تکیه بیگلربیگی کرمانشاه از آثار تاریخی و جاهی دیدنی کرمانشاه است. آینه‌کاری‌های تکیه بیگلربیگی کرمانشاه را از نزدیک دیده‌اید؟ به راستی باشکوه و دیدنی است. تمام جداره‌های داخلی را با تکه‌های آینه به طرز بسیار زیبایی کار کرده‌اند. آیا می‌دانید که تنها موزه پارینه سنگی کل خاورمیانه در تکیه بیگلربیگی کرمانشاه قرار دارد؟ اینجا یک تکیه یا ساختمان معمولی نیست. شما علاوه بر بازدید از یک ساختمان قدیمی و زیبای قاجاری از فضاهای مختلف آن و موزه‌های داخل آن نیز دیدن خواهید کرد. با ما همراه باشید تا هرآنچه در مورد دلایل اهمیت بنای بیگلربیگی، تاریخچه‌ی آن، معماری و زیبایی‌های تکیه بیگلر بیگی کرمانشاه از تکیه های ایران، بخش‌های مختلف تکیه، آدرس و اطلاعات ضروری برای بازدید مورد نیاز است را به شما بگوییم.

تکیه بیگلربیگی

باید حتما بروید و از نزدیک ببینید. در واقع تکیه معاون‌الملک و تکیه بیگلربیگی در کرمانشاه یادگار دوران قاجار است، که سبک معماری این دوره را به طور واضح می‌توان در بخش‌های مختلف آنها دید. با بحث روی آینه‌کاری‌های تکیه شروع کردیم، چون یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های این تکیه با دیگر تکیه‌های سطح شهر کرمانشاه، همین آینه‌کاری‌های نفیس است.

بیگلربیگی که بود؟ 

عبدالله خان ملقب به بیگلربیگی کسی بود که این تکیه را ساخت و برای همین به نام خود او نیز شناخته می‌شود. در حال حاضر دو موزه بسیار دیدنی و تاریخی در این تکیه وجود دارد. یکی از این موزه‌ها، موزه‌ی خط و کتابت است که در سال 1383 افتتاح شد. در این موزه اسناد تاریخی، نسخه های خطی و مدارک قدیمی نگهداری می‌شود. در موزه دیگر که موزه پارینه سنگی کرمانشاه است، آثاری از عصر حجر و  دوران نوسنگی و پارینه سنگی نگهداری می‌شد.

چرا از تکیه بیگلربیگی بازدید کنیم؟

تکیه‌ها از جالب‌ترین ساختمان‌های مذهبی هستند که تنها در داخل ایران به این شکل یافت می‌شوند. تکیه‌های تفاوت‌هایی با حسینه‌ها دارند از جمله اینکه مقداری بزرگتر و زیباتر ساخته می‌شوند. در سفرهای خود به کرمانشاه زیبا و دوست‌داشتنی حتما از تکیه‌های برجای مانده از دوران قاجار نیز دیدن کنید. تکیه بیگلربیگی کرمانشاه یکی از تکیه‌های زیبای این دوران است که به ثبت آثار ملی ایران نیز درآمده است. به چند دلیل بازدید از این بنا را به شما توصیه می‌کنیم:

