کاخ نیاوران، کاخ اصلی مجموعه تاریخی نیاوران تهران
کاخ نیاوران عمارتی در مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران است، که به کاخ اختصاصی شهرت دارد و تنها بنایی است که در زمان پهلوی دوم در این مجموعه بنا نهاده شد. این بنا محل اقامت و آخرین سکونتگاه خاندان پهلوی در ایران محسوب می‌شود. این بنا در استان و شهر تهران واقع است. کاخ اختصاصی نیاوران علاوه بر زیبایی و شکوه، مجموعه ارزشمندی از اشیا باستانی و گران بها را نیز در خود جای داده است. در این نوشتار به معرفی، موقعیت، تاریخچه، اشیا موجود در کاخ، اتاق‌های مختلف، دسترسی، ساعات بازدید، کاخ نیاوران با مترو و قیمت بلیط کاخ نیاوران تهران نگاهی خواهیم داشت.
کاخ نیاوران تهران
در گوشه‌ای از باغ نیاوران در زمینی 3000 متری، ساختمانی وجود دارد که سال‌ها بعد از سایر بناهای موجود در این باغ احداث شد. این ساختمان، کاخ نیاوران نامیده می‌شود، که محل زندگی پهلوی دوم بود. زیربنا و مساحت این کاخ زیبا 9000 متر مربع است.
موقعیت کاخ
در واقع کاخ نیاوران در شمال شرقی باغ نیاوران و مجموعه تاریخی نیاوران در میدان باهنر قرار دارد. مجموعه تاریخی نیاوران علاوه بر کاخ اختصاصی نیاوران چندین بنا از زمان قاجاریه همچون کاخ صاحبقرانیه را نیز شامل می‌شود. در پست مرتبط با مجموعه فرهنگی نیاوران به طور کامل به دیگر کاخ‌ها و عمارات و بخش‌ها پرداخته‌ایم.
تاریخچه کاخ نیاوران
مجموعه نیاوران با احداث اولین عمارت‌ها در این منطقه در زمان فتحعلی شاه قاجار به وجود آمد. این محوطه به دلیل آب و هوای مطبوع نیاوران، ییلاق پادشاهان قاجار محسوب می‌شد. محل سکونت اصلی پادشاهان قاجار، کاخ گلستان واقع در میدان پانزده خرداد تهران بود.
در زمان پهلوی دوم در سال 1337 عملیات ساخت کاخ آغاز و تا سال 1346 شمسی به طول انجامید.
در ابتدای ساخت کاخ نیاوران، این مکان برای پذیرایی از مهمانان ویژه در نظر گرفته شد. سپس با اعمال تغییراتی برای اقامت دائمی محمدرضا پهلوی و خانواده‌اش اختصاص پیدا کرد. پهلوی دوم از سال 1347 تا 1357 در کاخ اختصاصی نیاوران سکونت داشت. بعد از انقلاب در سال 1365 این کاخ به عنوان موزه پذیرای گردشگران شد.
سبک معماری کاخ نیاوران
چهار ضلعی بودن و طراحی داخلی کاخ نیاوران بر اساس سبک معماری ایرانی اجرا شده است. تزئینات نما و گچ‌بری، کاشی‌کاری و آینه‌کاری به کار رفته نیز آمیزه‌ای از هنر دوران باستان و هنرهای سده‌های بعد از ورود اسلام به ایران است.
سازندگان کاخ نیاوران
محسن فروغی طراحی کاخ و شرکت ماپ اجرای آن را بر عهده داشتند. اعضا شرکت عبدالعزیز فرمانفرماییان نیز به عنوان مهندسان مشاور و ناظر، در این پروژه حاضر بودند. همچنین اساتیدی چون ابراهیم کاظم‌پور، عبداللهی و علی اصغر، کاشی‌کاری نما، گچ‌بری و آینه‌کاری این کاخ را به انجام رساندند.
