر تهران را به پسرش سپرد. همچنین در دوران صفویان شهر ری، تهران و فضای پیرامون آن با ساخت عمارت‌های بسیار مورد توجه بود. سرانجام دهکده تهران با توجه به موقعیت استراتژی و راهبردی که داشت، توسط آغا محمدخان قاجار به پایتختی انتخاب گردید. بعد از سلطنت آغا محمدخان، برادرزاده‌اش فتحعلی‌شان پادشاه ایران شد که تاریخ از او یادآوری نیکی ندارد.
پیشینه استان تهران
البته روند سازندگی تهران، در زمان فتحعلیشاه با ساخت بناهای زیبایی نظیر مسجد شاه، کاخ نیاوران و … ادامه داشت. ولی در پایان سلطنت محمدشاه، شاهد آبادانی آنچنانی در تهران پایتخت ایران نیستیم. اما دوران ترقی و خرمی در سلطنت پنجاه‌ساله ناصرالدین‌شاه، فرزند محمدشاه قاجار اتفاق افتاد. از بناهای مهم دوران ناصری که به همت میرزا تقی‌خان امیرکبیر ساخته شد، مدرسه دارالفنون بود. حتی ساخت آثار بسیاری ازجمله باغ عشرت‌آباد، قصر امیریه، اتاق موزه، عمارت گالری، ساخت حصارها، دروازه‌های تهران و … در عهد ناصرالدین‌شاه به‌وقوع پیوست. البته پس از ناصرالدین‌شاه، نوبت به پادشاهی مظفرالدین شاه رسید که سیاست پدر را در زندگی نداشت. در این دوره هیچ توسعه و رونقی در تهران، غیر از ساخت قصر فرح‌آباد دیده نمی‌شود. راستی اواخر سلطنت قاجار، هم‌زمان با جنگ جهانی اول و بروز قحطی و ویرانی بود. سرانجام با کودتای رضاخان پهلوی، نمای زندگی اجتماعی تهران دستخوش تغییرات گردید.
نقشه استان تهران
در نقشه استان تهران، شما قادر به دریافت اطلاعات معتبری از آخرین تغییرات و داده‌ها خواهید شد. همچنین راه‌های اصلی این استان، شامل اتوبان‌ها، شاهراه‌ها و راه‌های آسفالته در آن مشخص است. حتی در برخی از آنها راه‌های جانبی، مسافت‌ها به کیلومتر، شهرهای نسبتاً وسیع یا کوچک را هم می‌توان دید. البته در بعضی از نقشه‌ها، مرکز استان یا شهرستان نیز ثبت شده است. حتی عوارض طبیعی مانند ارتفاعات و نقاط پست، رودخانه‌ها و دریاچه‌های استان را نیز در این نقشه می‌توان مشاهده کرد. راستی باید بدانید که در سفرهای زمینی نیز نقشه استان تهران کاربرد فراوانی دارد. آنگاه در پیدا نمودن مسیر و مناطق استان قابل استفاده و کمک مؤثری خواهد بود.
نقشه تقسیمات استان تهران
آیا می‌دانید بنا بر نقشه تقسیمات استان تهران می‌توانید، از چه دانسته‌های سودمندی آگاهی پیدا نمایید؟
این نقشه حاوی داده‌های زیادی در مورد استان، ازجمله تعداد شهرستان، بخش، دهستان، شهر و حتی تعداد آبادی‌ها است. همچنین نقشه تقسیمات استان تهران، اطلاعاتی در زمینه شاخص جمعیت استان بر اساس آخرین سرشماری نفوس در اختیار می‌گذارد. البته تعداد نفرات مرد و زنان استان را نیز، به تفکیک مشخص می‌سازد. راستی با استناد به نقشه تقسیمات استان تهران می‌توان، به میزان جمعیت شهری و روستایی هم پی برد. همین‌طور مشخص کننده، میزان مساحت استان تهران است. باید بدانید که به عنوان نمونه، در سال 1397 استان تهران دارای 16 شهرستان، 34 بخش، 71 دهستان، 46 شهر و 1047 آبادی بوده است.
نقشه استان تهران به تفکیک شهرستان
حالا با توجه به نقشه استان تهران به تفکیک شهرستان، می‌توانید اطلاعات درستی از این استان پیدا نمایید. شما با توجه به نقشه درمی‌یابید که استان در مجموع، از 16 شهرستان تشکیل شده است. همچنین مکان هر شهرستان را، می‌توان با توجه به تهران در نظر گرفت. البته در این نقشه مرکز استان و مرکز هر شهرستان نیز، مشخص است. حتی مرز شهرستان‌های استان، به روشنی دیده شده و واضح است. اما از دیگر اطلاعات این نقشه اینکه، به‌راحتی می‌توان از سرحد استان نیز اطلاع پیدا کرد. بنابراین از دقت به نقشه، متوجه می‌شویم که شهرستان‌های فیروزکوه، دماوند، قرچک و … از شهرستان‌های استان تهران می‌باشند.
استان تهران شهرستان
در گفتار از16 شهرستان استان محبوب تهران، بهتر است از شهرستان تهران به مرکزیت شهر تهران آغاز نماییم. می‌دانید که تهران پایتخت ایران و شهرستان تهران پرجمعیت‌ترین شهرستان استان می‌باشد. در جنوب شهر تهران با شهرستان ری، مواجه می‌شوید که دارای قدمتی دیرینه و فراز و نشیب‌های تاریخی بسیار است. اما از شهرستان‌های شمالی استان دلگشای تهران، کافی است به شمیرانات با باغ‌های مصفایش اشاره کنیم. شهرستانی که در دامنه‌های البرز جنوبی و به مرکزیت تجریش یا شمیران، با بازار معروف آن شناخته می‌شود. راستی باز هم در استان زیبای تهران، از شهرستان دماوند، نیز می‌گوییم. شهر کوهستانی دماوند، مرکز این شهرستان با مناظر روح‌افزای درختان گردو و سیب معروف است. حالا نوبت به شهرستان فیروزکوه، می‌رسد. این شهرستان با خاصیت شفابخش و درمانی چشمه خمده، یکی از معجزات خلقت است. حالا سخن را به شهرستان ورامین که می‌کشانیم، باید به مرور کتاب تاریخ در آن پرداخت.
دیگر شهرستان‌های استان
البته از شهرستان پردیس که در شمال آن سلسله جبال البرز قرار دارد، نیز می‌گوییم. حتی از شهرستان پاکدشت، یا سرزمین گل و گیاه تزئینی بیان مطلب می‌نماییم. اما تحمل داشته باشید، زیرا شهرستان‌های تهران هنوز ادامه دارد. آنگاه بهتر است از شهرستان قرچک، با برخورداری از آسمان صاف و آبی آن سخن گفته شود. البته باید از شهرستان پیشوا، با بافت مذهبی آن نیز یاد کرد. همچنین در جنوب غربی استان تهران، شهرستان رباط‌کریم را مشاهده می‌نمایید. اما باید آثار باستانی و تاریخی رباط‌کریم که دلالت به قدمت کهن آن دارد، به‌خوبی شناخت. البته اگر از شهرستان شهریار بگوییم، باید باغ‌های مصفای میوه و از آب و هوای خوش آن یادآوری نماییم. بهتر است از ملارد با دشت شقایق‌های سرخ‌رنگش نیز، سخن بگوییم. حتی در جنوب غربی پایتخت، شهرستان بهارستان را می‌بینیم. سرانجام به شهرستان قدس می‌رسیم که اغلب اهالی آن، از شهرهای دیگر مهاجرت نموده‌اند.
البته از نظر میزان جمعیت باید شهرستان تهران را طبق آخرین سرشماری، پرجمعیت‌ترین دانست. اما بنا بر اطلاعات سالنامه آماری سال 1394، بیشترین مقدار مساحت شامل شهرستان فیروزکوه می‌گردد. همچنین بر طبق این اطلاعات، شهرستان فیروزکوه با داشتن مساحتی معادل 2.383 کیلومترمربع بزرگترین شهرستان در استان دلپذیر تهران است. همین‌طور بهتر است بدانید جهت دسترسی، درست بعد از دماوند شهرستان فیروزکوه جلوی نظرمان قرار می‌گیرد. فیروزکوه که بخشی از آن، بر رشته کوه البرز واقع است و دارای ارتفاعات بسیاری است. اما گذشته از دیدنی‌های فیروزکوه که از تماشای آنها جان شما قوای تازه می‌یابد، به عطر و رایحه خوش میوه‌های تازه نیز در این شهرستان باید اندیشید. بنابراین از غار هیجان‌انگیز فیروزکوه گرفته تا تنگه‌های زیبا، چشمه و آبشار زلال و شفاف آن را ببینید. آنگاه سفر به وسیع‌ترین شهرستان استان را، با ثبت تصاویر ماندگار شروع و خاطرات شیرین این سیاحت را جاودانه سازید.
غرب استان تهران
در غرب این استان یکی از شهرستان‌های برخوردار از جایگاه خاص جغرافیایی، به نام شهرستان قدس قرار دارد. شهر قدس یا همان روستای توسعه‌یافته قلعه حسن‌خان که با داشتن مراکز صنعتی، رویه مثبتی در پذیرش مهاجر دارد. زندگی در شهرستان قدس که به علل مهاجرت، اغلب از قومیت‌های گوناگون و فرهنگ‌های مختلف در شکل‌پذیری آن نقش دارند. همچنین با توجه به آب و هوای مساعد کوهستانی، از جو مناسبی جهت کشاورزی و باغداری برخوردار است. بنابراین مزارع و باغ‌های سیب، گیلاس، هلو و … در این شهرستان به‌وفور مشاهده می‌شود. اما اجازه دهید از شهرستان خوش آب‌وهوای ملارد نیز، در غرب استان بگوییم. منطقه معتدلی که با زمین حاصلخیز، از ویلاها و باغ‌های زردآلو، سیب و گیلاس تجلی شایانی دارد. اما شهرستان زیبای ملارد را، مملو از محصولات زراعی، تهیه گوشت قرمز و گوشت سفید نیز می‌بینید.
فضای پر از آرامش ملارد، دور از شلوغی تهران و در نزدیکی آن می‌تواند ارمغانی از این محیط دوست‌داشتنی باشد. حالا وقت آن است، اندکی حوصله به خرج دهید. آنگاه از شهریار، دیگر شهرستان استان با قدمتی از دوران ساسانیان نیز سخن بگوییم. شهرستان زیبای شهریار که نمایی از دشت‌های حاصلخیز و کوه‌های هیجان انگیزش را، جلوه‌گر می‌سازد. تازه باید دانست که در این شهرستان خوش آب و هوا، ممکن است به دیدار باغ‌های مصفا و طبیعت بکر آن نیز نائل شوید. حتی بد نیست آثار باستانی فراوانی را نیز، در شهرستان شهریار مشاهده کنید و لذت ببرید.
آداب و رسوم استان پرجاذبه تهران
یکی از رسوم در استان شلوغ تهران، روند مثبت دادن و گرفتن نذری می‌باشد. نمونه این نذری‌ها را در آش شله قلمکار که اغلب در ظهر عاشورا داده می‌شود، می‌توان دید. همچنین سفره حضرت رقیه (س)، نذری شله‌زرد پربادام و … را نیز در این استان مشاهده کنید. البته مراسم شب چله هم در شب یلدا که طولانی‌ترین شب سال است، برگزار می‌شود. راستی می‌دانید شب‌نشینی، خوردن آجیل، هندوانه و … همچنین گرفتن فال حافظ از رسوم شب چله این استان است. اما از آداب چهارشنبه‌سوری و پریدن از روی آتش شعله‌ور، در استان پرهیجان تهران نیز بدانید. رسومی نظیر افروختن آتش، قاشق‌زنی، پختن آش، کوزه‌شکنی و … از رسومات متداول در شهرستان‌های این استان به شمار می‌آمد. اما با آمادگی برگزاری مراسم عید نوروز، استان تهران همراه با نقاط دیگر ایران با نو شدن سال حال و هوایی پر از طراوت می‌یابد.