1. تکیه بیگلربیگی کرمانشاه تزئینات بسیار زیبایی در جداره‌ها و سقف فضاهای مختلف خود دارد. از جمله این تزئینات می‌توان به آینه‌کاری فوق‌العاده‌ای که در گنبدخانه کار شده است، اشاره کرد.
2. در اینجا دو موزه دیدنی افتتاح شده است که اگر اهل موزه‌گردی هستید، حتما از اینجا نیز دیدن کنید.
3. تنها موزه پارینه سنگی خاورمیانه در این خانه قرار دارد، پس بازدید از آن را از دست ندهید. س
4. این روزها بخش‌های مختلف داخل موزه‌ها و تکیه برای بازدید آزاد است و شما ‌می‌توانید از بخش‌های مختلف آن، تا دلتان می‌خواهد عکاسی کنید.
5. ارسی‌ها (پنجره‌های رنگی بزرگ) داخل تکیه بیگلربیگی بسیار زیبا و با ظرافت ساخته شده‌اند.
6. چند لحظه را در داخل حیاط این تکیه بسیار زیبا صرف کنید و با دقت به هرآنچه در اطرافتان وجود دارد، نگاه کنید، این تجربه‌ی بی‌نظیر از بودن در یک ساختمان تاریخی است.
7. آیا می‌دانستید که آینه‌کاری‌های داخل فضای حسینیه را استاد محمدعلی تهرانی بزرگ انجام داده است؟

تاریخچه‌ی تکیه بیگلربیگی کرمانشاه

تاریخچه ساخت و پیدایش این تکیه به زمان قاجار و دوران حکومت مظفرالدین شاه برمی‌گردد. گفته می‌شود که ساخت این بنا در سال 1309 هجری قمری آغاز شده است و 6 سال بعد یعنی در سال 1315 هجری قمری به پایان رسیده است. در طول سالهای بعد، تزئینات بر روی جداره‌ها و برخی از بخش‌ها به آن اضافه شده است.

عاقبت تکیه بیگلربیگی چه شد؟

این تکیه از ابتدا حدود 4000 متر مربع مساحت داشته است. اما بعدها بخش‌هایی از آن به دلایل مختلف واگذار شده است. از جمله بخش‌هایی که مجموعه تکیه از دست داده است می‌توان به مهمان‌خانه، حمام، آشپزخانه و محل چراگاه‌های تکیه اشاره کرد. اینجا بنایی بوده است که در دوران مختلف محل حکومت عبدالله خان و پسران او بوده است. از روی تعداد زیاد اتاق‌های این مجموعه پیداست که زمانی بروبیای زیادی در اینجا وجود داشته است. این روزها نیز گردشگران زیادی از بنای تکیه بیگلربیگی دیدن می‌کنند. پس شما هم در سفرهای خود بازدید از اینجا را از دست ندهید.

معماری تکیه بیگلربیگی

معماری تکیه بیگلربیگی کرمانشاه به سبک دوره قاجار است. این را می‌شود از روی تزیینات آینه‌کاری، سردرهای قاجاری و نوع گچ‌بری‌های داخل فضاهای مختلف متوجه شد. همانند تکیه معاون‌الملک کرمانشاه، این تکیه نیز سه راه ورودی دارد. قطع به یقین دلیل تعدد ورودی‌ها این بوده است که رفت و آمد به داخل و خارج از تکیه در واقع شلوغی به راحتی انجام شود. بعلاوه برای ورود خانم‌ها به بخش مخصوص خودشان راهی به دور از مزاحمت ایجاد شده است. در اصلی ورود به تکیه بیگلربیگی در ضلع جنوب شرقی آن قرار دارد.

سردر بسیار زیبایی در ورودی اصلی بنا کار شده است. تزئینات گچکاری زیبایی در این سردر دیده می‌شود. در همان ابتدای کار در ورودی دو ردیف طاق‌نما وجود دارد که مقرنس‌های زیبایی داخل آنها کار شده است. زیبایی‌های معماری تکیه بیگلربیگی از این همین جا آغاز می‌شود. در داخل این طاق‌نماها پیکره‌هایی را خواهید دید که به شخصیت‌های دوران قاجار تعلق دارند. ساختمان حسینیه تکیه بیگلربیگی دو طبقه است و در بخش غربی قرار دارد.