ویژگی های بنای کاخ نیاوران
از جذابیت‌های معماری این کاخ باید به سقف آلومینیومی آن اشاره کرد که از وسط به دو بخش تقسیم شده و به کنار می‌رود. سقف بلند تالارها، لوسترهای درخشان و گچ‌بری‌ها، این کاخ را به مکانی خیره‌کننده بدل ساخته است. کف این ساختمان را گرانیت سیاه پوشانده است. این کاخ در مجموع 31 اتاق دارد. برای رفتن به طبقات بالاتر 4 راه پله وجود دارد، که سه راه پله برای خدمه و دیگری مختص خانواده سلطنتی بود که شاه‌رو خوانده می‌شد.
در نخستین طبقه کاخ و عمارت نیاوران سرسرای اصلی، سالن پذیرایی، اتاق نشیمن، سالن سینما، اتاق غذاخوری، اتاق انتظار مهمانان و تالار آبی قرار دارد. در دوره پهلوی دکوراسیون داخلی کاخ توسط گروهی فرانسوی طراحی شد. اکنون مجموعه‌ای از فرش‌های نفیس، ظروف سفالی باستانی و ظروف چینی در این طبقه در معرض دید عموم است.
نیم طبقه نیز برای اتاق کار فرح، اتاق منشی، سالن کنفرانس، اتاق بازی، خواب و مطالعه لیلا، اتاق ندیمه‌های او و اتاق غذاخوری بچه‌ها در نظر گرفته شد.
طبقه دوم کاخ به زندگی شخصی خانواده پهلوی دوم اختصاص داشته است. در این طبقه اتاق مطالعه، نشیمن، استراحتگاه و رختکن شاه، اتاق آجودان‌ها، علیرضا و فرحناز، ندیمه‌ها، در کنار اتاق‌های ورزش، آرایش، مطالعه، خوابگاه و رختکن فرح دیبا قرار دارد.
سرسرای اصلی کاخ نیاوران
سرسرای اصلی طبقه همکف فضایی بزرگ است که سایر فضاها مانند اتاق‌های نشیمن، پذیرایی و غذاخوری در اطراف آن جای دارند. سقف و ستون‌های بلند این تالار چشم نواز و باشکوه است. از اشیای قابل مشاهده در تالار باید ستون تزئینی ساخته پرویز تناولی مجسمه‌ساز معاصر، ظرف تزئینی نقره اهدایی از دولت رومانی، دو تابلو نقاشی طبیعت بی‌جان از بهمن محصص و محسن فروغی از نقاشان مطرح معاصر، فرش مشاهیر، قالیچه‌ای با مضمون داستان شیخ صنعان و گلدان‌های چینی و برنز را نام برد. تمام فرش‌ها و قالیچه‌های کاخ دستبافت بوده و حاصل دست هنرمندان ایرانی است.
تالار آبی؛ موزه پارچه و لباس
تالار آبی یکی از سالن‌های طبقه همکف کاخ با مساحت 350 متر است که به دلیل آبنمای محوطه آن و رنگ دیوارها و پرده‌ها، آبی خوانده می‌شود. این تالار در زمان پهلوی دوم به عنوان محل برگزاری جشن‌ها کاربرد داشته است. آخرین جشنی که در این مکان برگزار شد، جشن کریسمس در سال 1356 با حضور رییس جمهور وقت آمریکا جیمی کارتر بود.
در سال 1391 موزه پارچه و لباس‌های سلطنتی در این مکان برپا شد. لباس‌های خاندان پهلوی که به دلیل کمبود جا در انبار موزه باقی مانده بود و انواع ساتن و ابریشم‌های اهدایی از سران کشورهای مختلف در کنار اولین محصولات پارچه‌بافی کارگاه‌های ایران مانند زربافت در این تالار به نمایش درآمد.
تالار آبی قبل از سال 91 نیز محل برگزاری نمایشگاه‌های مختلفی مانند فرش‌های دستبافت بود. طی سال‌های 96 و 97 در این مکان نمایشگاهی از پوشاک سنتی ایرانی برگزار شد که به محلی برای عرضه لباس‌های مد روز و شوی لباس تبدیل گشت. این امر با اعتراض علاقمندان به تاریخ و فرهنگ ایران به میراث فرهنگی، بازتاب رسانه‌ای پیدا کرد.
