خانه ملک افضلی (موزه فرش) اردکان از زیباترین جاهای دیدنی اردکان است که امروزه با کاربری فرهنگی موزه فرش، مورد بازدید گردشگران علاقه‌مند به هنر اصیل و پرنقش و نگار فرش‌بافی قرار می­‌گیرد. این خانه تاریخی و فرهنگی در سال 1383 به ثبت آثار ملی ایران رسیده است. در ادامه با ما همراه باشید تا به معرفی تاریخچه خانه ملک افضلی (موزه فرش) اردکان، معرفی معماری و جاذبه‌های دیدنی خانه تاریخی ملک افضلی یا موزه فرش اردکان، معرفی موزه و آثار زیبایی که در این موزه به معرض نمایش گذاشته شده است، مکان و آدرس دقیق خانه زیبای ملک افضلی (موزه فرش) اردکان، بلیط ورودی و ساعات بازدید از این خانه تاریخی اردکان بپردازیم.

موزه فرش اردکان یا خانه ملک افضلی، جلوه­‌گاهی بی­‌همتا از هنر اصیل فرشبافی مردم اردکان

علاوه بر جذابیت‌­های معماری یک خانه تاریخی، این خانه با نمایش فرش­‌های نفیس با قدمت چند صد ساله، ایجاد غرفه‌­هایی برای نمایش هنر فرش‌بافی به عنوان یکی از دیدنی‌های شهر اردکان خودنمایی می‌کند. در این موزه از برپایی دار قالی گرفته تا رنگرزی، طراحی نقشه­‌های فرش و رج زدن بافت فرش به دست زنان و مردان هنرمند اردکانی، مکانی بی نظیر برای آشنایی با هنر اصیل مردم اردکان و تماشای فرش­‌های دستباف زیبا و پر نقش و نگار اردکانی که آوازه آن نه تنها در ایران بلکه به گوش جهانیان نیز رسیده است.

تاریخچه خانه ملک افضلی (موزه فرش) اردکان

قدمت خانه تاریخی ملک افضلی اردکان به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی باز می‌گردد. همانطور که از اسم و شکل بنای خانه برمی‌آید، این خانه تاریخی متعلق به تاجری به نام ملک افضل بود که این خانه را برای سکونت و استفاده شخصی بنا کرد. معماری و شکل بنا مشابه خانه­‌های ثروتمندان و اربابان ساکن در اردکان بوده است. در معماری خانه‌­های اربابان سعی می­شده است با ایجاد فضا­های بیشتر و استفاده از ظرافت­ها و تزئینات معماری، به گونه‌­ای این خانه‌­ها را از سایر خانه­‌های رعیت نشین متمایز نشان دهند.

خانه زیبا و تاریخی ملک افضلی (موزه فرش) اردکان در سال ۱۳۸۸ با تلاش استاد پورشاه محمدی که از پیشکسوتان و صاحب نظران در صنعت فرش شهر اردکان است به موزه فرش تبدیل شد. فرش‌بافی و صنعت فرش و گلیم یکی از قدیمی‌ترین و مهمترین صنایع و هنرهای دستی شهر اردکان است. همین امر سبب شد تا استاد شاه محمدی این موزه را با هدف شناسایی، مستند نگاری، معرفی هنر فرش بافی مردم هنرمند و سختکوش اردکان برپا کند. در ادامه با ما همراه باشید تا به تک تک جزئیات و زیبایی‌­هایی که به خانه ملک افضلی ویژگی منحصر به فردی را بخشیده است و آن را به یکی از مهم‌ترین جاذبه‌­های شهر اردکان تبدیل کرده است، بپردازیم.

