آیا می‌دانید که موزه صدا تبریز یا موزه صدا و موسیقی تبریز اولین موزه‌ی صدای راه اندازی شده در کل کشور است که در شهر هنرپرور تبریز قرار دارد؟ موسیقی از جمله شاخه‌های هفتگانه هنر است، که در ایران قدمتی به درازای تاریخ دارد. سازهای ایرانی درجه یک و بسیار قدیمی مانند چنگ، بربط و … در موزه صدا تبریز به نمایش درآمده‌اند. بازدید از موزه صدای تبریز را باید تجربه کنید.  با ما همراه باشید تا در مورد تاریخچه موزه، دلایل اهمیت آن، معماری و زیبایی‌های آن و بخش‌های مختلف موزه، آدرس و اطلاعات ضروری سفر نیز صحبت کنیم.

موزه صدا تبریز

با باز کردن این صندوقچه تمام زیر و بم آن را می‌گردید و به دنبال کشف کردن خواهید بود. بازدید از موزه صدا تبریز نیز دقیقا همین حالت است. وارد حیاطی قدیمی می‌شوید و ساختمانی قدیمی در برابر شما قد علم می‌کند. هیچگاه از پشت دیوارهای این خانه‌ی قدیمی و تاریخی نمی‌توانید حدس بزنید که داخل آن چه خبر است؟ مانند گنجینه‌ای بسیار گرانبها که آن را داخل صندوقچه‌ای قدیمی گذاشته‌اند. یکی از سوالاتی که ذهن شما را درگیر می‌کند این است که داخل آن اچه خبر است؟ با ورود به این خانه قدیمی و زیبا تمام سوالات شما پاسخ داده خواهد شد.

موزه صدا و موسیقی تبریز

همانطور که گفته شد، این موزه اولین موزه صدا کشور است که به صورت خصوصی اداره می‌شود. منظور این است که این موزه متعلق به دستگاه‌های دولتی نیست. مسئول موزه، آقای ساجدی است، که در بازدیدهای خود از موزه ایشان را ملاقات خواهید کرد. ایشان بیشتر اوقات خود را در این موزه سپری می‌کند. غیرممکن است کسی از موسیقی و بازدید از سرآمد سازهای مختلف خوشش نیاید. تمام ما به نوعی از طرفداران موسیقی و نوازندگی هستیم. پس این موزه برای تمام افراد دیدنی و جذاب است. تمام اهل هنر و موسیقی باید حتما از داخل موزه دیدن کنند.

دلایل اهمیت موزه صدا تبریز

موزه صدا تبریز از تجربه‌های ناب روزگار است، که پیشنهاد می‌کنیم کمی در آن وقت‌گذرانی کنید. تمام تالارهای آن را با سازهای قدیمی و مشهور ایران و جهان پر کرده‌اند. شما دنیایی از موسیقی را در یک خانه‌ی قدیمی تجربه خواهید. نمونه این موزه را در شهر اصفهان و در موزه موسیقی اصفهان می‌بینید. برای همین بسیاری از افراد که از این خانه دیدن می‌کنند، از تجربه‌ای که بعد از بازدید به دست آورده‌اند، ابراز خشنودی کرده‌اند. ما در اینجا به چند دلیل برای اهمیت بازدید از این موزه بسنده می‌کنیم:

• اینجا اولین موزه صدا راه‌اندازی شده در کل کشور است، که به طور تخصصی به سازها و موسیقی تخصیص داده شده است.
• موزه صدا تبریز خود یک خانه قدیمی است، که می‌توانید در خانه‌گردی‌های خود آن را هم اضافه کنید. به عبارتی دیگر این موزه خود یکی از خانه‌های تاریخی و دیدنی این شهر پر آوازه است.
• تمام آنچه در مورد ادوات و انواع سازها باید بدانید را می‌توانید در موزه صدا تبریز مرور کنید. این یک فرصت عالی برای تمام کسانی است، که وقت کافی برای مطالعه ندارند.
• نکته‌ی بسیار مهم و خوب در مورد این موزه این است، که تمام بخش‌ها را به تفکیک نوع سازها تقسیم‌بندی کرده‌اند. شما از هر بخش که تمایل داشته باشید، بیشتر دیدن خواهید کرد. بخش سازهای زهی از سازهای کوبه‌ای و مضرابی و … جدا از هم هستند.
• در کنار انواع سازهای موسیقی و ادوات صدا و موسیقی، تمام دیوارها را با نقاشی‌های نفیس و تابلوهای زیبا پوشانده‌اند. قطعا بیشتر به شما خوش خواهد گذشت.
• در طول مدت بازدید شما، موسیقی بی‌نظیری در حال پخش است، که حسابی حالتان را سر جا می‌آورد. اما کاش صدای هر ساز در کنار آن وجود داشت، تا حض بازدید را کامل می‌کرد.