سالن سینمای اختصاصی
در واقع سالن سینمای این کاخ مساحتی حدود 400 متر مربع دارد و توسط چارلز سویگنی طراحی شده است.
این مکان علاوه بر اتاق آپارات و محلی برای تنظیم صدا و نور، از پرده‌های ریلی موزیکال و لوسترهای آلومینیومی موزیکال نیز برخوردار است تا هنگام باز و بسته شدن پرده و روشن شدن لوسترها، جذابیت بیشتری یابد.
سالن پذیرایی
در سالن پذیرایی کاخ اختصاصی نیاوران در طبقه اول، مبلمان و صندلی‌های ساخت فرانسه و آلمان، تابلوهای نقاشی از نقاشان مطرح اروپا، پرتره فرح دیبا اثر ویدال کورداس، تصویری از محمد رضا پهلوی اثر دراپر و پیانو اهدایی از جانب سفیر آلمان توجه بازدیدکنندگان را جلب می‌کند. در این سالن رنگ‌های روشن کرم و طلایی در طراحی دکور به صورت غالب به کار رفته است.
اتاق نشیمن
نکته خاصی که در طراحی اتاق‌ها رعایت شده، استفاده از رنگ‌های متفاوت است. اتاق نشیمن فاقد پنجره‌های بزرگ و نور زیاد همانند سالن پذیرایی است. از این رو رنگ‌های به کار برده شده در دکوراسیون نیز با سایر اتاق‌ها تفاوت دارد. از اشیای موجود در این بخش باید به ظرف تزئینی با روکش طلا اهدا شده از ریچارد نیکسون رییس جمهور آمریکا، گلدان‌های ساخته شده از خمیر کاغذ، گلدان ژاپنی متعلق به قرن 19، تابلوهای نقاشی و فرش دستبافت بختیاری اشاره کرد.
اتاق غذاخوری
این اتاق با پنجره‌های بزرگ، مکان دلبازی به حساب می‌آید. بر روی میز طویل موجود در این اتاق سرویس غذاخوری قرار گرفته که به سفارش دربار ایران توسط شرکت‌های آلمانی، فرانسوی و چک تولید شده‌اند. میز و صندلی‌ها، همراه شمعدان‌ها و ظروف نقره با روکش طلا نیز فرانسوی هستند.
اتاق انتظار مهمانان
در این اتاق که در کنار راه پله تعبیه شده، تابلوهای نقاشی از نقاشان معروف ایران درودی و وان ودت نصب گردیده است. تندیس زنان سابین، نشان مهر اهدایی از دولت پاکستان و اشیا سفالین با قدمتی بیش از هزار سال، از دیگر اشیا جالب توجه این مکان است.
اتاق‌های طبقات بالاتر
هر کدام از اتاق‌های نیم‌طبقه و طبقه آخر متعلق به یکی از اعضای خانواده بوده و متناسب با کاربرد آن طراحی شده است.
از این رو اتاق خواب فرحناز به رنگ صورتی درآمده و مملو از اشیای متناسب با روحیات دخترانه است، در حالی که اتاق علیرضا با ماکتی از ناو دریای فرانسه، مجموعه پلاک‌های ناوگان دریایی و نشان یادبود اولین پرواز وی تزئین یافته است.
اتاق لیلا پهلوی در کاخ نیاوران
اتاق لیلا پهلوی کوچک‌ترین عضو و چهارمین فرزند محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی در کاخ نیاوران، در قسمت وسط بین دو طبقه، در نیم طبقه طراحی شده است. در واقع اتاق لیلا پهلوی با رنگ سبز روشن با نورگیری مناسب برای اتاق یک کودک طراحی شده بود. این قسمت به دلیل نامناسب بودن مسیر عبوری برای بازدید عموم، ممکن نیست.
اتاق آرایش فرح پهلوی
این اتاق در طبقه دوم کاخ قرار دارد که شامل میزی بزرگ در کنار پنجره با نورگیری زیاد است. رنگ پرده‌ها و درب و طراحی این اتاق آبی روشن است. در حال حاضر برخی از وسایل آرایشی نیز در روی میز باقی‌مانده است.