رسومات در استان کهن تهران
در زمانی کوتاه مانده به عید نوروز در شهرستان‌های جنوب شرقی استان، مراسم سمنوپزان انجام می‌گیرد. اما از مراسم نشاط‌آور دیگر می‌توان، به حاجی‌فیروز و خواندن طرب‌انگیز او نیز اشاره داشت. حالا در رابطه با رسم آش دندانی نیز، نام می‌بریم. باید بدانید این آش به منظور راحت‌تر درآوردن دندان‌های کودک، پخته می‌شود. همچنین باید دانست رسم مولودی‌خوانی و آجیل مشگل‌گشا نیز، از رسم‌های محبوب در استان دلپسند تهران است. اما بگذارید از رسم انتخاب نام، در گذشته استان و در شب ششم تولد نوزاد نیز سخن بگوییم. در این رسم بعد از دادن ولیمه، چند اسم را انتخاب و لای قرآن قرار می‌‌دهند. آنگاه بعد از خواندن اذان و اقامه در گوش نوزاد، اسمی از قرآن برگزیده‌شده و با ذکر صلوات تأیید می‌شود. البته انواع بازی‌ها نیز نظیر الک‌دولک، آسیاب بچرخ، تاب‌بازی، حمومک مورچه داره و … در رسوم استان محبوب تهران نقش دارد.
جاهای دیدنی استان تهران
اگر برای گردشگری به این استان آمده‌اید، بی‌شک نوید سفری جذاب و پر از خاطره‌های شیرین را به خود دهید. زیرا از پایتخت مدرن ایران که شروع نمایید، در تمامی استان جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و گردشگری رخ می‌نماید. جاذبه‌های که شوق تماشا را، برمی‌انگیزد و لذت دیدار را دوچندان می‌سازد. البته یقین بدانید که با عنایت به کثرت جاذبه‌ها، هرگز فرصت بیان همگی آنها در این نوشتار نمی‌گنجد. بنابراین از دیدنی های استان تهران، به قرعه اقبال برخی را انتخاب نموده و در دیباچه سخن از آنان می‌گوییم. باشد که ذوق بازدیدی دلپسند، در شما افزون‌تر گردد.
کاخ مجلل تاریخی و فرهنگی سعدآباد
در میان درختان سرسبز باغ که قدم می‌زنید، طبیعت زیبای آن هرلحظه درخششی ناب از خود به عرصه ظهور می‌رساند. کاخ سعدآباد را با شکوه تمام مشاهده می‌نمایید که زمانی با همه جاذبه‌هایش یک سکونتگاه ییلاقی بود. اقامتگاهی که به پادشاهان دوران قاجار و پهلوی، تعلق داشت. این کاخ در منطقه خوش آب‌وهوای شمیرانات تهران، بر روی کوهپایه توچال از سلسله جبال البرز قرار داشته و یکی از بهترین دیدنی‌های استان تهران است. البته باید بدانید که در طی ایام به تعداد کاخ‌های سعدآباد، اضافه گردیده است. همچنین کاخ‌های باعظمت شهوند یا کاخ سبز، کاخ سفید، کاخ اسود یا سیاه و … را در این مجموعه می‌بینید. البته گذشته از نمای تاریخی، هنر معماری اصیل ایرانی را در تلفیقی هیجان‌انگیز از معماری اروپایی در کاخ تماشا کنید. آنگاه لذتی بی‌حد بصری را، از این بناهای زیبا مهمان دیدگان خود نمایید.
پل طبیعت نمایی زیبا در تهران
اگر بخواهید در طبیعت زیبایی که پارک طالقانی را به پارک آب‌وآتش اتصال می‌دهد، پیاده‌روی کنید به پل طبیعت بروید. راستی می‌دانید این پیاده‌روی جانانه شما، روی این پل زیبا می‌تواند با گرفتن تصاویر معرکه در دل طبیعت همراه باشد؟
تازه در طبقه اول این سازه سه‌طبقه می‌توانید، نوشجان نمودن انواع غذاهای خوش‌طعم را در رستوران و کافی‌شاپ‌ها تجربه کنید. اما بدانید که لامپ‌های رنگی در سراسر پل به‌ویژه در هنگام شب مناظری روح‌نواز که دیدگان شما را نوازش می‌دهد، از خود ساطع می‌کند.
دشت‌های شقایق لار در دماوند
یکی از جاهای دیدنی استان تهران، دشت لار است که به پارک ملی لار نیز شناخته می‌شود. شما می‌توانید دشتی مملو از شقایق‌های سرخ را، در کنار چشمه‌های شفاف و زلال آن ببینید. به‌راستی دشت لار باشکوه بسیار در دامنه‌های کوه دماوند، دیده می‌شود که چهره‌ای جذاب از خود نشان می‌دهد. اما چون هوای منطقه کوهستانی و سردسیر می‌باشد، اغلب اوقات دشت لار پر از برف می‌باشد. باید دانست دیدار از این منطقه، در فصل بهار حال و هوای خوشایند و طرب‌انگیزی دارد. همچنین در فصل بهار به غیر از گل‌های شقایق، می‌توانید شاهد رویش گیاهانی چون زنبق‌های وحشی و گل‌های زردرنگ نیز باشید و از این‌همه زیبایی به وجد آید.
روستای افجه
در پنج کیلومتری لواسان، با روستای زیبا و خوش آب و هوای افجه مواجه می‌شوید. البته روستای افجه را دور از سروصدا، جدا از ترافیک خسته‌کننده، منفک از آلودگی و در جوار پایتخت می‌بینید. راستی به این موضوع فکر کرده‌اید، چه چیز در روستای افجه موجب جذب شما می‌شود؟
در پاسخ از طبیعت پاک و هوای تمیز روستا، باید گفت که روحیه شما را به نحو چشمگیری بالا می‌برد. همچنین با وجود دو آبشار زیبا و خروشان پسچویک و مواب، احساس سرزندگی نمایید و قوای تازه بیابید. حالا در این روستای دوست‌داشتنی می‌توانید قصر تاریخی را که انتساب به ناصرالدین‌شاه دارد، مشاهده کنید. اما هنوز دیدنی‌های زیبای این روستا، به پایان نرسیده است. دشت هویج، قلعه باستانی ساکا و … را نیز، در روستای افجه ببینید و از آرامش دهکده موجود حظ ببرید.
توچال قله‌ای زیبا در شمال تهران
آیا به ورزش کوه‌نوردی و یا اسکی، علاقمند هستید؟
اگر جواب شما مثبت باشد، بنابراین بهتر است در دامنه جنوبی البرز به دیدار کوهستان توچال بروید. اما بدانید یکی از لذت‌بخش‌ترین جاهای دیدنی استان تهران که مطابق سلیقه افراد مختلف می‌باشد، توچال است. در توچال می‌توانید، به پیاده‌روی و کوه‌نوردی لذت بخشی را مدنظر قرار دهید. همچنین بهره‌مندی دلچسبی را از تله کابین آن نیز، به خود وعده دهید. راستی می‌توانید با بکار گیری تله کابین، از هوای مناسب ارتفاعات تهران نیز استفاده کنید. تازه در پیست اسکی توچال می‌توانید، به ورزش مفرح و هیجان‌انگیز اسکی بپردازید و لذتی بی‌اندازه از لحظات عمرتان ببرید.
دره کن سولقان مکانی مفرح در تهران
در شمال غربی شهر تهران، روستای زیبای کن قرار دارد که در بیان عامیانه اغلب با سولقان همراه می‌باشد. حتی بهتر است بدانید که در میان این دره، رودخانه کن که از کوه‌های توچال سرچشمه می‌گیرد، جریان دارد. همچنین اگر بخواهید می‌توانید، برای رفع خستگی به یکی از قهوه‌خانه‌های در طول دره سر بزنید. آنگاه آرامش لازم را از محیط بکر، هیجان‌انگیز و زیبای طبیعت کسب کنید. در رابطه با منطقه کن سولقان می‌توان، از روستاهای زیبای وردیج و واریش نیز نام برد. البته در مسیر رسیدن به روستای وردیج، با جاذبه گردنه ارواح سنگی که شامل تندیس‌هایی به‌صورت جمجمه یا بدن حیوانات می‌باشد، روبرو خواهید شد.
کوه های کن و سولقان
برج آزادی نمادی در تهران
در نیمه شرقی میدان بزرگ آزادی، سمبل کلانشهر تهران یعنی برج آزادی را مشاهده می‌نمایید. معماری این سازه زیبا، در تلفیقی از معماری هخامنشی، ساسانی و معماری اسلامی تجلی می‌کند. برج آزادی را به عنوان یکی از جذاب‌ترین دیدنی‌های استان تهران، ملاحظه می‌نمایید. البته این مکان دوست‌داشتنی می‌تواند، جایگاه مناسبی برای هنر عکاسی باارزش شما باشد. معمار هنرمند این برج زنده‌یاد حسین امانت، بود که سازه را به عنوان تندیسی زیبا جلوی دیدگان افراد می‌گشاید. البته مقرنس‌ها و زیبایی‌های تزئینات، بر شکوهمندی بنا می‌افزایند و دیدار از این دروازه غربی تهران را واجب می‌گرداند.
برج آزادی تهران
آتشکده بهرام یا تپه میل
اگر مایل به دیدار آثار باستانی و تاریخ سرزمین ایران هستید، در شهر ری سری به آتشکده بهرام بزنید. البته این آتشکده باستانی که به تپه میل معروف است، بر تپه‌ای بلند در دو کیلومتری جنوب قلعه‌نو بخش کهریزک شهرستان ری قرار دارد. همچنین قسمت اعظم بنا در تهاجم اسکندر به ایران، تخریب شده و فقط قسمتی از سازه چهارطاقی آن مانده است. آتشکده بهرام که جزء آثاری بازمانده از دوران ساسانیان است، مکانی برای نگهداری و حفاظت از آتش مقدس بوده است. بنابراین اگر دوستدار تاریخ و بناهای تاریخی هستید، این بازدید رایگان را در استان تهران از دست ندهید.
باغ کتاب جاذبه‌ای جدید و زیبا در تهران
در زمین‌های عباس‌آباد تهران، بنای زیبا و هیجان‌انگیز باغ کتاب را به عنوان بزرگترین کتابفروشی در ایران خواهید دید. اما بدانید متنوع بودن کتاب‌های این مکان فرهنگی، آن را به یکی از جاهای دیدنی استان تهران تبدیل کرده است. تازه لمکده جایی برای مطالعه کتاب و استراحت شما، به‌اضافه کافه‌ها در باغ کتاب آن را به یک مکان جالب‌توجه بدل کرده است. حتی در این کتابفروشی متفاوت با نقاط دیگر، شما شاهد سینما، باغ علم نوجوان و کودک نیز می باشید. بنابراین وقت را تلف نکنید و در هر موقعیت سنی که هستید، بازدید از باغ کتاب را مدنظر قرار دهید.
دربند یکی از جذاب‌ترین دیدنی های استان تهران
در منطقه شمیرانات مکان خوش آب‌وهوای دربند را، مشاهده می‌نمایید. البته بسیاری افراد از طریق دربند با کوه‌نوردی و صخره‌نوردی، صعودی هیجان‌آور را به کوه‌های البرز و توچال تجربه می‌کنند. همچنین می‌توانید دره‌های متعدد منطقه را درحالی‌که گذر رودخانه دربند از میان آنها قابل رؤیت است، ببینید. راستی مجسمه کوهنورد را در مقدمه ورودی منطقه دربند، در میدان سربند مشاهده کنید. حتی در دربند از تله سیژ استفاده نمایید و از مناظر زیبای محیط پیرامون کوه‌ها، کافه‌ها و رستوران‌ها در قلب صخره‌ها لذتی فراوان ببرید. آنگاه آب‌های زلال و درخشان رودخانه‌ها را که میان دره‌ها جاری است، ببینید و احساسی از سرمستی پیدا نمایید. همچنین در منطقه یکی از زیباترین آبشارها که به آبشار دوقلو معروف است را، دیده و احساس نشاط و طراوت نمایید. زیرا دربند و دیدنی‌های فراوانش، به دور از هیاهوی شهر و تنها منباب خوشی پذیرای شما است.
کوه های استان تهران
باید بدانید استان تهران از کوهستانی‌ترین استان‌های ایران، محسوب می‌شود. حتی در ناحیه شمالی، استان را کاملاً کوهستانی و در نیمه‌های شرقی و غربی آن را نیمه کوهستانی خواهید دید. بنابراین کوه‌های زیادی در استان زیبای تهران، مشاهده می‌شود که در مقدمه به کوه مهرچال اشاره می‌کنیم. کوه مهرچال در رشته‌کوه‌های البرز، واقع و قله مهرچال به عنوان بلندترین کوه لواسانات با ارتفاع 3912 متری محسوب می‌شود. البته در شمال تهران و در کوه‌های البرز، با مسیر طبیعت‌گردی و کوه‌نوردی کوه کلک‌چال آشنا می‌شوید. حالا می‌توانید قله کلک‌چال را در بلندای 3350 متری از سطح دریا، ببینید که مهیای صعودی دلچسب است. مسیر صعودی که با خود جذابیت طبیعت و زیبایی راه را، با مناظر زیبا به‌درستی نشان می‌دهد. همچنین کوه قلعه دختر یا قزل ماما را، در شمال شرقی تهران در ارتفاع 3227 متری از سطح دریا می‌بینید.