تاریخچه موزه صدا تبریز

این مکان قبل از اینکه کاربری موزه پیدا کند، خانه‌ی امیرپرویز بوده است. خانه‌ای قدیمی و تاریخی که خانواده کلکته‌چی در آن سکونت داشته‌اند. اما بعدها آقای ساجدی خانه را از وارثان این خانه خریداری کرده و کاربری موزه به آن می‌دهد. موزه صدا مانند موزه سفال تبریز در داخل یک خانه‌ی تاریخی و قدیمی است . این امر خود اهمیت این موزه را دوچندان کرده است. قدمت خانه مانند بسیاری از خانه‌های تاریخی تبریز مانند خانه نیکدل، خانه مشروطه و موزه سفال به دوران قاجار برمی‌گردد. این خانه در دوران پهلوی مرمت‌هایی به خود دیده است. در این دوران بخش‌هایی نیز به ساختمان اضافه شده است. سال تاسیس موزه بر روی در ورودی آن 1397 نوشته شده است. اما خود خانه امیرپرویز در سال 84 به ثبت آثار ملی درآمده است.

آقای ساجدی پس از خریداری این خانه تاریخی، تلاش‌های زیادی برای راه‌اندازی موزه در داخل خانه انجام می‌دهد. نزدیک به 40 سال وقت برای جمع‌آوری اثاثیه و ادوات موسیقی مختلفی که در داخل موزه صدا تبریز می‌بینید، صرف شده است. شما سازهای مناطق مختلف از کشورمان را در این موزه خواهید دید. حتی از موزه گروسی به این خانه اشیا و ادوات بسیاری انتقال داده شده است. چرا که تمام آن‌ها در زمان خاص از جاهای مختلف خریداری شده و در داخل موزه به نمایش گذاشته شده‌اند.

جالب است بدانید که انواع سازها ساخته شده از چوب‌های مختلف را می‌توانید در این موزه پیدا کنید. دیدن تعدادی از اینها قطعا شما را بهت‌زده می‌کند. ظرافت ساخت و فن برش و ماهرانه بودن کار راستی حیرت‌آور است. در کنار انواع سازها و ادوات موسیقی می‌توانید از مجموعه تابلوها و نقاشی‌ها نیز دیدن کنید. گفته بودیم که از بیرون نمی‌توانید این حجم از زیبایی داخل موزه را حدس بزنید.

طراحی و معماری موزه‌ی صدا تبریز

به نظر من، بهترین کاربری برای این خانه‌ی قدیمی انتخاب شده است. شما فکرش را بکنید که شب به داخل حیاط سرسبز و باصفای آن می‌روید. درهمان لحظه که در حال قدم زدن هستید، موسیقی آرامش‌بخش و آرامی برایتان پخش می‌شود. آرامشی همراه با لذت تمام وجود شما را خواهد گرفت. البته این جادوی موسیقی است. در موزه صدا تبریز موسیقی با تمام وجود به روح آدم گره می‌خورد. معماری این موزه به این صورت است که ساختمانی دو طبقه قدیمی در داخل یک حیاط خلوت و زیبا قرار دارد. در ورودی آن به داخل کوچه کرباسی باز می‌شود. در چوبی قهوه‌ای روشنی از دور خودنمایی می‌کند و بر روی آن نام “موزه صدا” نوشته شده است. نمای آجری ساختمان در مرحله اول، تمام توجه گردشگران را به خود جذب می‌کند.

از در که وارد حیاط شدید، حیاط و باغچه‌هایش را خواهید دید. در اینجا نیمکت‌هایی برای استراحت و انتظار شما گذاشته شده است. نورپردازی حیاط در شب‌ها خیره‌کننده است. همانطور که گفتیم این ساختمان دو طبقه است. در طبقه‌ی اول آن قسمت مدیریت و کتابخانه قرار دارد که می‌توانید سوالات و راهنمایی‌های خود را از این بخش بگیرید. و اما برای وارد شدن به فضاهای نمایشگاهی داخل موزه باید به سمت راست خانه بروید. ورودی اصلی از سمت جداره غربی ساختمان است و از این طریق وارد موزه صدا تبریز شوید. پله‌های قدیمی شما را به طبقه دوم خواهد رساند. در اولین تالار از این طبقه بازدید از آثار هنری داخل موزه صدا تبریز را آغاز خواهید کرد. نام این تالار را “تالار ادوات موسیقی” نامیده‌اند. تالار اصلی خانه و اتاق‌های پیرامونی به صورت گالری‌هایی برای ارائه آثار و وسایل درآمده‌اند.