آشپزخانه کاخ نیاوران
آشپزخانه کاخ نیاوران در طبق همکف واقع شده است که دارای تجهیزات مدرن پخت غذا است. سرآشپزی آشپزخانه کاخ نیاوران بر عهده‌ی علی کبیری بود. البته در روزهایی در هفته سرآشپز فرانسوی نیز پخت غذا فرانسوی و غیره را نیز بر عهده داشت. یک اتاق مجزا برای نگهداری ظروف آشپزخانه نیز وجود دارد که در حال حاضر امکان بازدید از این مکان‌ها ممکن نیست.
مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران
در پستی جداگانه، معرفی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران انجام شده است. در این مقاله به معرفی، کاخ‌ها و بخش‌های مختلف، ساعت بازدید، قیمت بلیط‌های مختلف این مجموعه پرداخته‌ایم. برای مشاهده این مطلب اینجا را کلیک (لمس) نمایید.
اشیا ارزشمند کاخ نیاوران
لباس‌های رسمی و نظامی و نشان‌های محمد رضا پهلوی، ظروف چینی متعلق به قرن 19 با نقوشی از ناپلئون و خاندان سلطنتی فرانسه، ظروف چینی ساخت کارخانه‌های سور و رزنتال، تابلوهای نقاشی از نقاشان ایران و جهان، بلورهای تراش خورده چک، کوبلن‌های فرانسوی متعلق به قرن 17 و 18 میلادی، مجموعه‌ای از اشیا عتیقه شامل سفال‌های منطقه باستانی مارلیک، پیکره‌های سفالی املش، سفال‌های به دست آمده از تمدن پرکلمبین از آمریکای لاتین، قلمدان و مفرغ‌های لرستان، مجسمه بودا، مجموعه عاج و مجسمه‌ها و گلدان‌هایی از هند، چین و آسیای جنوب شرقی تنها قسمتی از اشیا ارزشمند موجود در این کاخ است.
در مجموع 33 هزار قطعه شی گران بها در این مکان نگهداری می‌شود.
که این آثار شامل 22 هزار ظرف نقره، چینی و بلور، 993 تابلوی نقاشی، 49 فرش و قالیچه، 600 مبلمان، 290 لوستر و چراغ، 1900 اشیا تزئینی مثل مجسمه و 761 منسوجات مانند لباس و رومیزی متعلق به خانواده پهلوی دوم است.
12 عدد سفال عتیقه متعلق به دوران بعد از ورود اسلام به ایران نیز در اتاق انتظار مهمانان جلوه‌گری می‌کند. بسیاری از این اشیا توسط فرح دیبا خریداری شده بود.
فرش مشاهیر
یکی از اشیایی که به این کاخ موزه انتقال یافت تا به نمایش درآید، فرشی است که با عنوان فرش مشاهیر شناخته می‌شود. این اثر از جنس نخ و پشم و بافت راور کرمان بوده و در سرسرای اصلی طبقه اول کاخ نیاوران تهران به چشم می‌خورد.
در این فرش چهره 109 تن از پادشاهان ایرانی، 56 نفر از پادشاهان و افراد مشهور دیگر کشورها و 16 تصویر از حجاری‌های باستانی ایران ترسیم شده است. گفته می‌شود حسن شاهرخی طراحی این فرش 18 متری و علی کرمانی بافت آن را بر عهده داشته‌اند.
از نکته‌های جذاب این فرش گران بها، رعایت پرسپکتیو در طراحی آن، تفاوت چهره‌ها، ذکر نام تمام افراد چهره‌نگاری شده و استفاده از کتبی مانند شاهنامه در طراحی فرش است. به نظر می‌رسد این فرش در زمان احمدشاه قاجار بافته شده باشد. پادشاهانی که نام آنها در شاهنامه ذکر شده، به همراه افراد شاخصی همچون شاه عباس صفوی، یعقوب لیث، سلطان محمود غزنوی و تمام پادشاهان قاجار در این فرش به چشم می‌خورند.