معرفی معرفی معماری و جاذبه های دیدنی خانه ملک افضلی (موزه فرش) اردکان

در وصف خانه تاریخی ملک افضلی همین را بدانید که مانند سایر خانه­‌های اردکان به دلیل قرارگیری در اقلیم گرم و خشک و کویری، از الگوی معماری ویژه خانه‌­های کویری پیروی می­‌کند. ممتاز‌ترین ویژگی که خانه‌های کویری دارد و نشانه مبارزه همیشگی این مردم سخت کوش با طبیعت بی­‌رحم و خشن مناطق کویری است، همزیستی با طبیعت و تعبیه فضاهایی برای تبدیل تهدیدهای طبیعت به فرصت زندگی است. مردم شهر اردکان در عمارت­‌ها و خانه­‌های خود با ساختن چهار بخش برای چهار فصل خود و تعبیه تجهیزاتی تخصصی به مبارزه با سختی‌های منطقه خویش می‌رفتند. ازجمله این تجهیزات مانند بادگیر، سرداب، حوض خانه و حیاط مرکزی و استفاده از خشت و گل در ساخت بناهای خود بود که با این‌ها سعی کرده‌­اند، تا این اقلیم گرم و خشک را برای خود تحمل پذیر­تر کنند.

 در اغلب خانه­‌های کویری با الگوی حیاط مرکزی و ساخت چهار وجهی یا سه طرف ساخت و الگوی ساختمانی به صورت U شکل مواجه هستیم. در این میان خانه تاریخی ملک افضلی الگوی U شکل را دارا می‌­باشد. شما وقتی وارد حیاط این خانه می‌­شوید در سه سمت حیاط، بنای ساختمان و بخش‌های مختلف آن را می‌بینید. خانه زیبای ملک افضلی ۱۲۰۰ متر مربع مساحت دارد. دیوار­های بیرونی خانه همچون سایر خانه­‌هایی که در بافت سنتی اردکان قرار دارند، کاهگلی است. هوشمندی مردم مناطق کویری در استفاده از کاهگل به این دلیل است که بتوانند این گرمای سوزان و بی‌رحم هوا را قابل تحمل­تر کرده و خنکی آرام و دلنشینی به خانه‌­های خود ببخشند. در بدو ورود به این خانه زیبا دری چوبی و تابلویی با عنوان موزه فرش به چشم می‌خورد، که شما را برای دیدن زیباترین فرش‌های هنر دست مردم اردکان آماده می‌کند.

 جزئیات و ویژگی های منحصر به فرد معماری خانه ملک افضلی (موزه فرش) اردکان شامل موارد زیر است:

1. ایجاد فضاهایی در 4 جهت ساختمان برای استفاده در چهارفصل سال

 از در ورودی که وارد خانه می‌­شویم مانند سایر خانه‌های تاریخی حوضی زیبا در وسط حیاط به چشم می‌خورد. در قسمت جنوبی حیاط که تابستان نشین خانه بوده است یک زیرزمین، تالار و اتاقی مربع شکل که سقفی گنبدی و زیبا دارد دیده می‌­شود. در خانه­‌های کویری قسمت‌های جنوبی که پنجره‌های آن رو به شمال باز می‌­شوند. اصولاً برای استفاده در فصل‌های گرم تابستان به کار می‌رفتند. به دلیل اینکه بتوان گرمای شدید و آفتاب سوزان تابستان کویر را قابل تحمل‌تر کرد. در اغلب خانه‌های کویری شهر اردکان در کنار تابستان نشین خانه که در جبهه جنوبی است ایوانی بزرگ و بادگیرها قرار دارد. اغلب این بادگیر‌ها به سرداب خانه راه می‌یابند، به این دلیل که باد را با انتقال به سرداب خنک کرده و سپس به داخل فضاها و اتاق‌­های خانه منتقل کند. خانه زیبای ملک افضلی نیز این ویژگی بی بهره نیست.