هشتی تکیه

سپس وارد هشتی تکیه خواهید شد. سقف بالای این هشتی، رسمی‌بندی زیبای آجری ایرانی کار شده است. جداره های هشتی را طاقچه‌های کوتاهی کار کرده‌اند. این خصوصیت را در بسیاری از بناها مخصوصا خانه‌ها وعمارت‌های قاجاری می‌توان دید. یکی از اضلاع هشتی واقع در ضلع شمالی آن به خانه‌های وابسته به تکیه می‌رود. دیگر مسیر، دالانی طولانی است که به حیاط تکیه می‌رسد. درگاه‌های دیگر سمت جنوب هشتی به خانه‌های دیگر تکیه می‌رود. خاصیت هشتی هم در معماری ایرانی همین بوده است،

یعنی فضایی برای تقسیم در فضاهای داخلی بوده است. حوض زیبایی در وسط حیاط تکیه بیگلربیگی قرار دارد که انعکاس پنجره‌های رنگی و ابهت ساختمان تکیه در داخل آن دیدنی است. آشپزخانه‌ای که درآن غذای عزاداران برای مراسم مختلف طبخ می‌شده است در ضلع شمال شرقی حیاط قرار دارد. در کل تعدا بیست و چهار اتاق در داخل این تکیه وجود دارد. حتما از اتاق‌های مختلف این تکیه دیدن کنید.

تزیینات و زیبایی‌های تکیه بیگلربیگی کرمانشاه

ویژگی خوب تکیه بیگلربیگی این است که اگر تزئیناتی هم وجود داشته باشد، در تمام بخش‌ها وجود دارد. همانطور که گفته شد 24 اتاق در داخل این تکیه وجود دارد که در تمام آنها آرایه‌های گچبری و مقرنس‌کاری به کار رفته است. بیشترین تزئینات داخل این تکیه در بخش گنبدخانه‌ی آن قرار دارد که در بخش غربی تکیه واقع شده است. قسمت گنبددار تکیه نیز همینجاست که حسینیه‌ی تکیه می‌باشد. از بیرون به شکل شیروانی دیده می‌شود اما از داخل آینه‌کاری بسیار زیبایی در داخل آن کار شده است. مهمترین بخشی که باید حتما از آن دیدن کنید، این قسمت است. از دیگر تزئینات به کار رفته در تکیه بیگلربیگی، طرح‌های هندسی ایرانی، ستون‌های گچبری شده، نقوش گیاهی بسیار زیبا، قندیل‌های شمع‌سوز و … می‌باشد. درب چوبی ورودی اصلی تکیه نیز از دیگر زیبایی‌های تکیه به حساب می‌آید.

تزئینات بنا

گلچینی از تزئینات به کار رفته در کل تکیه را در همان ورودی می‌توانید مشاهده کنید. گچبری‌ها و مقرنس‌ها، نقوش سنتی بر روی جداره‌های آن و طاقچه‌های زیبایی که در آن کار شده است. البته ورودی دیگر بنا که در ضلع شمالی قرار دارد نیز یک درب چوبی بسیار زیبا دارد و به یک هشتی می‌رسد و از طریق یک دالان به حیاط مجموعه وصل می‌شود. در ضلع شمالی تکیه بیگلربیگی نیز یک ساختمان دو طبقه وجود دارد که در طبقه بالا تعدادی اتاق گوشوار وجود دارد.

در مرکز این طبقه هم شاه‌نشین مجموعه وجود دارد. حتما بارها در عکس‌های مختلف از تکیه ستون‌های گچ‌کاری شده و ارسی‌های چوبی را دیده‌اید. اینها در بخش شاه‌نشین قرار دارند. این قسمت با چند پله به حیاط می‌رسد. طبقه پایین نیز استراحت‌گاه تابستانی بوده است چون در تابستان‌ها خنک و مطلوب بوده است. یک حوض‌خانه در طبقه پایین وجود دارد. سقف اتاق‌های طبقه پایین نیز دارای تزئینات گچ‌کاری است. در قسمت‌ ازاره‌های داخل حیاط نیز نقوش گیاهی زیبای کار شده است.