بیشتر بدانید از کوه های استان تهران
کوه قلعه دختر در کنار منطقه ناب و گردشگری روستای آهار، دیده می‌شود. بر بالای کوه ویرانه‌ای از دوران ساسانیان که در گذشته به عنوان آتشکده کاربرد داشت، دیده می‌شود. اما بگذارید از خلنو، بلندترین قله استان تهران با ارتفاع 4375 متر نیز بگوییم. این کوه در رشته‌کوه البرز مرکزی و در شمال روستای لالون که با دره‌ها، چشمه‌ها و آبشار زیبایش در دیدگان ظاهر می‌شود، قرار دارد. اما در شمال تهران و ناحیه جنوبی البرز، قله توچال را در بلندای 3962 متری از سطح دریا مشاهده می‌نمایید. کوه منحصربه‌فرد توچال، با جاذبه‌های طبیعی دره، چشمه و … جذابیت بسیار دارد و یکی از دوست‌داشتنی‌ترین قله‌ها می‌باشد. همچنین کوه بی‌بی شهربانو شهر ری، زرین کوه و تل کمر در دماوند و … را نیز می‌توان نام برد.
لباس محلی زنان استان تهران
اگر دوست دارید از پوشاک محلی بانوان بدانید، با ما همراه باشید. در دوران قاجار پیراهن زنانه اغلب از ململ سفیدرنگ و پرچین، بود که شلیته نام داشت. حتی بلندی این پیراهن، تا بالای زانو ادامه داشت. البته برخی از زنان از دامن‌شلواری یا تنبان، استفاده می‌کردند. همچنین پوشاک زنان در ناحیه بالاتنه، ارخالق که کوتاه‌تر از پیراهن بود، می‌باشد. حتی گنجه که در فصول سرد سال برای محافظت از افراد است، نیز دیده می‌شود. البته چاقچور نیز، شلواری بلند برای زنان بود. برای پوشش صورت بانوان در دوران قاجار، روبندی سفید بکار می‌بردند. همچنین پاپوش آنان، ساغری یا کفش زنانه با نوک باریک برگشته و نعلین بود. همین‌طور کفش فرنگی دوز و طرح گالشی نیز، از پاپوش‌های زنانه به‌حساب می‌آمد. اما در چادر که پوشیدن آن برای زنان واجب بود، اغلب افراد مرفه از پارچه‌های پشمی و افراد دیگر از پارچه‌های دیبا استفاده می‌کردند.
پوشاک سنتی مردان در استان تهران
اما از تن‌پوش محلی مردان به لباسی که گشاد و بلند بود و جبه نام داشت، اشاره کنیم. البته طبقات برجسته جامعه جبه‌ای که استفاده می‌کردند، از جنس ماهوت بود. همچنین کسانی که بضاعت خرید جبه ماهوت را نداشتند، از پارچه‌های دستباف ایرانی آن را تهیه می‌کردند. اغلب شالی نیز بر روی جبه در ناحیه کمر، می‌بستند که بجای جیب بکار می‌رفت. اما بشنوید از حرمتی که برای سر، قائل و گذاشتن کلاه جز نزد دیوانگان مرسوم و امری واجب بود. حتی شب‌ها موقع خواب نیز عرقچین را، از خود دور نمی‌کردند. همچنین باید از سرپوش‌ها نیز به کلاه‌هایی نظیر نمدی، کلاه‌پوستی، کلاه تخم‌مرغی که بی‌شباهت به نصفه تخم‌مرغ نبود، کلاه مقوایی و کلاه پهلوی اشاره داشت. حتی کت و شلوار و کلاه پهلوی که به کلاه نقابدار نیز، معروف بود و باید مردان آن را بر سر می‌گذاشتند، در دوره رضاشاه اجباری شد.
موسیقی در استان تهران
باید دانست از موسیقی استان تهران، در ری و از فردی به نام زلزل سخن گفت. البته زلزل در نواختن سازهای تنبور و عود، مهارت داشت و شناخت خوبی نیز از موسیقی داشت. همچنین نخستین بار موسیقی‌دانان به طریق موسیقی نظام توانستند، با موسیقی غرب آشنایی یابند. این کار در مدرسه دارالفنون که امیرکبیر زمان ناصرالدین تأسیس نمود، انجام پذیرفت. همچنین با انتخاب تهران به‌عنوان پایتخت، در دربار و به‌وقت مراسم شادی موسیقی مطربی رایج شد. همچنین با متداول شدن موسیقی مطربی یا روحوضی، اجرای موسیقی بر روی حوض‌خانه‌ها رواج گرفت. در رابطه با موسیقی تهران می‌توان، از آوازهای کوچه‌باغی نیز نام برد. این آوازها را منتسب به افراد غمگینی، می‌دانستند که در باغ‌ها می‌خواندند. همچنین در دوران قاجار با شناخت موسیقی کلاسیک غربی، مدرسه عالی موسیقی نیز تشکیل شد. البته امروزه شاهد انواع موسیقی، نظیر موسیقی پرطرفدار پاپ و سنتی در این استان می‌باشید.
گیاهان متنوع استان تهران
در ابتدا از درخت چنار در استان می‌گوییم که با برگ‌های پهن و صاف، هوا را طراوت و لطافت می‌بخشد. البته درختان تبریزی یا صنوبر با برگ‌های مثلثی، گیاه زبان‌گنجشک با مصارف دارویی فراوان، بید، گردو، توت و … را در پیرامون جویبار، نهرها و در حوالی دره‌ها مشاهده می‌کنید. حتی در اطراف تهران، موفق به مشاهده گونه‌هایی مانند درختان همیشه‌سبز ماگنولیا و گیاه زمستانی گل یخ می‌شوید. البته این درختان و گیاهان دیگری نظیر برگ‌بو، شاه‌پسند و … که بومی منطقه نیستند، در فضاهای سبز دیده می‌شوند. همین‌طور از درختچه ارس با برگ‌های سوزنی، بادام‌کوهی، بنه، سیب وحشی و زرشک با خواص فراوان در سلامتی نام می‌بریم. حتی به درختچه معطر و سایه‌پسند پلاخور، بادامک، سماق، شیرخشت و … می‌توان اشاره کرد. از گیاهان دارویی استان هم باید از علف مار با درختچه‌های کوچک و خاردار، آویشن، گل محمدی، خارشتر، کاسنی و … نام برد.
جانوران گوناگون در استان تهران
از پرندگان استان تهران باید به پرندگان شکاری عقاب طلایی، شاهی و عقاب ماهیگیر اشاره کنیم. همچنین از پرنده مهاجر هما که در اسطوره‌های ایرانی جای دارد، نیز سخن می‌گوییم. حتی باید از شاهین، بحری، نوعی شاهین بزرگ و پرنده هوبره با گردن درازش نیز گفت. اما بهتر است از یوزپلنگ، گربه پالاس با زندگی در مناطق کوهستانی، گور ایرانی، جغد و … نیز بگوییم. البته می‌توان از آهو، جبیر یکی از ظریف‌ترین آهوان بومی، خرس قهوه‌ای، بز کوهی، قوچ و میش هم در حیات‌وحش استان نیز بگوییم. البته متاسفانه در سال‌های اخیر به دلیل گسترش شهری شاهد از بین رفتن بیشتر حیات وحش و طبیعت بوده‌ایم.
همین‌طور می‌توان شاهد حیواناتی نظیر پلنگ، گرگ، شغال با شباهت ظاهری به گرگ، روباه و گراز نیز باشید. حالا باید به انواع مارها نظیر افعی البرزی، قفقازی و افعی لطیفی یا دماوندی که از نوع خطرناک و سمی خزندگان استان تهران هستند، اشاره کرد. همچنین از ماهی‌ها می‌توان قزل‌آلای خال قرمز، قزل‌آلای رنگین‌کمانی، کپور و … را نیز نام برد.
عکس قوچهای البرز مرکزی
بدانید از مشاغل استان تهران
در مشاغل شهرستان‌های استان تهران باید، از کشاورزی و باغداری نام برد. به‌طوری‌که باغداری استان تهران، در رده‌های بالای کشوری قرار دارد. حتی در باغات شهرستان شهریار به هلو، شلیل و زردآلو به عنوان میوه‌های برتر، سیب ممتاز دماوند، همچنین گیلاس و آلبالوی مرغوب شهرستان شمیرانات می‌توان اشاره داشت. البته صنعت شیلات نیز، در این استان یکی از مشاغل اصلی می‌باشد. همین‌طور باید از صنعت دامپروری، در برخی از شهرستان‌های استان گفت. چنانکه شهرستان ورامین، قطبی در جهت محصولات دامی و کشاورزی استان محسوب می‌شود. راستی باید دانست پتانسیل‌های معادن استان تهران، نرخ بالایی را در کشور رقم می‌زند. بنابراین فعالیت‌های صنایع معدنی در مشاغل، دارای نقش بزرگی است. قسمتی از فعالیت‌های شغلی نیز به حیطه هنر صنایع‌دستی و فروش آنان نظیر معرق، قالی‌بافی و… برمی‌گردد. بقیه مشاغل در استان تهران شامل بخش‌های اداری، خدمات بهداشتی، سلامتی و شغل‌های آزاد نظیر فروشندگی و …. است.
صنایع‌دستی و سوغات استان تهران
صنایع‌دستی و سوغات استان تهران و شهرستان‌های آن، بسیار متعدد و تماشایی است. بنابراین اجازه دهید از هنر صنایع‌دستی جاجیم‌های رنگی فیروزکوه، در این استان بگوییم. جاجیم‌بافی به خاطر وضعیت خاص کوهستانی بودن منطقه، رشد دامپروری در صنایع تولید رومبلی، پرده و سجاده استفاده می‌شود. راستی می‌دانید نقاشی روی چرم، هنری ارزنده از دوران قاجار است؟
شما می‌توانید انواع نقاشی‌های زیبا را روی چرم یا پارچه در تهران ببینید، انتخاب کنید و سوغات ببرید. اما در تهران هنر تابلو فرش‌بافی، در اشکال چشمگیر و البته در هزینه‌های بالا دیدگان شما را مبهوت می‌نماید. حالا نوبت را به هنر زیبای شیشه‌گری، تراش و نقاشی روی شیشه می‌‌دهیم. صنعتی قدیمی که زیبایی خود را، در ظروفی مانند بطری آب‌لیمو، انواع گلدان و … نشان می‌دهد. البته سفالگری هنری با استفاده از گل رس و تهیه اشیاء زیبا و منحصر به فرد نیز، در استان جای خود دارد.
سوغات و صنایع‌دستی
همچنین از صنایع‌دستی چوبی در تولید تندیس‌ها، لوازم آشپزخانه و … استفاده می‌شود. ساخت زیورآلات سنتی اغلب از نقره، مانند دستبند، گردن بند و … از صنایع‌دستی می‌باشد. همچنین می‌توان از هنر پرآوازه میناکاری، قلم‌زنی، ملیله‌دوزی و مشبک‌کاری نیز گفت. اما از حکاکی که هنر خلق طرح و نقوش زیبا، بر روی چوب، فلز و کاشی نیز هست، بگوییم. همین‌طور ساخت احجام سنگی، به‌وسیله تراشیدن سنگ و همچنین هنر معرق سنگ از موارد دیگر صنایع‌دستی هست. راستی بهتر است از هنر باارزش و زیبای خاتم‌کاری و هنر اصیل منبت نیز در استان تهران سخن گفت.
البته گذشته از صنایع‌دستی، سوهان خوش‌طعم شهرری، کشمش و انگور شهریار نیز می‌تواند، سوغات خوبی به شمار آید. راستی سیب خوشمزه، همچنین گردو و عسل دماوند را با مرغوبیت بالای آن نیز، به فراموشی نسپارید. اما به‌هرحال اگر راهی شهرستان فیروزکوه شدید، از خرید نان محلی و خوشمزه گُلاج نیز غافل نشوید.
غذا در استان تهران
حالا که به مبحث خوشمزه‌های غذایی استان تهران می‌رسید، بهتر است ابتدا از آش شله قلمکار معرکه بگوییم. در این آش سبزیجات معطر، با گوشت و حبوبات طبخ می‌گردد و آشی خوشمزه مهیا می‌شود. راستی ته‌چین فیروزکوهی، با چاشنی زعفران ایرانی و غذایی اصیل که یکی از غذاهای پرطرفدار دماوند است. حتی می‌خواهیم از والک که یک گیاه کوهی، است و غذای خوشمزه والک پلو در استان نیز بگوییم.