تزیینات موزه صدا تبریز

خود ساختمان و آرایه‌ها و تزیینات آن، گاها نظر بسیاری از مسافران را به خود جذب می‌کند. از همان اول که در چوبی آن در بیرون با نمای آجری را خواهید دید تا اینکه وارد حیاط می‌شوید و بالکن‌های نیم بیضی طبقات را خواهید دید که فرم نرده‌های ظریف و خاصی دارد. این خانه برعکس دیگر خانه‌ها همچون خانه قدکی و یا خانه نیکدل، ایوان و یا طنبی بزرگ ندارد. جای آن را این بالکن‌ گرفته است. درها و پنجره‌های چوبی ساختمان از دیگر زیبایی‌های موزه هستند. نمای آجرکاری شده به همراه نرده‌های فلزی، ویژگی جدیدی از یک خانه‌ی قدیمی است.

بخش‌های مختلف موزه صدای تبریز

جالب است بدانید که شاید خانه از دور برای کاربری موزه کوچک به نظر برسد. اما بخش‌های مختلف آن چنان دیدنی و ارزشمند هستند که تجربه‌ی بی‌نظیری از موزه‌گردی را در پایان خواهید داشت. در بخش‌های مختلف این موزه موارد زیر را بازدید خواهید کرد:

• سازهای ایرانی و ادوات موسیقی مختلف که با چوب‌های مرغوب و یا هسته‌ی میوه‌ها درست شده‌اند.
• نقاشی‌ها و تابلوها بسیار زیبا
• وسایل پخش و ضبط موسیقی
• نشست‌های آخر هفته‌ها و جلسات در زمینه‌ی آموزش موسیقی و شاخه‌های مختلف آن

بخش‌های گوناگون موزه موسیقی و صدای تبریز

 این موزه همانند دیگر اماکن فرهنگی به بخش‌های مختلفی تقسیم شده است. قسمت‌های مختلف موزه را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:

1. بخش اول: فضاهای داخل حیاط که نیمکت‌های در داخل آن گذاشته شده است و جلسه‌های آموزش و نقد موسیقی در روزهای خاصی در آن برگزار می‌شود.
2. قسمت دوم: طبقه اول ساختمان: فضاهای اداری، کتابخانه و ریاست در این طبقه قرار دارند و نظارت‌های کل بر بازدیدها و گالری‌ها را انجام می‌دهند.
3. بخش سوم: فضاهای نمایشگاهی موزه صدا تبریز که در طبقه دوم قرار دارد. باید برای دیدن آثار مختلف به آنجا بروید. در تالارهای مختلف این طبقه که هر کدام نام مخصوص به خود دارند، آثار گرانبهایی در دسته‌بندی‌های مشخص به نمایش درآمده است.

تالارهای موزه صدا تبریز 

• تالار ادوات موسیقی:

  در این تالار، تعدادی از زیباترین و دوست‌داشتنی‌ترین ادوات موسیقی از جمله گرامافون، رادیوهای لامپی، تلویزیون‌های قدیمی که سیاه و سفید بودن و … را به نمایش گذاشته‌اند. اگر این ادوات را در فیلم‌ها می‌دیدید، اکنون می‌توانید به دقت تمام قسمت‌های این ادوات صدا و موسیقی قدیمی را از نزدیک ببینید.

• استاد سلیمی:

  تالار دومی که پیش روی شماست به تالار اسلیمی شهرت دارد. این تالار را به یاد استاد علی سلیمی که از بزرگان آهنگسازی و نوازندگی است نامیده‌اند. او در اردبیل زاده شد و در سال 1332 رهبر یک ارکستر بزرگ آذربایجانی رادیویی بود. در این تالار، انواع سازهای ایرانی مانند قوپوز، سه‌تار، تار، گیتار، چنگ، باغلاما و ماندولین را خواهید دید. در واقع این بخش از موزه صدا تبریز به سازهای مضرابی تخصص دارد.

