آرامگاه تورانشاه سرایان یکی از بناهای تاریخی و از جاهای دیدنی سرایان است. این مقبره آجری از مقبره های ایران از جمله بناهایی است که علیرغم قدمت بالای آن هنوز کاملاً استوار و پابرجاست. مقبره تورانشاه در سرایان از جمله تک بناهای آرامگاهی است که ظاهراً در میان یک قبرستان قرار داشته است. البته در حال حاضر برای تعیین حریم این بنای تاریخی محوطه‌سازی پیرامون بنا اجرا شده است. محوطه بیرونی بقعه تورانشاه سرایان با فضای سبز و یک حوض آب آراسته شده است. ما در این مطلب ابتدا به سؤال تورانشاه کیست؟ پاسخ می‌دهیم. سپس به بررسی تاریخچه و معماری ارامگاه تورانشاه می‌پردازیم. در پایان با پاسخ به سؤال آرامگاه تورانشاه کجاست؟ شما را به بازدید از این مکان دعوت می‌کنیم.

تورانشاه کیست؟

جلال الدین تورانشاه یا خواجه جلال الدین از وزرای نامدار قرن هشتم هجری است. برخی محققان او را از نوادگان یا خویشاوندان شیخ محمود شبستری می‌دانند. او در ابتدا حاکم ابرقو بود که به سبب خدمت صادقانه به شاه شجاع به عنوان وزیر انتخاب شد. در واقع آشنایی شاه شجاع با تورانشاه زمانی رخ می‌دهد که برادر شاه شجاع، شیراز را تصرف می‌کند. در این زمان شاه شجاع به ابرقو پناه می‌برد و شیفته رفتار حکیمانه و صادقانه تورانشاه می‌شود. لذا تورانشاه را به مقام وزارت منصوب کرده و با یاری او حکومت را باز پس می‌گیرد. تورانشاه روزگار پر فراز و نشیبی در دوره وزارت خود گذرانده و در نهایت چندی پس از شاه شجاع درگذشت.

به گواه متون تاریخی، تورانشاه شخصیتی بزرگوار و عارف مسلک بود. او از جمله کسانی بود که حافظ شیرازی نیز شخصیت او را در اشعار خود ستوده است. حافظ از تورانشاه با القابی چون “تورانشاه عادل” “جلال ملک و دین” و “تورانشه خجسته” یاد کرده است.

معماری آرامگاه تورانشاه در سرایان

آرامگاه تورانشاه در سرایان مقبره‌ای با پلان هشت ضلعی است که در میان قبرستانی قدیمی قرار دارد. این مقبره ساختار ساده‌ای دارد و از سردر و گنبد خانه تشکیل شده است. در نمای خارجی بنا طاق‌های تزئینی با آجرکاری اجرا شده است. سردر بنا که دارای طاق جناغی است در ضلع شمال شرقی بنا واقع شده است. این سردر 3/4 متر عرض و 8/3 متر عمق دارد. گنبدخانه یا همان فضای داخلی آرامگاه نیز به شکل هشت ضلعی بنا شده است. گنبد آجری بنا به صورت عرقچین طراحی و اجرا شده است.

برای ساخت گنبد، با استفاده از فیلپوش‌های کوچکی طرح هشت ضلعی بنا به دایره تبدیل شده است. اضلاع گنبدخانه هریک دارای طاق جناغی به عرض 3/2 متر و عمق 1 متر هستند. بر روی این اضلاع نورگیرهای مستطیل شکل کوچکی دیده می‌شود. در سه ضلع بنا طاق نمایی نیز دیده می‌شود. لازم به ذکر است که آرامگاه تورانشاه از جمله آثار تاریخی سرایان است که در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسیده است.

تاریخچه آرامگاه تورانشاه در سرایان

قدمت بقعه تورانشاه سرایان به استناد کتیبه بنا و برخی سنگ قبرهای موجود در محوطه، دوره تیموریان برآورد شده است. در کتیبه‌ای که بر پیشانی سردر ورودی نصب شده نام تورانشاه و تاریخ ذی‌القعده سال 858 درج شده است.

آرامگاه تورانشاه کجاست؟

مقبره تورانشاه در حاشیه جنوبی شهر سرایان در خیابان امام خمینی قرار دارد. سرایان یکی از شهرهای استان خراسان جنوبی است که تا مرکز استان (بیرجند) 160 کیلومتر فاصله دارد.

جاهای دیدنی سرایان

از دیگر جاهای دیدنی سرایان می‌توان به مسجد جامع سرایان، آب انبار بی بی حسین خان، آب انبار فاضل خانی، حمام دوحصاران، خانه ضیایی، مزار میرزاها، خانه حسام الدیوان، خانه شیخ محمد قاضی در سه قلعه، کاروانسرای شاه عباسی سرایان و خانه یزدانی نام برد.

پیشبینی وضع آب و هوای سرایان

برای بازدید از دیدنی های سرایان اطلاع از وضع آب و هوا می‌توانید مفید واقع شود. بدین منظور در بخش زیر پیشبینی وضع آب و هوای سرایان را در پنج روز آینده مشاهده می‌کنید.

سرایان آب و هوا

لوکیشن مقبره تورانشاه سرایان

برای گشت و گذار در شهر و بازدید از  دیدنی های سرایان نقشه شهر لازم است. به همین خاطر در این بخش نقشه سرایان را مشاهده می‌کنید. در بخش زیر لوکیشن دقیق مقبره تورانشاه سرایان را می‌بینید.

عکس‌های این مطلب را جناب آقای احسان گنابادی عزیز ثبت نموده‌اند.