البته بی‌شک به قورمه‌سبزی خورشت محبوب تهرانی‌ها که می‌رسید، لذت نوش جان کردنش وسوسه‌ای شیرین در دل شما می‌اندازد. اما باید از خورشت خوشمزه قیمه که با سیب‌زمینی‌های خوش رایحه به دل می‌نشیند، هم غافل نشویم. حالا نوبتی هم که باشد، حرف از غذای دمی بلغور جو لواسان به میان می‌آید. درعین‌حال بهتر است از غذاهایی نظیر اشکنه اسفناج، سر گنجشکی، دمپختک خوش‌طعم با گوشت چرخ‌کرده، آش رشته شناخته‌شده و … نیز در استان تهران نام ببریم.
آب و هوای استان تهران
وضعیت خاص جغرافیایی نقاط مختلف استان تهران، موجب تفاوت و گوناگونی آب و هوا می‌گردد. باید دانست مجاورت دشت کویر در ناحیه جنوبی استان تهران، باعث گرما و خشکی هوای استان می‌گردد. همچنین بدانید از ارتفاعات جنوبی البرز مرکزی، در ارتفاعات شمالی استان که دارای آب و هوای مرطوب، نیمه مرطوب می‌باشد. بنابراین اقلیم این ناحیه نیز دارای زمستان‌های بسیار سرد، طولانی و آب و هوای سردسیری می‌باشد. دوگانگی وضعیت هوای دشت کویر و رشته‌کوه البرز، باعث به وجود آمدن هوای مناسب در کلانشهر تهران شده است. بنابراین در تابستان، شاهد آب و هوای گرم در نواحی جنوبی و مرکز شهر می‌باشید. اما در شمال تهران، هوایی معتدل وجود دارد. حال‌آنکه بخش‌های شمالی تهران در فصل سرد، شامل هوای سردسیری و با برخورداری از درجه حرارتی که بارها به زیر صفر می‌رسد، می‌باشید. اما در نواحی مرکزی، زمستان دارای آب و هوای معتدل تجلی می‌کند.
در این قسمت پیشبینی کلی وضع آب و هوای استان را در پنج روز آینده قابل رویت است.
اگر قدم به این استان و تهران پایتخت زیبای ایران نهادید، دمی نظاره‌گر برج‌های بلند آن بشوید. ساختمان‌های مرتفعی که در اشکال هندسی و غیر آن، قلب آسمان را در مظهری از زیبایی می‌شکافد. آنگاه شما را، در بلندای خود مبهوت می‌سازد. حتی فرصت دهید و از بام تهران، در ارتفاعات توچال هم به تهران بنگرید. از بالا منظره پایتخت را در دورنمایی از نقاطی سیاه و خاکستری ولی درواقع با ظاهری دودآلود، شلوغ و پرترافیک اما درعین‌حال محبوب مشاهده کنید. آنگاه در بخش شمالی استان، شاهد لبخند پر ابهت سلسله جبال البرز هستید و شکوه استان را حس کنید. همین‌طور در ناحیه‌های جنوبی البرز، نقاط پرازدحام جمعیت شهری و روستایی را می‌بینید. حتی شاهد زیبایی‌های بسیار حاکی از حسن طبیعت، بناهای تاریخی و جاذبه‌های مدرن وسوسه‌گر باشید. اما در گردشگری استان تهران، گرفتن تصاویر جانانه و جاودانگی خاطرات زیبا را به فراموشی نسپارید.
موقعیت جغرافیایی استان تهران
این استان در دامنه جنوبی کوه‌های البرز و حاشیه شمالی کویر مرکزی ایران و در دشتی نسبتا هموار واقع شده است. استان به سبب موقعیت جغرافیایی و تفاوت ارتفاعات، دارای طبیعت و آب و هوای متفاوتی است. این استان از سمت شمال به استان مازندران، از سمت جنوب با استان قم و استان مرکزی، از سمت شرق با استان سمنان و از سمت غرب با استان البرز مرز مشترک دارند.
مرکز این استان کلانشهر تهران است. این شهر به عنوان پایتخت سیاسی ایران نیز، به عنوان پرجمعیت‌ترین شهر کشور، از نظر مساحت شهرنشینی نه تنها در ایران بلکه در دنیا جزو بزرگترین شهرها می‌باشد، که از آن به عنوان ابر شهر یاد می‌کنند. بلندترین قله این استان، قله خلنو شمشک است.
قله خلنو کوچک و بزرگ
در بخش زیر موقعیت این استان را در نقشه ملاحظه می‌کنید.
تاریخچه استان تهران
اگر تاریخ تهران را بخواهید، اول باید با نام طهران آشنا شوید. تاریخ تهران با تاریخ ری گره خورده است. طهران روستایی کوچک و خوش آب و هوا در شمال ری بوده است. ری در آن زمان شهری بزرگ و با نفوذ در ایران بود. در آن زمان ری به عنوان مرکزی سیاسی، مذهبی و بازرگانی در ایران محسوب می‌شده. طهران از دیرباز شهری مهاجر پذیر بوده است. در این خطه مردمانی از اقوام گوناگون همچون کردها، آذری‌ها، مازنی‌ها، فارس‌ها و … زندگی می‌کرده اند.
در زمان قدیم مردم تهران همچون دیگر دیارها گویشی مخصوص به خود داشتند. این گویش به لهجه تهرانی مشهور است. با گذر زمان و ورود مهاجرهای بیشتری از گوشه گوشه ایران، این لهجه کم رنگ شد و تقریبا به فراموشی سپرده شده است. پیشه تاریخی و اصلی مردم تهران باغداری و دامپروری بوده است، که امروزه آن نیز رنگ باخته است. از این رو در بخش‌هایی از استان تهران همچنان پوشش گیاهی و جنگل‌های طبیعی به چشم می‌خورد. در این جنگل‌های طبیعی درختانی چون بادام کوهی، پسته، انجیر و زرشک به شکل خودرو می‌رویند.
شهرهای مهم استان
تهران(مرکز استان)، ری، پاکدشت، دماوند، شمیرانات، ورامین و فیروزکوه
استان تهران
استان تهران را به زیبایی تمام در ناحیه جنوبی رشته کوه البرز و بخش شمالی کشور ایران، مشاهده می‌کنید. همچنین شهر تهران را، در استان تهران و به عنوان پایتخت جذاب کشور می‌شناسید. سرانجام موعد سیر و سفری خاطره‌انگیز به دیاری نام‌آشنا را، مقصد شیرین خود نموده‌ایم که چندان دور نمی‌نماید. بنابراین با چرخ گردون سفر در ایران، رکاب می‌زنیم و مسافرت پرطمطراق پایتخت گردی را آغاز می‌کنیم. تهران کلان‌شهری که حکایتی زیبا از روح‌بخشی آبشارهای فراوان و کوه‌های مرتفع پیرامونش، نقل می‌کند. استان تهران که باغ‌های سرسبز گیلاس، در آن مستانه چشمک می‌زنند و انگور و هلویش مصفای وجود آدمی است. حتی در کوهستانش نیز چشمه‌سارهای فراوان می‌بینیم و از محیط دلچسب آنان، آرامش یافته و دلگرم می‌شویم. حالا که موعد گفتن از استان هیجان‌انگیز تهران است، همراه ما باشید تا به ذوق آمده و گفتاری دلپذیر و راستین ارائه نمائیم.
استان تهران در نقشه ایران
دانستنی‌های افزون‌تر از استان تهران
سخن از استان تهران مقصدی خوشایند است و از معرفی آن، آغاز می‌کنیم. آنگاه نقشه تقسیمات استان تهران را، بررسی کرده و حتی مقوله‌ای در باب غرب استان نیز می‌گشاییم. اما شاید خوشایندتر باشد که از نقشه استان تهران به تفکیک شهرستان و وجه‌تسمیه آن بگوییم. سپس از شهرستان‌های استان تهران و حتی بزرگترین آن سخن باید گفت. درعین‌حال باید از جمعیت، مساحت، مختصات جغرافیایی، مذهب و زبان نیز بگوییم. راستی بد نیست که از تاریخچه، نژاد و پوشش‌های گیاهی و جانوری استان تهران هم بیان کنیم. حتی بنا بر نقشه استان تهران از جاهای دیدنی، دیدنی‌ها و کوه‌های آن نیز می‌گوییم. همچنین خوب است که از صنایع‌دستی، سوغات و غذاهای استان تهران سخن گفت. البته گفتن از آداب و رسوم و چگونگی لباس در استان تهران را نیز نباید نادیده بشماریم. پس شایسته است که ما را در این گفت و شنود تنها نگذارید.
پایتخت دوست‌داشتنی ایران در استان تهران
کمی پس از ورود به تهران با برج آزادی، شاهکاری در هنر معماری ایران مواجه می‌شوید. شهر پرآوازه تهران در استان، گرچه برازدحام است و ترافیک در آن حرف اول را می‌زند، اما به‌راستی زیبا است. البته زیبایی محسورکننده‌ای که استان تهران را با پارک‌ها و بوستان‌هایش، طراوت می‌بخشد. آنگاه افسانه هیجان‌انگیز استان تهران علی‌رغم دودآلود بودن شهر تهران، در فضای عطرآگین درختان کوچه‌ها معنای خوش زیستن می‌یابد. استان تهران که با پیست‌های اسکی شمشک و دیزین، اعتبار دارد و با دریاچه مصنوعی خود دلچسب و روح‌افزا است. اگر از اهمیت تهران به عنوان وسیع‌ترین شهر ایران پرده برداریم، نمای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی آن تجلی می‌یابد. حتی استان تهران را می‌بینید با دیدنی‌های فرح‌بخش نظیر تنگه واشی با آبشاری زیبا در مسیر، جانبخش می‌نماید. آنگاه از رودخانه‌ای که از میان این دره زیبا عبور می‌کند، حظ ببرید و غرق طبیعت‌گردی استان تهران شوید.
تهران
وجه‌تسمیه نام تهران
آیا تاکنون به معنای نام تهران، پایتخت بزرگ کنونی سرزمین ایران اندیشیده‌اید؟
بنابراین اجازه دهید که بگوییم عقاید متفاوتی، در رابطه با ریشه‌یابی نام تهران وجود دارد. یکی از آنها بر اعتقادات مرحوم کسروی مبنا می‌گیرد که « ته» را درگذشته دور، گرم معنا می‌کردند. همچنین « ران» را نیز، به معنای مکان می‌دانستند و در نتیجه مفهوم تهران را مکانی گرم در نظر می‌گرفتند. اما از نوشته‌های جعفر شهری، نویسنده و پژوهشگر تاریخ اجتماعی تهران در کتاب طهران قدیم این‌طور برداشت می‌شود. «ته» را به معنای پایین و « ران» را، به مفهوم دامنه باید دانست. حالا چون در دامنه کوه‌های البرز محل قرار گرفتن تهران است، ازاین‌رو می‌توان به پایین دامنه آن را ریشه‌یابی کرد. اما استاد مرحوم سعید نفیسی که نقش او را در ادبیات معاصر شفاف می‌بینیم، در آثار به‌جامانده ذکر کرده است. «ته» معنای، زیر و «ران» بن مضارع راندن است.
تفسیری بر نام تهران
البته نفیسی عقیده دارد که مردم این نواحی، برای در امان ماندن از تهاجمات دشمن به زیرزمین‌ها پناه می‌بردند. لذا معنای تهران یعنی به زیرزمین می‌راندند را، در بردارد. همین‌طور برخی شواهد تهران را، بر اساس ریشه فارسی آن معنا می‌نمایند. حتی نسبت نام تهران را، با عطارد یا تیر وابسته می‌دانند. البته خرمی و آبادسازی تهران را با فردی به نام تیرداد می‌دانند که در طی زمان تیران به تهران تبدیل شد. حتی در نوشته‌های حسین قلی‌خان ایلخانی بختیاری که مدتی در ری و شمیرانات سکونت داشت، او جماعت این منطقه را طهیرالچهره و آداب‌دان معرفی می‌کند. افرادی که جامه‌های پاکیزه، می‌پوشیدند و از آب‌وهوای خوب برخوردار بودند. لذا این نواحی، طهیران شناخته شد که بعدها به طهران مشهور شد. راستی بدانید برخی هم تهران را، از دیرباز محل سکونت طوایفی از طاهری خراسان می‌دانند. آنان نام تهران را، ریشه‌ای از طاهران در نظر می‌گیرند.