• تالار استاد بابایان:

  اینجا سومین تالاری است که باید از آن بازدید کنید. تالار به یاد استاد قاقیک بابایان که در سال 1338 در تبریز به دنیا آمد، نامگذاری کرده‌اند. او نوازنده‌ی بسیار ماهر پیانو بود. تمام عمر خود را در مراکز معتبر جهان به تحصیل موسیقی پرداخت. ایشان در کنار مدرک موسیقی در سال 1369 مدرک روانشناسی را از دانشگاه تهران نیز گرفت. شما در تالاری که به نام این استاد است، سازهای بادی از جمله ساکسیفون، ترومبون، سازهای دهنی، شیپور قره‌نی، بالابان، سورنا، نی و … را از نزدیک خواهید دید.

• استاد زاون:

  به تالار چهارم از مجموعه موزه صدا تبریز می‌رسید. این تالار به یاد استاد زاون یدیقاریانس که در سال 1292 در تبریز به دنیا آمده است، نامگذاری کرده‌اند. استاد زاون از نوازندگان مشهور و متبحر ویولون بود. ایشان درکنار نوازندگی، تدریس موسیقی کلاسیک را نیز برعهده داشت. ایشان در طول زندگی خویش به بسیاری از ارکسترهای مشهور در شهر دعوت می‌شدند. حال شما در تالار استاد زاون از انواع سازهای زهی از جمله کمانچه، انواع ویلون‌ها، انواع قیچک و ویولون سل دیدن خواهید کرد.

• تالار استاد فرنام:

  در پنجمین تالار که به نام استاد فرنام (از بزرگان موسیقی) نامگذاری شده است، می‌رسید. استاد محمود فرنام از نوازندگان بسیار قَدَر سازه دایره بودند. او را پدر دایره‎‌نوازی ایران می‌دانند. تجربه‌ی همکاری با بسیاری از بزرگان موسیقی درکارنامه‌ی این هنرمند وجود دارد. در تالار استاد فرنام، سازهای کوبه‌ای که باید با ضربه کف دست و یا انگشت آنها را نواخت به نمایش گذاشته شده‌اند. از جمله سازهای این تالار می‌توان به دف، طبل، قاوال، دمام، دهل، تنبک، نقاره و درامز اشاره کرد.

• استاد بیگجه‌خانی:

  تالار هفتمی که بازدید خواهید کرد به نام استاد غلامحسین بیگجه‌خانی است. این استاد گرانقدر در سال ۱۲۹۷ در تبریز متولد شد. او از بزرگان موسیقی در زمینه سازهای تار و سه‌تار است. بعلاوه او را از استادان بی‌نظیر مکتب موسیقی ایرانی نیز می‌دانند. در تالاری که به نام اوست، تمام سازهای مخصوص به خود او را از نزدیک بازدید خواهید کرد.

• تالارهای دیگر:

  در کنار موارد بالا دو تالار دیگر در موزه صدا تبریز وجود دارد که در آن سازهای جهانی و سازهای کلاویه‌دار نگهداری می‌شود. در این قسمت‌ها قارمون (از سازهای معرف منطقه روسیه و قفقاز که در ایران نیز اساتید خاص خود را دارد)، ارگ، آکاردئون، هارمونیکا و ملودیکا را خواهید دید.

دیگر بخش های موزه صدا

وقتی بازدید از تالارهای مختلف موزه صدا تبریز تمام شد، فورا محل را ترک نکنید. این کاری است که افراد عجول انجام می‌دهند. می‌خواهیم به شما رازهای مخفی خانه را بگوییم. در آن طرف حیاط، زیرزمینی وجود دارد که توصیه می‌کنیم، حتما از آن بازدید کنید. از پله‌ها که پایین بروید آن را پیدا می‌کنید. ویژگی زیرزمین‌ها در خانه‌های قدیمی کاملا اقلیمی بوده است. به طوریکه شما در فصل‌های سرد اگر به زیرزمین بروید، آنجا گرم و در فصل گرم اگر به زیرزمین بروید، خنک و خواستنی است. شاید در بدو ورود به زیرزمین احساس نم کنید چون در گذشته این زیرزمین سردابه و قنات بوده است.

