عمارت کلاه فرنگی رشت

عمارت کلاه فرنگی رشت میراث تماشایی قاجاریان برای این شهر است. کلاه فرنگی رشت در باغ محتشم، یکی از جاهای دیدنی رشت قرار دارد. برای یافتن آدرس عمارت کلاه فرنگی رشت باید آدرس بوستان محتشم یا پارک قدس را از مردم شهر رشت بپرسید. برخی از عمارت‌های کلاه فرنگی در کشور ما پیش از دوران قاجار ساخته شدند. اما اغلب آنها از جمله عمارت کلاه فرنگی تهران، عمارت کلاه فرنگی تبریز و عمارت کلاه فرنگی بوشهر یادگاری از دوران قاجار هستند. شاید بسیاری از مردم ندانند که معنای کلاه فرنگی در معماری چیست؟ اما بدون شک همه با دیدن عکس عمارت کلاه فرنگی رشت هنر معماران این بنا را تحسین می‌کنند. در ادامه به معرفی جاهای دیدنی رشت نیز می‌پردازیم.

پلان عمارت کلاه فرنگی رشت به صورت یک هشت ضلعی است که مربعی به آن متصل شده است. طراحی هنرمندانه و استواری بنا در طول سالیان متمادی موجب شده عمارت‌های کلاه فرنگی در فهرست مکان‌های دیدنی محبوب گردشگران قرار گیرند.

عمارت کلاه فرنگی رشت، نگین باغ محتشم

عمارت کلاه فرنگی رشت در واقع محل استراحت و تفریح بزرگان زمان خود بوده است. میرزا صادق خان اکبر معروف به محتشم‌الملک یکی از اعیان طراز اول گیلان بود. البته ثروت او در حقیقت میراثی بود که از اکبر خان بیگلربیگی (عمو و پدر همسرش) به او رسیده بود. باغ محتشم نیز بخشی از آن ارثیه افسانه‌ای بود. گفته می‌شود اکبر خان بیگلربیگی بر رسیدگی به درختان باغ محتشم شخصاً نظارت می‌کرد.

بیهوده نیست که چنین میراث ارزشمند و ماندگاری از او به جای مانده است. محتشم الملک در حوالی سال 1327 تصمیم گرفت بنایی در این باغ احداث کند.

عمارت کلاه فرنگی رشت در واقع محل اقامت تابستانی محتشم‌الملک و خانواده او بود. منطقه‌ای که باغ محتشم در آن واقع شده در آن زمان یکی از محلات ساکت و خلوت شهر رشت بود. تا سالهای دهه چهل نیز این مجموعه در اختیار حاکمان و فرمانداران شهر رشت بود. هم‌اکنون این باغ به یک بوستان عمومی در یکی از محلات شلوغ و پرتردد شهر رشت تبدیل شده است. در نتیجه همه مردم می‌توانند از نشاط و طراوت باغ محتشم لذت ببرند.

معماری عمارت کلاه فرنگی رشت

عمارت کلاه فرنگی رشت از مصالحی چون چوب و سنگ و آجر ساخته شده است. نکته جالب توجه این است که علیرغم گذشت سالها از ساخت، در آب و هوای بارانی شهر رشت این بنا همچنان استوار خودنمایی می‌کند. این بنا دارای 4 طبقه است ولی نمای خارجی عمارت به گونه‌ای است که بیننده آن را سه طبقه می‌بیند.

در طبقات اول و دوم دو اتاق قرار دارد که پنجره‌های تعبیه شده برای آنها به خوبی نور و تهویه هوای اتاق را تأمین می‌کنند. اتاقی که در بالاترین ارتفاع قرار دارد اتاقی هشت ضلعی است که در تمام جهات پنجره‌هایی رو به باغ دارد.

وجه تسمیه این نوع ساختمان‌ها به نام کلاه فرنگی، تشابه طبقه فوقانی بنا به کلاه فرنگی یا کلاه سیلندری است. در پشت ساختمان دو اتاق چهارگوش به یکی از اضلاع هشت ضلعی متصل شده است. مساحت بنا در طبقه همکف و طبقه اول 162 مترمربع، مساحت اتاق فوقانی یا همان بخش کلاه فرنگی با احتساب بالکن 25 مترمربع و اتاقک زیر آن 13 متر مربع است.

دور تا دور عمارت 68 ستون چوبی استوار و باوقار بالکن و بام عمارت را مهار می‌کنند. این ساختار، در دور تا دور طبقه اول، ایوانی وسیع و دور تا دور طبقه دوم، بالکنی زیبا ایجاد نموده است. ساختار بام ساختمان نیز بسیار جالب توجه است. بام عمارت به صورت خرپشته و با بکارگیری سفال خمره‌ای ساخته شده است. برای عایق‌بندی سرمایی و گرمایی بام نیز از سفال استفاده شده است. برای جلوگیری از ورود برف و باران به داخل، دامنه ساختمان از سرشیرهای چوبی دوپوش و طویلی ساخته شده است.