جمعیت استان تهران
هیچ فکر کرده‌اید بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن، در سال 1395 استان تهران دارای چه میزان جمعیت است؟
بهتر است بدانید که مرکز آمار ایران، تعداد جمعیت استان تهران را معادل 13.267.637 نفر در سال 1395 می‌داند. حالا باید دانست که تعداد مردان استان، در این سرشماری میزان 6.673.672 نفر هست. اما مرکز آمار از تعداد کل جمعیت استان تهران، تعداد زنان را برابر 6.593.965 نفر اعلام کرده است. راستی از کل آمار جمعیت در سال 1395 برآورد کرده‌اند که تعداد 12.452.230 نفر در مناطق شهری سکونت دارند.
استان تهران مساحت، موقعیت و مختصات جغرافیایی آن
راستی اگر بخواهید از وسعت استان تهران بگویید، آن را معادل 18.814 کیلومتر مربع باید دانست. البته در مختصات جغرافیایی، بین 34 درجه و 52 دقیقه تا 36.5 درجه و 21 دقیقه عرض شمالی واقع می‌باشد. همچنین از منباب طول شرقی، بین 50 درجه و 10 دقیقه تا 53 درجه و 10 دقیقه قرار گرفته است. حالا اجازه دهید که بگوییم که در شمال استان تهران، مازندران با جنگل‌های هیرکانی در کرانه دریای خزر قراردارد. راستی استان قم با مرکزیت شهر قم و میزبانی حرم مطهر حضرت معصومه (س)، در جنوب استان تهران واقع است. اما بهتر است که گفته شود در ناحیه غربی، استان البرز را با طبیعت جذاب و زیبا مشاهده می‌کنید. همچنین در بخش شرقی به استان پهناور سمنان و از سمت جنوب غربی نیز به استان مرکزی که زادگاه مشاهیری نظیر امیرکبیر است، محدود می‌شود.
نژاد و مذهب در استان تهران
از نظر نژاد بیشترین سهم استان تهران، متعلق به فارس‌ها است که از تبار عیلامی یا آریایی هستند. همچنین بنا بر شواهد تاریخی تقریباً سه هزار سال قبل از میلاد، طوایفی از مادها از سیبری راهی ایران شدند. این قبایل که از تبار آریایی بودند، ری و ورامین را به عنوان سکونت و زندگی برگزیدند. بنابراین می‌توان گفت که نژاد افراد این مناطق، متعلق به آریایی‌ها می‌باشد. اما جالب است بدانید ابعاد مهاجرت، زمینه‌ساز سکونت اقوام ترک‌زبان، شمالی، کردها، لرها، بلوچ‌ها و … نیز در استان تهران شده است. حالا اگر بخواهیم مسئله دین و مذهب را در استان تهران مورد کنکاش قرار دهیم، خواهیم گفت. دامنه وسیع اسلام به عنوان دین با مذهب شیعه، در بیشتر نقاط ایران ازجمله استان تهران گسترده است. درعین‌حال از جماعت سنی مذهب، گروه‌هایی از پیروان اقلیت مسیحی، یهودی، ارمنی و زرتشتیان نیز در استان تهران زندگی می‌کنند.
مقوله زبان در استان تهران
حالا در رابطه با زبان باید گفت زبان اصلی در استان تهران، زبان فارسی هست که زبان رسمی کشور است. البته در آغاز افراد در ری و توابع آن، جزء سرزمین مادها محسوب می‌شدند. بنابراین ابتدا زبان مادی که با زبان پارسی کهن نزدیکی زیادی داشت، در این سرزمین متداول بود. همچنین زبان پهلوی در زمان اشکانیان، در این منطقه متداول شد. حتی لهجه تهرانی که از دوره قاجار شکل پذیرفت را، مغایر با زبان محلی در استان تهران می‌یابیم. اما بازهم به جنبه مهاجرپذیر بودن استان که توجه نمایید، امروزه زبان‌های دیگری نیز در سطح استان متداول می‌بینید. همچنین از این زبان‌ها و لهجه‌های رایج می‌توان، به ترکی، کردی، مازندرانی، لری و …. در استان تهران اشاره داشت.
تاریخچه استان تهران
نوشتار تاریخی از جلگه پهناور تهران، در پیش از اسلام نام نمی‌برد. اما شواهد باستان‌شناسی در هزاره دوم پیش از میلاد، از زندگی مردمانی مبادی‌آداب در این منطقه حکایت دارد. جماعتی که به‌منظور حفاظت از خانواده، خانه‌های خود را در زیرزمین می‌ساخته‌اند. بنابراین روستای زیرزمینی تهران، با مناظر زیبای باغ‌های انار، توت و درختان چنار از توابع شهر دارای اعتبار ری بود. اما در زمان تهاجم مغول، ری دچار تخریب بسیار شد. همین‌طور در زمان افشاریه استان تهران، نقش پراهمیتی نداشت. البته غیرازاینکه نادرشاه افشار، حکومت شهر تهران را به پسرش سپرد. همچنین در دوران صفویان شهر ری، تهران و فضای پیرامون آن با ساخت عمارت‌های بسیار مورد توجه بود. سرانجام دهکده تهران با توجه به موقعیت استراتژی و راهبردی که داشت، توسط آغا محمدخان قاجار به پایتختی انتخاب گردید. بعد از سلطنت آغا محمدخان، برادرزاده‌اش فتحعلی‌شان پادشاه ایران شد که تاریخ از او یادآوری نیکی ندارد.
پیشینه استان تهران
البته روند سازندگی تهران، در زمان فتحعلیشاه با ساخت بناهای زیبایی نظیر مسجد شاه، کاخ نیاوران و … ادامه داشت. ولی در پایان سلطنت محمدشاه، شاهد آبادانی آنچنانی در تهران پایتخت ایران نیستیم. اما دوران ترقی و خرمی در سلطنت پنجاه‌ساله ناصرالدین‌شاه، فرزند محمدشاه قاجار اتفاق افتاد. از بناهای مهم دوران ناصری که به همت میرزا تقی‌خان امیرکبیر ساخته شد، مدرسه دارالفنون بود. حتی ساخت آثار بسیاری ازجمله باغ عشرت‌آباد، قصر امیریه، اتاق موزه، عمارت گالری، ساخت حصارها، دروازه‌های تهران و … در عهد ناصرالدین‌شاه به‌وقوع پیوست. البته پس از ناصرالدین‌شاه، نوبت به پادشاهی مظفرالدین شاه رسید که سیاست پدر را در زندگی نداشت. در این دوره هیچ توسعه و رونقی در تهران، غیر از ساخت قصر فرح‌آباد دیده نمی‌شود. راستی اواخر سلطنت قاجار، هم‌زمان با جنگ جهانی اول و بروز قحطی و ویرانی بود. سرانجام با کودتای رضاخان پهلوی، نمای زندگی اجتماعی تهران دستخوش تغییرات گردید.
نقشه استان تهران
در نقشه استان تهران، شما قادر به دریافت اطلاعات معتبری از آخرین تغییرات و داده‌ها خواهید شد. همچنین راه‌های اصلی این استان، شامل اتوبان‌ها، شاهراه‌ها و راه‌های آسفالته در آن مشخص است. حتی در برخی از آنها راه‌های جانبی، مسافت‌ها به کیلومتر، شهرهای نسبتاً وسیع یا کوچک را هم می‌توان دید. البته در بعضی از نقشه‌ها، مرکز استان یا شهرستان نیز ثبت شده است. حتی عوارض طبیعی مانند ارتفاعات و نقاط پست، رودخانه‌ها و دریاچه‌های استان را نیز در این نقشه می‌توان مشاهده کرد. راستی باید بدانید که در سفرهای زمینی نیز نقشه استان تهران کاربرد فراوانی دارد. آنگاه در پیدا نمودن مسیر و مناطق استان قابل استفاده و کمک مؤثری خواهد بود.
نقشه تقسیمات استان تهران
آیا می‌دانید بنا بر نقشه تقسیمات استان تهران می‌توانید، از چه دانسته‌های سودمندی آگاهی پیدا نمایید؟
این نقشه حاوی داده‌های زیادی در مورد استان، ازجمله تعداد شهرستان، بخش، دهستان، شهر و حتی تعداد آبادی‌ها است. همچنین نقشه تقسیمات استان تهران، اطلاعاتی در زمینه شاخص جمعیت استان بر اساس آخرین سرشماری نفوس در اختیار می‌گذارد. البته تعداد نفرات مرد و زنان استان را نیز، به تفکیک مشخص می‌سازد. راستی با استناد به نقشه تقسیمات استان تهران می‌توان، به میزان جمعیت شهری و روستایی هم پی برد. همین‌طور مشخص کننده، میزان مساحت استان تهران است. باید بدانید که به عنوان نمونه، در سال 1397 استان تهران دارای 16 شهرستان، 34 بخش، 71 دهستان، 46 شهر و 1047 آبادی بوده است.
نقشه استان تهران به تفکیک شهرستان
حالا با توجه به نقشه استان تهران به تفکیک شهرستان، می‌توانید اطلاعات درستی از این استان پیدا نمایید. شما با توجه به نقشه درمی‌یابید که استان در مجموع، از 16 شهرستان تشکیل شده است. همچنین مکان هر شهرستان را، می‌توان با توجه به تهران در نظر گرفت. البته در این نقشه مرکز استان و مرکز هر شهرستان نیز، مشخص است. حتی مرز شهرستان‌های استان، به روشنی دیده شده و واضح است. اما از دیگر اطلاعات این نقشه اینکه، به‌راحتی می‌توان از سرحد استان نیز اطلاع پیدا کرد. بنابراین از دقت به نقشه، متوجه می‌شویم که شهرستان‌های فیروزکوه، دماوند، قرچک و … از شهرستان‌های استان تهران می‌باشند.
استان تهران شهرستان
در گفتار از16 شهرستان استان محبوب تهران، بهتر است از شهرستان تهران به مرکزیت شهر تهران آغاز نماییم. می‌دانید که تهران پایتخت ایران و شهرستان تهران پرجمعیت‌ترین شهرستان استان می‌باشد. در جنوب شهر تهران با شهرستان ری، مواجه می‌شوید که دارای قدمتی دیرینه و فراز و نشیب‌های تاریخی بسیار است. اما از شهرستان‌های شمالی استان دلگشای تهران، کافی است به شمیرانات با باغ‌های مصفایش اشاره کنیم. شهرستانی که در دامنه‌های البرز جنوبی و به مرکزیت تجریش یا شمیران، با بازار معروف آن شناخته می‌شود. راستی باز هم در استان زیبای تهران، از شهرستان دماوند، نیز می‌گوییم. شهر کوهستانی دماوند، مرکز این شهرستان با مناظر روح‌افزای درختان گردو و سیب معروف است. حالا نوبت به شهرستان فیروزکوه، می‌رسد. این شهرستان با خاصیت شفابخش و درمانی چشمه خمده، یکی از معجزات خلقت است. حالا سخن را به شهرستان ورامین که می‌کشانیم، باید به مرور کتاب تاریخ در آن پرداخت.
دیگر شهرستان‌های استان
البته از شهرستان پردیس که در شمال آن سلسله جبال البرز قرار دارد، نیز می‌گوییم. حتی از شهرستان پاکدشت، یا سرزمین گل و گیاه تزئینی بیان مطلب می‌نماییم. اما تحمل داشته باشید، زیرا شهرستان‌های تهران هنوز ادامه دارد. آنگاه بهتر است از شهرستان قرچک، با برخورداری از آسمان صاف و آبی آن سخن گفته شود. البته باید از شهرستان پیشوا، با بافت مذهبی آن نیز یاد کرد. همچنین در جنوب غربی استان تهران، شهرستان رباط‌کریم را مشاهده می‌نمایید. اما باید آثار باستانی و تاریخی رباط‌کریم که دلالت به قدمت کهن آن دارد، به‌خوبی شناخت. البته اگر از شهرستان شهریار بگوییم، باید باغ‌های مصفای میوه و از آب و هوای خوش آن یادآوری نماییم. بهتر است از ملارد با دشت شقایق‌های سرخ‌رنگش نیز، سخن بگوییم. حتی در جنوب غربی پایتخت، شهرستان بهارستان را می‌بینیم. سرانجام به شهرستان قدس می‌رسیم که اغلب اهالی آن، از شهرهای دیگر مهاجرت نموده‌اند.