پله‌ها را که تمام کنید، به فضایی بزرگ در زیرزمین این خانه می‌رسید. در این قسمت نشست‌های موسیقی و هنر برگزار می‌کنند. کوبه‌های درهای قدیمی را دیده‌اید؟ خود به تنهایی بخش بسیار دیدنی از ساختمان هستند. در ورودی خانه‌های قدیمی مانند خانه بهنام، خانه قدکی و یا همین موزه را اگر دقت کنید، کوبه‌هایی برای در زدن بر روی آنها وجود دارد که جای زنگ و آیفون تصویری امروزی بوده است. این کوبه‌ها برای مردان و زنان به صورت جداگانه تخصیص یافته است.  در زیرزمین موزه تعدادی از کوبه‌های قدیمی، زنگوله کلیساها و سازهای آیینی را خواهید دید. دیگر اینکه وسایل تکم‌گردانی که از آیین قدیمی آذربایجان است نیز در اینجا وجود دارد. برای همین است که می‌گوییم فورا موزه را ترک نکنید.

اتاق دیگری نیز در داخل موزه صدا تبریز قرار دارد که در آن یک کلکسیون بی‌نظیر از سازها و گرامافون‌های قدیمی گذاشته‌اند. چرا که فضای تالارها برای نمایش آثار کافی نبوده‌اند. پس اگر علاقمند به موسیقی و سازهای موسیقی هستید، حتما از دیگر بخش‌های موزه نیز دیدن کنید.

آدرس و شماره تلفن موزه صدا تبریز

برای اینکه خودتان را به موزه صدا تبریز برسانید به دو طریق می‌توانید عمل کنید:

• پیاده‌راه تربیت، کوچه کرباسی، خانه امیرپرویز، پلاک 73
• پشت ‌پیاده‌راه تربیت، خیابان ارتش، بازارچه کره‌نی خانه، کوچه کرباسی، خانه امیرپرویز، پلاک 73

خبر خوب اینکه در طول مسیر، تابلوهای راهنما برای پیدا کردن شما قرار دارند. با ماشین شخصی خود با سیستم حمل و نقل عمومی می‌توانید خودتان را به راحتی به اینجا برسانید. اما پیاده‌راه تربیت برای عبور خودرو نیست و باید مقداری پیاده‌روی کنید.

اطلاعات بازدید از موزه صدا و هزینه بلیط ورودی این موزه

همه روزه از ساعت 10 تا 18 می‌توانید به بازدید از موزه بروید. البته این را به یاد داشته باشید که موزه در روزهای تعطیل، باز نیست. هزینه‌ی ورود به داخل موزه 3000 تومان است. اگر قصد شرکت کردن در برنامه‌ها و نشست‌ها را دارید و یا می‌خواهید به طور گروهی به بازدید از موزه صدا تبریز بروید، بهتر است از قبل هماهنگی‌های لازم را انجام داده باشید. یا با شماره تماس آنها ارتباط بگیرید و یا صفحه اینستاگرام آنها را دنبال کنید:

• شماره تماس: 04135541759 و 09141044819
• آیدی اینستاگرام: 1soundmuseum

جاذبه‌های گردشگری نزدیک موزه صدا و موسیقی تبریز

در کنار بازدید از موزه می‌توانید از دیگر جاذبه‌های گردشگری در نزدیکی آن، مانند میدان ساعت، خیابان تربیت، موزه شهرداری، موزه سفال، خانه نیکدل، پارک ائل گلی، موزه شهریار، خانه مشروطه و … نیز دیدن کنید. با اتوبوس و تاکسی می‌توانید خودتان را به آنجا برسانید.

دیگر موزه های موسیقی ایران

در شهر تهران و اصفهان موزه‌هایی تحت عنوان موزه موسیقی تهران و موزه موسیقی اصفهان وجود دارند. که نسبتا شبیه به هم هستند.

آب و هوای شهر تبریز

برای بازدید از اماکن تاریخی و گردشگری هر شهر، لازم است که شرایط جوی آن منطقه را بررسی کنید. در قسمت پایین آب و هوای شهر تبریز آورده شده است. شما می‌توانید با مراجعه به این بخش از آب و هوای شهر آگاهی یابید.

تبریز آب و هوای

لوکیشن دقیق موزه موسیقی و صدای تبریز

برای بازدید از این خانه و موزه قدیمی در قسمت بالا آدرس و مسیرهای دسترسی آورده شده است. در این بخش لوکیشن دقیق این خانه آورده شده است. شما می‌توانید با استفاده از گوشی همراه هوشمندتان تا رسیدن به این خانه را مسیریابی کنید.

عکس‌های این پست را جناب آقای داود رحیمی و سرکار خانم زهرا علیلو عزیز ثبت نموده‌اند.