در قسمت شمالی خانه قسمت زمستان نشین خانه است، که با شش در ورودی و سه اتاق تودرتو خودنمایی می‌کند. زمستان نشین خانه ملک افضلی تفاوتی که با سایر خانه‌های تاریخی اردکان دارد این است که در دو طبقه ساخته شده است. طبقه اول که سقفی کوتاه‌تر دارد و مطبخ و تعدادی اتاق را در خود جای داده است. طبقه دوم که تالا­ر­ها و اتاق‌های اصلی خانه در آن قرار دارد. اتاق­‌های غربی که بهار نشین و پاییز نشین بنا را تشکیل می‌داده‌اند با شش در ورودی و دو اتاق تودرتو فضایی برای آرامش و استراحت بوده است. در جنوب غربی خانه می‌­توانید راه پله‌ای را که به سمت پشت‌بام و پایاب خانه قرار دارد مشاهده کنید.  پایاب خانه ملک افضلی اتاقی آجری است که کانال گذر آب در آن واقع شده است.

2. معماری خانه ملک افضلی (موزه فرش) اردکان، ترکیبی زیبا از معماری قاجاری و معماری دوره پهلوی

 د­ر­های چوبی و قوس‌­های کمانی، همه قاجاری بودن معماری را در بنا فریاد میزنند. در معماری این خانه از ترکیب معماری قاجار و پهلوی هر دو استفاده شده است. قوس‌­های کمانی یادگار دوران قاجار و زمستان نشین دوطبقه خانه با ایوانی کوچک و ستون‌های آجری یادگاری از معماری دوران پهلوی است. این خانه تاریخی بنایی است ساخته شده از خشت و آجر که در فضاهای داخلی این خانه گچبری­ها و دیوار­های منقوش که از ویژگی‌های معماری قاجار است دیده می­‌شود. از دیگر مشخصه‌های معماری خانه‌­های تاریخی اردکان که در این خانه نیز به چشم میخورد، اتاق‌های سه و پنج دری با در­های مشبک چوبی است.

معرفی موزه و جاذبه‌­های دیدنی مربوط به صنعت فرش در خانه ملک افضلی (موزه فرش) اردکان

دومین موزه ایران و یکی از بهترین و زیباترین موزه‌­های فرش، موزه فرش و خانه ملک افضلی ست که نمایانگر هنر فرشبافی مردم اردکان است.  زندگی مردم اردکان سال‌هاست که با این هنر اصیل و زیبا و پر نقش و نگار عجین شده است. شاید بدون اغراق بتوان گفت که فرشبافی  یکی از مشاغل مهم و اصلی مردم اردکان برای گذران زندگی است. بنابراین در این موزه سعی شده است تا به معرفی کامل و شناساندن این هنر اصیل به بازدیدکنندگان پرداخته شود. در تمام بخش‌های این موزه به معرفی جزئیات صنعت قالیبافی پرداخته شده است. از روند ایجاد دار قالی تا رنگرزی نخ‌ها، مراحل بافت فرش، پنبه پاک کنی و تمام کارهایی که یک بافنده برای ساخت طرحی خوش و نقش و نگار انجام می‌­دهد، در این موزه قابل مشاهده است.

خانه ملک افضلی (موزه فرش) نمایشگاهی تمام عیار از هنر فرشبافی مردم اردکان

در جای جای این موزه می­‌توانید به تماشای فرش­های دستباف که توسط زنان و مردان هنرمند اردکانی بافته شده است بپردازید. علاوه بر هنر دست مردم اردکان، در این موزه می­‌توانید فرش­های دستباف متعلق به هنرمندان بافنده از سایر نقاط ایران مثل مناطق قشقایی استان فارس، فرش‌های دستباف خطه کردستان و فرش‌های دستباف تبریزی را ببینید. این موزه همچنین محل نگهداری فرش­‌های نفیس متعلق به دوره‌­های تاریخی مثل صفویه را ببینید. شاید برایتان جالب باشد که بدانید در موزه فرش اردکان، نمونه زیلو که مربوط به سال ۹۰0 هجری می­‌باشد، وجود دارد و این نشان از قدمت هنر فرش بافی در شهر اردکان است.