بخش‌های مختلف تکیه بیگلربیگی

شما در بازدید از تکیه بیگلربیگی کرمانشاه با بخش‌های مختلف آن مواجه هستید، پس بهتر است اطلاعات کامل و درستی از قسمت‌های مختلف آن داشته باشید. اینجا یک فضای مذهبی بوده است که در دوران‌های مختلف برای مراسم مذهبی، آیین‌های نمایشی و تعزیه به کار می‌رفته است. حیاط مجموعه حدود دو و نیم متر از سطح خیابان پایین‌تر است، حیاطی که پر از جماعت عزاداران می‌شده است. افرادی که به دور حوض و در داخل فضاهای داخلی به اجرای مراسم می‌پرداختند. در ادامه تمام بخش‌های مختلف داخل موزه چه آنهایی که امروزه برجای مانده و چه آنهایی که واگذار شده‌اند به ترتیب آورده شده است:

• ورودی‌های تکیه بیگلربیگی کرمانشاه

همانطور که گفته شد، از طریق سه ورودی به داخل بنای تکیه، راه داشته‌اند. ورودی اصلی در ضلع جنوب شرقی قرار دارد. دو ورودی دیگر در ضلع‌های شمالی و جنوب غربی قرار داشته است. گویی ورودی اصلی بنا برای عموم مردم بوده است و دو ورودی دیگر به ساختمان‌های مسکونی و محله‌ها دسترسی می‌داده است. ورودی‌های سمت جنوب شرقی و وودی شمالی به داخل یک هشتی باز می‌شده‌اند که فضای هشتی برای تقسیم میان خانه‌های اطراف و رسیدن به حیاط بوده است. تزئینات گچبری و مقرنس در بیرون از هشتی و تزئینات آجرکاری و رسمی‌بندی در داخل هشتی‌ها دیده می‌شود. درب‌های ورودی به این ساختمان، چوبی هستند.

• حیاط تکیه

حیاط‌ها یکی از اصلی‌ترین بخش‌های کاربری تکیه به حساب می‌آیند. همانطور که در بسیاری از بناهای قاجاری می‌بینیم، حیاط داخلی جزو لاینفک ساختمان‌ است. حیاط زیبای تکیه بیگلربیگی نیز از این قضیه مستثنی نیست. حیاط بزرگی که 2.5 متر از سطح معابر عمومی بیرونی پایین‌تر است. بخشی از این اختلاف ارتفاع‌ها به خاطر ساخت و سازهای جدید و خیابان‌کشی ها در مرور زمان ایجاد شده است، بخشی از آن نیز به دلیل نشست طولانی‌مدت ساختمان بوجود آمده است. برای همین با طی کردن چند پله به حیاط مجموعه وارد خواهید شد.

حیاطی که باغچه‌های زیبایی در چهار طرف حوض مرکزی آن قرار دارد. جداره‌های داخل حیاط را با کاشی‌کاری‌ها و آجرکاری‌های نفیس کار کرده‌اند. ترکیبی از رنگ آبی، زرد، سبز و خاکی را در این حوض خواهید دید. ازاره سنگی حیاط با پلاک‌های سنگی با نقوش گیاهی و هندسی مزین شده است. فضاهای اطراف حیاط هر کدام کاربری خاص خود را دارند. در غرب آن حسینیه که اصلی‌ترین بخش تکیه بیگلربیگی است قرار دارد. در بخش‌های جنوب و شمال شرقی، فضاهای مسکونی  و در شرق ن نیز سایر فضاها قرار دارند.

