برج کبوترخانه نرگان فلاورجان اصفهان

کبوترخانه نرگان بزرگترين كبوتر خانه سه طبقه ايران است. اين كبوترخانه بلند ایران در شهرستان فلاورجان در استان اصفهان واقع شده است. در اين محتوا تلاش شده است تا به موقعيت جغرافيايي کبوترخانه نرگان و شهرستان فلاورجان، قدمت کفترخانه نرگان از کبوترخانه های ایران، علت ساختن کبوترخانه نرگان به صورت سه طبقه، مشخصات کفترخانه نرگان، ساير مشخصات معماري کفترخانه نرگان، مرمت کبوترخانه نرگان، از برج كبوترخانه‌هاي سه طبقه ديگر در پيربكران، جاذبه‌های تاریخی شهرستان فلاورجان و اقامتگاه بومگردی در شهرستان فلاورجان اصفهان پرداخته شود.

از دیگر کبوترخانه های ایران می‌توانیم از كبوتر خانه روستاي قلعه موتور گلپايگان، کبوترخانه چهل برج كليسان فلاورجان اصفهان، كبوترخانه ده قلو شهرستان مباركه اصفهان و كبوترخانه هاي ولاشان خمینی شهر اصفهان(برج های ولاشان) نام ببریم.

کبوترخانه نرگان

بیشترین برج کبوتر خانه‌هاي ایران در استان اصفهان و در شهرهای مبارکه، شهرضا، فلاورجان، نجف آباد، گلپایگان و خوانسار ساخته شده است. استان اصفهان در دوره صفویه پایتخت ایران بـود، به علت انتخاب پایتخت، اين استان توسعه زيادي در آن دوره داشت. آثار معماري و بناهاي تاريخي زيادي از اين دوره در آن به يادگار مانده است. كبوترخانه‌ها از آثار معماري با دانش بومي يكي از اين آثار معماري و بناهاي تاريخي است.

در استان اصفهان حدود چهار هزار کبوترخانه کوچک و بزرگ ساخته شده بود. اين امر نشان دهنده‌ي توسعه صنعت كشاورزي در اين استان بود. برج کبوترخانه نرگان يكي از اين كبوترخانه‌هاي استان اصفهان در شهرستان فلاورجان است. در شهرستان فلاورجان بيش از صد و پنجاه کفتر خانه با انواع شكل ظاهري موجود است.

شهرستان فلاورجان در استان اصفهان هم به لحاظ تعداد و طبقات کفترخانه‌ها و هم به لحاظ طراحی پلان‌هاي مدور و دايره‌ي شكل در كبوترخانه‌ها، گنجینه‌ای ارزشمند از معماری اصيل بومي کبوترخانه‌هاي ایران را در خودش دارد. سر توماس هربرت در مورد برج کبوترخانه‌هاي اصفهان چنين نوشته است: اگر چه خانه‌هايشان نظيف بود ولي به هيچ وجه قابل قياس با خانه کبوترانشان (برج کبوترخانه‌ها) كه ظاهري عجيب دارند، نبود.

موقعيت جغرافيايي کبوترخانه نرگان و شهرستان فلاورجان

کفترخانه نرگان در استان اصفهان، شهرستان فلاورجان، بخش پیربکران و در روستای نرگان در خيابان امام خميني واقع شده است. شهرستان فلاورجان در جنوب غربي اصفهان واقع شده است. شهرستان فلاورجان داراي هفت شهر فلاورجان، کلیشاد و سودرجان، ابريشم، پيربكران، قهدريجان، ايمان‌شهر و بهاران است. اين شهرستان داراي و پنجاه و پنج روستاي زيبا است. شهرستان فلاورجان با شهرستان خمين از سمت شمال، شهرستان مبارکه از جنوب، با شهرستان نجف آباد از سمت غرب و از شرق به شهرستان اصفهان احاطه شده است. تاريخچه سكونت در اين شهرستان به شش هزار سال قبل از ميلاد مسيح مي‌رسد.

قدمت کفترخانه نرگان

به نظر مي‌رسد كه قدمت کفترخانه نرگان به چهارصد سال پيش يعني دوره صفويه برسد.

علت ساختن کبوترخانه نرگان به صورت سه طبقه

 کفترخانه نرگان را به دليل ارتفاع بلندش، براي دسترسي سريع به پشت بام آن را به صورت سه طبقه ساخته‌اند. برج کبوترخانه نرگان از كبوترخانه‌هاي سه طبقه باقي‌مانده در ايران است. در واقع از معدود كبوترخانه‌هاي سه طبقه ايران است.

مشخصات کفتر خانه نرگان

برج کفتر خانه نرگان داراي زير بناي در حدود چهارصد متر مربع است كه به صورت سه طبقه در روستاي نرگان در شهرستان فلاورجان بنا شده است. ارتفاع برج کفتر خانه سیزده متر و سي سانتي‌متر است. قطر بيروني آن حدود دوازده متر (80/11 متر) است و قطر ديوارها آن يك متر و سي سانتي‌متراست. شکل ظاهری آن استوانه‌اي و پلان اين کفترخانه به صورت مدور يا دايره‌ي شكل است. با توجه به آب و هواي اين مناطق، فرم استوانه‌اي و پلان دایره شکل، بهترین حالت مقاومت در برابر نیروهای طبيعت مثل باد را فراهم می‌آورد. نياز به مرمت در آن را به حداقل مي‌رساند.

روی سطح پشت بام کفتر خانه نرگان، ورودی‌هایی جهت ورود و خروج کبوتران به داخل برج ساخته شده است. این ورودی‌ها به صورت برجک‌های کوچک و تزیینی روی پشت بام بنا شده است. یکی از این برجك‌های کوچک بر روی استوانه داخلی بنا واقع شده است. بقیه حلزون‌وار روی بام استوانه خارجی ساخته شده‌اند. ورودي‌ها و خروجي‌هاي كبوتران در طرح شطرنجی بنا شده است.