البته از نظر میزان جمعیت باید شهرستان تهران را طبق آخرین سرشماری، پرجمعیت‌ترین دانست. اما بنا بر اطلاعات سالنامه آماری سال 1394، بیشترین مقدار مساحت شامل شهرستان فیروزکوه می‌گردد. همچنین بر طبق این اطلاعات، شهرستان فیروزکوه با داشتن مساحتی معادل 2.383 کیلومترمربع بزرگترین شهرستان در استان دلپذیر تهران است. همین‌طور بهتر است بدانید جهت دسترسی، درست بعد از دماوند شهرستان فیروزکوه جلوی نظرمان قرار می‌گیرد. فیروزکوه که بخشی از آن، بر رشته کوه البرز واقع است و دارای ارتفاعات بسیاری است. اما گذشته از دیدنی‌های فیروزکوه که از تماشای آنها جان شما قوای تازه می‌یابد، به عطر و رایحه خوش میوه‌های تازه نیز در این شهرستان باید اندیشید. بنابراین از غار هیجان‌انگیز فیروزکوه گرفته تا تنگه‌های زیبا، چشمه و آبشار زلال و شفاف آن را ببینید. آنگاه سفر به وسیع‌ترین شهرستان استان را، با ثبت تصاویر ماندگار شروع و خاطرات شیرین این سیاحت را جاودانه سازید.
غرب استان تهران
در غرب این استان یکی از شهرستان‌های برخوردار از جایگاه خاص جغرافیایی، به نام شهرستان قدس قرار دارد. شهر قدس یا همان روستای توسعه‌یافته قلعه حسن‌خان که با داشتن مراکز صنعتی، رویه مثبتی در پذیرش مهاجر دارد. زندگی در شهرستان قدس که به علل مهاجرت، اغلب از قومیت‌های گوناگون و فرهنگ‌های مختلف در شکل‌پذیری آن نقش دارند. همچنین با توجه به آب و هوای مساعد کوهستانی، از جو مناسبی جهت کشاورزی و باغداری برخوردار است. بنابراین مزارع و باغ‌های سیب، گیلاس، هلو و … در این شهرستان به‌وفور مشاهده می‌شود. اما اجازه دهید از شهرستان خوش آب‌وهوای ملارد نیز، در غرب استان بگوییم. منطقه معتدلی که با زمین حاصلخیز، از ویلاها و باغ‌های زردآلو، سیب و گیلاس تجلی شایانی دارد. اما شهرستان زیبای ملارد را، مملو از محصولات زراعی، تهیه گوشت قرمز و گوشت سفید نیز می‌بینید.
فضای پر از آرامش ملارد، دور از شلوغی تهران و در نزدیکی آن می‌تواند ارمغانی از این محیط دوست‌داشتنی باشد. حالا وقت آن است، اندکی حوصله به خرج دهید. آنگاه از شهریار، دیگر شهرستان استان با قدمتی از دوران ساسانیان نیز سخن بگوییم. شهرستان زیبای شهریار که نمایی از دشت‌های حاصلخیز و کوه‌های هیجان انگیزش را، جلوه‌گر می‌سازد. تازه باید دانست که در این شهرستان خوش آب و هوا، ممکن است به دیدار باغ‌های مصفا و طبیعت بکر آن نیز نائل شوید. حتی بد نیست آثار باستانی فراوانی را نیز، در شهرستان شهریار مشاهده کنید و لذت ببرید.
آداب و رسوم استان پرجاذبه تهران
یکی از رسوم در استان شلوغ تهران، روند مثبت دادن و گرفتن نذری می‌باشد. نمونه این نذری‌ها را در آش شله قلمکار که اغلب در ظهر عاشورا داده می‌شود، می‌توان دید. همچنین سفره حضرت رقیه (س)، نذری شله‌زرد پربادام و … را نیز در این استان مشاهده کنید. البته مراسم شب چله هم در شب یلدا که طولانی‌ترین شب سال است، برگزار می‌شود. راستی می‌دانید شب‌نشینی، خوردن آجیل، هندوانه و … همچنین گرفتن فال حافظ از رسوم شب چله این استان است. اما از آداب چهارشنبه‌سوری و پریدن از روی آتش شعله‌ور، در استان پرهیجان تهران نیز بدانید. رسومی نظیر افروختن آتش، قاشق‌زنی، پختن آش، کوزه‌شکنی و … از رسومات متداول در شهرستان‌های این استان به شمار می‌آمد. اما با آمادگی برگزاری مراسم عید نوروز، استان تهران همراه با نقاط دیگر ایران با نو شدن سال حال و هوایی پر از طراوت می‌یابد.
رسومات در استان کهن تهران
در زمانی کوتاه مانده به عید نوروز در شهرستان‌های جنوب شرقی استان، مراسم سمنوپزان انجام می‌گیرد. اما از مراسم نشاط‌آور دیگر می‌توان، به حاجی‌فیروز و خواندن طرب‌انگیز او نیز اشاره داشت. حالا در رابطه با رسم آش دندانی نیز، نام می‌بریم. باید بدانید این آش به منظور راحت‌تر درآوردن دندان‌های کودک، پخته می‌شود. همچنین باید دانست رسم مولودی‌خوانی و آجیل مشگل‌گشا نیز، از رسم‌های محبوب در استان دلپسند تهران است. اما بگذارید از رسم انتخاب نام، در گذشته استان و در شب ششم تولد نوزاد نیز سخن بگوییم. در این رسم بعد از دادن ولیمه، چند اسم را انتخاب و لای قرآن قرار می‌‌دهند. آنگاه بعد از خواندن اذان و اقامه در گوش نوزاد، اسمی از قرآن برگزیده‌شده و با ذکر صلوات تأیید می‌شود. البته انواع بازی‌ها نیز نظیر الک‌دولک، آسیاب بچرخ، تاب‌بازی، حمومک مورچه داره و … در رسوم استان محبوب تهران نقش دارد.
جاهای دیدنی استان تهران
اگر برای گردشگری به این استان آمده‌اید، بی‌شک نوید سفری جذاب و پر از خاطره‌های شیرین را به خود دهید. زیرا از پایتخت مدرن ایران که شروع نمایید، در تمامی استان جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و گردشگری رخ می‌نماید. جاذبه‌های که شوق تماشا را، برمی‌انگیزد و لذت دیدار را دوچندان می‌سازد. البته یقین بدانید که با عنایت به کثرت جاذبه‌ها، هرگز فرصت بیان همگی آنها در این نوشتار نمی‌گنجد. بنابراین از دیدنی های استان تهران، به قرعه اقبال برخی را انتخاب نموده و در دیباچه سخن از آنان می‌گوییم. باشد که ذوق بازدیدی دلپسند، در شما افزون‌تر گردد.
کاخ مجلل تاریخی و فرهنگی سعدآباد
در میان درختان سرسبز باغ که قدم می‌زنید، طبیعت زیبای آن هرلحظه درخششی ناب از خود به عرصه ظهور می‌رساند. کاخ سعدآباد را با شکوه تمام مشاهده می‌نمایید که زمانی با همه جاذبه‌هایش یک سکونتگاه ییلاقی بود. اقامتگاهی که به پادشاهان دوران قاجار و پهلوی، تعلق داشت. این کاخ در منطقه خوش آب‌وهوای شمیرانات تهران، بر روی کوهپایه توچال از سلسله جبال البرز قرار داشته و یکی از بهترین دیدنی‌های استان تهران است. البته باید بدانید که در طی ایام به تعداد کاخ‌های سعدآباد، اضافه گردیده است. همچنین کاخ‌های باعظمت شهوند یا کاخ سبز، کاخ سفید، کاخ اسود یا سیاه و … را در این مجموعه می‌بینید. البته گذشته از نمای تاریخی، هنر معماری اصیل ایرانی را در تلفیقی هیجان‌انگیز از معماری اروپایی در کاخ تماشا کنید. آنگاه لذتی بی‌حد بصری را، از این بناهای زیبا مهمان دیدگان خود نمایید.
پل طبیعت نمایی زیبا در تهران
اگر بخواهید در طبیعت زیبایی که پارک طالقانی را به پارک آب‌وآتش اتصال می‌دهد، پیاده‌روی کنید به پل طبیعت بروید. راستی می‌دانید این پیاده‌روی جانانه شما، روی این پل زیبا می‌تواند با گرفتن تصاویر معرکه در دل طبیعت همراه باشد؟
تازه در طبقه اول این سازه سه‌طبقه می‌توانید، نوشجان نمودن انواع غذاهای خوش‌طعم را در رستوران و کافی‌شاپ‌ها تجربه کنید. اما بدانید که لامپ‌های رنگی در سراسر پل به‌ویژه در هنگام شب مناظری روح‌نواز که دیدگان شما را نوازش می‌دهد، از خود ساطع می‌کند.
دشت‌های شقایق لار در دماوند
یکی از جاهای دیدنی استان تهران، دشت لار است که به پارک ملی لار نیز شناخته می‌شود. شما می‌توانید دشتی مملو از شقایق‌های سرخ را، در کنار چشمه‌های شفاف و زلال آن ببینید. به‌راستی دشت لار باشکوه بسیار در دامنه‌های کوه دماوند، دیده می‌شود که چهره‌ای جذاب از خود نشان می‌دهد. اما چون هوای منطقه کوهستانی و سردسیر می‌باشد، اغلب اوقات دشت لار پر از برف می‌باشد. باید دانست دیدار از این منطقه، در فصل بهار حال و هوای خوشایند و طرب‌انگیزی دارد. همچنین در فصل بهار به غیر از گل‌های شقایق، می‌توانید شاهد رویش گیاهانی چون زنبق‌های وحشی و گل‌های زردرنگ نیز باشید و از این‌همه زیبایی به وجد آید.
روستای افجه
در پنج کیلومتری لواسان، با روستای زیبا و خوش آب و هوای افجه مواجه می‌شوید. البته روستای افجه را دور از سروصدا، جدا از ترافیک خسته‌کننده، منفک از آلودگی و در جوار پایتخت می‌بینید. راستی به این موضوع فکر کرده‌اید، چه چیز در روستای افجه موجب جذب شما می‌شود؟
در پاسخ از طبیعت پاک و هوای تمیز روستا، باید گفت که روحیه شما را به نحو چشمگیری بالا می‌برد. همچنین با وجود دو آبشار زیبا و خروشان پسچویک و مواب، احساس سرزندگی نمایید و قوای تازه بیابید. حالا در این روستای دوست‌داشتنی می‌توانید قصر تاریخی را که انتساب به ناصرالدین‌شاه دارد، مشاهده کنید. اما هنوز دیدنی‌های زیبای این روستا، به پایان نرسیده است. دشت هویج، قلعه باستانی ساکا و … را نیز، در روستای افجه ببینید و از آرامش دهکده موجود حظ ببرید.
توچال قله‌ای زیبا در شمال تهران
آیا به ورزش کوه‌نوردی و یا اسکی، علاقمند هستید؟
اگر جواب شما مثبت باشد، بنابراین بهتر است در دامنه جنوبی البرز به دیدار کوهستان توچال بروید. اما بدانید یکی از لذت‌بخش‌ترین جاهای دیدنی استان تهران که مطابق سلیقه افراد مختلف می‌باشد، توچال است. در توچال می‌توانید، به پیاده‌روی و کوه‌نوردی لذت بخشی را مدنظر قرار دهید. همچنین بهره‌مندی دلچسبی را از تله کابین آن نیز، به خود وعده دهید. راستی می‌توانید با بکار گیری تله کابین، از هوای مناسب ارتفاعات تهران نیز استفاده کنید. تازه در پیست اسکی توچال می‌توانید، به ورزش مفرح و هیجان‌انگیز اسکی بپردازید و لذتی بی‌اندازه از لحظات عمرتان ببرید.
دره کن سولقان مکانی مفرح در تهران
در شمال غربی شهر تهران، روستای زیبای کن قرار دارد که در بیان عامیانه اغلب با سولقان همراه می‌باشد. حتی بهتر است بدانید که در میان این دره، رودخانه کن که از کوه‌های توچال سرچشمه می‌گیرد، جریان دارد. همچنین اگر بخواهید می‌توانید، برای رفع خستگی به یکی از قهوه‌خانه‌های در طول دره سر بزنید. آنگاه آرامش لازم را از محیط بکر، هیجان‌انگیز و زیبای طبیعت کسب کنید. در رابطه با منطقه کن سولقان می‌توان، از روستاهای زیبای وردیج و واریش نیز نام برد. البته در مسیر رسیدن به روستای وردیج، با جاذبه گردنه ارواح سنگی که شامل تندیس‌هایی به‌صورت جمجمه یا بدن حیوانات می‌باشد، روبرو خواهید شد.