• اتاق‌های تکیه

یکی از تفاوت‌های حسینه با تکیه این است که در تکیه فضاهایی برای اقامت عزاداران و ماندن آنها وجود داشته است. شاید تعداد 24 اتاقی که در تکیه بیگلربیگی وجود دارد، بخشی برای اسکان دادن عزاداران بوده است. دسترسی به اتاق‌های تکیه از داخل حیاط میسر است. با چند پله بالا در حدود یک متر بالا می‌روید و وارد اتاق‌های آن می‌شوید. نکته جالب در مورد اتاق‌ها، طاقچه‌هایی است که در داخل آن به صورت دو طبقه کار شده است. طاقچه‌های بالا را برای گذاشتن وسیله‌های مهمتر استفاده می‌کرده‌اند. در هر اتاق تعداد 16 طاقچه یعنی دو ردیف هشت‌تایی وجود دارد. اتاق‌های طبقه بالای تکیه بیشتر حالت انباری داشته است، ارتفاع آنها حدود 1.5 بوده است و راه دسترسی به آنها از داخل حیاط نبوده است، بلکه می‌بایست از پله‌پیچ در اتاق جنوب شرقی استفاده کنید.

• آشپزخانه تکیه

این آشپزخانه در جداره شمال شرقی حیاط وجود دارد. در مراسم محرم و عزاداری‌ها، در همین آشپزخانه برای عزاداران و مهمانان غذا پخته می‌شد.

• حوض‌خانه

حوضخانه و تابستان‌نشین در طبقه پایین بخش شمالی تکیه بیگلربیگی قرار دارد. از طریق یک پلکان از داخل حیاط می‌توانید خود را به اینجا برسانید. تعدادی اتاق و حوض‌خانه در این زیرزمین وجود دارد. سقف این قسمت را با تیرهای چوبی و تخته‌کوبی پوشانده‌اند. از داخل حیاط پنجره‌های مشبک این قسمت دیده می‌شود. البته به این نوع پنجره‌ها، پنجره‌های زنبوری گفته می‌شود. میان حوض‌خانه و استراحت‌گاه تابستانی دو ستون چوبی قرار دارد. سرستون‌ها نیز از جنس چوب است و ساقه ستون‌ها مقطع چند وجهی دارد.

• شاه‌نشین

شاه‌نشین در حسینیه تکیه بیگلربیگی واقع شده است. طبقه دوم این بخش از تکیه شاه نشین است که در اطراف آن نیز اتاق‌های کوچک و بزرگ وجود دارند. این بخش از تکیه به داخل حیاط مشرف است و ارسی بسیار زیبایی در آن کار شده است. در نمای شاه‌شنین نیز دو ستون زیبا در دو طرف ارسی قرار گرفته‌اند. بر روی این ستون‌ها، تزئینات گچبری زیبایی دیده می‌شود. سرستون‌های آنها نیز مانند آنچه است که از معماری رومی بر جای مانده است. نقش عقاب، گل و گیاه، طرح‌های هندسی در روی جداره‌های درونی شاه‌نشین به چشم می‌خورد. گفته می‌شود که این بخش از بنا برای پذیرایی از افراد مهم در ملاقات با عبدالله خان بوده است. اتاق‌های اطراف آن نیز برای اسکان دادن افرادی که داخل تکیه می‌ماندند.

• حسینیه

اینجا مهمترین بخش تکیه بیگلربیگی کرمانشاه است که در غرب تکیه بیگلربیگی قرار دارد. گنبدخانه در این قسمت وجود دارد. ایوان بزرگی که روبه حیاط دارد و پلکان‌های سه‌تایی که وارد آن می‌شوند. در این جا نیز دو ستون چوبی و دو ستون‌نما دیده می‌شود. سقف ایوان این گنبدخانه را با منبت‌کاری پوشانده‌اند. برای ورود به فضای اصلی حسینیه تکیه بیگلربیگی از در چوبی بزرگی از که در این ایوان وجود دارد، باید گذر کنید. در هر طبقه از حسینیه 6 اتاق ساخته شده است. سقف گنبدخانه را با آیینه‌کاری‌های زیبایی پوشانده‌اند و بر روی جداره‌ی اتاق‌های گوشوار آن جملات (لا اله الا الله، محمد رسول الله) و (علی ولی الله) دیده می‌شود. در بخش جنوبی حسینیه نیز برای بانوان فضایی وجود داشته است.