 در بخش دیگری از موزه می­توانید انواع نمونه­‌های ‌دار قالی که از چوب­های توت و سنجد ساخته شده است را ببینید. از آنجا که شهر اردکان در زمینه تولید پنبه بسیار غنی است در داخل این موزه می‌توانید نخ‌های مورد استفاده در صنعت فرش بافی که از کشتزارهای اردکان تولید می‌شود، را ببینید. این‌ها به صورت نمادین در سردابه خانه افضلی به معرض نمایش گذاشته شده است. شیوه بافت فرش توسط استادکاران و هنرمندان و تماشای نمونه­‌هایی از نقشه‌­های فرش اردکان که دارای طرح­ها و زیبایی­‌های منحصر به فرد خود است، که می‌توانید در موزه فرش اردکان از تماشای آن لذت ببرید. در بخش دیگری از موزه، هنر خورجین بافی که یکی از هنر­های اصیل و قدیمی اردکان است در معرض تماشا گذاشته شده است. فرش­‌ها و گلیم­‌های نمایش داده شده در این موزه در دو بخش طراحی سنتی و طراحی مدرن در معرض قابل مشاهده است.

مکان و آدرس دقیق خانه ملک افضلی (موزه فرش) اردکان

اگر قصد دیدن خانه تاریخی ملک افضلی را دارید، باید بدانید این خانه تاریخی در بلوار آیت الله خامنه‌ای، کوچه امجد، پلاک ۷۷ واقع شده است.

با این وجود در بخش پایین لوکیشن دقیق این خانه تاریخی آورده شده است. و می‌توانید با کمک گوشی همراه هوشمندتان به راحتی تا رسیدن به این خانه مسیریابی نمایید.

بلیط ورودی خانه زیبای ملک افضلی (موزه فرش) اردکان

هزینه بلیط برای این جاذبه تاریخی برای گردشگران ایرانی ۳۰۰۰ تومان و برای گردشگران خارجی ۲۰۰۰۰ تومان است.

ساعات بازدید از خانه تاریخی ملک افضلی

برای بازدید از موزه فرش و یا خانه تاریخی ملک افضلی، می‌توانید همه روزه بجز ایام تعطیل از ساعت ۸ تا ۱۳ و ۱۷ تا ۱۹ به این بنای تاریخی سر بزنید. بازدید کنندگان عزیز در نظر داشته باشند که شیوع کرونا ممکن است بازدید از این اثر تاریخی را با محدودیت­هایی مواجه کرده باشد. بنابراین هماهنگی قبل از بازدید از این اثر توصیه می‌شود.

جاهای دیدنی اردکان

دیدنی های اردکان این شهر کویری با تاریخچه زیادش کم نیستند. از جاهای دیدنی اردکان می‌توان به مسجد زیرده، حمام چرخاب یا حمام سعیدا، مسجد چرخاب، چک چک، برج بازار نو، مسجد زیرده، آسیاب دژک، دربند صدر و خانه صنایی اشاره کرد.

آب و هوای شهر اردکان

موقعیت شهر اردکان به نحوی ست که در بیشتر ماه‌های سال گرم است. در این بخش آب و هوای شهر اردکان آورده شده است. با مراجعه به این بخش می‌توان از شرایط دمایی این شهر در لحظه آگاه شوید.

اردكان آب و هوای

لوکیشن دقیق خانه ملک افضلی اردکان ( موزه فرش )

اگر قصد سفر به شهر زیبای اردکان را دارید، برای آشنایی با این هنر اصیل و چند صد ساله مردم شهر، حتماً بازدید از خانه ملک افضلی (موزه فرش) را در برنامه‌های سفر خود قرار دهید. با بازدید از این جاذبه تاریخی با یک تیر دو نشان زده اید اول اینکه با خانه افضلی یکی از زیباترین آثار معماری شهر اردکان آشنا شده‌اید و دوم اینکه از موزه فرش اردکان یکی از بهترین و زیباترین موزه­های فرش ایران بازدید کرده اید.

در این قسمت لوکیشن دقیق این خانه تاریخی آورده شده است. شما می‌توانید با مراجعه به این بخش و با کمک گوشی همراه هوشمندتان تا رسیدن به این بنای تاریخی را مسیریابی کنید.