برجک‌های کوچک ورودي‌ها در پشت بام كبوترخانه به نحوي طراحي و ساخته شده‌اند كه كبوتران براي ورود به برج کفترخانه نرگان لازم نيست، آن را دور بزنند. ورودي‌هاي مشبك در همه جهت جغرافيايي در ساخته شده‌اند. اندازه اين ورودي‌هاي مشبك به گونه‌اي است كه به اندازه كبوتران مطابقت داشت. اندازه آن طوري طراحي مي‌شد تا پرندگان شكاري مثل قرقي و شاهين امكان ورود به آن را نداشته‌اند. در حال حاضر برج کبوترخانه‌ نرگان بدون كبوتران است. اين برج به عنوان مكان تاريخي براي بازديد گردشگران داير است.

مصالح به كار رفته در برج کفترخانه نرگان خشت، گل، چوب و گچ است. از چوب نیز در بالاي گنبد به عنوان کش در کفترخانه‌ها استفاده شده است. اين چوب‌ها براي كاهش ارتعاش پرواز همزمان صدها و هزاران كبوتران كاربرد دارند.

ساير مشخصات معماري کفترخانه نرگان

لانه‌هاي کفترخانه نرگان به صورت تو در تو در كنار هم در بناي استوانه‌ي شكل احداث شده است. اين نوع طراحي لانه‌ها هم مقاومت سازه را افزايش مي‌داد و هم باعث استفاده از حداکثر فضا مي‌شد. در کفترخانه نرگان لانه‌ها به صورت مستطيل شكل احداث شده است.

نوار سفید گچی نيز براي راهنماي بازگرداندن كبوتران به برج و به عنوان تله‌گير برای خزندگان نيز در اين کفتر خانه 3 طبقه ایران نیز به چشم مي‌خورد. نوار سفید گچی، سطحي صاف و صيقل داده شده است كه باعث سر خوردن گربه‌ها و خزندگان مانند مار و مارمولك از آن مي‌شود.

مرمت کبوترخانه نرگان

كبوترخانه‌هاي ايران با خشت و کاهگل ساخته مي‌شدند تا تنظيم دماي داخل آن راحت‌تر باشد. هر ساله پشت بام و دیوارها مرمت مي‌شد تا از تخريب سازه جلوگيري شود. همچنين از نفوذ خزندگان و جهندگان از محل آسيب‌ديده به داخل برج نيز ممانعت شود. به تدريج با جايگزين شدن كود شيميايي به جاي كود كبوتران در صنعت كشاورزي، كبوترخانه‌هاي ايران رو به فراموشي نهادند. كبوترخانه‌هاي اصفهان نيز از اين امر مستثني نبودند. در نتيجه عدم مرمت كبوترخانه‌ها، منجر به تخريب و ريزش بيشتر آنها در كل ايران شد. خوشبختانه کفترخانه نرگان در سال‌هاي اخير با همكاري اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شهرستان فلاورجان و با مشاركت دهياري نرگان مرمت شده است. بازديد اين کفترخانه براي گردشگران و علاقمندان به معمار بومي اصيل ايراني امكان‍پذير است.

از برج كبوترخانه‌هاي سه طبقه ديگر در پيربكران

از كبوترخانه‌هاي سه طبقه ديگر در پيربكران شهرستان فلاورجان مي‌توان به برج طاد اشاره کرد. اين كبوترخانه نيز در سه طبقه در ششصد متر مربع احداث شده است. ارتفاع آن سیزده متر است. قدمـت اين بـرج نيز بـه دوره صفویه مي‌رسد.

جاهای دیدنی فلاورجان

در شهرستان فلاورجان بیش از چهارصد و شصت آثار تاریخی و باستانی وجود دارد. از بين آنها تنها بيست و شش اثر تاریخی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسيده است. از جاذبه‌های تاریخی شهرستان فلاورجان علاوه بر برج كبوترخانه نرگان مي‌توان به پل بابا محمود، قلعه سلیمان جوچی، مناره‌هاي لورك، برج کبوترخانه چهل برج روستای کلیسان، مقبره پيربكران و غيره اشاره كرد.

برج کبوترخانه چهل برج روستای کلیسان يكي از كبوترخانه‌هاي معروف استان اصفهان و شهرستان فلاورجان است كه اوج معماري بومي و ايراني در آن جلوه‌گر است. اين كبوتر خانه صد و سي و دو متر طول دارد و برج‌هاي آن هشت عدد است كه چسبيده به هم است. مقبره پيربكران مربوط به سال 703 هجري قمري است. اين مقبره متعلق به محمد بن بكران است كه از عرفاي مشهور بود.

اقامتگاه بومگردی در شهرستان فلاورجان اصفهان

اقامتگاه بومگردی قلعه بزی در شهرستان فلاورجان، براي اقامت و پذيرايي گردشگران آماده ارائه خدمات است. اين اقامتگاه در سه کیلومتری کفتر خانه نرگان واقع شده است.

آب و هوای فلاورجان

برای بازدید از جاهای دیدنی فلاورجان اطلاع از وضع آب و هوای منطقه مورد نیاز است. به همین خاطر در ادامه پیشبینی وضع آب و هوای شهرستان فلاورجان اصفهان را در روزهای آتی مشاهده می‌نمایید.

فلاورجان آب و هوا

لوکیشن کبوترخانه نرگان

در بخش بالا مسیردسترسی به این جاذبه تاریخی را آوردیم. باز برای سهولت در مسیریابی در ادامه لوکیشن دقیق برج نرگان را ملاحظه می‌کنید.