کلاه فرنگی در معماری چیست؟

کلاه فرنگی را می‌توان ساختمانی زیبا با معماری تلفیقی ایرانی و اروپایی در دل باغ‌های ایران توصیف کرد. این ساختمان‌ها معمولاً برای سکونت موقت در تفرجگاه‌ها احداث می‌شد. وجه زیبایی و زینتی بودن این عمارت‌ها در اولویت قرار داشت. اغلب بزرگان و ثروتمندان چنین بناهایی را برای آسایش بیشتر و به نوعی نماد تجدد در محل تفریح و استراحت خود بنا می‌کردند. عمارت‌های کلاه فرنگی در کشور ما در دوران‌های مختلف احداث شده‌اند. ولی قاجاریان بیشترین سهم را در ساخت عمارت‌های کلاه فرنگی در کشور ما دارند.

پارک محتشم رشت

محدوده باغ در طول سالها و با گسترش خیابان‌های اطراف کوچک شده است. ایجاد شهربازی کودکان و اختصاص بخشی از محوطه به ساختمان فرمانداری نیز از وسعت آن کاسته است.

بنای عمارت کلاه فرنگی رشت نیز در طول این سالها کاربری متفاوتی داشته است. این بنا زمانی خانه شطرنج بود و بعدها به رستوران تبدیل شد. در سالهای بعد این بنا در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت. هم‌اکنون عمارت کلاه فرنگی رشت به عنوان پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

امکانات بوستان محتشم رشت

ساختمان فرمانداری نیز به جای دیگری منتقل شده و قرار است ساختمان فعلی به کتابخانه تبدیل شود. از نکات تأسف‌برانگیز در مورد باغ محتشم مسئله رودخانه مجاور آن است. در انتهای باغ رودخانه‌ای وجود دارد که قطعاً در طراوت باغ تأثیر زیادی داشته است. در گذشته این رودخانه به عنوان محل مناسبی برای ماهیگیری بوده است. اما اکنون به دلیل ریختن فاضلاب شهری، آب رودخانه کاملاً آلوده و غیر قابل استفاده است.

با این وجود، بوستان محتشم یک مجموعه کامل تفریحی و گردشگری است. فضای سبز وسیع و درختان سر به فلک کشیده این باغ، محوطه‌ای زیبا و باطراوت ایجاد کرده است. زمین بازی کودکان نیز نسبتاً وسیع با امکانات متنوع و جذاب است. جاده سلامتی با وسایل ورزشی همگانی تجهیز شده است. زمین بازی برای ورزش‌های فوتبال و بسکتبال نیز در این مکان مهیاست. آلاچیق‌های متعددی نیز برای اطراق خانوده‌ها در این پارک وجود دارد. مرکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان نیز در این بوستان فعالیت می‌کند.

عمارت های کلاه فرنگی در کشور

در شهرهای مختلف ایران عمارت‌های کلاه فرنگی دیده می‌شود. به عنوان مثال عمارت کلاه فرنگی تهران یا کاخ عشرت آباد در محدود میدان سپاه فعلی قرار دارد. البته بنای این عمارت داخل محدوده پادگان قرار گرفته و امکان بازدید از آن وجود ندارد. معروف ترین عمارت کلاه فرنگی تبریز نیز با عنوان شمس‌العماره در محل ساختمان فعلی استانداری آذربایجان شرقی قرار داشت. آن بنا در آتش‌سوزی سال 1312 و پس از آن سیل تبریز نابود شد. اما عمارت کلاه فرنگی دیگری در بوستان باغشمال تبریز وجود دارد. عمارت کلاه فرنگی بوشهر نیز هم‌اکنون به موزه دریانوردی تبدیل شده است.

باغ محتشم رشت کجاست؟

باغ محتشم امروزه با عنوان پارک شهر رشت یا پارک محتشم شناخته می‌شود. آدرس عمارت کلاه فرنگی رشت یا همان باغ محتشم عبارت است از:

رشت، جنوب خیابان حافظ

دیدنی های رشت

از دیگر جاهای دیدنی رشت می‌توان از میدان شهرداری رشت، بازار رشت، مرداب سراوان، پارک جنگلی سراوان، موزه بازتانشناسی رشت، خانه میرزاکوچک خان جنگلی، مقبره میرزا کوچک خان جنگلی، دریاچه سقالکسار و موزه میراث روستایی نام برد.

آب و هوای رشت

برای اقامت در رشت و بازدید از دیدنی های رشت اطلاع از وضع آب و هوای آن لازم است. به همین خاطر در ادامه پیشبینی وضع آب و هواش شهر رشت را در پنج روز آینده ملاحظه می‌کنید.

رشت آب و هوای

لوکیشن دقیق عمارت کلاه فرنگی رشت

در بخش بالا به آدرس پارک محتشم رشت پرداختیم. برای سهولت بیشتر در مسیریابی در اینجا لوکیشن دقیق عمارت کلاه فرتگی رشت را ملاحظه می‌نمایید.