در مطلبی مختص به فرش مشاهیر به معرفی کامل آن پرداخته‌ایم. برای مشاهده آن اینجا را کلیک (لمس) نمایید.
مرمت کاخ نیاوران
این کاخ از سال 1382 تا 1388 به دلیل مرمت تعطیل بود.
در طول این 6 سال گچ‌بری‌ها، دیوارکوب‌ها، پرده، مبلمان، آینه‌کاری، سنگ‌فرش و پارکت مرمت شد. کابل‌های برق تعویض و سیستم هواساز و دوربین‌های مدار بسته جدید نصب گردید. سقف متحرک نیز بعد از مرمت پوشش بام و عایق‌کاری مجدد، راه‌اندازی شد.
دسترسی و آدرس کاخ نیاوران
راه‌های مختلفی برای رسیدن به کاخ نیاوران وجود دارد. استفاده از خودروی شخصی، اتوبوس و تاکسی از گزینه‌های پیش رو است. یکی از مسیرهای پیشنهادی استفاده از خط یک مترو، ایستگاه تجریش و سپس اتوبوس خط دارآباد است. در چند قدمی مجموعه نیاوران ایستگاه اتوبوس وجود دارد.
ساعت بازدید کاخ نیاوران
ساعات بازدید این مجموعه از 9 تا 18 است. کاخ نیاوران از شنبه تا جمعه دایر بوده و تنها روزهایی از سال مانند تاسوعا و عاشورا تعطیل می‌شود.
آدرس کاخ نیاوران با مترو
از طریق مترو از تجریش و نوبنیاد می‌توان به کاخ نیاوران رسید. در هر نقطه شهر تهران که باشید، به راحتی می‌توانید با مترو به سمت تجریش بروید. نزدیکترین ایستگاه مترو را در محل زندگی یا اقامت‌تان را پیدا کنید و از طریق خط 1 به ایستگاه پایانی تجریش برسید. پس از پیاده شدن از ایستگاه تجریش، سوار بر اتوبوس‌های خط راه آهن- تجریش شوید و در ایستگاه آخر پیاده شوید و یا با BRT های مسیر راه‌آهن -تجریش به میدان نیاوران و مجموعه تاریخی و فرهنگی نیاوران بروید. همچنین می‌توانید در میدان تجریش سوار تاکسی‌های میدان نیاوران شوید و روبروی ورودی اول موزه کاخ نیاوران پیاده شوید. البته علاوه بر تاکسی‌ها، از اتوبوس‌های خط میدان تجریش – دارآباد و میدان رسالت – میدان قدس هم می‌توانید به مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران برسید.
قیمت بلیط
در مجموعه تاریخی نیاوران برای بازدید از تک تک موزه‌ها و کاخ‌ها، باید بلیط جداگانه‌ای تهیه کرد. هزینه ورودی به مجموعه نیاوران 5 هزار تومان و بلیط کاخ اختصاصی نیاوران نیز 5 هزار تومان است. این رقم برای گردشگر خارجی 50 هزار تومان محاسبه می‌شود.
جاذبه‌های اطراف کاخ نیاوران
کاخ اختصاصی نیاوران در کنار سایر کاخ‌ها و موزه‌های مجموعه تاریخی نیاوران قرار دارد. از این جهت بازدیدکنندگان می‌توانند در یک روز علاوه بر کاخ اختصاصی، از سایر مکان‌های دیدنی این مجموعه مانند کوشک احمد شاهی، موزه خودروهای سلطنتی، کتابخانه اختصاصی نیاوران، کاخ صاحبقرانیه و موزه جهان نما بازدید کنند.
سایت کاخ نیاوران
وب سایت مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران در آدرس www.niavaranmu.ir است. این سایت از پنج بخش اصلی تشکیل شده است و هر کدام از آنها به زیر بخش‌هایی نیز تقسیم بندی شده است. بخش عمده فعالیت این سایت اطلاع‌رسانی در مورد برگزاری فعالیت‌های هنری و فرهنگی در این مجموعه است. در بخش گالری عکس این سایت، عکس‌های زیادی از قسمت‌های مختلف مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران شامل کاخ نیاوران، کاخ صاحبقرانیه، کوشک احمدشاهی، موزه جهان نما، کتابخانه اختصاصی، موزه خودروهای اختصاصی و باغ کتیبه‌ها وجود دارد.