کوه های کن و سولقان
برج آزادی نمادی در تهران
در نیمه شرقی میدان بزرگ آزادی، سمبل کلانشهر تهران یعنی برج آزادی را مشاهده می‌نمایید. معماری این سازه زیبا، در تلفیقی از معماری هخامنشی، ساسانی و معماری اسلامی تجلی می‌کند. برج آزادی را به عنوان یکی از جذاب‌ترین دیدنی‌های استان تهران، ملاحظه می‌نمایید. البته این مکان دوست‌داشتنی می‌تواند، جایگاه مناسبی برای هنر عکاسی باارزش شما باشد. معمار هنرمند این برج زنده‌یاد حسین امانت، بود که سازه را به عنوان تندیسی زیبا جلوی دیدگان افراد می‌گشاید. البته مقرنس‌ها و زیبایی‌های تزئینات، بر شکوهمندی بنا می‌افزایند و دیدار از این دروازه غربی تهران را واجب می‌گرداند.
برج آزادی تهران
آتشکده بهرام یا تپه میل
اگر مایل به دیدار آثار باستانی و تاریخ سرزمین ایران هستید، در شهر ری سری به آتشکده بهرام بزنید. البته این آتشکده باستانی که به تپه میل معروف است، بر تپه‌ای بلند در دو کیلومتری جنوب قلعه‌نو بخش کهریزک شهرستان ری قرار دارد. همچنین قسمت اعظم بنا در تهاجم اسکندر به ایران، تخریب شده و فقط قسمتی از سازه چهارطاقی آن مانده است. آتشکده بهرام که جزء آثاری بازمانده از دوران ساسانیان است، مکانی برای نگهداری و حفاظت از آتش مقدس بوده است. بنابراین اگر دوستدار تاریخ و بناهای تاریخی هستید، این بازدید رایگان را در استان تهران از دست ندهید.
باغ کتاب جاذبه‌ای جدید و زیبا در تهران
در زمین‌های عباس‌آباد تهران، بنای زیبا و هیجان‌انگیز باغ کتاب را به عنوان بزرگترین کتابفروشی در ایران خواهید دید. اما بدانید متنوع بودن کتاب‌های این مکان فرهنگی، آن را به یکی از جاهای دیدنی استان تهران تبدیل کرده است. تازه لمکده جایی برای مطالعه کتاب و استراحت شما، به‌اضافه کافه‌ها در باغ کتاب آن را به یک مکان جالب‌توجه بدل کرده است. حتی در این کتابفروشی متفاوت با نقاط دیگر، شما شاهد سینما، باغ علم نوجوان و کودک نیز می باشید. بنابراین وقت را تلف نکنید و در هر موقعیت سنی که هستید، بازدید از باغ کتاب را مدنظر قرار دهید.
دربند یکی از جذاب‌ترین دیدنی های استان تهران
در منطقه شمیرانات مکان خوش آب‌وهوای دربند را، مشاهده می‌نمایید. البته بسیاری افراد از طریق دربند با کوه‌نوردی و صخره‌نوردی، صعودی هیجان‌آور را به کوه‌های البرز و توچال تجربه می‌کنند. همچنین می‌توانید دره‌های متعدد منطقه را درحالی‌که گذر رودخانه دربند از میان آنها قابل رؤیت است، ببینید. راستی مجسمه کوهنورد را در مقدمه ورودی منطقه دربند، در میدان سربند مشاهده کنید. حتی در دربند از تله سیژ استفاده نمایید و از مناظر زیبای محیط پیرامون کوه‌ها، کافه‌ها و رستوران‌ها در قلب صخره‌ها لذتی فراوان ببرید. آنگاه آب‌های زلال و درخشان رودخانه‌ها را که میان دره‌ها جاری است، ببینید و احساسی از سرمستی پیدا نمایید. همچنین در منطقه یکی از زیباترین آبشارها که به آبشار دوقلو معروف است را، دیده و احساس نشاط و طراوت نمایید. زیرا دربند و دیدنی‌های فراوانش، به دور از هیاهوی شهر و تنها منباب خوشی پذیرای شما است.
کوه های استان تهران
باید بدانید استان تهران از کوهستانی‌ترین استان‌های ایران، محسوب می‌شود. حتی در ناحیه شمالی، استان را کاملاً کوهستانی و در نیمه‌های شرقی و غربی آن را نیمه کوهستانی خواهید دید. بنابراین کوه‌های زیادی در استان زیبای تهران، مشاهده می‌شود که در مقدمه به کوه مهرچال اشاره می‌کنیم. کوه مهرچال در رشته‌کوه‌های البرز، واقع و قله مهرچال به عنوان بلندترین کوه لواسانات با ارتفاع 3912 متری محسوب می‌شود. البته در شمال تهران و در کوه‌های البرز، با مسیر طبیعت‌گردی و کوه‌نوردی کوه کلک‌چال آشنا می‌شوید. حالا می‌توانید قله کلک‌چال را در بلندای 3350 متری از سطح دریا، ببینید که مهیای صعودی دلچسب است. مسیر صعودی که با خود جذابیت طبیعت و زیبایی راه را، با مناظر زیبا به‌درستی نشان می‌دهد. همچنین کوه قلعه دختر یا قزل ماما را، در شمال شرقی تهران در ارتفاع 3227 متری از سطح دریا می‌بینید.
بیشتر بدانید از کوه های استان تهران
کوه قلعه دختر در کنار منطقه ناب و گردشگری روستای آهار، دیده می‌شود. بر بالای کوه ویرانه‌ای از دوران ساسانیان که در گذشته به عنوان آتشکده کاربرد داشت، دیده می‌شود. اما بگذارید از خلنو، بلندترین قله استان تهران با ارتفاع 4375 متر نیز بگوییم. این کوه در رشته‌کوه البرز مرکزی و در شمال روستای لالون که با دره‌ها، چشمه‌ها و آبشار زیبایش در دیدگان ظاهر می‌شود، قرار دارد. اما در شمال تهران و ناحیه جنوبی البرز، قله توچال را در بلندای 3962 متری از سطح دریا مشاهده می‌نمایید. کوه منحصربه‌فرد توچال، با جاذبه‌های طبیعی دره، چشمه و … جذابیت بسیار دارد و یکی از دوست‌داشتنی‌ترین قله‌ها می‌باشد. همچنین کوه بی‌بی شهربانو شهر ری، زرین کوه و تل کمر در دماوند و … را نیز می‌توان نام برد.
لباس محلی زنان استان تهران
اگر دوست دارید از پوشاک محلی بانوان بدانید، با ما همراه باشید. در دوران قاجار پیراهن زنانه اغلب از ململ سفیدرنگ و پرچین، بود که شلیته نام داشت. حتی بلندی این پیراهن، تا بالای زانو ادامه داشت. البته برخی از زنان از دامن‌شلواری یا تنبان، استفاده می‌کردند. همچنین پوشاک زنان در ناحیه بالاتنه، ارخالق که کوتاه‌تر از پیراهن بود، می‌باشد. حتی گنجه که در فصول سرد سال برای محافظت از افراد است، نیز دیده می‌شود. البته چاقچور نیز، شلواری بلند برای زنان بود. برای پوشش صورت بانوان در دوران قاجار، روبندی سفید بکار می‌بردند. همچنین پاپوش آنان، ساغری یا کفش زنانه با نوک باریک برگشته و نعلین بود. همین‌طور کفش فرنگی دوز و طرح گالشی نیز، از پاپوش‌های زنانه به‌حساب می‌آمد. اما در چادر که پوشیدن آن برای زنان واجب بود، اغلب افراد مرفه از پارچه‌های پشمی و افراد دیگر از پارچه‌های دیبا استفاده می‌کردند.
پوشاک سنتی مردان در استان تهران
اما از تن‌پوش محلی مردان به لباسی که گشاد و بلند بود و جبه نام داشت، اشاره کنیم. البته طبقات برجسته جامعه جبه‌ای که استفاده می‌کردند، از جنس ماهوت بود. همچنین کسانی که بضاعت خرید جبه ماهوت را نداشتند، از پارچه‌های دستباف ایرانی آن را تهیه می‌کردند. اغلب شالی نیز بر روی جبه در ناحیه کمر، می‌بستند که بجای جیب بکار می‌رفت. اما بشنوید از حرمتی که برای سر، قائل و گذاشتن کلاه جز نزد دیوانگان مرسوم و امری واجب بود. حتی شب‌ها موقع خواب نیز عرقچین را، از خود دور نمی‌کردند. همچنین باید از سرپوش‌ها نیز به کلاه‌هایی نظیر نمدی، کلاه‌پوستی، کلاه تخم‌مرغی که بی‌شباهت به نصفه تخم‌مرغ نبود، کلاه مقوایی و کلاه پهلوی اشاره داشت. حتی کت و شلوار و کلاه پهلوی که به کلاه نقابدار نیز، معروف بود و باید مردان آن را بر سر می‌گذاشتند، در دوره رضاشاه اجباری شد.
موسیقی در استان تهران
باید دانست از موسیقی استان تهران، در ری و از فردی به نام زلزل سخن گفت. البته زلزل در نواختن سازهای تنبور و عود، مهارت داشت و شناخت خوبی نیز از موسیقی داشت. همچنین نخستین بار موسیقی‌دانان به طریق موسیقی نظام توانستند، با موسیقی غرب آشنایی یابند. این کار در مدرسه دارالفنون که امیرکبیر زمان ناصرالدین تأسیس نمود، انجام پذیرفت. همچنین با انتخاب تهران به‌عنوان پایتخت، در دربار و به‌وقت مراسم شادی موسیقی مطربی رایج شد. همچنین با متداول شدن موسیقی مطربی یا روحوضی، اجرای موسیقی بر روی حوض‌خانه‌ها رواج گرفت. در رابطه با موسیقی تهران می‌توان، از آوازهای کوچه‌باغی نیز نام برد. این آوازها را منتسب به افراد غمگینی، می‌دانستند که در باغ‌ها می‌خواندند. همچنین در دوران قاجار با شناخت موسیقی کلاسیک غربی، مدرسه عالی موسیقی نیز تشکیل شد. البته امروزه شاهد انواع موسیقی، نظیر موسیقی پرطرفدار پاپ و سنتی در این استان می‌باشید.
گیاهان متنوع استان تهران
در ابتدا از درخت چنار در استان می‌گوییم که با برگ‌های پهن و صاف، هوا را طراوت و لطافت می‌بخشد. البته درختان تبریزی یا صنوبر با برگ‌های مثلثی، گیاه زبان‌گنجشک با مصارف دارویی فراوان، بید، گردو، توت و … را در پیرامون جویبار، نهرها و در حوالی دره‌ها مشاهده می‌کنید. حتی در اطراف تهران، موفق به مشاهده گونه‌هایی مانند درختان همیشه‌سبز ماگنولیا و گیاه زمستانی گل یخ می‌شوید. البته این درختان و گیاهان دیگری نظیر برگ‌بو، شاه‌پسند و … که بومی منطقه نیستند، در فضاهای سبز دیده می‌شوند. همین‌طور از درختچه ارس با برگ‌های سوزنی، بادام‌کوهی، بنه، سیب وحشی و زرشک با خواص فراوان در سلامتی نام می‌بریم. حتی به درختچه معطر و سایه‌پسند پلاخور، بادامک، سماق، شیرخشت و … می‌توان اشاره کرد. از گیاهان دارویی استان هم باید از علف مار با درختچه‌های کوچک و خاردار، آویشن، گل محمدی، خارشتر، کاسنی و … نام برد.
جانوران گوناگون در استان تهران
از پرندگان استان تهران باید به پرندگان شکاری عقاب طلایی، شاهی و عقاب ماهیگیر اشاره کنیم. همچنین از پرنده مهاجر هما که در اسطوره‌های ایرانی جای دارد، نیز سخن می‌گوییم. حتی باید از شاهین، بحری، نوعی شاهین بزرگ و پرنده هوبره با گردن درازش نیز گفت. اما بهتر است از یوزپلنگ، گربه پالاس با زندگی در مناطق کوهستانی، گور ایرانی، جغد و … نیز بگوییم. البته می‌توان از آهو، جبیر یکی از ظریف‌ترین آهوان بومی، خرس قهوه‌ای، بز کوهی، قوچ و میش هم در حیات‌وحش استان نیز بگوییم. البته متاسفانه در سال‌های اخیر به دلیل گسترش شهری شاهد از بین رفتن بیشتر حیات وحش و طبیعت بوده‌ایم.
همین‌طور می‌توان شاهد حیواناتی نظیر پلنگ، گرگ، شغال با شباهت ظاهری به گرگ، روباه و گراز نیز باشید. حالا باید به انواع مارها نظیر افعی البرزی، قفقازی و افعی لطیفی یا دماوندی که از نوع خطرناک و سمی خزندگان استان تهران هستند، اشاره کرد. همچنین از ماهی‌ها می‌توان قزل‌آلای خال قرمز، قزل‌آلای رنگین‌کمانی، کپور و … را نیز نام برد.