آدرس و دسترسی به تکیه بیگلربیگی کرمانشاه

تکیه بیگلربیگی در شهر کرمانشاه قرار دارد. بافت قدیمی کرمانشاه جایی است که ساختما‌ن‌های ارزشمند و قدیمی در آن وجود دارد و یکی از آنها، تکیه بیگلربیگی است. این تکیه در خیابان مدرس و روبه‌روی مسجد جامع، محله فیض‌آباد و در کوچه‌ی بیگلری واقع شده است. شما هرجای شهر که باشید به راحتی با خودروی شخصی، سیستم حمل و نقل عمومی و یا پای پیاده می‌توانید خود را به اینجا برسانید.

تکیه های ایران

از دیگر تکیه های ایران می‌توان از تکیه معاون الملک، تکیه دزاشیب تهران، تکیه نیاوران تهران و تکیه روستای مقریکلا نام برد.

اطلاعات ضروری برای بازدید

درست است که اینجا یک ساختمان مذهبی داشته است و اکنون به یک موزه تبدیل شده است اما بهتر است شئونات مذهبی را در اینجا رعایت کنید. شما در مقام یک گردشگر می‌توانید از بخش‌های مختلف و بیرونی تکیه بیگلربیگی دیدن کنید و از قسمت‌های مختلف آن عکس بگیرید. زمان بازدید از اینجا همه روز از ساعت 8:00 تا 19:00 در دو فصل بهار و تابستان و از ساعت 8:00 تا 18:00 در پاییز و زمستان است. هزینه‌های ورودی برای ایرانی‌ها 2500 تومان و برای خارجی‌ها 15000 تومان می‌باشد (هزینه‌ها به روز رسانی نشده است). در نزدیکی این تکیه شما به وسایل نقلیه عمومی، دستشویی، محل اقامت، رستوران و بوفه دسترسی خواهید داشت.

هر آنچه در مورد بازدید از تکیه بیگلر بیگی کرمانشاه لازم است در این مقاله به شما گفته شده است و شما می‌توانید مانند یک راهنمای گردشگری به بازدید بروید اما باز جای نگرانی نیست چون یک راهنمای محلی به نام آقای رشیدی در تکیه برای راهنمایی بیشتر حضور دارند. پیشنهاد ما برای بازدید از اینجا حداقل 45 دقیقه است. در کنار بازدید از تکیه بیگلربیگی می‌توانید از دیگر جاذبه‌های دیدنی کرمانشاه مانند بازار اسلامی، تکیه معاون‌ الملک کرمانشاه و مسجد شافعی‌ها نیز دیدن کنید.

• این بنا در تاریخ 19 آذرماه سال 1375 به ثبت آثار ملی ایران درآمده است.
• شماره ثبت: 1797
• تاریخ افتتاح موزه خط و کتابت: سال 1383
• تاریخ افتتاح موزه پارینه سنگی: سال 1387

آب و هوای شهر کرمانشاه

برای سفر به شهر کرمانشاه، یکی از مهم‌ترین نکات که قبل از سفر باید آن را مورد نظر قرار داد، آب و هوای این شهر است. در این قسمت شرایط جوی این شهر آورده شده است. با مراجعه به این بخش می‌توانید از دمای هوای این شهر در لحظه آگاه شوید.

کرمانشاه آب و هوای

لوکیشن دقیق تکیه بیگلربیگی

در بخش‌های بالا به آدرس و مسیرهای دسترسی به تکیه بیگلر بیگی زیبا در شهر کرمانشاه آورده شده است. با مراجعه به این بخش می‌توانید با استفاده از گوشی همراه هوشمندتان تا رسیدن به تکیه بیگلر بیگی کرمانشاه را مسیریابی کنید.

عکس‌های این پست را جناب آقای امیرحسین ممتازی و جناب آقای مجید پوست چیان عزیز ثبت نموده‌اند.