یکی از ایرادات عمده این سایت زمینه مشکی آن است. این زمینه علاوه بر خسته کردن کاربران، از جذابیت آن نیز می‌کاهد. از آنجا که مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران یکی از جاذبه‌های گردشگری پر بازدید برای گردشگران داخلی و خارجی می‌باشد. دو زبانه بودن آن نیز از دیگر اشکالات این سایت است. این سایت بایستی زبان‌های پر کاربرد و زبان‌های رسمی سازمان ملل متحد یعنی عربی و آلمانی و فرانسوی را نیز در اختیار کاربران قرار دهد. ارائه‌ی زبان‌های مختلف در سایت علاوه بر افزایش رتبه سایت، نیز منجر به بازدید بیشتری از سایت می‌شود، در نتیجه در افزایش ظرفیت‌های گردشگری این مجموعه نیز تاثیر دارد. از ایرادات دیگر این سایت، ارائه مقالات در بخش مقالات بدون قالب PDF می‌باشد. همچنین با پیشرفته‌های فناوری، امکان مشاهده بخش‌های مختلف این موزه نیز در سایت وجود دارد که از این امکانات نیز بهرهی برده نشده است.
اسرار کاخ نیاوران
از آنجایی که کاخ نیاوران محل اقامت و زندگی محمد رضا پهلوی و خانواده وی بود، اسرار زیادی در مورد زندگی آنها بیان می‌کند. هر چند نمای این ساختمان ساده و آمیخته با معماری قبل از اسلام است اما در عین حال ضد گلوله، ضد‌توپ و ضد‌زلزله است. شاه در کاخ نیاوران علاوه بر زندگی دفتر کار نیز داشت که در لحظه‌های آخر خروج از ایران در آنجا سپری کرد.
ثبت ملی
کاخ نیاوران در سال 1377 شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
دیگر دیدنی های تهران
از دیگر جاهای دیدنی تهران در این نزدیکی می‌توان به پارک نیاوران، تکیه نیاوران، تکیه دزاشیب، کاخ سعدآباد، امامزاده صالح، تکیه حصار بوعلی، باغ فردوس، خانه موزه فرهاد مهراد، موزه سینما، موزه تماشاگه زمان تهران، تکیه تجریش، هیومن پارک(پارک بدن) و باغ موزه هنر ایرانی نام برد.
آب و هوای تهران
به منظور برنامه‌ریزی و مدیریت هرچه بهتر سفر و بازدید، لازم است تا از وضع آب و هوای حاکم به شهر و منطقه مطلع شویم. بدین سبب در بخش زیر پیش‌بینی وضع آب و هوای شهر تهران در پنج روز آینده قرار گرفته است. با استفاده از این اطلاعات می‌توانید مدیریت بهتری برای بازدید از موزه اتخاذ نمایید.
لوکیشن دقیق کاخ و مجموعه تاریخی نیاوران
در این مقاله به آدرس و راه‌های دسترسی به کاخ پرداختیم. این قسمت لوکیشن دقیق کاخ اختصاصی و مجموعه نیاوران را در نقشه گوگل مشخص می‌کند. در هنگام بازدید از این مجموعه آثاری چون کاخ صاحبقرانیه، کوشک احمدشاهی، کاخ جهان نما، کتابخانه سلطنتی نیاوران، باغ کتیبه‌ها و نمایشگاه اتومبیل را خواهید دید. با استفاده از این نقشه و گوشی تلفن همراه هوشمندتان می‌توانید نزدیکترین و سریع‌ترین مسیر موجود را انتخاب و تا رسیدن به این کاخ زیبا مسیریابی نمایید.
امتیاز شما به این صفحه:
کاخ نیاوران
کاخ نیاوران عمارتی در مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران، از دیدنی های تهران است. در ادامه به معرفی، تاریخچه، ساعت بازدید، آدرس و قیمت بلیط کاخ نیاوران تهران می‌پردازیم.