عکس قوچهای البرز مرکزی
بدانید از مشاغل استان تهران
در مشاغل شهرستان‌های استان تهران باید، از کشاورزی و باغداری نام برد. به‌طوری‌که باغداری استان تهران، در رده‌های بالای کشوری قرار دارد. حتی در باغات شهرستان شهریار به هلو، شلیل و زردآلو به عنوان میوه‌های برتر، سیب ممتاز دماوند، همچنین گیلاس و آلبالوی مرغوب شهرستان شمیرانات می‌توان اشاره داشت. البته صنعت شیلات نیز، در این استان یکی از مشاغل اصلی می‌باشد. همین‌طور باید از صنعت دامپروری، در برخی از شهرستان‌های استان گفت. چنانکه شهرستان ورامین، قطبی در جهت محصولات دامی و کشاورزی استان محسوب می‌شود. راستی باید دانست پتانسیل‌های معادن استان تهران، نرخ بالایی را در کشور رقم می‌زند. بنابراین فعالیت‌های صنایع معدنی در مشاغل، دارای نقش بزرگی است. قسمتی از فعالیت‌های شغلی نیز به حیطه هنر صنایع‌دستی و فروش آنان نظیر معرق، قالی‌بافی و… برمی‌گردد. بقیه مشاغل در استان تهران شامل بخش‌های اداری، خدمات بهداشتی، سلامتی و شغل‌های آزاد نظیر فروشندگی و …. است.
صنایع‌دستی و سوغات استان تهران
صنایع‌دستی و سوغات استان تهران و شهرستان‌های آن، بسیار متعدد و تماشایی است. بنابراین اجازه دهید از هنر صنایع‌دستی جاجیم‌های رنگی فیروزکوه، در این استان بگوییم. جاجیم‌بافی به خاطر وضعیت خاص کوهستانی بودن منطقه، رشد دامپروری در صنایع تولید رومبلی، پرده و سجاده استفاده می‌شود. راستی می‌دانید نقاشی روی چرم، هنری ارزنده از دوران قاجار است؟
شما می‌توانید انواع نقاشی‌های زیبا را روی چرم یا پارچه در تهران ببینید، انتخاب کنید و سوغات ببرید. اما در تهران هنر تابلو فرش‌بافی، در اشکال چشمگیر و البته در هزینه‌های بالا دیدگان شما را مبهوت می‌نماید. حالا نوبت را به هنر زیبای شیشه‌گری، تراش و نقاشی روی شیشه می‌‌دهیم. صنعتی قدیمی که زیبایی خود را، در ظروفی مانند بطری آب‌لیمو، انواع گلدان و … نشان می‌دهد. البته سفالگری هنری با استفاده از گل رس و تهیه اشیاء زیبا و منحصر به فرد نیز، در استان جای خود دارد.
سوغات و صنایع‌دستی
همچنین از صنایع‌دستی چوبی در تولید تندیس‌ها، لوازم آشپزخانه و … استفاده می‌شود. ساخت زیورآلات سنتی اغلب از نقره، مانند دستبند، گردن بند و … از صنایع‌دستی می‌باشد. همچنین می‌توان از هنر پرآوازه میناکاری، قلم‌زنی، ملیله‌دوزی و مشبک‌کاری نیز گفت. اما از حکاکی که هنر خلق طرح و نقوش زیبا، بر روی چوب، فلز و کاشی نیز هست، بگوییم. همین‌طور ساخت احجام سنگی، به‌وسیله تراشیدن سنگ و همچنین هنر معرق سنگ از موارد دیگر صنایع‌دستی هست. راستی بهتر است از هنر باارزش و زیبای خاتم‌کاری و هنر اصیل منبت نیز در استان تهران سخن گفت.
البته گذشته از صنایع‌دستی، سوهان خوش‌طعم شهرری، کشمش و انگور شهریار نیز می‌تواند، سوغات خوبی به شمار آید. راستی سیب خوشمزه، همچنین گردو و عسل دماوند را با مرغوبیت بالای آن نیز، به فراموشی نسپارید. اما به‌هرحال اگر راهی شهرستان فیروزکوه شدید، از خرید نان محلی و خوشمزه گُلاج نیز غافل نشوید.
غذا در استان تهران
حالا که به مبحث خوشمزه‌های غذایی استان تهران می‌رسید، بهتر است ابتدا از آش شله قلمکار معرکه بگوییم. در این آش سبزیجات معطر، با گوشت و حبوبات طبخ می‌گردد و آشی خوشمزه مهیا می‌شود. راستی ته‌چین فیروزکوهی، با چاشنی زعفران ایرانی و غذایی اصیل که یکی از غذاهای پرطرفدار دماوند است. حتی می‌خواهیم از والک که یک گیاه کوهی، است و غذای خوشمزه والک پلو در استان نیز بگوییم.
البته بی‌شک به قورمه‌سبزی خورشت محبوب تهرانی‌ها که می‌رسید، لذت نوش جان کردنش وسوسه‌ای شیرین در دل شما می‌اندازد. اما باید از خورشت خوشمزه قیمه که با سیب‌زمینی‌های خوش رایحه به دل می‌نشیند، هم غافل نشویم. حالا نوبتی هم که باشد، حرف از غذای دمی بلغور جو لواسان به میان می‌آید. درعین‌حال بهتر است از غذاهایی نظیر اشکنه اسفناج، سر گنجشکی، دمپختک خوش‌طعم با گوشت چرخ‌کرده، آش رشته شناخته‌شده و … نیز در استان تهران نام ببریم.
آب و هوای استان تهران
وضعیت خاص جغرافیایی نقاط مختلف استان تهران، موجب تفاوت و گوناگونی آب و هوا می‌گردد. باید دانست مجاورت دشت کویر در ناحیه جنوبی استان تهران، باعث گرما و خشکی هوای استان می‌گردد. همچنین بدانید از ارتفاعات جنوبی البرز مرکزی، در ارتفاعات شمالی استان که دارای آب و هوای مرطوب، نیمه مرطوب می‌باشد. بنابراین اقلیم این ناحیه نیز دارای زمستان‌های بسیار سرد، طولانی و آب و هوای سردسیری می‌باشد. دوگانگی وضعیت هوای دشت کویر و رشته‌کوه البرز، باعث به وجود آمدن هوای مناسب در کلانشهر تهران شده است. بنابراین در تابستان، شاهد آب و هوای گرم در نواحی جنوبی و مرکز شهر می‌باشید. اما در شمال تهران، هوایی معتدل وجود دارد. حال‌آنکه بخش‌های شمالی تهران در فصل سرد، شامل هوای سردسیری و با برخورداری از درجه حرارتی که بارها به زیر صفر می‌رسد، می‌باشید. اما در نواحی مرکزی، زمستان دارای آب و هوای معتدل تجلی می‌کند.
در این قسمت پیشبینی کلی وضع آب و هوای استان را در پنج روز آینده قابل رویت است.
اگر قدم به این استان و تهران پایتخت زیبای ایران نهادید، دمی نظاره‌گر برج‌های بلند آن بشوید. ساختمان‌های مرتفعی که در اشکال هندسی و غیر آن، قلب آسمان را در مظهری از زیبایی می‌شکافد. آنگاه شما را، در بلندای خود مبهوت می‌سازد. حتی فرصت دهید و از بام تهران، در ارتفاعات توچال هم به تهران بنگرید. از بالا منظره پایتخت را در دورنمایی از نقاطی سیاه و خاکستری ولی درواقع با ظاهری دودآلود، شلوغ و پرترافیک اما درعین‌حال محبوب مشاهده کنید. آنگاه در بخش شمالی استان، شاهد لبخند پر ابهت سلسله جبال البرز هستید و شکوه استان را حس کنید. همین‌طور در ناحیه‌های جنوبی البرز، نقاط پرازدحام جمعیت شهری و روستایی را می‌بینید. حتی شاهد زیبایی‌های بسیار حاکی از حسن طبیعت، بناهای تاریخی و جاذبه‌های مدرن وسوسه‌گر باشید. اما در گردشگری استان تهران، گرفتن تصاویر جانانه و جاودانگی خاطرات زیبا را به فراموشی نسپارید.
موقعیت جغرافیایی استان تهران
این استان در دامنه جنوبی کوه‌های البرز و حاشیه شمالی کویر مرکزی ایران و در دشتی نسبتا هموار واقع شده است. استان به سبب موقعیت جغرافیایی و تفاوت ارتفاعات، دارای طبیعت و آب و هوای متفاوتی است. این استان از سمت شمال به استان مازندران، از سمت جنوب با استان قم و استان مرکزی، از سمت شرق با استان سمنان و از سمت غرب با استان البرز مرز مشترک دارند.
مرکز این استان کلانشهر تهران است. این شهر به عنوان پایتخت سیاسی ایران نیز، به عنوان پرجمعیت‌ترین شهر کشور، از نظر مساحت شهرنشینی نه تنها در ایران بلکه در دنیا جزو بزرگترین شهرها می‌باشد، که از آن به عنوان ابر شهر یاد می‌کنند. بلندترین قله این استان، قله خلنو شمشک است.
قله خلنو کوچک و بزرگ
در بخش زیر موقعیت این استان را در نقشه ملاحظه می‌کنید.
تاریخچه استان تهران
اگر تاریخ تهران را بخواهید، اول باید با نام طهران آشنا شوید. تاریخ تهران با تاریخ ری گره خورده است. طهران روستایی کوچک و خوش آب و هوا در شمال ری بوده است. ری در آن زمان شهری بزرگ و با نفوذ در ایران بود. در آن زمان ری به عنوان مرکزی سیاسی، مذهبی و بازرگانی در ایران محسوب می‌شده. طهران از دیرباز شهری مهاجر پذیر بوده است. در این خطه مردمانی از اقوام گوناگون همچون کردها، آذری‌ها، مازنی‌ها، فارس‌ها و … زندگی می‌کرده اند.
در زمان قدیم مردم تهران همچون دیگر دیارها گویشی مخصوص به خود داشتند. این گویش به لهجه تهرانی مشهور است. با گذر زمان و ورود مهاجرهای بیشتری از گوشه گوشه ایران، این لهجه کم رنگ شد و تقریبا به فراموشی سپرده شده است. پیشه تاریخی و اصلی مردم تهران باغداری و دامپروری بوده است، که امروزه آن نیز رنگ باخته است. از این رو در بخش‌هایی از استان تهران همچنان پوشش گیاهی و جنگل‌های طبیعی به چشم می‌خورد. در این جنگل‌های طبیعی درختانی چون بادام کوهی، پسته، انجیر و زرشک به شکل خودرو می‌رویند.
شهرهای مهم استان
تهران(مرکز استان)، ری، پاکدشت، دماوند، شمیرانات، ورامین و فیروزکوه
بازارچه شاپور تهران یا بازارچه قوام الدوله از بازارچه ها و مناطق تاریخی تهران است. در ادامه به معرفی، تاریخچه، دیدنی های اطراف و آدرس بازارچه شاپور می‌پردازیم.
بازار تجریش در جوار امامزاده صالح میدان تجریش از جذابیت بالایی برخوردار است. در ادامه به معرفی بازارچه سنتی، آدرس، دیدنی ها و مسیر دسترسی بازار تجریش تهران می‌پردازیم.
پاساژ چهلستون منوچهری تهران از مراکز خرید وسایل آنتیک و قدیمی با فضای هنری و زیباست. در ادامه به معرفی، ساعت بازدید پاساژ چهل ستونر و آدرس پاساژ چهلستون منوچهری می‌پردازیم.
خانه لرزاده تهران میان آپارتمان‌های محله بهار شیراز احاطه شده است. در ادامه به معرفی استاد، آثار برجسته، معماری، عکس و آدرس خانه استاد لرزاده می‌پردازیم.
موزه علوم و فناوری ایران از موزه های تهراندر منطقه حسن آباد است. در ادامه به معرفی، بخش های مختلف، دیدنی های تهران و آدرس موزه علوم و فناوری ایران در تهران می‌پردازیم.
بازار فرش شاه عباسی تهران یکی از مراکز معروف فرش فروشی تهران است. در ادامه به معرفی، ملاک های انتخاب فرش، ساعت کار و آدرس بازار فرش عباسی فردوسی تهران می‌پردازیم.
عمارت سین هشتم از مجموعه های فرهنگی دارای کافه و رستوران در محله نیاوران تهران است. در ادامه به معرفی، آدرس، تلفن و عکس عمارت سین هشتم نیاوران تهران می‌پردازیم.
بوتیک رستوران 2 خان 2 کان(بام عمارت سین هشتم تهران) یکی از جدیدترین بوتیک رستوران های تهران است. در ادامه به معرفی، نظرات، عکس و منو رستوران 2 خان 2 کان می‌پردازیم.
